Τετάρτη 7 Ιουνίου 2017

Η ΜΟΥΣΙΚΗ ΤΟΥ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΥ ΚΑΙ ΕΚΕΙΝΗ ΤΗΣ ΚΟΛΑΣΗΣ - ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΚΟΤΤΑΔΑΚΗΣ


Η  ΜΟΥΣΙΚΗ  ΤΟΥ  ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΥ   
ΚΑΙ   ΕΚΕΙΝΗ  ΤΗΣ  ΚΟΛΑΣΗΣ

ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ  ΚΟΤΤΑΔΑΚΗΣ

        Κράτησα σε αρχείο το γραπτό του Γρηγοριάτη μοναχού Νεόφυτου: «Η θέωση του ανθρώπου δια της Βυζαντινής Μουσικής και η μουσική της φιλαυτίας» -Αναστάσιος, 26.04.2017. Το διάβασα προσεκτικά, όχι μια φορά. Η αίσθησή μου είναι ότι, όπως πολλά τα τελευταία χρόνια, κινείται στη γραμμή, «η Ορθόδοξη Ανατολή, το φως, η Χριστιανική Δύση, το σκότος», επί του προκειμένου, στη μουσική! Η Βυζαντινή Μουσική, λέει, ψαλλόμενη, βέβαια, «από αγιορείτες ψάλτες», όχι από «επαγγελματίες»-Τι ταπείνωση, Θεέ μου! -οδηγεί στη θέωση- Παράδεισος! «Ο μακαριστός Φώτης Κόντογλου γράφει, ότι οι άγγελοι και οι άγιοι στον Παράδεισο-Ουρανό ψάλλουν με βυζαντινή εκκλησιαστική μουσική». Κι ο Όσιος Παϊσιος λέει: «Μόνο η Βυζαντινή Μουσική μεταμορφώνει τα πάθη».
       Αυτά δείχνουν, όχι πολύ δυσδιάκριτα, ότι η μουσική της Δυτικής Χριστιανοσύνης, εκκλησιαστική και κλασσική, μένει εκτός. Ενώ η συνέχεια μαρτυρεί μάλλον ευδιάκριτα, ότι αυτή εντάσσεται στη «μουσική της φιλαυτίας»! Και, «φιλαυτία, εξηγεί, είναι η εμπαθής αγάπη του εαυτού ως αυτοπροβολή», δηλαδή, παρεπόμενο διαβολικό, που αργά ή γρήγορα περιάγει στην κόλαση ! «Κατά πλειοψηφία -υπάρχουν φωτεινές εξαιρέσεις- οι τετραφωνίες των δυτικών, γράφει, οι συμφωνικές ορχήστρες και η μουσική τους, δεν έχουν επαφή με τον Τριαδικό Θεό, παρεμβάλλουν τα ανθρώπινα πάθη και εμποδίζουν την άκτιστη Θεία Χάρη να ενεργήσει». Ο Όσιος Παΐσιος πάλι λέει. «Η Ευρωπαϊκή κλασσική μουσική  αποκοιμίζει τα πάθη».
       Δικαίωμα οποιουδήποτε να εκθειάζει τη Μουσική της Ορθόδοξης Ανατολής, τη Βυζαντινή. Είναι ασύνετο όμως, αν δεν είναι και πονηρό, ένας Αγιορείτης μοναχός, μάλιστα, να ανακατεύει «τη μυλωνού με τους πραματευτάδες», για να βγάλει συλλήβδην και εξ υφαρπαγής καταδίκη της Δυτικής μουσικής. Αυτό το λέω, γιατί στο κενό των ανωτέρω αποσιωπητικών αραδιάζει: «Η λεγόμενη ποπ μουσική, η σόουλ, η τζαζ, η ηλεκτρονική μουσική με τη συνοδεία φώτων, η ροκ εντ ρολ, η ανατολική ηδονική μουσική, η αφρικάνικη, η ασιατική, η λαϊκή μουσική*». Και σφραγίζει το όλο με τη συνέχεια. «δεν έχουν επαφή με τον Τριαδικό Θεό…». Οπότε εγείρεται το ερώτημα, ποια σχέση έχουν αυτά τα είδη της σύγχρονης μουσικής με την εκκλησιαστική, και αυτή την κλασσική Δυτική μουσική; Είναι δα «γλαυξ εις Αθήνας», ότι οι συνθέτες αυτών των ειδών μουσικής είναι συνήθως «ψυχές άδειες από Θεό», και τα έργα τους, απλά, απλούστατα απηχούν αυτό το … «περίσσευμα της καρδίας τους» !
      Με άλλα λόγια, για να είναι -και είναι- αληθινό το πρώτο, «η Ορθόδοξη Ανατολή, το φως», άρα και η μουσική της, δεν είναι ανάγκη να συμβαίνει το δεύτερο, «η Δυτική Χριστιανοσύνη, το σκότος», άρα, της φιλαυτίας, η μουσική της. Οι οριζόντιες αποφθεγματικές θεωρήσεις οι Αγιορείτες ψάλλουν βιωματικά», «οι επαγγελματίες ψάλτες», όχι- και, οι απρόσωπες γενικεύσεις -«η Βυζαντινή μουσική, είναι θεία, κάθε άλλη, είναι της φιλαυτίας», ήγουν, παράγωγο διαβολικό, είναι από αφελείς μέχρι και ανόητες και επιζήμιες! Το τελευταίο, γιατί δεν εκθέτουν μόνο τον γράφοντα !
