Σάββατο 10 Απριλίου 2021

ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΟΥ ΠΑΣΧΑ 10 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1821

ΚΥΡΙΑΚΗ  ΤΟΥ  ΠΑΣΧΑ

10  ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1821*

******  ***  ******

       « … Στις 10 το πρωί της Κυριακής του Πάσχα, 10ης Απριλίου(1821), έφθασε στα Πατριαρχεία ο νέος μέγας διερμηνέας Σταυράκης Αριστάρχης και κατευθύνθηκε στη μεγάλη αίθουσα, το «μεγάλον συνοδικόν». Ανέβηκε τότε εκεί και ο Πατριάρχης και συνδιαλεγόταν μαζί του, ενώ εκείνος έκρυβε το λόγο της αποστολής του. και την ταραχή του όσο μπορούσε. Έφθασαν σε λίγο οι Αρχιερείς που κατοικούσαν  κοντά. Αμέσως ακούστηκε θόρυβος από άλογα στην αυλή και παρουσιάστηκαν στην αίθουσα, «μορφήν φέροντες τεράτων αγριωπών», όπως γράφει ο Φιλήμων, «ο γενητσάραγας, ο μποσταντσήμπασης, ο τσαουσλάρ εμινή, ο κεσεδάρης του υπουργού εξωτερικών, και άλλοι πολλοί … μέχρι πεντήκοντα. Ο Πατριάρχης τότε κατάλαβε το λόγο της παρουσίας τους και ζήτησε να του φέρουν «τον τρίβωνα και το επανωκαλύμαυχον». Τα φόρεσε και αποσύρθηκε στο κάτω μέρος της αίθουσας.


      Ο μέγας διερμηνέας σηκώθηκε όρθιος και διάβασε διάταγμα παύσεως του Πατριάρχη και εξορίας του. Ο Πατριάρχης Γρηγόριος ο Ε΄ που δεν ήταν πια ούτε αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως, ούτε πατριάρχης στράφηκε προς την έξοδο της αίθουσας. Τον περιστοίχισαν τότε οι Τούρκοι και ο κεσεδάρης στην αποβάθρα του Φαναρίου όπου τον επιβίβασαν σε ακάτιον … Το ακάτιον όμως αντί να κατευθυνθεί προς το Καδικιοί-Χαλκηδόνα-τον τόπο της εξορίας, σύμφωνα με το διάταγμα, στράφηκε προς το γιαλί-κιοσκιού, οπότε φάνηκε ότι είχε αποφασισθεί η θανάτωση του Πατριάρχη. Μετά την αποβίβαση τον έκλεισαν στην τρομερή φυλακή του μποσταντσήμπαση …

    Στο μεταξύ ύστερα από πολλούς και εύλογους δισταγμούς εκλέγεται νέος Πατριάρχης που πάει στην Πύλη κατά τα καθιερωμένα και επιστρέφει …

    Μετά την αναχώρηση από την Πύλη του νέου Πατριάρχη, οι Τούρκοι βγάλανε από τη φυλακή τον Πατριάρχη Γρηγόριο, τον επιβίβασαν πάλι σε ακάτιο με συνεπιβάτη τον κοτσίμπαση-αρχιβασανιστή … Το ακάτιο κυκλωμένο από άλλα,  με 4 ως 5 στρατιώτες το καθένα, κατευθύνθηκαν πίσω στην αποβάθρα του Φαναρίου, όπου και αποβίβασαν τον Πατριάρχη με τα χέρια δεμένα πίσω. Εκεί άγριο πλήθος Τούρκων ενόπλων και στρατιωτών είχε συγκεντρωθεί και περίμενε γαυριώντας να παρακολουθήσει τη θανάτωση του αρχηγού των Ελλήνων «ως πρώτου δήθεν και κύριου αρχηγού της επαναστάσεως της Πελοποννήσου. Ο Πατριάρχης Γρηγόριος προχώρησε λίγα βήματα, γονάτισε κι έσκυψε το κεφάλι περιμένοντας το μαχαίρι του δημίου. Αλλά ο κατσίμπασης του έδωσε λάκτισμα και του είπε άγρια «καλκ γιουρού»-σήκω και προχώρα-και όπως από το γήρας και την εξάντληση δεν μπορούσε να σηκωθεί, τον βοήθησε ο ίδιος. Δυο στρατιώτες τον υποβάσταζαν για να συνεχίσει την πορεία στον ανηφορικό δρόμο προς τα Πατριαρχεία.

      Όταν έφτασαν χρειάστηκε να περιμένουν. Είχε αποφασισθεί για τον Πατριάρχη θάνατος με απαγχονισμό, και ως θέση η μεσαία από τις τρεις εξωτερικές θύρες των Πατριαρχείων. Ετοίμαζαν τότε την αγχόνη με δοκούς που έμπηγαν στο θριγκό του τοίχου επάνω από τη θύρα αυτή και δεν είχε τελειώσει ακόμα η εργασία. Κατά το χρόνο της αναμονής ο Πατριάρχης προσευχόταν.

