Η Εκκλησία δεν είναι "Θεσμός..." - Χρ. Γιανναράς

Η Εκκλησία δεν είναι "Θεσμός..."

Χρ. Γιανναράς

Το Εκκλησιαστικό γεγονός δεν είναι αυτονόητα δεδομένο, "μαγικά" συντελλούμενο στην Ευχαριστία. Πραγματώνεται και φανερώνεται στην Ευχαριστία, αλλά όχι μηχανιστικά: το συγκροτούν σχέσεις ελευθερίας, έμπρακτης υπαρκτικής ελευθερίας, έμπρακτης αγάπης: το συγκροτούν οι σχέσεις του αρχιτέκτονα και των μαστόρων του με τα υλικά της οικοδόμησης- ο σεβασμός των υλικών, η ανάδειξη των "λογικών" τους δυνατοτήτων, η μεταποίησή τους σε "γλώσσα" - φανέρωση της ευχαριστιακής χρήσης τους από την Εκκλησία. Συγκροτεί το Εκκλησιαστικό γεγονός στην Ευχαριστία η σχέση του ζωγράφου με τα σχέδια και τα χρώματα, τα υλικά της ζωγραφικής του τέχνης, η άσκηση παραίτησής του από κάθε ιδιοτελή σκοπιμότητα εντυπωσιασμού, ιδιομορφίας.

Συνιστά τον Εκκλησιαστικό τρόπο της Ευχαριστίας το ζύμωμα του πρόσφορου, η σχέση με τα υλικά και η πράξη της ετοιμασίας του. Το ίδιο και η σχέση-πράξη του νεωκόρου που ανάβει τις κανδήλες και τα πολυκάνδηλα, το ίδιο και η προσφορά-αναφορά του θυμιάματος, το ίδιο και η έμπρακτη ("χειρωνακτική") προσευχή που είναι το άναμμα κάθε κεριού στα μανουάλια από κάθε πιστό.

 Η Εκκλησία δεν είναι κάποιο, "τί" (θεσμός, ίδρυμα, οργάνωση, "νομικό πρόσωπο"). Είναι ένα "πώς", ένας τρόπος να υπάρχουμε (όχι απλώς να συμπεριφερόμαστε): να πραγματώνουμε την ύπαρξή μας κοινωνώντας τη ζωή ελεύθερα, αγαπητικά, με ερωτική αυθυπέρβαση και αυτοπροσφορά. Ο τρόπος της Εκκλησίας μεταποιεί τη χρήση σε σχέση, την πρόσληψη σε ευχαριστία, την ευχαριστία σε υπαρκτική "αναφορά". Όπως σε κάθε αληθινό έρωτα έτσι και στο εκκλησιαστικό γεγονός της Ευχαριστίας, το κάλλος καλεί σε συν-ουσία, στο συν-είναι, σε συνύπαρξη-υπαρκτική "αλληλοπεριχώρηση". Η κλητική δυναμική του κάλλους γίνεται το μέσο, η γλώσσα, για να "πεί" ο ερωτευμένος τον έρωτά του-κάθε δεδομένο του κάλλους της φύσης και των γλωσσών της Τέχνης γίνεται πράξη σημαντική ευχαριστίας, ενεργός κατάφαση στον "μανικό έρωτα" του Νυμφίου Θεού για τον άνθρωπο.

 Είναι λοιπόν περισσότερο φανερό ότι στο γεγονός πραγμάτωσης και φανέρωσης του τρόπου της Εκκλησίας, στο ευχαριστιακό δείπνο, δεν μπορεί να υπάρχει τίποτα που να αποβλέπει στο άτομο: Ούτε διάκοσμος για να εντυπωσιάσει το άτομο ούτε φωτισμός για να "υποβάλλει" το άτομο ούτε ζωγραφική που θα "διδάξει" το άτομο ούτε μουσική για να "συγκινήσει" το άτομο- τίποτα, μα απολύτως τίποτα που να υπηρετεί μιαν ατομοκεντρική εκδοχή της "σωτηρίας", να συνεργεί στην "ατομική σωτηρία". Όλα στην Ευχαριστία κοινωνούνται, όλα μετέχουν στο κοινό άθλημα να συμμετέχεται η ύπαρξη, να μεταποιείται το άτομο, ο τρόπος της κτιστότητας, σε πρόσωπο, πραγμάτωση του άκτιστου τρόπου της ελευθερίας.

 Η Εκκλησία Ευαγγελίζεται τη σωτηρία ως γεγονός άλλης τάξεως: να σωθεί ο άνθρωπος σημαίνει να γίνει υπαρκτικά σώος, ακέραιος, ολόκληρος- όχι με κολοβωμένη την ύπαρξη από τη φθορά και τον θάνατο. Και αυτή η σωτηρία ( η υπαρκτική ολοκληρία) δεν κερδίζεται, χαρίζεται- εξάλλου και η φθαρτή και θνητή ύπαρξη επίσης χάρισμα είναι, δεν την κατακτήσαμε. Σωτηρία, δηλαδή ελευθερία από τη φθορά και τον θάνατο, είναι να σου χαριστεί να υπάρχεις με τον τρόπο του Ακτίστου, τρόπο της Αυτοαιτίας: Ν αυπάρχεις, επειδή ελεύθερα θέλεις να υπάρχεις, και να θέλεις να υπάρχεις, επειδή αγαπάς. Η άσκηση , κοινό άθλημα των μετόχων-μελών της Εκκλησίας, αναλαμβάνεται για να είναι πράξη το "ΝΑΙ", ρεαλισμός έμπρακτου τρόπου ο εγκεντρισμός στην "καλλιέλαιον", όχι ψυχολογική, απατηλή ψευδαίσθηση ή πεποίθηση ιδεολογική. Σώζεται ο μέτοχος της Εκκλησίας, επειδή τον αγαπούν αυτοί που ήδη πραγματώνουν υπαρκτικά τη σωτηρία, η αγάπη τους καθιστά την έμπρακτη κατάφαση κοινωνία του πληρωματικού τρόπου, μέθεξη της όντως ζωής.

 Υάκινθος