       Και, σε ό, τι αφορά στον Όσιο Παΐσιο, που κάποιοι τον τραβούν κι εδώ κι εκεί, και παντού, με όλο το σεβασμό στην αγιότητά του, θα πω ότι: Και τα ανωτέρω, και πολλά τε και άλλα «λεγόμενα και γραφόμενά του», είναι μάλλον «pium desiderium» -«ευσεβείς πόθοι»- των όσων αυτοί οι κάποιοι θα ήθελαν να έχει πει! Γιατί, αν από προσωπική εμπειρία, έχει κάθε λόγο ο Όσιος να πει και να γράψει ότι, «η Βυζαντινή μουσική μεταμορφώνει τα πάθη», δεν είναι ούτε δύσκολο, ούτε αμαρτωλό να διερωτηθεί κανείς, αν, πότε, πού, κυρίως, πόση κλασσική μουσική ακροάστηκε αυτός ο απλοϊκός και ταπεινός ερημίτης, και θέλουν να λέει ότι, «η Ευρωπαϊκή κλασσική μουσική αποκοιμίζει τα πάθη»!
******   ***    *******
        Θα έλεγα, λοιπόν, ότι θα ήταν και καλό, και πιο ταπεινόδες ευχή Οσίου Εφραίμ του Σύρου» - άρα, και πιο ορθόδοξο, πριν προχωρήσουμε σε τέτοιες μονοσήμαντες καταγραφές να φέρνουμε στο νου, ας πούμε ότι: 1. Ο Θεός «ουκ αμάρτυρον εαυτόν αφήκεν αγαθοποιών»- «Δεν άφησε αφανέρωτο τον εαυτό του, αλλά τον φανέρωνε αγαθοποιώντας»- Πραξ.14,17. «Ανατέλλοντας τον ήλιο του για κακούς και καλούς, και στέλνοντας τη βροχή του σε δικαίους και αδίκους» -Ματθ.5,45.   2. Ο Χριστός έβαλε πρώτο και κατ’ ευθείαν στον Παράδεισο ένα ληστή.   5.  «Το (Άγιο) Πνεύμα, όπου θέλει πνέει» -Ιωαν.3,8.   4.  Η Ορθόδοξη Ανατολή σεβόμενη την ταυτότητα κάθε λαού, διέδωσε τη Χριστιανική Πίστη στη γλώσσα του. Και όταν αυτή δεν είχε γραφή, της έφτιαξε Αλφάβητο -Κύριλλος, Μεθόδιος- Σλάβοι, Ρώσοι. Ποια Ορθοδοξία, λοιπόν, θα έλεγε ή λέει ότι ένας χριστιανικός λαός δεν μπορεί να υμνεί τον Τριαδικό Θεό με το δικό του αίσθημα, τρόπο και μέλος, παρά μόνο Βυζαντινά; Ή το χειρότερο, αν δεν τον υμνεί βυζαντινά, η μουσική του «δεν έχει επαφή με τον Τριαδικό Θεό» και είναι μουσική της φιλαυτίας!
      Πάει πολύ, πάρα πολύ, να εντάξει κανείς συλλήβδην τη μουσική της χριστιανικής Δύσης στη μουσική της φιλαυτίας, όταν, μάλιστα, η εκκλησιαστική μουσική της -Ρωμαιοκαθολική- είναι καρπός της έμπνευσης ενός Αγίου-Πάπας Γρηγόριος Α΄ ο Μέγας, ο Διάλογος, «Γρηγοριανό μέλος» -τον οποίο σέβεται και τιμά και η Ορθόδοξη Εκκλησία! Και, στην κλασσική μουσική -ας πούμε, Προτεσταντική- υπάρχουν θρησκευτικές συνθέσεις, που δε θα ήταν υπερβολή να πει κανείς ότι ο Θεός, ο Τριαδικός Θεός, κρατούσε το χέρι του συνθέτη και έγραφε τις νότες!
        Επί πλέον! Αν «οι τετραφωνίες των δυτικών … δεν έχουν επαφή με τον Τριαδικό Θεό, γιατί παρεμβάλλουν τα ανθρώπινα πάθη, και εμποδίζουν την άκτιστη Θεία Χάρη να ενεργήσει», τι γίνεται με τις τετραφωνίες των εκπληκτικών, και μάλιστα, μεικτών εκκλησιαστικών χορωδιών της Ορθόδοξης Ρωσικής Εκκλησίας; Μια έστω και μικρή παρακολούθηση μετάδοσης από την Τηλεόραση, ας πούμε, μιας Γιορτινής Πατριαρχικής Λειτουργίας στη Μόσχα, θα ήταν αρκετή να δείξει, αν ή πόση αλήθεια έχουν τέτοιες θεωρήσεις! Είναι τόσο δύσκολο να σεβαστεί κανείς και να εκτιμήσει μια άλλη χριστιανική μουσική εκδοχή, λαμβάνοντας υπόψη ότι συντέθηκε σε άλλη και για άλλη χριστιανική ατμόσφαιρα και προσέγγιση, σε άλλο και για άλλο χριστιανικό λαό και χώρο, να λειτουργεί και να διακονεί την ανύψωση ψυχών στο Θεό, τον Τριαδικό Θεό;
