Δευτέρα 20 Αυγούστου 2018

Μυστήριο ἀγάπης - π. Βασιλείου Θερμοῦ


 -Ἕνα γνωστό μου ζευγάρι πού πῆγε νά ἐξομολογηθῆ ἐπέστρεψε ἀπογοητευμένο ἐπειδή ὁ πνευματικός δέν τούς ἐπέτρεψε νά κοινωνήσουν. Αἰτία ἦταν οἱ προγαμιαῖες σχέσεις τους. Ἦταν σωστό αὐτό;

Πρόκειται γιά μία πολύ συχνή αἰτία πικρίας τῶν σημερινῶν ἀνθρώπων πού καταλήγει στήν ἀπομάκρυνσή τους ἀπό τήν Ἐκκλησία. Γιά νά κατανοήσουμε τό πνεῦμα αὐτῆς τῆς "ἀπαγόρευσης" χρειάζεται νά θυμηθοῦμε ὅσα ἀναφέραμε ἀρχικά γιά τό μυστήριο τοῦ γάμου.

Ἡ λέξη μυστήριο προέρχεται ἀπό τό ρῆμα μυῶ πού σημαίνει εἰσάγω σέ κάτι, μεταδίδω μιάν ἀλήθεια. Αὐτός πού μυεῖται λέγεται μυημένος. Τό πρωταρχικό νόημα, λοιπόν, αὐτῆς τῆς διαδικασίας βρίσκεται στή Θεία Λειτουργία, τό κατ' ἐξοχήν μυστήριο. Αὐτός πού βαπτίζεται καί χρίεται γίνεται μυημένος, μέ ἄλλα λόγια μπορεῖ πλέον νά συμμετέχη στά ἄδυτα τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ (πού εἶναι ἡ Θεία Εὐχαριστία) καί νά ἀπαντᾶ στόν ἱερέα (σήμερα τό κάνει ὁ ψάλτης ὡς ἀντιπρόσωπος τοῦ λαοῦ), νά ἀκούη τά λεγόμενα, νά μεταλαμβάνη Σῶμα καί Αἷμα Χριστοῦ. Συναποτελεῖ μέ τούς ἄλλους πιστούς τό σῶμα τῆς Ἐκκλησίας, δηλαδή ἐκείνους πού ἐνσωματώθηκαν στήν Ἀλήθεια καί στή Ζωή (πού εἶναι ὁ Χριστός: Ἰωάννη 14, 6).


Ἀπό τό γεγονός αὐτό καί μετά ὅλα εἶναι διαφορετικά, ὅλα (πρέπει νά) λαμβάνουν χώρα κάτω ἀπό τό φῶς αὐτῆς τῆς ἀσύλληπτης δωρεᾶς. Ὁλόκληρη ἡ ζωή τοῦ Χριστιανοῦ παίρνει νόημα ἀπό τήν ἔνταξή του στήν Ἐκκλησία. Τίποτε δέν μπορεῖ νά γίνη ἔξω ἀπό τήν εὐλογία της, ὄχι διότι τό ἐπιβάλλει κάποιος κανονισμός ἤ μιά θρησκοληψία, ἀλλά διότι ἡ Ἐκκλησία ἀποτελεῖ τρόπο ζωῆς. Ἀγκαλιάζει ὁλόκληρη τή ζωή τοῦ ἀνθρώπου, γι' αὐτό καί ὑπάρχουν πλῆθος προσευχῶν καί εἰδικῶν ἀκολουθιῶν γιά ὅλες τίς δραστηριότητές της: φαγητό, ἐκπαίδευση, πολιτική, μεταφορές, ἐμπόριο, γεωργία, βιομηχανία κ.ἄ. Θά ἦταν ἀδιανόητο νά ἀπουσιάζη ἡ ψυχοσωματική ἕνωση δύο ἀνθρώπων ἀπό τήν ἐκκλησιαστική εὐλογία (ἄν καί μέ τό γάμο συντρέχουν περισσότεροι λόγοι, δέν εἶναι μία ἁπλῆ δραστηριότητα).

