ΒΙΟΣ ΚΑΙ ΣΥΓΓΡΑΜΜΑΤΑ ΝΙΚΟΔΗΜΟΥ ΤΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ

Κλήμεντος Ζέντεργολμ (̍+1878)

Ἱερομονάχου τῆς Ὄπτινα

ΒΙΟΣ ΚΑΙ ΣΥΓΓΡΑΜΜΑΤΑ

ΝΙΚΟΔΗΜΟΥ ΤΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ

Μετάφρασις ἐκ τοῦ ρωσσικοῦ ὑπὸ τοῦ μοναχοῦ Διοδώρου (Λαριόνωφ)

Εἰσαγωγή, σχόλια, ἐπιμέλεια

ὑπὸ τῶν πατέρων τῆς Ἱ. Μονῆς Χρυσοποδαριτίσσης – Νεζερῶν

σειρά: «ΑΝΘΗ ΕΥΣΕΒΕΙΑΣ», τ. 11

Ἐκδόσεις «ΤΗΝΟΣ»

Ἀθῆναι 2009

Oἱ ἕως σήμερον ἀσχοληθέντες μετὰ τοῦ ἁγίου Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου Ἕλληνες ἐσχημάτισαν, νομίζω, τὴν ἐντύπωσιν ὅτι μετὰ τοὺς τρεῖς πρώτους βιογράφους του, τὸν ἅγιον Ἀθανάσιον τὸν Πάριον, τὸν Ἱερομόναχον Εὐθύμιον (παραδελφὸν τοῦ Ἁγίου ἐκ τοῦ κελλίου τῶν Εἰσοδίων, «τῶν Σταυρουδάδων», πλησίον τῶν Καρυῶν -Ἁγίου Ὄρους), καὶ τῶν ἐκ Δημητσάνης Ἰβηρίτην μοναχὸν Ὀνούφριον (Κουντούρογλου), τέταρτος βιογράφος του ἦταν ὁ μακαριστὸς γέρων Θεόκλητος Διονυσιάτης. Ὅμως, διαβάζοντες τὴν ἀπαντητικὴν ἐπιστολὴν τοῦ Πατριάρχου Μόσχας Ἀλεξίου Α΄ πρὸς τὸν Οἰκουμενικὸν Πατριάρχην Ἀθηναγόραν, διαπιστώνομεν μετ’ ἐκπλήξεως ὅτι ἡ Ἐκκλησία τῆς Ρωσσίας ἀναγνωρίζει τὸν ἅγιον Νικόδημον ὡς Πατέρα καὶ Διδάσκαλον καὶ τῆς σλαβοφώνου Ὀρθοδοξίας, δι’ αὐτὸ καὶ σπεύδει νὰ καθιερώσει τὴν ἱερὰν αὐτοῦ μνήμην ὡς ἁγίου καὶ τῆς ρωσσικῆς Ἐκκλησίας.

Εὐλόγως λοιπὸν προκύπτει τὸ ἐρώτημα, πῶς οἱ Ρῶσσοι ἐγνώριζαν τὸν ἅγιον Νικόδημον, ἐφ’ ὅσον, ἐξ ὅσων ἠξεύρομεν, οἱ πρῶτοι ἐκεῖνοι Βίοι δὲν μετεφράσθησαν ἢ τουλάχιστον δὲν ἐξεδόθησαν εἰς τὴν ρωσσικήν; Τὴν ἀπορίαν ὅμως ταύτην λύει ἀμέσως τὸ γεγονὸς ὅτι, εἰς τοὺς Ἕλληνας, διελάνθανεν ἕνας Βίος τοῦ Ἁγίου, μεγάλης κυκλοφορίας μεταξὺ τῶν Ρώσσων, ὁ ὁποῖος συνεγράφη εἰς τὴν περίφημον Μονὴν τῆς Ὄπτινα, ὑπὸ τοῦ ἱερομονάχου Κλήμεντος Ζέντεργολμ, καὶ ἐξεδόθη τὸ πρῶτον εἰς τὴν Μόσχαν τὸ 1865.