       Ίσως δεν είναι άσχετα με αυτά το ακόλουθο. Είμαστε τελειόφοιτοι της Θεολογίας, και σε εκδρομή στα Μετέωρα -Μάιος 1957. Ο αείμνηστος Καθηγητής Π. Ν. Τρεμπέλας, ζητεί, και κάποιοι συμφοιτητές, κληρικοί και λαϊκοί, εγκρατείς στη Βυζαντινή Μουσική, ψάλλουν το, «Θεοτόκε, Παρθένε, χαίρε κεχαριτωμένη Μαρία …». Ρίγος συγκλονιστικό, κατάνυξη υπέρ αισθητή! Ζητεί και από το Ρωμαιοκαθολικό κληρικό συμφοιτητή μας, να ψάλει, και ψάλλει, το, «Ave Maria» -«Χαίρε Μαρία». Ρίγος σχεδόν μηδενικό, κατάνυξη κοντά στο υπό το μηδέν ! Εκτός ατμόσφαιρας και χώρου, και αυτός και αυτό. Κατεβάστε όμως στο Διαδίκτυο και ακροαστείτε τον ίδιο ύμνο, «Ave Mar;ia», ή το,  «Panis Angelicus» -«Άρτος αγγελικός, θείος», ας πούμε, από την Elina Garanca, παρατηρώντας τα πρόσωπα και τα μάτια των ακροατών. Αντίστοιχο ρίγος και, ιερή κατάνυξη και εκεί ! Γιατί, ο Τριαδικός Θεός, παρά το περί Αγίου Πνεύματος «κράτημα», δεν απουσιάζει από εκεί ! Όσο κι αν κάποιοι θα ήθελαν το αντίθετο, παντού και πάντα, ο Θεός «Αγάπη Εστί»!
*****   ****   ******.
       Αφήνουμε όμως πια αυτά τα μίζερα και αρνητικά, που ίσως και να οφείλονται σε παρανόηση σημείων του γραπτού του Αγιορείτη μοναχού. Βλέπουμε το θέμα αλλιώς ! Όποιο κι αν είναι «το πλήθος των πταισμάτων» της εκεί Χριστιανοσύνης, στο Όνομα του Χριστού, το, «εικών ειμί τηε αρρήτου δόξης Σου», κρατεί και εκεί όσο κι εδώ! Ή αν προτιμούν κάποιοι, ο λόγος του Αποστόλου των Εθνών, «όπου επλεόνασεν η αμαρτία, υπέρ επερίσσευσεν η Χάρις»-Ρωμ.5,6-καλύπτει και τη Χριστιανοσύνη που παροικεί εκεί !
      Παίρνουμε, λοιπόν, αφορμή από το γραφόμενο του Αγιορείτη μοναχού, «υπάρχουν φωτεινές εξαιρέσεις» -«Κατά πλειοψηφία-υπάρχουν φωτεινές εξαιρέσεις- οι τετραφωνίες των δυτικών, οι συμφωνικές ορχήστρες και η μουσική τους…». Και το εκλαμβάνουμε ως αναφορά στις, από εκπληκτικές μέχρι θείες, εκκλησιαστικές και ευρύτερα χριστιανικού πνεύματος μουσικές συνθέσεις κορυφαίων κλασσικών μουσουργών! Για μερικές από τις οποίες ακολουθούν, ενδεικτικά αποσπάσματα εκτιμήσεων από τις εκτενείς διεισδυτικές αναλύσεις που κάνει στην πολύτομη «Ιστορία του Ευρωπαϊκού Πνεύματος», ο μεγάλος στοχαστής και διαπρεπής συγγραφέας -βάλτε σε ψυγείο τα πολιτικά- Παναγιώτης Κανελλόπουλος. Ίσως βοηθήσει πιο πολύ να δούμε το πράγμα και αλλιώς.
      Και πρώτα, σαν εισαγωγή, από τον ωραίο και εύστοχο παραλληλισμό του Μπαχ με το Ρωμανό το Μελωδό. «Η μεγαλύτερη φωνή Υμνογράφου της Εκκλησίας είναι ο Ρωμανός ο Μελωδός … Όπως πολύ αργότερα ο Ιωάννης Σεβαστιανός Μπαχ, ο δεύτερος χρησιμοποιώντας τους πιο άυλους μουσικούς ήχους, έτσι και ο παλαιός εκείνος Χριστιανός ως χειριστής του Λόγου, έγραφε μόνο και μόνο για να υμνήσει ιερά πρόσωπα, μόνο και μόνο για να κάνει το χρέος του» -τ.1, 43-44.
     Συνεχίζουμε με χρονολογική σειρά. Γεώργιος Φρειδερίκος Χαίντελ, «του οποίου τη μεγαλόπρεπη και όντως ουράνια μελωδία, «Αλληλούια», του Ορατορίου του, «Ο Μεσσίας», ελπίζω να έχουν ακούσει και πολλοί ορθόδοξοι. «Ο σταυρωθείς και αναστάς Κύριος, γράφει, περίμενε χίλια εφτακόσια δέκα περίπου χρόνια μετά την Ανάσταση για να ακούσει το υπεροχώτερο «Αλληλούια», που μπορούσαν να ψάλλουν χαρούμενα ανθρώπινα χείλη και να δεχθεί η ανθρώπινη ακοή. Όταν παίχτηκε πρώτη φορά στο ... Λονδίνο ο Μεσσίας, πετάχτηκαν όρθια -μόλις ακούστηκαν οι πρώτοι ήχοι του «Αλληλούια»- όλα τα μέλη της αγγλικής Βασιλικής οικογένειας, και μαζί τους εγέρθηκαν οι πάντες. Ο Χαίντελ … έπρεπε να περάσει από πολλά στάδια για να φτάσει στη μεγάλη πίστη, που τον οδήγησε στη μεγάλη ταπεινοσύνη και στην πολύ μεγάλη θρησκευτική μουσική» -τ.8.499-500.
        Ιωάννης Σεβαστιανός Μπαχ. «Με τα ορατόρια, «Τα κατά Ιωάννην Πάθη» και «κατά Ματθαίον Πάθη», πήρε τη θέση ενός νεώτερου μαθητή του Ιησού και Ευαγγελιστή … Τα «κατά Ματθαίον Πάθη» είναι το μεγαλούργημα των μεγαλουργημάτων του Μπαχ. Ακόμα και το ρετσιτατίβο -δηλαδή, η απλή τραγουδιστή απαγγελία του ευαγγελικού κειμένου- φθάνει στα «κατά Ματθαίον Πάθη» σε κάτι το απόλυτα μοναδικό … Και, η «Μεγάλη Λειτουργία» του Μπαχ είναι ένα από τα αριστουργήματα της εκκλησιαστικής μουσικής. Και … είναι μια Λειτουργία αυστηρά Καθολική, γραμμένη από έναν Προτεστάντη» ! -τ.8, 534κε.…
