Τρίτη 5 Δεκεμβρίου 2017

«Η Εκκλησία κατά τη δικτατορία 1967-1974»


«Η Εκκλησία κατά τη δικτατορία 1967-1974»

* Ιστορική και νομοκανονική μελέτη. Παρουσιάσθηκε στην Αθήνα, σε εκδήλωση της εφημερίδας «Χριστιανική», το βιβλίο του θεολόγου καθηγητή Χάρη Ανδρεόπουλου που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Επίκεντρο»

Σε μια από τις πλέον σκοτεινές και δυσερμήνευτες περιόδους της σύγχρονης εκκλησιαστικής ιστορίας αναφέρεται το βιβλίο του Λαρισαίου θεολόγου καθηγητή, δρος Εκκλησιαστικής Ιστορίας του ΑΠΘ κ. Χαράλαμπου (Χάρη) Ανδρεόπουλου, μια επιστημονική πραγματεία που έρχεται να ρίξει φώς στις σχέσεις της διοικούσας Εκκλησίας και της Πολιτείας της περιόδου 1967 - 1974, όπως αυτές διαμορφώθηκαν υπό το κράτος της εγκαθιδρυθείσας την 21η Απριλίου 1967 επτάχρονης δικτατορίας. Το βιβλίο παρουσιάσθηκε σε εκδήλωση που διοργάνωσε η εφημερίδα «Χριστιανική» με αφορμή την συμπλήρωση εφέτος των 50 χρόνων από την επιβολή της δικτατορίας της 21ης Απριλίου 1967 και η οποία πραγματοποιήθηκε με τη συμμετοχή πλήθους κόσμου το βράδυ της περασμένης Παρασκευής  (01.12.2017) στο βιβλιοπωλείο «Εν Πλω», στην Αθήνα.

Για το βιβλίο, το οποίο τιτλοφορείται «Η Εκκλησία κατά τη δικτατορία 1967-1974. Ιστορική και νομοκανονική προσέγγιση» και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Επίκεντρο» της Θεσσαλονίκης, μίλησαν ειδικοί επιστήμονες από τον χώρο της νομικής και θεολογικής επιστήμης καθώς και εκπρόσωπος της Αρχιεπισκοπής Αθηνών εξαίροντας το περιεχόμενό του, καθώς και την μεθοδικότητα και επιστημονική συνέπεια του συγγραφέα.
ΟΜΙΛΙΕΣ
Ο πρώτος των ομιλητών κ. Γεώργιος Ιατρού, δικηγόρος, δρ. Εκκλησιαστικού Δικαίου της Νομικής του ΕΚΠΑ υποστήριξε ότι «η προκειμένη πραγματεία αποτελεί πρωτότυπη εργασία δεδομένου ότι δεν διστάζει να καταπιασθεί με ένα θέμα που πενήντα χρόνια μετά εξακολουθεί να αποτελεί “σημείον αντιλεγόμενον” και να παρουσιάζεται συνήθως μονομερώς και ανεπαρκώς προκειμένου να εξωραϊσθούν ή να καταδικασθούν πρόσωπα, καταστάσεις και ενέργειες της περιόδου αυτής». Ο ομιλητής ανέφερε ότι σκοπός του συγγραφέα είναι η εξέταση, κατανόηση και ανάδειξη των αιτίων και των διαδικασιών μέσω των οποίων η Εκκλησία της Ελλάδος επηρεάσθηκε, συμμετείχε, έδρασε και επέδρασε στις πολιτικές εξελίξεις υπό το κράτος της επτάχρονης δικτατορίας. Ιδίως δε στο ζήτημα της διαμόρφωσης των σχέσεων Εκκλησίας και Πολιτείας την ταραχώδη εκείνη περίοδο, κεντρική θέση κατέχουν (τα απαντώμενα στη μελέτη) ερωτήματα σχετικά με το «πως;» και το «γιατί;» οι πολιτειοκρατικές επιδιώξεις της ηγεσίας της δικτατορίας βρήκαν ελεύθερο πεδίο δράσεως στον εκκλησιαστικό χώρο. Ο κ. Ιατρού επεσήμανε ότι «ο συγγραφέας με την εναργή και λεπτομερή από νομοκανονικής και θεολογικής πλευράς ανάπτυξη του υλικού του προσφέρει εφαλτήριο περαιτέρω αναζητήσεων για όποιον επιθυμεί να εμβαθύνει με μεθοδικότητα και επιστημονική συνέπεια, όπως και ο ίδιος ο συγγραφέας πράττει, σε μια περίοδο της νεότερης εκκλησιαστικής και πολιτικής ιστορίας μας η οποία αφήνει, όσο μάλιστα παρέρχεται ο χρόνος, πολλά περιθώρια ακόμη να αποκωδικοποιηθούν και να προβληθούν πτυχές της, που έως σήμερα παραμένουν ανέγγιχτες». 
Ο δεύτερος ομιλητής κ. Ανδρέας Αργυρόπουλος, θεολόγος (M.Th)  - συγγραφέας και διευθυντής Γυμνασίου, ανάφερε ότι η μελέτη φωτίζει πολλές και σημαντικές, πλην αποσιωπημένες μέχρι σήμερα, πτυχές της ιστορικής αυτής περιόδου (1967-1974) οι οποίες αφορούν είτε στις ευθύνες που βαρύνουν ανωτάτους κυρίως κληρικούς για τη σύμπλευση της τότε εκκλησιαστικής διοίκησης με το δικτατορικό καθεστώς, είτε στην αντίσταση που προέβαλλαν ιεράρχες της εποχής, και κυρίως, όπως επισημάνθηκε στη διάρκεια της συζήτησης που επακολούθησε, οι Μητροπολίτες Ελευθερουπόλεως Αμβρόσιος Νικολάου και Φλωρίνης Αυγουστίνος Καντιώτης οι οποίοι μέσω των δικαστικών προσφυγών τους, πέτυχαν την αποδόμηση και εν τέλει την κατάλυση του αντικανονικού συστήματος διοικήσεως που είχε τότε επιβληθεί επί αρχιεπισκοπείας Ιερωνύμου Α΄ (Κοτσώνη).  Ο κ. Αργυρόπουλος αναφέρθηκε, επίσης, στην αντιστασιακή δράση κληρικών, όπως ο τότε Επίσκοπος Ανδρούσης (και νυν Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας) Αναστάσιος Γιαννουλάτος που μαζί με τον π. Γεώργιο Πυρουνάκη και τον διάκονο Τιμόθεο Λαγουδάκη στάθηκαν στο πλευρό των συλληφθέντων φοιτητών της Νομικής, ενώ ιδιαίτερη μνεία έκανε στους αγώνες της «Χριστιανικής Δημοκρατίας» και του Προέδρου της Νίκου Ψαρουδάκη εναντίον του δικτατορικού καθεστώτος και της τότε διορισμένης – και γι΄ αυτό αντικανονικής - εκκλησιαστικής ηγεσίας υπό τον Αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο Α’ (Κοτσώνη). Τέλος, εκτίμησε ότι 50 χρόνια μετά τη δικτατορία ήλθε πλέον ο καιρός για μια επίσημη διακήρυξη συγγνώμης εκ μέρους της διοικούσας Εκκλησίας, για την πολιτική και ιδεολογική στήριξη που παρείχε στο δικτατορικό καθεστώς η διορισμένη,  αντικανονική  «Αριστίνδην» Ιερά Σύνοδος του 1967, καθώς, όπως τόνισε, επρόκειτο για μια συμπόρευση απολύτως ασύμβατη με το Ευαγγέλιο.    
ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΗΣ
Ακολούθησε σύντομος χαιρετισμός του εκπροσώπου του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερωνύμου Β΄ και συγκεκριμένα του πανοσιολογιωτάτου αρχιμανδρίτου π. Σιλουανού Ιωάννου. Ο π. Σιλουανός, αφού εξήγησε την αδυναμία του κ. Ιερωνύμου να παρευρεθεί - παρότι θα το ήθελε - λόγω της χοροστασίας του την ίδια ώρα στον πανηγυρικό εσπερινό στο Μήλεσι της Αττικής για την εορτή του Οσίου Πορφυρίου του Καυσοκαλυβίτου,  μετέφερε τις ευχές του Μακαριωτάτου κ. Ιερωνύμου για επιτυχία στην εκδήλωση καθώς τα συγχαρητήριά του προς τον συγγραφέα για τη «νηφάλια προσέγγιση και τον επιστημονικό τρόπο» με τον οποίο πραγματεύθηκε τη μελέτη του.
-  Ο Πρόεδρος της «Χριστιανικής Δημοκρατίας», δικηγόρος κ. Γιάννης Ζερβός κλείνοντας την συζήτηση και συνοψίζοντας τα συμπεράσματα ανέφερε ότι η εκδήλωση ήταν από τις καλύτερες που έχει διοργανώσει η εφημερίδα «Χριστιανική», χαρακτηρίζοντας υψηλό τόσο το επίπεδο  των εισηγήσεων, όσο και του επακολουθήσαντος διαλόγου. Παράλληλα ευχαρίστησε τον συγγραφέα για την ουσιαστική συμβολή του στην ανάδειξη των όσων έγιναν την περίοδο της δικτατορίας έχοντας ταλαιπωρήσει την Εκκλησία και σκανδαλίσει τους πιστούς επί δεκαετίες. Αναφερόμενος στη μελέτη είπε ότι αυτή ως ένα καθαρά επιστημονικό πόνημα υπερβαίνει τις στρατευμένες απλουστεύσεις για τα γεγονότα που διαδραματίσθηκαν τόσο κατά την παπαδοπουλική, όσο και την ιωαννιδική περίοδο δίδοντας έρεισμα για περαιτέρω έρευνα και εξαγωγή συμπερασμάτων. Τέλος, σχολιάζοντας αναφορές του συγγραφέα, τις οποίες ανέδειξε και η συζήτηση, ότι πολλοί από τους εμπλεκομένους στις αντικανονικές παρεκκλίσεις ιεράρχες ήταν αμέμπτου ηθικής, ο κ. Ζερβός, συμπερασματικώς, ετόνισε, ότι «το εκκλησιαστικό ήθος είναι πολύ ευρύτερο από ένα κώδικα ατομικής ηθικής που είναι διατεθειμένος να συνυπάρξει με ένα τυραννικό καθεστώς και σε τελευταία ανάλυση να παραβιάζει τους Κανόνες της Εκκλησίας».
ΠΡΟΛΟΓΟΣ Ι.Μ. ΚΟΝΙΔΑΡΗ
Σημειώνεται ότι το βιβλίο προλογίζει ο ομ. καθηγητής Εκκλησιαστικού Δικαίου της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και πρόεδρος της Εταιρείας Εκκλησιαστικού και Κανονικού Δικαίου κ. Ιωάννης Μ. Κονιδάρης, σημειώνοντας, μεταξύ άλλων, τα εξής: «Εως σήμερα, έχουν γραφεί πολλά και από πολλούς για όψεις και ζητήματα της περιόδου αυτής. Το πρώτον όμως επιχειρείται με την παρούσα διατριβή η συνολική και συστηματική περιγραφή και αποτίμηση της περιόδου αυτής. Η άρτια και λεπτολόγος συγκέντρωση του υλικού, η αναλυτική εκδίπλωσή του, η παρουσίαση όλων των έως σήμερα εξενεχθεισών απόψεων επιμέρους ζητημάτων και η κριτική θεώρησή τους, με οξυδέρκεια και ευθυκρισία, αποτελούν ένα εγχείρημα το οποίο απαιτεί μεγάλη επιμέλεια, άριστη γνώση του πλήθους των πηγών και της βιβλιογραφίας, εδραία επιστημονική κατάρτιση και αντικειμενική κρίση. Τα προαπαιτούμενα αυτά πληροί η συγγραφή του κ. Ανδρεόπουλου έτσι, ώστε η μετά χείρας διατριβή όχι μόνο να αποτελεί ένα έργο-σταθμό για την εκκλησιαστική ιστορία, αλλά και εφαλτήριο για περαιτέρω αναζητήσεις σε συναφείς κλάδους, όπως το εκκλησιαστικό δίκαιο ή/και η πολιτική ιστορία του τόπου μας».
Αξίζει να σημειωθεί ότι το βιβλίο συγκαταλέχθηκε από την τρέχουσα ακαδημαϊκή χρονιά (2017-2018) στην κατηγορία των επιστημονικών συγγραμμάτων (υπηρεσία διαχείρισης συγγραμμάτων «ΕΥΔΟΞΟΣ») ως εγχειρίδιο διδασκαλίας σε ΑΕΙ (στην Ανωτάτη Εκκλησιαστική Ακαδημία Αθηνών / Τμήμα Ιερατικών Σπουδών, ανάμεσα στα επιλεγόμενα συγγράμματα για το μάθημα του 4ου – εαρινού – εξαμήνου "Εκκλησιαστική Ιστορία της Ελλάδος" ).

