Ἡ γνήσια συγχωρητικότητα - π.Γρηγόριος Μουσουρούλης

Κυριακή τῆς Τυροφάγου

Λόγος εἰς τό Εὐαγγέλιον

Ἡ γνήσια συγχωρητικότητα

 «Ἐάν ἀφῆτε τοῖς ἀνθρώποις τά παραπτώματα αὐτῶν, ἀφήσει καί ὑμῖν ὁ πατήρ ὑμῶν ὁ οὐράνιος» (Ματθ. στ΄14)

            Σέ λίγο εἰσερχόμαστε, ἀδελφοί μου, στήν Ἁγία καί Μεγάλη Τεσσαρακοστή. Μιά περίοδο ἐντονότερου πνευμα­τικοῦ ἀγώνα. Ἡ Ἐκκλησία μας τήν ἔχει ὀνομάσει «στάδιον τῶν ἀρετῶν» καί μᾶς καλεῖ νά εἰσέλθουμε σ’ αὐτό, νά ἀγω­νιστοῦμε σάν καλοί ἀθλητές, γιά νά πάρουμε τό στεφάνι τῆς νίκης ἀπό τόν ἀθλοθέτη Κύριό μας Ἰησοῦν Χριστόν. Καί στό σημερινό εὐαγγελικό ἀνάγνωσμα ὁ Κύριος μᾶς μίλησε γιά ἀγωνίσματα πνευματικά. Ἕνα  ἀπό τά σπουδαιότερα εἶ­ναι τό νά συγχω­ροῦμε τούς συνανθρώπους μας. Αὐτό ἐννο­εῖ μέ τά λόγια πού ἀρχίσαμε. Μᾶς ζητεῖ νά συγχωροῦμε ὅσους μᾶς φταῖνε. Εἶναι μεγάλο τό θέμα καί βασικότατη ἡ ἀρετή τῆς συγχωτητικότητας. Ἄς ἐπικεντρώσουμε λοιπόν τήν προσοχή μας σ’ αὐτή τήν εὐλογημένη ἀρετή καί ἄς δοῦμε·  γιατί ὁ Κύριος ζητεῖ νά συγχωροῦμε καί ποιά εἶ­ναι τά γνωρίσματα τῆς ἀρετῆς αὐτῆς.

****

«Ἐάν ἀφῆτε τοῖς ἀνθρώποις τά παραπτώματα αὐτῶν, ἀφήσει καί ὑμῖν ὁ πατήρ ὑμῶν ὁ οὐράνιος»

            Ὅσο κι θέλουμε νά εἴμαστε αἰσιόδοξοι, ἡ καθημερινή πραγματικότητα εἶναι σκληρή καί κάποτε ἀδυ­σώπητη. Ἡ ἀδικία ἔχει ζυμωθεῖ μέ τή ζωή μας. Ἀδι­κοῦ­με καί ἀδικούμαστε. Ἀδικοῦμε μέ λόγια κατάκρισης καί συκοφαντίας, μέ λόγια πικρά καί εἰρωνικά. Ἔτσι πληγώνουμε τούς ἄλλους καί μᾶς πληγώνουν καί ἐκεῖνοι.  Συμβαίνει οἱ ἄλλοι νά θέλουν τό κακό μας. Νά θέλουν νά μᾶς πάρουν τή θέση πού δικαιούμαστε. Νά χαλάσουν τά σχέδια πού κάμνουμε γιά τό μέλλον μας. Πόσες ἀδικίες δέν γίνονται μεταξύ ἀδελφῶν, μεταξύ συγ­γενῶν γιά θέματα κληρονομικά καί ἄλλα παρόμοια;

            Τέτοια ὅμως ἔλλειψη κατανόησης καί ἀγάπης, ὁδηγεῖ τούς ἀνθρώπους σέ ψυχική ἀπόσταση. Καί διακόπτονται ἔτσι δεσμοί ἐτῶν. Τά αἰσθήματα παγώνουν. Καί τό χῶρο τῆς ψυχῆς μας τόν καταλαμβάνουν οἱ καπνοί τῆς ἐχθρότητας. Φθάνουμε στό σημεῖο νά μᾶς ἐνοχλεῖ ἀκόμη καί ἡ παρουσία κάποιων. Μᾶς ἐκνευρίζει ἡ συμπεριφορά τους. Δέν ἀνεχόμαστε τήν ἀνάσα τους δίπλα μας.

            Ἔτσι ὅμως δέν μποροῦμε νά ζήσουμε. Ἡ ζωή μας  γίνεται κόλαση, διότι ἀκριβῶς ἀπουσιάζει ἀπ’ αὐ­τήν ἡ συγχωρητικότητα. Χωρίς νά συγχωροῦμε, ἀδελ­φοί μου, αὐτούς πού μᾶς ἔφταιξαν, νά τό ἐπαναλάβου­με, δέν μποροῦμε νά ζήσουμε. Νά γιατί μᾶς ζητεῖ ὁ Κύριος νά καλλιερ­γοῦμε στήν ψυχή μας τήν μεγάλη αὐτή ἀρετή. Διότι ἡ ἔλλεψη συγχωρητικότητας διώχνει τήν εἰρήνη καί τή χαρά ἀπό τήν ψυχή μας. Διώχνει τήν ἀγάπη ἀπό τήν οἰκογένεια καί τραυματίζει τή φιλία. Δυσκολεύει τή συνεργασία, τήν ἐπιτέλεση κάθε ἔργου ἀγα­θοῦ. Σιγοτρώει τά θεμέλια τῆς κοινωνίας μας, διότι κάποιες φορές ἐξελίσσεται σέ μίσος φοβερό. Ἐνῶ ἡ συγχώρηση μαλακώνει τίς καρδιές. Διαλύει αἰσθήματα ἀντιπάθειας, φέρνει τή γαλήνη. Δίνοντας ὁ ἕνας τό χέρι στόν ἄλλο, γινόμαστε κοινωνοί τῶν δυσκολιῶν τῶν ἄλλων, ἐλαφρύνουμε ἔτσι τά βάρη καί τόν πόνο μας.

            Ὁ Κύριος ζητεῖ ἀκόμη νά συγχωροῦμε, γιά νά ὁμοιάσουμε στόν πανάγαθο Πατέρα μας. Στόν Θεόν τῆς ἀγάπης πού μᾶς ἔπλασε κατ’ εἰκόνα δική Του καί καθ’ ὁμοίωση. Κι  ὅταν ἐμεῖς ἐχάσαμε τό δρόμο μας, αὐτός ὁ Θεός τῆς ἀγάπης, ἔστειλε τό Μονογενῆ Υἱό Του στή γῆ μας κι ἔγινε ἄνθρωπος, γιά νά μᾶς ἐπανα­φέρει στό δρόμο τῆς ἀγάπης, νά μᾶς συμφιλιώσει μεταξύ μας καί μαζί Του  καί νά μᾶς ὁδηγήσει στόν Παράδεισο. Πῶς ὅμως θά μπορέσουμε νά ζήσουμε μέ τό Θεό στή βασιλεία Του ἐάν δέν τοῦ μοιάσουμε, ἐάν δέν συγχωροῦμε ὁ ἕνας τόν ἄλλο; Γι αὐτό ὁ Κύριος μᾶς ζητεῖ νά συγχωροῦμε, γιά νά μᾶς βάλει στόν Παράδεισο μαζί μέ τούς ἀδελφούς μας.  

            Τέλος ὁ Κύριος μᾶς ζητεῖ νά συγχωροῦμε γιά νά μποροῦμε νά τοῦ ζητοῦμε νά συγχωρεῖ τίς ἀμέτρητες ἁμαρτίες μας. Πῶς ἀλλιῶς θά τολμοῦμε νά σηκώσουμε τά μάτια μας στόν οὐρανό; Πῶς θά προσφωνοῦμε τό Θεό Πατέρα μας καί θά λέμε τό «ἄφες ἡμῖν τά ὀφειλήματα ἡμῶν, ὡς καί ἡμεῖς ἀφίεμεν τοῖς ὀφει­λέ­ταις ἡμῶν», ἄν προηγουμένως δέν δώσουμε ἀπ’τήν καρδιά μας τή συγχώρηση στούς ἀδελφούς μας;

            Ὅμως ὑπάρχει ἕνας μεγάλος κίνδυνος γιά ὅλους μας· νά νομίζουμε ὅτι συγχωροῦμε, καί στήν πραγματικότητα νά εἴμαστε πολύ μακριά ἀπ’ αὐτό. Ἄς δοῦμε λοιπόν στήν συνέχεια ποιές εἶναι οἱ πραγματικές διαστάσεις τῆς ἀληθινῆς συγγνώμης.

****

Τό πρῶτο καί βασικό γνώρισμα τῆς ἀληθινῆς τῆς γνήσιας συγχώρησης εἶναι ὅτι διαγράφει διαπαντός ἀπό τήν καρδιά μας κάθε δισταγμό, κάθε ψυχρότητα. Λησμονεῖ τελείως τά λάθη τοῦ ἄλλου. Δέν  ἔχουμε λοιπόν ὁλοκληρωμένη κατά Θεόν συγχώρηση, ὅταν ἐνῶ στά λόγια συγχωρεθήκαμε μέ τούς ἀδελφούς μας, κρατοῦμε ἀπ’ αὐτούς ἀποστάσεις ἐγωϊστικῆς ἀδι­αφορίας. Ἤ ἔχουμε μέσα μας μιά σταθερή ἀντιπά­θεια καί ἀπαιτοῦμε πρῶτα αὐτοί νά μᾶς ἀποδείξουν τή διόρθωσή τους. 