        Ιωσήφ Χάυδν. «Το Ορατόριο, «Τα εφτά λόγια του Σωτήρος επάνω στο Σταυρό»… είναι ένα μουσικό αριστούργημα … είναι από τα πιο εκφραστικά-πιο υποβλητικά και πιο αληθινά στο θρησκευτικό τους νόημα και στο μουσικό τους βάθος- δημιουργήματα του ανθρώπινου πνεύματος. Σπάνια έχει εκφραστεί ο πόνος με τόση αλήθεια, όση μας χαρίζει η μουσική, βασικά λιτή, όμως βαθύτατη, ορισμένων μερών του ορατορίου αυτού … Και, για το Ορατόριο, «Η Δημιουργία», ο ίδιος είπε. «Δεν ήμουν ποτέ τόσο ευσεβής, όσο όταν έγραφα τη  «Δημιουργία». Κάθε μέρα έπεφτα στα γόνατα και παρακαλούσα το Θεό να μου έδινε τη δύναμη για την ευτυχή αποπεράτωση του έργου αυτού». Είναι από τα ωραιότερα που έχει εμπνευστεί και συνθέσει το ανθρώπινο πνεύμα. Ένας ποιητής ενθουσιασμένος από αυτήν έγραψε. «Τι ωραία που είναι αυτή η γη, και είναι ακόμα ωραιότερη αφότου ο Κύριός της κάλεσε και σένα στη ζωή, για να ολοκληρωθεί το έργο του» -τ11,333κε.
      Ιωάννης Χρυσόστομος Wolfgang Amadeus-Θεόφιλος Μότσαρτ. Συνθέτει το περίφημο «Requiem, που είναι η Νεκρώσιμη Ακολουθία της Καθολικής Εκκλησίας, γνωστή έτσι από την πρώτη λέξη της αρχικής παράκλησης, "Requiem aeternam dona eis Domine" -Ανάπαυση- Ανάσταση αιώνια δώσε σ’ αυτούς Κύριε» Και, είναι το κορυφαίο έργο του,  γραμμένο μάλιστα κατενώπιον θανάτου ! Αφού, το άρχισε στις 20 Νοεμβρίου που έπεσε στο κρεβάτι, και το έφτασε περίπου στο τέλος του στις 4 Δεκεμβρίου του 1791, την τελευταία ημέρα που την έζησε ολόκληρη. Το έργο αρχίζει με ήχους που είναι  σε νόημα και βαρύτητα κάτι το πρωτάκουστο και άφθαστο … Ένα adagio που το ξεκινάει η ορχήστρα και το παραλαμβάνουν μαζί της οι φωνές της χορωδίας Requiem aeterna dona eis Domine, et lux perpetus luceat eis»- «Ανάσταση αιώνια δωσ’ τους, Κύριε, και το φως το ακατάπαυστο ας τους φωτίζει». Πένθιμοι είναι οι ήχοι, αλλά ταυτόχρονα γαληνευτικοί. Είναι βαρείς, βαρύτατοι, αλλά ταυτόχρονα λυτρώνουν την ψυχή από κάθε βάρος. Η ικεσία του ανθρώπινου πλάσματος προς το Θεό γίνεται για μερικές στιγμές έντονη… Το τρίτο μέρος «Dies irae» -«Ημέρα οργής», είναι δραματικό. Η ψυχές τινάζονται πάνω τρομαγμένες -«Dies illa» -«Ημέρα τρομερή», μπροστά στο όραμα της Δευτέρας Παρουσίας». Σημειώνω ότι το Requiem έχει οκτώ μέρη, και προσθέτω ότι αντίστοιχα μεγαλειώδη Requiem έχουν συνθέσει οι Μπερλιόζ, Βέρντι … -τ.11,462κε.
   Λουδοβίκος βαν Μπετόβεν. «Missa Solemnis», «Μεγάλη Λειτουργία». Είναι ένα από τα μέγιστα έργα θρησκευτικής μουσικής, σωστότερα, της μουσικής γενικά. Ο ίδιος ο Μπετόβεν σε επιστολές του και προφορικές συζητήσεις τη χαρακτήριζε το μέγιστο έργο του… Ο «Καθολικός» Μπετόβεν και ο «Προτεστάντης» Γ .Σ .Μπαχ-ο τελευταίος με τη Μεγάλη Λατινική Λειτουργία του -ξεπερνούν τις δογματικές διαφορές των Εκκλησιών, και ζητούν από το Θεό- από τον Κύριο, από το Χριστό, να ελεήσει τους ανθρώπους σε όποια Εκκλησία κι αν ανήκουν -ή κι αν δεν ανήκουν σε καμιά -με μερικές από τις πιο εναγώνιες επικλήσεις που έχουν βγει από ανθρώπινα χείλη… Πρόκειται για ένα μουσικό θαύμα, που δεν έχει προηγούμενο και δε θα ξαναφανεί ίσως ποτέ στον κόσμο…Όταν έγραφε τη «Missa Solemnis» ο Μπετόβεν ήταν μέγας χριστιανός, ένας από τους μέγιστους ποιητές του Χριστιανισμού -τ.15,219κε.
*****    ***    ******