* Μετά τις εορτές του Νέου Ετους το βιβλίο θα παρουσιασθεί σε ανάλογες εκδηλώσεις στη Θεσσαλονίκη, στη Λάρισα, κ.α., για το ευρύ κοινό, ενώ έχουν προγραμματισθεί, κατόπιν σχετικών προσκλήσεων, και παρουσιάσεις για φοιτητές σε συνεργασία με καθηγητές των τομέων Ιστορίας των Τμημάτων Θεολογίας του ΕΚΠΑ και του ΑΠΘ.  


12 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Είναι ένα βιβλίο σταθμός για την εκκλησιαστική ιστορία της περιόδου αυτής. Συγχαρητήρια στον συγγραφέα για την όσο τον δυνατόν αντικειμενικότητά του.

Ανώνυμος είπε...

Παραβρέθηκα στην εκδήλωση για το βιβλίο του κ. Χάρη Ανδρεόπουλου και ήταν πράγματι πολύ ενδιαφέρουσα, με υψηλού επιπέδου εισηγήσεις από τους κ.κ. Γ. Ιατρού δρ. Εκκλησιαστικού Δικαίου και τον Α. Αργυρόπουλο, Θεολόγο - γυμνασιάρχη. Τιμά τον συγγραφέα το γεγονός ότι σε παρέμβασή του στο διάλογο ανεγνώρισε πως ο μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος Κοτσώνης και οι περισσότεροι από τους εμπλεκομένους στις αντικανονικές παρεκκλίσεις "ιερωνυμικοί" ιεράρχες ήταν αμέμπτου ηθικής και ότι είχαν όραμα για την Εκκλησία. Επίσης, τον τιμά ο καταλογισμός λαθών και ευθυνών στον μακαριστό Αρχιεπίσκοπο Σεραφείμ (Τίκα) για τον (ατυχή) χειρισμό του ζητήματος των "12" μητροπολιτών που ταλάνισε την Εκκλησία μέχρι τα πρόσφατα χρόνια. Οπως τόνισε στην εμπεριστατωμένη εισήγησή του ο κ. Ιατρού το βιβλίο δίνει πολλές αφορμές γι΄ αυτό που μας λείπει: για έναν καλοπροαίρετο διάλογο σε θέματα εκκλησιαστικά που μας πλήγωσαν, για πτυχές μέχρι τώρα αφανέρωτες τις οποίες με σοβαρότητα και μετριοπάθεια παρουσιάζει και αναλύει στο πόνημά του ο κ. Ανδρεόπουλος, για το οποίο ευχόμεθα: καλοτάξιδο!

ΑΤΤΙΚΟΣ

Ανώνυμος είπε...

Καλός ήταν ο Ιερώνυμος Α΄ και οι 12 εκθρονισθέντες από την Σεραφειμική παράταξη. Είχαν όμως ένα μειονέκτημα ήταν ηθικοί και πνευματικοί αλλά δεν γνώριζαν από διοίκηση και την καμαρίλα της εξουσίας και έτσι τους έφαγαν χωρίς μάχη. Αιωνία τους η μνήμη.

Ανώνυμος είπε...

Μεγάλη έρευνα. Πολλά τα ντοκουμέντα που παρουσιάζει ο συγγραφέας. Έκανε άριστη εργασία. Λύνει απορίες πολλές.

Ανώνυμος είπε...

Τα όσα γράφει ότι ειπώθηκαν από τον κ. Αργυρόπουλος νομίζω ότι δεν ευσταθούν καθόλου. Δεν έχω διαβάσει το βιβλίο για το οποίο έγραψαν καλές κριτικές. Θα το προμηθευτώ ελπίζοντας ο συγγραφέας να μην παρουσιάζει τις απόψεις του κ. Αργυρόπουλου. Επιθυμώ να το διαβάσω και αν χρειαστεί θα πάρει απάντηση ο κ. Αργυρόπουλος στα όσα είπε.
Χ. Αναγνωστόπουλος

Ανώνυμος είπε...

