Μνήμη Φώτη Κόντογλου - Γιώργος Κόρδης

Σα σήμερα, στα 1965 κοιμήθηκε ο Φώτης Κόντογλου. Άνθρωπος φλογερός, με τα μεράκια του, τα πάθια του, τους καημούς τους και ένα νόστο βαρύ που του έφαγε τα σωθικά.
 
Πονεμένος και ταλαντούχος άνθρωπος, ξεριζωμένος από τα πάτρια εδάφη του, παραμυθάς απίθανος, εξαίσιος λογοτέχνης που έφερε το μοντερνισμό στην Ελλάδα και ζωγράφος σπουδαίος που σαν γνώρισε τη λεγόμενη βυζαντινή ζωγραφική γοητεύτηκε από αυτήν και αποφάσισε να ακολουθήσει αυτόν τον τρόπο και αυτόν τον δρόμο.

Ζήτησε με μανικό πάθος την επιστροφή της εκκλησιαστικής ζωγραφικής στην εικαστική αυτή παράδοση και το πέτυχε παρά τις συνέπειες που έτυχαν στην συνέχεια και για τις οποίες δεν έφταιξε αυτός.

Το πάθος του και η αγωνία του για την επιβίωση της ελληνικότητας όπως αυτός την εννοούσε τον εστένεψε ὀμως στο τέλος πολύ και τον απομάκρυνε απο τους πνευματικούς ανθρώπους του καιρού του που τον περιφρόνησαν και μερικές φορές τον ταπείνωσαν.

Κι αυτό τον επίκρανε πολύ. Να σκεφτείς πως δεν κατέφερε ούτε καθηγητής στην έδρα της αγιογραφίας στην Σχολή Καλών Τεχνών να γίνει.
 
Κατέληξε δυστυχώς να διακόψει κάθε σχέση και διάλογο με τον δυτικό κόσμο και τον πολιτισμό του και αυτό τον έκανε σημείο αντιλεγόμενο για πολλούς.

Άλλοι τον έκαναν σημαία για τα εθνικιστικά τους πιστεύω κι άλλοι για την ιδεολογοκρατούμενη ορθοδοξία τους ενώ άλλοι αντιθέτως, τον απεστράφησαν ως σκληροπυρηνικό και αδιάλλακτο και οπισθοδρομικό.
 
Κοιμήθηκε ήσυχα μετά από ένα αυτοκινητιστικό ατύχημα στα 1965.
Μας άφησε κληρονομιά σπουδαία και μεγάλη που δεν καταφέραμε μάλλον να συνεχίσουμε αφού η "βυζαντινή" ζωγραφική ως ζωγραφικός δρόμος έκφρασης της σύγχρονης ζωής στην Ελλάδα απορρίφθηκε -και συνεχίζει να απορρίπτεται- από τους εικαστικούς που την ταυτίζουν εξαιτίας συνειρμών με τις αγιογραφίες.

Αλλά και οι αγιογράφοι-δικός του ο νεολογισμός- στένεψαν το μάθημά του και αντί να συνεχίσουν την παράδοση ,όπως ο ίδιος ο Κόντογλου ήθελε, από εκεί που είχε μείνει , δηλαδή από την μεταβυζαντινή φάση της και τη λαϊκή ζωγραφική, επέτρεψαν σε παλαιολόγεια και κρητικά πρότυπα και κατέληξαν να αντιγράφουν μιμητικά συχνά και στείρα πολλές φορές όσα έκαναν στο παρελθόν οι μεγάλοι μαϊστορες.
Εκείνος άφησε έργο που πατάει στα παλιά έργα αλλά έχει δική του φυσιογνωμία και χαρακτήρα. Αυτό δεν συνεχίστηκε με ελάχιστες εξαιρέσεις και εξέχουσα αυτήν του μεγάλου Ράλλη Κοψίδη.
Ο Θεός της αγάπης ας τον αναπαύει εκεί που βρίσκεται.

Παλιά στα 1995, στα 30 χρόνια από την κοίμησή του, ως φόρο τιμής στο δάσκαλο Κόντογλου, έκανα εικονογράφηση στο βιβλίο του "Θάλασσες Καΐκια καραβοκύρηδες" με την σύμφωνη γνώμη της κόρης του Δέσπως.
 
Τότε αναζωγράφισα δημιουργικά και μερικά δικά του έργα αλλά έφτιαξα εξαρχής και κάποια που με ενέπνευσαν τα κείμενα του. Μοιράζομαι μαζί σας μερικά από αυτά. Όλα είναι φτιαγμένα με τέμπερα αυγού σε χαρτί επάνω σε ξύλο.
 

Γιώργος Κόρδης, 13/7/2021