Διαθρησκειακός διάλογος - Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος

Ο πρώτος στόχος του διαθρησκειακού διαλόγου δεν είναι ο προσηλυτισμός των αλλοθρήσκων εις τον Χριστιανισμόν ή των χριστιανών εις άλλην τινα θρησκείαν. Είναι εμφανώς και εντόνως διακεκηρυγμένον ότι εις τον διάλογον αυτόν προχωρούμεν δια πρακτικούς λόγους ειρηνικής κοινωνικής συμβιώσεως. Εαν αυτός ο βασικός πρώτος στόχος επιτευχθή, τότε κάθε μέλος της πολυθρησκευτικής κοινωνίας θα έχη την δυνατότητα, εαν θέλη, να αναζητήση τον διάλογον πίστεως μετά του οπαδού άλλης πίστεως.

Είναι ίσως δυσχερές να κατανοηθή η σημασία του διαλόγου της ειρηνικής κοινωνικής συμβιώσεως υπό των χριστιανών οι οποίοι ζουν εις το ειρηνικόν περιβάλλον μιας αμιγώς χριστιανικής και δη ομοδόξου κοινωνίας. Αλλ' οφείλουν όσοι αντιλέγουν εις τον διαθρησκειακόν διάλογον, ή όσοι υποστηρίζουν ότι αυτός πρέπει ευθύς εξ αρχής να είναι διάλογος πίστεως, να αναλογισθούν υπό ποίας συνθήκας ζουν οι εν κοινωνική μειοψηφία χριστιανοί, όταν η πλειοψηφία ποδηγετήται υπό φανατικών θρησκευτικών ηγετών, οι οποίοι αρνούνται το δικαίωμα υπάρξεως άλλης πίστεως εκτός από την ιδικήν των.

Όταν ηγέται τοιούτων αντιλήψεων συμμετέχουν εις ένα διαθρησκειακόν διάλογον με ηγέτας άλλων θρησκειών, εμποτίζονται ολίγον κατ' ολίγον από το πνεύμα της αναγκαιότητος της συνυπάρξεως, ακούουν και άλλας απόψεις, εμβαθύνουν ανεπαισθήτως εις αυτάς και ελπίζεται ότι αμβλύνουν την οξύτητα της αντιπαραθέσεώς των προς τας άλλας θρησκείας.

Όταν ο Απ. Παύλος επεσκέφθη τας Αθήνας, έκανε διαθρησκειακόν διάλογον με τους Αθηναίους. Δεν ωμίλησε κατ' ευθείαν περί του Χριστού. Ανεφέρθη εις όσα είχον είπει τνές των εθνικών ποιητών, και εις τον βωμόν του αγνώστου Θεού, δηλ. εύρε κοινά σημεία μεταξύ αυτών τα οποία επίστευε και εκήρυττε και εκείνων τα οποία οι Αθηναίοι μέχρι τότε είχον ακούσει ή επρέσβευον. Δια της προβολής των κοινών τούτων σημείων δεν ενόθευε την πίστιν και την διδασκαλίαν των, αλλά εδημιούργει δίαυλον επικοινωνίας με τους ακροατάς του κοινού ενδιαφέροντος.

Αυτοί οι οποίοι ανησυχούν μήπως δια των διαθρησκειακών διαλόγων οδηγηθώμεν εις έναν διαθρησκειακόν συγκρητισμόν, εις μίαν νέαν θρησκείαν, η οποία θα περιέχει όλα τα βασικά στοιχεία όλων των θρησκειών, έχουν επηρεασθή απο την συκοφαντικήν παραπληροφόρησιν, η οποία εμφανίζει τους επισκόπους της Ορθοδόξου Εκκλησίας ή τινας αυτών ως μη έχοντας την ορθόδοξον χριστιανικήν πίστιν. Αλλά τυχόν παραδοχή μιας τοιαύτης απόψεως συνεπάγεται απιστίαν ή ολιγοπιστίαν εις Αυτόν τον Χριστόν, ο Οποίος είναι η κεφαλή της Εκκλησίας και ο Οποίος δεν ημποδίσθη εις το κοσμοσωτήριον έργον Του ούτε από τας ανθρωπίνας αδυναμίας των μαθητών, τους οποίους ο ίδιος επέλεξε, ούτε απο την προδοσίαν του ενός αυτών. Εαν έχωμεν πίστιν εις τον Χριστόν και προσευχώμεθα θερμώς ίνα Ούτος διαφυλάττη τους επισκόπους "ορθοτομούντας τον λόγον της αληθείας Του", Ούτος θα εισακούση των προσευχών και δεν θα αφήση να προέλθη κακόν δια την Εκκλησίαν Του εκ των διαθρησκειακών διαλόγων.

Λοιπόν, εν συμπεράσματι, οι διαθρησκειακοί διάλογοι αποβλέπουν εις πρώτην φάσιν εις την ειρηνικήν συνύπαρξιν των πιστών των διαφόρων θρησκειών. Εφ' όσον αυτός επιτευχθή και υπάρξη ενδιαφέρον, το οποίον ελπίζεται ότι εν καιρώ θα προκληθή, θα δοθή ευκαιρία να ακουσθούν και αι καθαρώς ορθόδοξοι διδασκαλίαι επι διαφόρων θεμάτων υπο των πιστών των άλλων θρησκειών.

Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος

Υάκινθος