Ἔτσι λοιπόν, ἡ ἐγκράτεια πρίν ἀπό τόν γάμο παίρνει τό νόημα μιᾶς θεληματικῆς ἄσκησης προκειμένου νά παραμείνη κάποιος ἐνταγμένος στήν Ἐκκλησία. Μέ τό βάπτισμα καί τό χρῖσμα ὁ πιστός ἀποκτᾶ τήν γενική ἱερωσύνη, τήν ἱερωσύνη τῶν λαϊκῶν. Μετέχοντας καί αὐτός στό ἱερατικό ἀξίωμα τοῦ Χριστοῦ (πού προσέφερε τόν Ἑαυτό Του θυσία ὡς Μέγας Ἀρχιερεύς) προσφέρει καί αὐτός θυσία τήν ἄσκησή του καί κάθε εἴδους ἄσκηση (ἀφοῦ αὐτή λαμβάνει χώρα στήν ψυχή καί στό σῶμα του), στό δέ συγκεκριμένο θέμα τήν ἐγκράτεια. Ἄν ἀρνηθῆ αὐτή τήν ἄσκηση αὐτονομεῖται ἀπό τό ἐκκλησιαστικό σῶμα, διότι προηγουμένως αὐτονόμησε τήν ἐρωτική-σεξουαλική λειτουργία ἀπό τήν ἐν Χριστῷ ζωή. Μέ ἄλλα λόγια, τό νά μήν κοινωνήση δέν ἀποτελεῖ τιμωρία, ἀλλά φανέρωση αὐτοῦ πού ἤδη ἔχει συμβῆ μέσα του.

Βέβαια στήν πράξη πολλές φορές γίνεται ἡ λεγόμενη οἰκονομία, δηλαδή μία ἐπιεικής ἀντιμετώπιση αὐτοῦ τοῦ τόσο γενικευμένου προβλήματος, ἀνάλογα μέ τήν ἀγωνιστικότητα πού δείχνει ὁ πιστός. Εἶναι φανερό ὅτι ἄλλη σημασία ἔχει νά γνωρίζη κάποιος τόν στόχο καί νά ἀγωνίζεται ἀλλά μερικές φορές νά ἀποτυγχάνη στήν ἐπίτευξή του, καί ἄλλη τό νά ἀγνοῆ τόν στόχο ἤ νά τόν περιφρονῆ κιόλας. Ἡ σημερινή δυσκολία εἶναι ἀποτέλεσμα καί τῆς διχασμένης ταυτότητας τοῦ νεοέλληνα, ὁ ὁποῖος παραπαίει ἀνάμεσα σέ μία θρησκευτικότητα παραδοσιακή καί χωρίς ἐπίγνωση καί σέ ἕναν ἡδονοθηρικό τρόπο ζωῆς, ἀγνοώντας ἔτσι τί πραγματικά εἶναι ἡ Ἐκκλησία. Πάντως ἕνα τέτοιο ἐπιτίμιο ἀποχῆς ἀπό τή Θεία Κοινωνία μέ κανένα τρόπο δέν θά πρέπη νά γίνεται ἀφορμή νά διακόπτη ὁ πιστός τή σχέση του μέ τήν Ἐκκλησία ἤ νά χαλαρώνη τήν προσευχή του καί τήν πνευματική ζωή, ὅπως δυστυχῶς συχνά συμβαίνει.

-Μήπως ξεχνᾶμε τίς σημερινές συνθῆκες ζωῆς πού τόσο ἀπέχουν ἀπό τήν παραδοσιακή κοινωνία; Καθώς ἔχει ἐμπορευματοποιηθῆ ἡ σεξουαλικότητα καί ἀπό τήν ἄλλη καθυστερεῖ ἡ ἡλικία γάμου, ὅλο καί πιό δύσκολη γίνεται ἡ προγαμιαία ἐγκράτεια.

Ἔχετε δίκιο. Θά λέγαμε ὅτι σήμερα ἡ ἐγκράτεια ἰσοδυναμεῖ μέ θαῦμα. Ἀλλά ὅπως ὅλα τά θαύματα ἀπαιτοῦν δύναμη Θεοῦ καί πίστη τοῦ ἀνθρώπου, ἔτσι καί αὐτή εἶναι ἐφικτή ὅταν ὁ ἄνθρωπος τό θελήση πολύ καί ζητήση τή βοήθεια τοῦ Θεοῦ. Ἄλλωστε ἄς μή λησμονοῦμε ὅτι, ἀφοῦ ἐκκλησιολογικά μόνο δικαιώνεται αὐτή ἡ ἐγκράτεια, μόνο μέσα στή ζωή τῆς Ἐκκλησίας μπορεῖ νά πραγματοποιηθῆ. Μόνο ἕνας συνειδητά πιστός, πού μελετᾶ, προσεύχεται, ἐξομολογεῖται, κοινωνεῖ, εἶναι σέ θέση νά διατηρήση μέσα του μία ἀτμόσφαιρα ἐμπιστοσύνης στόν Θεό καί πνευματικῆς ἀγωνιστικότητας. Τό μαρτυροῦν οἱ χιλιάδες νεαρῶν πιστῶν πού τό ἐπιτυγχάνουν καί σήμερα. Στήν ἐποχή μας ὑπάρχει πληθώρα βιβλίων σχετικῶν μέ τό νόημα τοῦ γάμου, ἔτσι ὥστε ὅποιος θέλει μπορεῖ νά ἐμβαθύνη. Ἄλλωστε τό σεξουαλικό ζήτημα δέν ἐξαντλεῖται στήν προγαμιαία ἐγκράτεια. Χρειάζεται μακροχρόνιος ἀγώνας ὥστε νά θέση κανείς τή λειτουργία αὐτή στήν ὑπηρεσία τῆς ἀγάπης, τῆς ἑνότητας, τῆς κατανόησης, τῆς τρυφερότητας, τῆς βαθειᾶς κοινωνίας.