        Να ευλογούσε ο Χριστός να αναδυθούν και σήμερα συνθέτες ανταποκρινόμενοι στην Αγάπη του! Και να συνθέσουν με το φωτισμό του ύμνους και μουσικές συνθέσεις υψηλής ανάτασης και συγκλονιστικής κατάνυξης στην Ορθόδοξη Ανατολή και τη Χριστιανική Δύση. Αυτό θα ήταν μια άλλη πνοή, για μια άλλη αναπνοή, αναγκαία ίσως όσο ποτέ άλλοτε σ’ αυτή τη χαοτική εποχή! Και μη φοβάστε, δε θα ήταν ανταγωνιστικό, μάλλον ενισχυτικό της έως τώρα Παράδοσης, και εδώ, και εκεί! 

20 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Τραβηγμένες προς τα άκρα οι διατυπωθείσες απόψεις του π. Νεοφύτου. Πολλοί από τους κληρικούς και λαϊκούς που ψάλλουν είναι και αυτοί γεμάτοι από πάθη. Ας μην το εξατομικεύσω διότι πολλούς θα πικράνω.

Ανώνυμος είπε...

Αντικειμενική η κριτική και η αντιπαραβολή των παραδειγμάτων. Καλή είναι η βυζαντινή μουσική αλλά πολλές φορές οι υπηρέτες της ψάλτες το παρατραβούν τον αμανέ και αποπροσανατολίζουν από την λατρεία του Θεού σε μια φωνητική επίδειξη του Ψάλτου. Μου αρέσουν τα παραδείγματα ως προς την κλασική μουσική τα οποία χρησιμοποιεί ο κ. Κοτταδάκης. Δεν συνάδει πάντα ότι η βυζαντινή μουσική καταπραΰνει τα πάθη. Πολλοί μοναχοί έχουν τέτοιο εγωισμό ως προς την ψαλτική τους δεινότητα για να μην αναφέρω ψάλτες «δασκάλους» σε ψαλτήρια που το παίζουν βεντέτες κλπ. Το μέτρο είναι πάντα καλό.

Ανώνυμος είπε...

Πήγα προ ετών στην Γαλλία αγόρασα ένα cd σε Γρηγοριανό μέλος. Το ακούω και ανεβαίνω σε άλλους πνευματικούς ουρανούς. Το ακούω και γαληνεύει η καρδούλα μου. Ακούω και μερικά τεριρέμ βυζαντινά και κάποιους βυζαντινούς ύμνους από ‘’καλλικέλαδους’’ αηδούς ψάλτες και λέω Θεέ μου σώσε με από αυτά τα τσιρίγματα.
Κάθε μουσική βυζαντινή, κλασική ή και σημερινών συνθετών μπορεί όταν είναι γραμμένη και αποδοσμένη σωστά να σε ανεβάσει στα ύψη!!!

Ανώνυμος είπε...

Σε τέτοια θέματα (αν και δεν είμαι καθόλου ειδικός) πιστεύω ότι δεν χρειάζεται απολυτότητα. Ο Α.Κ. με τα λίγα επιχειρήματα παραδείγματα του καταρρίπτει τα όσα πρεσβεύει ο συντάκτης μονάχος.

Ανώνυμος είπε...

