Δεν ξέρουν για ποια πράγματα μιλούν! - π. Βασίλειος Θερμός

Δεν ξέρουν για ποια πράγματα μιλούν!

π. Βασίλειος Θερμός

Ψυχίατρος παιδιών καί εφήβων.

Δρ. Θεολογικής Σχολής του Παν/μιου Αθηνών.

Καθηγητής στην Ανωτάτη Εκκλησιαστική Ακαδημία Αθηνών

Προσφάτως έγινε θόρυβος για δύο πρωτοβουλίες σχετικές με την Λατρεία μας. Οι γνωστοί φωνασκούντες, που επιθυμούν να επικρατεί στη λειτουργική ζωή η ακινησία του νεκροταφείου, χάλασαν τον κόσμο α) επειδή ένας μητροπολίτης ζητά την απομάκρυνση του Εσταυρωμένου από τον χώρο όπισθεν της Αγίας Τραπέζης, β) επειδή κάποιος πρεσβύτερος έντυσε ως ιερόπαιδες και κορίτσια!

Θα τοποθετηθώ εν συντομία σε αμφότερα:

1) Δεν ήταν τυχαίο ή αμέλεια της Εκκλησίας ότι επί  αιώνες δεν υπήρχε Εσταυρωμένος. Ξέρετε γιατί; Απλούστατα, διότι όταν τελούμε την Θεία Λειτουργία δεν απευθυνόμαστε στον Χριστό! Μιλούμε στον Θεό-Πατέρα, ιστάμενοι δε οι κληρικοί ενώπιον της Αγίας Τραπέζης εικονίζουμε τον Χριστό! Ο Χριστός ο Ίδιος προσφέρει την Λειτουργία στον Πατέρα Του, μαζί με εμάς τα αδέλφια Του, όπως εμφαίνεται και από την ευχή του Χερουβικού Ύμνου: «Συ γαρ ει ο προσφέρων και προσφερόμενος και διαδιδόμενος, Χριστέ ο Θεός ημών…» (η μόνη ευχή της Λειτουργίας που απευθύνεται στον Χριστό). Ο τόπος του Χριστού, με άλλα λόγια, είναι από την άλλη πλευρά!

Οι υπερ-ορθόδοξοι που φωνάζουν αγνοούν ότι εισήχθη από τους Ρωμαιοκαθολικούς ο Εσταυρωμένος στην Κωνσταντινούπολη του 15^ου αιώνα, σαν καλόπιασμα για να λάβουν οι Παλαιολόγοι βοήθεια από τον Πάπα, επεκτείνεται δε μόλις τον 19^ο αιώνα!

Εν ολίγοις, η Εκκλησία μας που τελούσε σε κατάσταση άγνοιας και ύπνωσης λόγω Τουρκοκρατίας, συνήθισε στη νέα πραγματικότητα, λησμονώντας όμως την εκκλησιολογία. Το αποτέλεσμα είναι ότι κάποιοι συντηρητικοί αδελφοί μας, έχοντας καταστήσει κριτήριο των πάντων την συνήθεια, ωρύονται τώρα πως η απομάκρυνση του Εσταυρωμένου είναι ασέβεια και βεβήλωση. Και τούτο διότι δεν τούς ενδιαφέρει η θεολογική αλήθεια των πραγμάτων – μετράει μόνο το τι κάνει ο γέροντάς τους ή το Άγιον Όρος. Ή το τι συνήθισαν να βλέπουν. Ψυχολογία κάνουν, όχι Θεολογία!

2) Το φύλο των παιδιών που μεταφέρουν λαμπάδες και θυμιατό βοηθώντας κατά την Λατρεία δεν έχει καμία σημασία. Αυτό το διαπιστώνουμε στα γυναικεία μοναστήρια, στις ακολουθίες που γίνονται σε γυναικείες κατασκηνώσεις και ιδρύματα κτλ. Όσοι πιστοί είναι βαπτισμένοι και χρισμένοι διακονούν στη Λατρεία, αφού άλλωστε απαντούν στον λειτουργό, ψάλλουν, απαγγέλλουν κτλ, δηλαδή είναι οργανικοί παράγοντες της Λατρείας – εκτός αν κάποια σοβαρή αμαρτία τούς εμποδίζει, κάτι που ισχύει εξίσου για άνδρες και γυναίκες, όμως!