Μπήκαμε σ' ἕναν καινούργιο αἰῶνα πού φιλοδοξεῖ νά καθιερώση ἐναλλακτικές μορφές οἰκογένειας, ἁπλῶς καί μόνο γιά νά ἱκανοποιήση κάθε φτηνή ἐπιθυμία καί γιά νά διαδώση τό ἰδανικό ἑνός "γάμου"-ἁπλοῦ συμβολαίου. Σ' ἕνα κόσμο πού κλυδωνίζεται ἀπό τήν καχυποψία καί τήν ἐχθρότητα, πού ἀποδιοργανώνεται ἀπό τόν ἡδονισμό καί τήν ἐκμετάλλευση, χρειαζόμαστε τόν ἐκκλησιαστικό γάμο περισσότερο ἀπό ποτέ στήν ἱστορία τῆς ἀνθρωπότητος. Ὄχι ὡς ἁπλῆ τελετή, ἀλλά ὡς κεντρικό ἄξονα τῆς ζωῆς ἀπό τόν ὁποῖο παἰρνουν νόημα ὅλες οἱ ὑπόλοιπες πτυχές της. Ὁ κόσμος δέν θά σωθῆ οὔτε ἀπό τόν ἀφελῆ ρομαντισμό τῆς δῆθεν ἀγάπης, οὔτε ἀπό τήν ἀπρόσωπη ἀπόλαυση πού ἦλθε νά τόν ἀντικαταστήση, τά ὁποῖα ἤδη κάποιοι ἐμπορεύονται. Ἐλπίδα του παραμένει ἕνας γάμος πού τρέφεται ἀπό τό Σῶμα καί τό Αἷμα τοῦ Χριστοῦ, πού διατηρεῖ ὡς ὅραμα τήν ἀνιδιοτελῆ ἀγάπη, πού ἀγωνίζεται (σκληρά μερικές φορές) νά μεταποιῆ καθημερινά τό φυσικό σέ θεανθρώπινο. Ἕνας γάμος πού ὑλοποιεῖ τήν αἰώνια βούληση τοῦ Θεοῦ γιά τόν τρόπο τῆς σχέσης: τή βαθειά κοινωνία τῶν προσώπων.
Πρωτοπρεσβυτέρου Βασιλείου Θερμοῦ


3 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...


Ο Απόστολος Παύλος έγραφε στους Κορινθίους, οι οποίοι κοινωνούσαν έχοντας συγγνωστά αμαρτήματα: «έτσι εξηγείται, γιατί έχετε ανάμεσα σας πολλούς ελαφρά και βαριά αρρώστους, καθώς και αρκετούς θανάτους» (Α΄Κορ. 11: 30).
Με βάση αυτό είναι χίλιες φορές προτιμότερο να μείνουμε ακοινώνητοι, παρά να κοινωνήσουμε και να πάθουμε αργά ή γρήγορα αυτό που λέει ο Παύλος. Αυτός που έχει προγαμιαίες σχέσεις για ποιό λόγο να κοινωνήσει; Για να κολοασθεί; Ο αείμνηστος π. Επιφάνιος Θεοδωρόπουλος έλεγε, "δεν μπορώ να επιτρέψω σε κάποιον που αμαρτάνει, να κοινωνήσει, τη στιγμή που ξέρω πως μετά την Θ. Κοινωνία θα συνεχίσει να αμαρτάνει".
Κοινωνούμε "για το καλό μας", αλλά για να γίνει αυτό, χρειάζονται προϋποθέσεις, και μια προϋπόθεση είναι η αποκοπή από τα αμαρτήματα και η κάθαρση από τα αμαρτήματα.

Ανώνυμος είπε...