Όλοι όσοι Ορθόδοξοι έγραψαν ορατόρια και πολλές βυζαντινές ορθόδοξες χορωδίες τα απέδωσαν μέσα σε ναούς έκαναν κακώς; Μα τι πράγματα είναι αυτά!
Συμφωνώ και στο ότι τα έχουμε παρακάνει με τα όσα είπαν νέοι άγιοι που τα τραβούν μια από εδώ και μια από εκεί για να στηρίξουν τα πιστεύω τους διάφοροι σύγχρονοι στοχαστές.
Μου άρεσαν τα παραδείγματα τόσων μουσουργών για τα οποίας έχουν πει επαίνους από εκκλησιαστικής πλευράς.
Τέλος αυτό το υπέρ μόνο της αξίας της βυζαντινής αγιορείτικης μουσικής και όλα τα υπόλοιπα για κόλαση μου θυμίζει αυτά που έχω διαβάσει για την περίοδο της ιεράς εξέτασης των δυτικών χριστιανών.

Ανώνυμος είπε...

Και ο τίτλος καλός και το περιεχόμενο εξαιρετικό.

Ανώνυμος είπε...

Είναι λανθασμένη η σύγκριση που κάνει ο συγγραφέας της ανάρτησης μεταξύ του Ρωμανού του Μελωδού και του Μπάχ, βασιζόμενος στην γνώμη του Παναγιώτη Κανελλόπουλου.
Ολοι οι συνθέτες που αναφέρει (Μπαχ, Χαίντελ, Χαυντν, Μότσαρτ, Μπετόβεν) ήσαν επαγγελματίες μουσικοί, που έγραφαν συνθέσεις για να εξοικονομήσουν τα πρός το ζήν, είτε διευθύνοντας οι ίδιοι τα έργα τους σε συναυλίες είτε αφιερώνοντας τα σε βαρώνους, κόμητες, δούκες, βασιλείς της εποχής, λαμβάνοντας την ανάλογη αμοιβή.
Εκαναν το ίδιο ο Ρωμανός ο Μελωδός, ο Μανουήλ Χρυσάφης, ο Πέτρος Πελοποννήσιος, ο Πέτρος Μπερεκέτης, ο Κοσμάς Μαιουμά, ο Ιωάννης Δαμασκηνός ?
Ο Μπαχ έγραψε θρησκευτική μουσική αλλά έγραψε και έργα για κλαβεσέν, κοσμικές καντάτες, κονσέρτα, κλπ.
Ο Χαίντελ έγραψε τον "Μεσσία", αλλά έγραψε και κοσμικές όπερες.
Ο Χάυντν έγραψε τους "Επτά λόγους του Χριστού στον Σταυρό" και την "Δημιουργία", αλλά έγραψε και 104 Συμφωνίες, Κονσέρτα, και πολλά Κουαρτέτα εγχόρδων.
Ο Μότσαρτ έγραψε το Ρέκβιεμ, αλλά έγραψε και 41 συμφωνίες, 27 κονσέρτα για πιάνο, 5 κονσέρτα για βιολί, πολλές κοσμικές όπερες και την "Μασωνική Πένθιμη Μουσική", και την Καντάτα "Η χαρά του Μασώνου".
Ο Μπετόβεν έγραψε την "Επίσημη Λειτουργία", αλλά έγραψε και 9 Συμφωνίες, 5 κονσέρτα για πιάνο, και πολλά κουαρτέτα εγχόρδων.
Δεν χρειάζεται πολλή νοημοσύνη για να καταλάβη κανείς τις διαφορετικές προυποθέσεις δημιουργίας και δημιουργικού αποτελέσματος, ανάμεσα στους Ανατολικούς Συνθέτες Εκκλησιαστικής Μουσικής (Βυζαντινής), και στους Δυτικούς.

Ανώνυμος είπε...

Δεν έχει άδικο σε όσα γράφεις 8,41 μ.μ.ως προς την πληρωμή των κλασικών από διάφορους αριστοκράτες. Αλλά το ίδιο κάνουν και πολλοί σύγχρονοι αγιορείτες και λαϊκοί ψάλτες που τα οικονομούν από κασέτες παλαιότερα cd και video σήμερα. Ας μην πω για την πληρωμή «ευλογία» που ζητούν για να ψάλουν καθώς και για το εμπόριο βιβλίων βυζαντινής μουσικής και την πληρωμή σε σχολές που διδάσκουν ή κάνουν έκτακτες παρουσίες.

Ανώνυμος είπε...

Παρακολουθώ πολλές φορές Λατρευτικές εκδηλώσεις Θεία Λειτουργία, ακολουθίες στην Ιεραποστολή. Εκεί οι ντόπιοι χριστιανοί ψάλουν τον Θεό με τον δικό τους μουσικό τρόπο. Δεν λέω χρησιμοποιούν και ως βάση την βυζαντινή αλλά δεν τους πάει δεν βγαίνει.
Θα καταθέσω και κάτι το τραβηγμένο οι ζηλωτές του αγίου Όρους βυζαντινά ψάλουν όμως από εκδηλώσεις τους δεν διακρίνω να έχουν επαφή με τον Τριαδικό Θεό πάντα έναντι των άλλων χριστιανών.
Τέλος υπάρχουν και σήμερα πολλοί μουσικοί που γράφουν μουσική και εξυμνούνε τον Θεό με τα έργα τους για συμφωνικές (και όχι μόνο) ορχήστρες. Ας μην αναφέρω ονόματα και τους διαφημίσω. Παντού και πάντα η πρόθεση μετράει.
Δεν είναι μόνο η βυζαντινή μουσική.
Καλά έκανε ο συντάκτης και κουράστηκε για να απαντήσει ώστε να μην υπάρχουν πλανεμένες απόψεις.