Χρειάζεται πολλή προσοχή καί μεγάλος ἀγώνας στό σημεῖο αὐτό. Διότι μπορεῖ νά προσευχόμαστε, νά μελετοῦμε τόν λόγο τοῦ Θεοῦ, νά ἀκοῦμε κηρύγματα, νά ἐξομολογούμαστε, ἀκόμη καί νά κοινωνοῦμε. Ἐάν ὅμως δέν συγχωροῦμε, ἐάν δέν βγάζουμε τήν ἔχθρα ἀπό τήν καρδιά μας, ἐάν δέν λησονοῦμε τά λάθη τοῦ ἄλλου δέν κάνουμε τίποτε. Ὅλα αὐτά γίνονται μάταια. Διότι ἀφοῦ δέν συγχωροῦμε, δέν θά συγχω­ρηθοῦμε. Ἀντίθετα χειροτερεύουμε τή θέση μας, ἀφοῦ ἔτσι μοιάζουμε νά ἐμπαίζουμε τόν Θεό, ὁ Ὁποῖος εἶναι ἀγάπη καί κυρίως τήν ἀγάπη Του θέλει νά ἔχουν τά παιδιά Του μεταξύ τους.

Ἡ γνήσια συγχώρηση εἶναι ἀκόμη καθολική πρός ὅλους τούς ἀνθρώπους, χωρίς διάκριση, ὅποιοι κι ἄν εἶναι, ὁποιαδήποτε σχέση κι ἄν ἔχουν μαζί μας. Διότι πρέπει νά βλέπουμε στό πρόσωπο ὅλων τήν εἰκόνα τοῦ Θεοῦ. Αὐτή τήν συγχωρητικότητα μᾶς ζητεῖ καί ὁ Ἀπόστολος Παῦλος ὅταν μᾶς λέγει νά «μακροθυ­μῶμεν πρός πάντας». Διότι τότε ἔχει ἀξία ἡ συγχώρηση, ὅταν ἀναφέρεται σέ ἀνθρώπους δύστροπους, ἀκό­μη καί ἐχθρικούς ἀπέναντί μας.

Ἐπιπλέον γνήσια συγχώρηση δέν σημαίνει νά συνεξηγηθοῦμε ἁπλῶς στά λόγια, ἀλλά νά συγχω­ροῦ­με «ἀπό τῶν καρδιῶν ἡμῶν τά παραπτώματα» τῶν ἀδελφῶν μας. Νά συνυπάρχουμε ἐν ἀγάπῃ μέ τούς ἀδελφούς μας κατανοώντας ὁ ἕνας τόν ἄλλο. Νά δείχνουμε τή συμπάθεια στόν πόνο τους καί χαρά στήν εὐτυχία τους. Ἀκόμη κι  ὅταν ἐπιβάλλεται γιά σοβαρούς λόγους νά κρατήσουμε ἀποστάσεις ἀπό ἀνθρώπους πού θέλουν τό κακό μας, νά ἔχουμε μέσα μας ἀνεξικακία.

*****

«Ἐάν ἀφῆτε τοῖς ἀνθρώποις τά παραπτώματα αὐτῶν, ἀφήσει καί ὑμῖν ὁ πατήρ ὑμῶν ὁ οὐράνιος»

Ἀδελφοί! Ὁ ἄνθρωπος πού συγχωρεῖ, γίνεται ἕνα τραῦμα γιά τόν διάβολο. Γίνεται ἔκπληξη καί χαρά γιά τόν συνάνθρωπό του. Γίνεται καί παιδί τοῦ Θεοῦ. Ἄς μάθουμε λοιπόν νά συγχωροῦμε. Νά συγχωροῦμε ὄχι ἐπιφανειακά, ἀλλά οὐσιαστικά. Στήν κακία νά προσφέρουμε τήν ἀγάπη. Στήν ἐχθρότητα νά προσφέρουμε τή συγχώρηση. Νά συγχωροῦμε ὅπως συγχώρη­σε ὁ Κύρος τούς σταυρωτές Του, ὅπως συγχώρησαν ὅ­λοι οἱ ἅγιοι τούς διῶκτες καί τούς δημίους τους. Ὅπως μᾶς τό ζητεῖ ὁ Κύριος.  Πρός τοῦτο ἄς ἐκμεταλλευ­θοῦ­με τήν εὐκαιρία τῆς περιόδου αὐτῆς, τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς. Ἄς συγχωροῦμε γιά νά γευθοῦμε τή γλυκύτητα τῆς συγχώρησης πού θά πάρουμε ἀπό τόν Κύριο.

 Ἀρχιμανδρίτης Γρηγόριος Μουσουρούλης