Εύλογα διερωτάται κανείς πώς επιτυγχάνεται και ποιά είναι η αξία και η σημασία της εγκράτειας. Πώς η εκκλησία μπορεί να απαιτεί από κάποιον ,να παραμείνει αγνός μέχρι τον γάμο, όταν ευλογεί με κάθε επισημότητα τα διπλά μυστήρια (γάμος και βάπτιση των εκτός γάμου τέκνων την ίδια μέρα), ή όταν ο προκαθήμενος ευλογεί και παρίσταται σε γάμους επωνύμων με ανάλογα χαρακτηριστικά. Και βέβαια τί κάνει για να βοηθήσει τους αγάμους να εφαρμόσουν τον Παύλειο λόγο: "Σεαυτόν αγνόν τήρει", με ουσιαστικούς τρόπους βέβαια και όχι με την " πανάκεια" της νηστείας και της προσευχής που δεν στοιχίζει τίποτε σε αυτόν που στομφωδώς το επιβάλλει αλλά τον μόνο σκοπό που έχει είναι να εξουθενώσει σωματικά τον εγκρατευόμενο ,ώστε να καταστείλει τις σωματικές του διεγέρσεις.Σωστά παρατηρεί ο συγγραφέας ότι ο γάμος σήμερα συμβαίνει σε μεγαλύτερες ηλικίες. Μαζί με την καθυστέρηση του γάμου ,έρχονται και άλλα προβλήματα υγείας (στυτική δυσλειτουργία, διαταραχές ποιότητας σπέρματος , ελάττωση Libido κλπ ) τα οποία μπορεί να αποτελούν και πρώιμα συμπτώματα υποκειμένων εν εξελίξει νοσημάτων, μπορεί να αποτελέσουν αιτία ισχυρού κλονισμού του γάμου και η εκκλησία ποτέ δεν τόλμησε ή δεν θέλησε να τα αγγίξει, Ποιός είπε ότι η απόλυτη εγκράτεια είναι πέρα για πέρα ασφαλής; όταν μάλιστα παρατείνεται σε μεγάλο βάθος χρόνου;Πώς η εκκλησία ενισχύει τους αγνούς νέους; Με τα γαμπρονυφοπάζαρα των συνάξεων και των αγρυπνιών; ή με το ενδιαφέρον της τώρα για τα άτομα με ιδιαιτερότητες (με πρώτον τον συγγραφέα του άρθρου). Εξ άλλου έχει συνειδητοποιήσει ο κάθε πνευματικός ,όταν επιβάλλει ενα επιτίμιο και ιδιαίτερα την αποχή από το μυστήριο της θείας ευχαριστίας, ότι το δικαίωμα του "κεκράτηνται" του δόθηκε για να ΜΗΝ κανει χρήση; Δεν θα είχε καμιά αξία το δικαίωμα του "λύειν" ,αν δεν είχε το δικαίωμα του "δεσμείν". Σε ποιό σημείο όμως της Αγιας Γραφής κάνει ο Κύριος χρήση του" κεκράτηνται"; Μόνο στους αμετανόητους που βεβήλωσαν τον οίκο του Πατρός του. Στη μοιχαλίδα και την Σαμαρείτιδα πώς φέρθηκε; Σε κάποια επαρχιακή πόλη ,ο επιχώριος Ιεράρχης απαγόρευσε σε κάποιον που θα ερχόταν από το εξωτερικό να κάνει τον γαμο στις 24 Ιουνίου, γιατί ήταν λέει η Τεσσαρακοστή των Αγίων Αποστόλων. Αποτέλεσμα; Το ζευγάρι έκανε πολιτικό γάμο. Αυτή λοιπόν η ποικιλότροπη συμπεριφορά όλο και περισσότερο θα επιτείνει τα προβλήματα και τη σύγχυση.'Οταν η μοιχεία επιβραβεύεται "εργω" από την εκκλησία και για τους υπολοίπους δεν εφαρμόζεται η οικονομία ("ου μόνω τω χρόνω αλλά τω τρόπω"-Αγ. Ιωάννης Νηστευτής), όταν οι αθλητές αντί να τιμώνται και να ενισχύονται, τιμωρούνται γιατί δεν έγιναν Ολυμπιονίκες,τόσο περισσότεροι θα απομακρύνονται θεωρώντας την τελετουργία του γάμου "διαδικασία" και όχι μυστήριο

Ανώνυμος είπε...

Τα ερωτηματα ειναι πολλα.Πρεπει να δουμε τι θελουμε τελικα να ειμαστε.

Κατα Θεον αρετη μεσα στην ασεβεια δεν υπαρχει,ουτε υπαρχει μετανοια διχως Ορθοδοξο φρονημα.
Εμεις οι αμαρτωλοι,μετα απο περιπλανησεις ,μετα την καταφρονηση,πως θα γινουμε συγκληρονομοι Του;;;
Απο κει ξεκιναει ολο το οδοιπορικο....
Οι πρωτοπλαστοι,με μια παρακοη στερηθηκαν τη Χαρη Του Θεου,την Μακαρια Θεωρια Του,την απολαυση της Δοξης Του[....]
το ζητημα εχει διαστασεις πνευματικες.Αν δεν το δουμε ετσι,τα παντα θα τα λεμε ''ανθρωπινα''....
''Ε, ανθρωπινο ειναι αυτο.....ανθρωπινο ειναι και τ'αλλο''
Στην ουσια καταφρονωντας την πνευματικη χαρα,φυλακιζομαστε στο φρονημα το κοσμικο.