Ανώνυμος είπε...

Φίλτατε 8.41 έχω ακούσει πολυχρόνια σε Σουλτάνους αλλόδοξους από επιφανείς βυζαντινούς ιεροψάλτες. Ποία η διαφορά από τους επαγγελματίες κλασικούς συνθέτες; Παντού υπάρχουν τα υπέρ και τα κατά. Ο κ. Αθ. Κοτταδάκης μια χαρά τα γράφει. Ας αφήσουμε κατά μέρους τις εξαιρέσεις.

Ανώνυμος είπε...

Τα αυτονόητα καταγράφει κατά εξαιρετικό τρόπο ο γνωστός συγγραφέας και λαμπρός θεολόγος Αθ. Κοτταδάκης. Τον διαβάζω πάντα διότι έχει το θάρρος της γνώμης του σε εποχή συμβιβασμών για να τα έχουμε με όλους καλά.

Ανώνυμος είπε...

Μουσική του παραδείσου είναι κάθε καρδιακή μουσική φωνητική οργανική που ηρεμεί τον άνθρωπο.

Ανώνυμος είπε...

Θα συμφωνήσω πως χρειαζόντουσαν αυτά ως μια γνώμη διαφορετική από όσα λέει ο σεβαστός Μοναχός Νεόφυτος τον οποίο δεν γνωρίζω.
Μου προξένησε εντύπωση αυτό που γράφει με άλλα πολλά «Οι αποκλίνοντες σήμερα αποδίδουν μουσικά, μία άποψη δική τους, κάνουν το δικό τους θέλημα. Προσπαθούν να μιμηθούν τους κοσμικούς τραγουδιστές είτε ψάλλοντας κανταδόρικα δυτικίζοντας, είτε ψάλλοντας αμανέδες μουσουλμανικούς, είτε ψάλλοντας παραδοσιακά κομμάτια Βυζαντινής Μουσικής χωρίς χαρμολύπη, που είναι το χαρακτηριστικό γνώρισμα του Αγιορείτικου ύφους ψαλμωδίας.» Δεν άφησε κανένα εκτός απόρριψης. Τόσα χρόνια στα μαθήματα με το δάσκαλό μου πάνε χαμένα διότι δεν εντρύφησα σε «Αγιορείτικο ύφος». Είμαστε σε μια εποχή ακραίων καταστάσεων.
Βασίλειος Χριστόπουλος, ψάλτης χωρίς αγιορείτικο ύφος.

Ανώνυμος είπε...

Μόδες είναι. Το Άγιο Όρος έχει πέραση στον κόσμο. Φαντάζει ως ουράνια πολιτεία.
Το βλέπεις που κυκλοφορούν αγιορείτικα θυμιάματα, κεριά, σταυρουδάκια, κομποσκοίνια κλπ. Γιατί να μην επαίρονται και για την παραδοσιακή βυζαντινή μουσική που σε οδηγεί ως τρίτου ουρανού.
Τώρα και από την πλευρά των γερόντων ακούνε οι γυναικούλες αγιορείτης και τρέχουν να πάρουν ευλογία και συμβουλές.
Το καλλιεργούν και οι εφημέριοι των ενοριών –τώρα τελευταία αρχιμανδρίτες- που όλο και τους προσκαλούν για «σεμινάρια» πνευματικής τροφοδοσίας.
Αυτό εμένα δεν μου αρέσει.
Όλο και πάμε στα χειρότερα…

Ανώνυμος είπε...

Η εποχή μας είναι πλημμυρισμένη από σύγχυση. Καλή η προσπάθειά σας για να μπουν τα θέματα σε σωστή τροχιά αλλά δεν πιάνει. Βλέπεις οι ρασοφόροι μπορούν να επιβάλουν τις απόψεις τους. Το κακό ότι όλοι μιλάνε. Προ ετών λίγοι τολμούσαν να καταγράψουν τις απόψεις τους. Σήμερα άπαντες έχουν λόγο. Προπαντός οι δεσποτάδες και οι μοναχοί του αγίου Όρους. Αυτοί κατέχουν το αλάθητο.

Ανώνυμος είπε...

Σταράτες κουβέντες. Ξεκάθαρες ορθόδοξες απόψεις. Τα όσα λέει στο γραπτό του ο μοναχός δεν μου μυρίζουν πνεύμα ταπείνωσης.

Νικόλαος Μεσσαλάς είπε...