Θα ήταν παράλογο οι γυναίκες να λένε το «Αμήν» του καθαγιασμού – προσοχή: δια του οποίου και μόνο η Λειτουργία είναι ολοκληρωμένη! – και να απαγορεύεται να μεταφέρουν λαμπάδες. Αλλά βλέπετε ότι, ενός λάθους εισαγομένου, μύρια έπονται. Το πλήρωμα της Εκκλησίας αποξενώθηκε από την ιερωσύνη των λαϊκών, με αποτέλεσμα να εισαχθούν παράλογες αντιλήψεις. Όταν ξηλώνονται το ένα μετά το άλλο θεμελιώδη στοιχεία της Λατρείας, στο τέλος καταντούμε να τήν κάνουμε αγνώριστη.

Το στιχάρι το οποίο είθισται να φορούν τα αγόρια που διακονούν στο ιερό δεν τό έλαβαν με κάποια ιεροπραξία. Και είναι πολύ λογικό διότι στην αρχαία Εκκλησία δεν υπήρχε χωριστή αμφίεση: όλων τα ενδύματα ήταν ποδήρη, φυσική εξέλιξη δε αυτών υπήρξε το στιχάρι των χειροτονουμένων κληρικών.

Όσο για την ένσταση ότι απαγορεύεται να εισέρχονται στο ιερό βήμα γυναίκες, είναι απολύτως μετέωρη και κούφια, για τον εξής απλό λόγο. Ιερό βήμα στην ουσία δεν υφίσταται! Όσο λειτουργούσε υγιώς η εκκλησιολογία, δηλαδή κατά τους πρώτους 5-6 αιώνες, η καίρια διαχωριστική γραμμή βρισκόταν στην είσοδο του ναού προκειμένου να υποδηλώνει την διαφορά μεταξύ βαπτισμένων και αβαπτίστων. Όταν ολόκληρη η κοινωνία έγινε (κατ’ όνομα) χριστιανική, υψώθηκε τέμπλο και εισήχθη ο κληρικαλισμός, δηλαδή η διαχωριστική γραμμή κατάντησε να είναι μεταξύ κληρικών και λαϊκών! Τότε βαθμιαία ξεχάστηκε η ιερωσύνη των λαϊκών, έπαψαν η συμψαλμωδία τους και συναπαγγελία τους, και επεκράτησε η τραγική και αθεολόγητη συνήθεια να λέει το «Αμήν» του καθαγιασμού ο λειτουργός! Αν έμπαινε κάποιος από τους μεγάλους Πατέρες στους ναούς μας τώρα θα έφριττε, δηλαδή θα δυσκολευόταν να αναγνωρίσει ως Λειτουργία αυτό που κάνουμε…

Συνεπώς οφείλει να εφαρμόζεται ενιαία τακτική για αμφότερα τα φύλα: ή κανένας λαϊκός δεν μπαίνει στο ιερό, ή εισέρχονται ευλαβείς και επιλεγμένοι λαϊκοί αμφοτέρων των φύλων. Επιμένοντας να διαχωρίζουμε τα κορίτσια από τα αγόρια στην διακονία της Λατρείας μας δεν κάνουμε τίποτε άλλο από το να διαιωνίζουμε τις αντιλήψεις, στα μεν πρώτα πως είναι κατώτερα, στα δε δεύτερα πως είναι ανώτερα. Δηλαδή συντηρούμε μια κοινωνία ανισότητας. Και αποδεικνύουμε πανηγυρικά ότι, σε εποχές κατά τις οποίες επέρχεται κοσμογονία στις ανθρώπινες σχέσεις, στις νοοτροπίες, στην τεχνολογία κτλ, εμείς εξακολουθούμε να παραμένουμε κλεισμένοι αυτιστικά στον κόσμο μας. Ε, λοιπόν, όχι! Δεν θα δεχθούμε να επικρατήσουν οι αστοιχείωτοι!

Όχι μόνο διότι αγνοούν τον κόσμο ο οποίος μάς περιβάλλει. Αλλά, πρωτίστως, διότι αγνοούν την Θεολογία!