Ο κ. Ιατρού κρίνει από επιστημονικής πλευράς την περίοδο της Εκκλησιαστικής παρουσίας του Ιερωνύμου Κοτσώνη και τον παραδέχομαι. Οι άλλοι παρουσιαστές βλέπω ότι δεν μπόρεσαν να ξεφύγουν από τις ιδεοληψίες τους μάλλον προς τα αριστερά. Μελετώντας την ζωή του Κοτσώνη μέσα από το βιβλίο του «Το δράμα ενός αρχιεπισκόπου» και από την παρουσίαση της ζωής του Κοτσώνη από τον Μητροπολίτη Αττικής Νικόδημο Γκατζιρούλη «Ο Αρχιεπίσκοπος των Αποστολικών Οραματισμών» διαπίστωσα διαφορετικά πράγματα. Θα συνιστούσα στους παρουσιαστές να διαβάζουν και μετά να εκφράζουν τις ιδεολογικές τους απόψεις.
Πέτρος Γιαννούσης
Κηφισιά

Ανώνυμος είπε...

Κον Χ. Αναγνωστόπουλο: Τι ακριβώς αμφισβητείτε αγαπητέ; Οτι τον Ιερώνυμο και την Διαρκή Σύνοδό του ακύρωσαν με προσφυγή τους στο Συμβούλιο Επικρατείας οι Αμβρόσιος Ελευθερουπόλεως και Αυγουστίνος Φλωρίνης;...'Η ότι ο Ανδρούσης συμπαραστάθηκε στους φοιτητές της Νομικής; Ταύτα ανελύθησαν στην εκδήλωση και υπό ουδενός αμφισβητήθηκαν. ΑΤΤΙΚΟΣ

Ανώνυμος είπε...

Eις τον αξιότιμο κ. Π. Γιαννούσην (εκ Κηφισίας) θα επιθυμούσα να απαντήσω, εν αγάπη, ότι το προκείμενον ζήτημα - το λεγόμενον "εκκλησιαστικόν" - είναι θέμα εκκλησιολογίας (= εφαρμογής των Κανόνων της Εκκλησίας), ουχί ιδεολογίας - "αριστεράς", ή "δεξιάς", ή, ή... Στώμεν καλώς.

Γ.Κυδωνιεύς

Haris Andreopoulos είπε...

Αξιότιμε κ. Κωστόπουλε, καλημέρα!

Για την καταχώριση στο όμορφο θρησκευτικό ιστολόγιό σας των δημοσιευμάτων που αφορούν στην έκδοση του βιβλίου μου («Η Εκκλησία κατά τη δικτατορία 1967-1974. Ιστορική και νομοκανονική προσέγγιση», εκδ. Επίκεντρο, 2017), σας ευχαριστώ εκ μέσης καρδίας. Με τιμούν, αναμφιβόλως, οι σχετικές δημοσιεύσεις και σε πολλά άλλα ενημερωτικά / ειδησεογραφικά, κλπ. ιστολόγια, ιστοσελίδες, και εφημερίδες, αλλά η χαρά μου είναι διπλή όταν οι δημοσιεύσεις γίνονται σε μέσα / δίκτυα ενημερώσεως που διακονούν την Εκκλησία και την υπηρετούν προβάλλοντας το θεοφιλές και θεάρεστο έργο της.
Ο συμπολίτης σας, αγαπητός, κοινός μας φίλος, δικηγόρος Πατρών, δρ. Εκκλησιαστικού Δικαίου της Νομικής Σχολής Αθηνών κ. Γεώργιος Ιατρού (ο πρώτος εκ των ομιλητών στην εκδήλωση παρουσιάσεως του βιβλίου μου στην Αθήνα) είχε την καλωσύνη να γράψει για το σύγγραμμά μου στο τελευταίο τεύχος της επιστημονικής Επιθεωρήσεως Εκκλησιαστικού και Κανονικού Δικαίου «Νομοκανονικά» (2/2017, εκδ. Σάκκουλα, σσ. 201-204), μεταξύ άλλων, τα εξής:

« (…) ο συγγραφέας με την εναργή και λεπτομερή από νομοκανονικής και θεολογικής πλευράς ανάπτυξη του υλικού του αφενός μεν δεν διεκδικεί δάφνες απόλυτης και αποκλειστικής αλήθειας, αφετέρου δε προσφέρει εφαλτήριο περαιτέρω αναζητήσεων για όποιον επιθυμεί να εμβαθύνει με μεθοδικότητα και επιστημονική συνέπεια, όπως και ο ίδιος πράττει, σε μια περίοδο της νεότερης εκκλησιαστικής και πολιτικής ιστορίας μας η οποία αφήνει, όσο μάλιστα παρέρχεται ο χρόνος, πολλά περιθώρια ακόμη για να αποκωδικοποιηθούν και να προβληθούν πτυχές της, που έως σήμερα παραμένουν ανέγγιχτες (…)»

