ΙΟΥΔΑΙΣΜΟΣ ή ΣΙΩΝΙΣΜΟΣ;

Ο ορθόδοξος Ιουδαϊσμός κατηγόρησε τον σιωνισμό σαν ψευδομεσσιανισμό και αντιμεσσιανισμό. Ο σιωνισμός από την πλευρά του κατηγόρησε την θρησκευτική ορθοδοξία ότι καταδικάζει τον εβραϊκό λαό στην παθητική αναμονή μιας σωτηρίας από τον ουρανό και στην αποχή από τα ιστορικά δρώμενα. Στο κεντρικό θέμα του Μεσσιανισμού ήταν προσεκτικός. Στα χρόνια της διαμόρφωσης και της ανόδου του ο πολιτικός μεσσιανισμός απόφυγε να ενδυθή με μεσσιανικά χαρακτηριστικά, τα οποία έτσι κι αλλιώς βρίσκονταν έξω από τη λογική της εκκοσμίκευσης, τη λογική του. Αλλά και θρησκευτικός σιωνισμός το απόφυγε επιμελώς με ελάχιστες εξαιρέσεις. Μόνο πολύ αργότερα, μετά τον πόλεμο του 1967, την κρίση του παραδοσιακού Εργατικού σιωνισμού και την άνοδο για πρώτη φορά στην εξουσία του δεξιού Λικούντ το 1977, και προπαντός με την επέκταση στα μετά τα 1967 κατεχόμενα εδάφη της Δυτικής όχθης της Γάζης εμφανίζεται και δυναμώνει ένας ακροδεξιός θρησκευτικός σιωνισμός με εθνικιστικά ψευδομεσσιανικά χαρακτηριστικά (οι Gush Emounim αποτελούν τον πιο χαρακτηριστικό εκπρόσωπο). Διακηρύσσουν ότι η ίδρυση του κράτους του Ισραήλ είναι η απαρχή της εποχής της μεσσιανικής λύτρωσης και προβάλλουν αυτή τη συγχώνευση μεσσιανισμού και κρατισμού σαν ιδεολογία του εποικισμού και της εθνοκάθαρσης του γηγενούς Παλαιστινιακού αραβικού πληθυσμού.

Από μιαν άποψη δικαιώνουν τις χειρότερες προβλέψεις και προειδοποιήσεις των ορθόδοξων ραββίνων, ιδιαίτερα του Χασσιδισμού, ότι ο σιωνισμός είναι ένας ψευδομεσσιανισμός που μόνο καταστροφικά αποτελέσματα μπορεί να έχει.

...........................................................................

Η ίδρυση του κράτους του Ισραήλ, ό,τι κι αν λένε οι επίσημοι μύθοι, δεν σήμαναν το τέλος της Galuth, Εξορίας.Το υπενθυμίζει η ίδια η εξορία εκατομμυρίων Παλαιστινίων.

Ενάντια στις δύο μορφές εκκοσμικευμένης λήθης του, ο Ιουδαϊσμός έχει τη δική του φιλοσοφία της Ιστορίας εν είδη μιας Θεολογίας της Εξορίας :δεν είναι μόνο ο Ισραήλ που περιπλανάται στην εξορία. Η όλη ιστορία της ανθρωπότητος είναι Ιστορία της Εξορίας της από τη χαμένη Εδέμ. Η εξορία του Ισραήλ είναι συνειδητή, ενώ η ανθρωπότητα περιπλανάται εξόριστη στην έρημο της Ιστορίας χωρίς να έχει ακόμη συνείδηση της κατάστασής της. Αλλά στην περιπλάνησή τους ο Ισραήλ και τα έθνη, χωρίς να το αντιλαμβάνονται, έχουν στο πλευρό τους περιπλανώμενο τον ίδιο τον Δημιουργό, Εξόριστο από τη Δημιουργία του. Κι η περιπλανώμενη θεϊκή παρουσία-απουσία θρηνεί μαζί με τα πλάσματά Της. Η οδύνη Του είναι ασύγκριτη με την οδύνη των πλασμάτων, είναι άπειρη όπως κι ο ίδιος είναι άπειρος. Μέσα από το γκέτο της Βαρσοβίας, όπου άφησε το 1943 την τελευταία πνοή του μαζί με μερικά χαρτιά που καταγράφουν τη μυστική του σκέψη, ο Ραμπί Καλώνυμος Shapiro μίλησε για την άπειρη οδύνη και το θρήνο του Περιπλανώμενου με τα πλάσματά Του, δείχνοντας, όπως υπενθύμισε κι ο Τζόναθαν Ζακς οτι υπάρχει μια θεολογία της οδύνης χωρίς θεοδικία.

Στη χειραφέτηση από τη θεοδικία μόνο, μπορεί να στηριχθεί μια αντίληψη του Μεσσιανικού ως ιστορικής απελευθέρωσης. Το τέλος της εξορίας του Ισραήλ, του ανθρώπου, του Θεού. Η απελευθέρωση ή θα είναι οικουμενική ή δεν θα υπάρξει.

..........................................................................

Το δίλημμα μπαίνει πάλι πύρινο στο λαό της περιπλάνησης. Θα γαντζωθεί σ΄ ένα μιλιταριστικό Κράτος που ποδοπατάει μαζί με τους Παλαιστίνιους κι όλη τη βιβλική κληρονομιά; Ή θα σταθεί στο πλευρό των διωκόμενων αδελφών του, υποστηρίζοντας μαζί τους το δικαίωμα επιστροφής όλων των προσφύγων μετά το 1948 σε μια ελεύθερη πολιτικά και χειραφετημένη κοινωνικά Παλαιστίνη σε όλο το ιστορικό της έδαφος, όπου Παλαιστίνιοι, Άραβες, κι Εβραίοι θα ζήσουν αδελφωμένοι; Θα βρεθεί πάλι ο λαός της περιπλάνησης στη πρώτη γραμμή της πάλης για την καθολική ανθρώπινη χειραφέτηση ή θα στηρίξει τυράννους;

Σε όσους ταυτίζουν την εβραϊκή ταυτότητα όχι με το κράτος αλλά με την Τορά, την Πεντάτευχο, το δίλημμα μπαίνει: με το Κράτος ή με την Τορά; Γνωρίζουν ότι η Τορά, οι χαραγμένες στις πλάκες εντολές του Σινά σημαίνουν Ελευθερία: "Χαραγμένο: η λέξη Χαρούτ-χαραγμένο πρέπει να διαβάσει ως Χερουτ-ελευθερία. Τί είδους Ελευθερία; Ο Ραμπί Γιεουντά λέει "Ελευθερία από κάθε κυβέρνηση", ο Ραμπί Νεεμία "ελευθερία από τον Άγγελο του Θανάτου" κι οι σοφοί λένε "Ελευθερία από την οδύνη". Τα τρία είναι οι αλληλένδετες όψεις της Ελευθερίας: απελευθέρωση από κάθε κρατική καταπίεση, από την κατάρα του Θανάτου, από την οδύνη της Ιστορίας. Η ίδια η Πεντάτευχος τελειώνει με ένα δίλημμα και μια προτροπή:

"Διαμαρτύρομαι υμιν σήμερον τον τε ουρανόν και την γην, την ζωήν και τον θάνατον δέδωκα προ προσώπου υμών την ευλογίαν και την καταραν. Έκλεξαι την ζωήν...".

( Περ.Σύναξη, τχ. 84, Σάββα Μιχαήλ, Ιουδαϊσμός ή Σιωνισμός; (επιλογή).

Υάκινθος.