(Ἀπόσπασμα ἐκ τῆς Eἰσαγωγῆς

ὑπὸ Ἀρχιμ. Nικοδήμου, ἡγουμ. Ἱ. M. Xρυσοπαδαριτίσσης)

«Εἰς τὴν Καψάλαν, εἰς μικρὰν ἀπόστασιν ἐκ τοῦ κελλίου τοῦ Ἁγίου Βασιλείου, ὑπάρχει περίφημος καλύβη, δηλαδὴ κελλίον ἄνευ ἐκκλησίας, εἰς τὴν ὁποίαν διῆγε τὴν νηστευτικήν του ζωήν, περισσότερον τῶν πεντήκοντα χρόνων, μέγας καὶ περίφημος λόγιος, κλεινὸς διδάσκαλος καὶ συγγραφεύς, ὁ μέγας γέρων μοναχὸς Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης, ὁ ὁποῖος ἐκοιμήθη ἐν Κυρί­ῳ τὸ ἔτος 1809. Αὐτὸς συνέθεσε καὶ συνέγραψε τριάκοντα βιβλία. Ὅμως δύο ἐξ αὐτῶν δὲν εὐρίσκονται, διότι ἐσυλήθησαν τὰ πρωτότυπά των ὑπὸ τῶν Παπιστῶν εἰς τὴν Βενετίαν, γεγονὸς διὰ τὸ ὁποῖον οἱ Ἕλληνες πολύ λυποῦνται καὶ ὀδύρονται, καὶ πολλάκις προσεπάθησαν νὰ ἐντείνουν τὶς ἐνέργειές των πρὸς ἐπιστροφὴν αὐτῶν, ἀλλ’ ἀπέτυχον. Τὰ δὲ ὑπόλοιπα εἴκοσι ὀκτὼ ἐτυπώθησαν καὶ ἐξεδόθησαν, γεγονὸς περὶ τοῦ ὁποίου ἡ Ἁγία Ἀνατολικὴ Ἐκκλησία χαίρει σφόδρα. Τὸ περιεχόμενον τῶν βιβλίων του, ὁ γέρων Νικόδημος ἐδανείζετο ἀπὸ τὴν Ἁγίαν Γραφὴν καὶ ὅλους τοὺς Διδασκάλους τῆς Ἀνατολικῆς Ἐκκλησίας, παλαιοὺς καὶ νέους. Συνήθροισε τὰ πάντα εἰς ἕν, ἐξήγησε καὶ μετέδωκεν αὐτὰ εἰς τοὺς Ὀρθοδόξους Ἕλληνας, ὡς σῖτον καθαρόν. Καὶ εἰς ὅλους τοὺς Ἕλληνας, λαϊκοὺς καὶ μοναχοὺς καὶ ἀναχωρητάς, δὲν βλέπει κάποιος ἄλλο βιβλίον ἀνὰ χεῖρας παρὰ τὰ τοῦ Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου. Καὶ οὐδεὶς ἠμπορεῖ ἐκ τῶν βιβλίων καὶ τῶν λόγων του νὰ εὐφρανθῆ ἕως κόρου· ἐκ τοῦ φρέατός του ἐπαρκεῖ διὰ νὰ πίνουν ὅλοι· λαϊκοί, μοναχοὶ καὶ ἀναχωρηταί. Ἦτο μέγας νηστευτὴς καὶ μέγας ζηλωτὴς τῆς Ἁγίας τοῦ Χριστοῦ Ἀνατολικῆς Ἐκκλησίας καὶ τῆς ἀρχαίας εὐσεβείας. Πολλὰ βιβλία ἔγραψε κατὰ διαφόρων αἱρετικῶν· κατὰ τοῦ Πάπα τῆς Ρώμης, κατὰ τῶν Λουθηρανῶν καὶ Διαμαρτυρομένων, καὶ κατὰ τῆς ψυχωλέθρου Οὐνίας».

Χριστιανική Βιβλιογραφία