Πράγματι. Oύτε το μονοπώλιο της αληθείας διεκδικώ, ούτε τον αλάθητο παριστάνω. Προσεπάθησα να πραγματευθώ το θέμα (ένα θέμα το οποίο, όπως χαρακτηριστικά ανέφερε και στην εκδήλωση ο κ. Ιατρού, πενήντα χρόνια μετά εξακολουθεί να αποτελεί «σημείον αντιλεγόμενον») με καθαρά επιστημονικές προϋποθέσεις και προδιαγραφές. Προς αυτή την κατεύθυνση κινήθηκε και στόχευσε η πραγματοποιηθείσα έρευνά μου – μέσω εξαντλητικής αναλύσεως των στοιχείων και της συστηματικής θεωρήσεώς τους - επιδιώκοντας να εισφέρει χρήσιμο υλικό που θα φωτίσει έτι περαιτέρω τις επιμέρους πτυχές που διαμόρφωσαν την προβληματική σχέση Εκκλησίας – Πολιτείας κατά τη διάρκεια της δικτατορίας (1967-1974), δημιούργησαν δε και συντήρησαν μέχρι και πρότινος το λεγόμενο – απότοκο της Επταετίας – «Εκκλησιαστικό πρόβλημα». Στόχος μας είναι αυτά τα συμπεράσματα που έχουν προκύψει ν’ αποτελέσουν συμβολή στον προβληματισμό για την παθολογία των σχέσεων Εκκλησίας και δικτατορίας και τις συνθήκες υπό τις οποίες διαμορφώθηκε η σχέση αυτή στη διάρκεια της Επταετίας. Είναι προφανές ότι η παρούσα ιστορική και νομοκανονική μελέτη δεν φιλοδοξεί να εξαντλήσει το θέμα παρά να εμπλουτίσει τη σχετική βιβλιογραφία και να δώσει αφορμές για περαιτέρω διάλογο στο επίκαιρο πολιτικά, όσο και ενδοεκκλησιαστικά, θέμα των σχέσεων Κράτους – Εκκλησίας.

Σας ευχαριστώ και πάλιν και πολλάκις.

Με εκτίμηση και ευχές για σας και τους εκλεκτούς αναγνώστες σας για καλό υπόλοιπο της Σαρακοστής και Καλά Χριστούγεννα!

Χάρης Ανδρεόπουλος
Εκπαιδευτικός θεολόγος
Λάρισα

Ανώνυμος είπε...


Είδα παραπάνω 2 σχόλια υπογραφόμενα ώς "ΑΤΤΙΚΟΣ". Έχω μέχρι σήμερα καταθέσει στόν χώρο αυτό δεκάδες σχόλια χρόνια τώρα, υπογραφόμενα από εμένα ώς "Αττικός" και ο Αναστάσιος μπορεί να το επιβεβαιώσει. Τά 2 αυτά σημερινά σχόλια με την υπογραφή "ΑΤΤΙΚΟΣ" διευκρινίζω ότι δεν είναι δικά μου και απορία έχω εάν η χρήση του ιδίου ψευδώνυμου είναι τυχαία, ή είναι εμβόλιμη για λόγους πού μέχρι τώρα αγνοώ...

Αττικός

Αναστάσιος είπε...

Προς: 6 Δεκεμβρίου 2017 - 9:22 π.μ.

Αγαπητέ κ. Ανδρεόπουλε σας ευχαριστώ για τα καλά σας λόγια. Με χαρά φιλοξενώ τις ανακοινώσεις σας, οι οποίες και τιμούν το ιστολόγιο αυτό.
Συμφωνώ με τον σχολιασμό σας και με τις επισημάνσεις του Δρ. Ιατρού Γ.
Να είσθε καλά και να συνεχίστε την αξιόλογη συγγραφική σας προσφορά.
Καλά Χριστούγεννα.
Αναστάσιος Κωστόπουλος

Ανώνυμος είπε...

Συμβάλει στην νεότερη εκκλησιαστική ιστορία της Ελλάδας το βιβλίο αυτό θετικότατα. Ο Συγγραφέας παρουσιάζει τα γεγονότα με την απόσταση του καταγραφέα των γεγονότων. Καλή η εργασία του.