Ἀγαπητέ μου Ἀναστάσιε,
Ἡ δυτική μουσική εἶναι σπουδαία τέχνη, ἔχει πολύ ὡραῖα ἀκούσματα πού εὐφραίνουν τήν ἀκοή μας, ἔχει τέλειους μουσικούς συνθέτες, ὅμως τό ὑπόβραθρό της εἶναι ὁ humanismus, ἡ ἀναγέννηση, ὅπου "πάντων χρημάτων μέτρον" εἶναι ὁ ἄνθρωπος (ἀκόμη καί τοῦ Θεοῦ). Ἄν αὐτό δέν τό κατανοήσουμε, κάθε περαιτέρω συζήτηση θά εἶναι ἄγονη.
Ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Μέγας (καί κατά συνέπεια τό Γρηγοριανό Μέλος) εἶναι Πατήρ τοῦ 6ου αἰῶνος, ἄρα 400 χρόνια πρό τοῦ Σχίσματος καί 900 χρόνια πρό τῆς ἀναγέννησης).
Ὁ Ἅγιος Παΐσιος σωστά τά λέει, διότι ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησιαστική Μουσική μας κατάγεται μέν ἀπό τήν Ἀρχαία Ἑλληνική Μουσική, ὅμως ἀποκαθάρθηκε ἀπό τά κοσμικά ἀκούσματα καί χρησιμοποιεῖ κλίμακες, πού εἶναι μυσταγωγικές καί ἀναγωγικές καί οὐράνιες, ἀφοῦ τίς ἔφτιαξε ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός, ἄσχετα μέ τίς δικές μας ἐγωιστικές προβολές μας.
Μέ ἀγάπη Χριστοῦ καί εὐχές
π. Νικόλαος

Ανώνυμος είπε...

Ολες οι εκκλησιαστικες ακολουθιες μας βοηθουν προς ενα κυριο σκοπο να μας ανυψωσουν προς τα ανω και να μας ενωσουν μεσω του ιερου Μυστηριου της Θειας Ευχαριστιας με Τον Κυριο.
Στην προσπααθεια αυτη χρησιμοποιουνται ολα τα μεσα που μας παρεχει πλουσια η Μητερα εκκλησια για να καταξιωθουμε εχοντας ολοι τον ιδιο Πατερα να δεχτουμε Εκεινον ο οποιος προσφερει στον καθενα αυτο που εχει αναγκη,οπως την ποικιλια χαρισματων ,την τελειοτητα των αρετων.Να μεταλαβουμε το Σωμα κ το Αιμα Του Κυριου κ Θεου κ Σωτηρος ημων Ιησου Χριστου εις αφεσιν αμαρτιων κ εις Ζωην αιωνιον,να δεχτουμε το Φως το αληθινον''ελαβομεν πνευμα επουρανιον,ευρωμεν πιστιν αληθη αδιαιρετον Τριαδα προσκυνουντες,Αυτη γαρ ημας εσωσεν''..Τα ιερα αναγνωσματα κ οι Εκκλησιαστικοι Υμνοι,βοηθουν να ερθη η ψυχη σε βαθυτερη μετανοια,σε κατανυξη,σε ενωση με το Θειον,σε ψυχικη ωφελεια.Βλεπει την ψυχη του βαθυτερα και με τα αναγνωσματα ριχνει Φως στα σκοτεινα του σημεια.Και ακριβως εκει μεσα απο τα ψαλμικα ακουσματα,συγκινειται.Στη μοναχικη πολιτεια αναγνωριζει κανεις τη '' αγια απλοτητα''.
Στους βυζαντινους Υμνους βρισκει την λαμπροτητα της δογματικης ποιησης των Κανονων,στηριζομενοι στις πατερικες διδαχες κ στο ποιητικο ταλαντο.
Οπως κ να εχει,αλλο να ακους ''Κυριε εκεκραξα προς Σε εισακουσον μου,εισακουσον μου Κυριε εν τη δικαιοσυνη σου και μη εισελθης εις κρισιν μετα του δουλου σου.Το πνευμα σου το αγαθον οδηγησει με εν γη ευθεια κλπ'' κ αλλο να ακους τη συμφωνικη του Μπαχ
Η το ''Αναστασεως ημερα λαμπρυνθωμεν Λαοι.ΠασχαΚυριου Πασχαεκ γαρ θανατου προς Ζωην κ εκ γης προς ουρανον,
Χ ρ ι σ τ ο ς Ο Θεος,ημας διεβιβασεν,επινικιον αδοντας''...[Καν Ιωαν Δαμασκηνου'' ειρμος α ωδης,Ηχος α`..
Ποια σχεση μπορει να εχει το ενα μετο αλλο;

Ανώνυμος είπε...

Το διάβασα με την δέουσα προσοχή το άρθρο του κ. Αθανασίου Κοταδάκη όπως και το άρθρο του π. Νεοφύτου Γρηγοριάτη. Είναι και τα δύο καλά και προσεγμένα. Συμφωνώ με τις δικαιολογημένες ενστάσεις και τις τεκμηριωμένες επισημάνσεις του κ. Κοτταδάκη, όπου και νομίζω ότι καλά έπραξε να τις δημοσιοποιήσει.
Βασίλειος Αργυρόπουλος
Καθηγητής Μουσικού Σχολείου

Ανώνυμος είπε...

Έχει δίκιο ο μοναχός,αλλά και ο γέροντας Παισιος.
Το πρώτο πράγμα που μπορεί να σκεφτεί κάποιος συνειδητοποιώντας σε βάθος αυτό το φαινόμενο(της κοσμικής μουσικής δηλαδή),είναι φιλαυτία,το επόμενο->εκτόνωση.
Εξαιρέσεις ίσως να υπάρχουν,αλλά καμία δεν μπορεί να φτάσει το πνευματικό ύψος και την στόχευση της βυζαντινής μουσικής,όχι όταν γεννιέται με πρώτο στόχο να τέρψει το αυτί.