    Όταν όλα συμπληρώθηκαν, ο μποστανσήμπασης του είπε με βροντώδη φωνή, όπως αναφέρει ο Φιλήμων. «Καικούργε ουκ ει συ ο διαφθείρας τους δούλους του σουλτάνου, του καταφυγίου του κόσμου; Ουκ ει συ ο ωθήσας τους απίστους υπηκόους εις την αποστασίαν; …». Αυτοί τον έσυραν στην αγχόνη. Ο θάνατος επήλθεν αμέσως. Στο στήθος του αναρτήθηκε έγγραφο που ανέφερε την αιτία της καταδίκης του …

     Ο νέος Πατριάρχης Ευγένιος προσπάθησε με παρακλήσεις, με προσφορές χρημάτων, με κάθε τρόπο, αλλά χωρίς αποτέλεσμα, να επιτύχει την άδεια ενταφιασμού του Πατριάρχη Γρηγορίου. Η Πύλη επέμενε να ριχτεί το σώμα του Πατριάρχη στη θάλασσα.

    Έτσι έμεινε ο νεκρός του Γρηγορίου επί τρεις ημέρες στην αγχόνη. Πολλοί Τούρκοι περνούσαν για να δουν το θέαμα, αρκετοί μάλιστα έρχονταν για το σκοπό αυτό στην Κωνσταντινούπολη από γειτονικές περιοχές και οι περισσότεροι χλεύαζαν και φέρονταν υβριστικά. Υπήρξαν όμως και Τούρκοι που αποδοκίμασαν το έγκλημα. Λέγεται ότι και ο ίδιος ο μέγας βεζίρης Βενδερλή πασάς πέρασε έφιππος και κίνησε το κεφάλι του σε ένδειξη αποδοκιμασίας.

    Την Τρίτη 13 Απριλίου, την ίδια ώρα που είχε γίνει ο απαγχονισμός, παραδόθηκε ο νεκρός στον όχλο, που τον περιέφερε τρεις φορές στην πλατεία του Φαναρίου σέρνοντάς τον στο λιθόστρωτο και τον εγκατέλειψε κοντά στη θάλασσα. Τότε οι δήμιοι τον τοποθέτησαν σε ακάτιο και τον έριξαν απέναντι στο ναύσταθμο, στο μέσον του Κεράτιου κόλπου.

       Αλλά ο νεκρός ανέβηκε στην επιφάνεια της θάλασσας, παρασύρθηκε από τα κύματα ως τον Γαλατά, «κατά το Καρά-κιόι», και προς το βράδυ της 16ης Απριλίου βρέθηκε κοντά στο ελλιμενισμένο εκεί ελληνικό πλοίο με ρωσική σημαία του Κεφαλλονίτη Ιωάννη Σκλάβου. Ανασύρθηκε στο πλοίο, όπου αναγνωρίστηκε από τον μεγάλο πρωτοσύγκελο του Πατριάρχη Σωφρόνιο, όπου είχε διαφύγει και επέβαινε σ’ αυτό.

    Στις 11 Μαϊου το πλοίο έφτασε στην Οδησσό … ειδοποιήθηκαν οι ρωσικές Αρχές, έγινε πρόσθετη επίσημη αναγνώριση του νεκρού από Έλληνες πρόσφυγες που πριν λίγες μέρες είχαν καταφύγει εκεί και γνώριζαν τον Πατριάρχη … Ο αυτοκράτωρ Αλέξανδρος και η Ιερά Σύνοδος διέταξαν αμέσως να γίνει μεγαλοπρεπής κηδεία του Γρηγορίου «ως κοινού των ορθοδόξων πατρός» … Ακολούθησε τριήμερο πάνδημο προσκύνημα Ελλήνων και Ρώσων …  κηδεία και ταφή του μεγάλου νεκρού εις τον ελληνικόν Ναόν της Αγίας Τριάδος «εν μνήματι καινώ και καταντικρύ της Ωραίας Πύλης του προς νότον Παρεκκλησίου του Αγίου Σπυρίδωνος ως λείψανον ιερομάρτυρος»-Φιλήμων … 

«Χτυπάτε, πολεμάρχοι!…
Μη λησμονείτε το σχοινί, παιδιά, του Πατριάρχη!»…
Αριστοτέλης Βαλαωρίτης 1872

Ακριβές  Αντίγραφον
Αθανάσιος  Κοτταδάκης

 

Ιστορία του Ελληνικού Έθνους-Εκδοτική Αθηνών, τομ.12, σελ.133-134

Αθανάσιος  Κοτταδάκης

Δεν υπάρχουν σχόλια: