Κυριακή του ασώτου υιού - π. Ιωήλ Κωνστάνταρος

Έχει λεχθεί, και είναι αλήθεια, ότι και αν όλο το Ευαγγέλιο χανόταν και έμενε μόνο η παραβολή του Ασώτου υιού, και μόνο αυτό το αριστούργημα, ήταν ικανό να αναπληρώσει ολόκληρο το Ευαγγελικό μήνυμα.

Πράγματι, στην παραβολή αυτή του Κυρίου ζωγραφίζεται η αγάπη του Θεού προς τον άνθρωπο. Η αγάπη του πατέρα προς τον άσωτο υιό του, αλλά και η επιστροφή του ασώτου στην γεμάτη στοργή, αγκαλιά του πατέρα.

Από τα μικρά μας χρόνια, γνωρίζουμε τα περιστατικά που περιγράφονται.

Ο μικρός υιός νομίζοντας ότι θα ζήσει ευτυχισμένα μακριά από την αγάπη του πατέρα του, σηκώνεται ένα πρωί, και ζητά την περιουσία που του ανήκει και τρέχει μακριά να βρει την χαρά και την ευτυχία, που νόμιζε ότι του έλειπε. Το αποτέλεσμα; Τραγικό και κάτι παραπάνω ακόμα. Το αρχοντόπουλο, αφού κατέφαγε την πατρική του περιουσία «ζων ασώτως», κατάντησε να βόσκει χοίρους και να προσπαθεί να χορτάσει τώρα, το «καλομαθημένο» στομάχι του με τα ξυλοκέρατα.

Μέσα στην περιγραφή του ιερού κειμένου, ο μικρός άσωτος υιός, παρουσιάζεται τόσο τραγική προσωπικότητα, ώστε λυγίζει και ο πιο «αγέρωχος» από την αμαρτία άνθρωπος. Πραγματικά δεν θα μπορούσε να βρεθεί σκληρότερη εικόνα από τα ξυλοκέρατα, την τροφή αυτή που μαζί με τους χοίρους, συμβολίζει τα δαιμόνια που τυραννούν τον άνθρωπο, και τα πάθη που κυριαρχούν στην ύπαρξη, όταν ο άνθρωπος ξεφεύγει από την αγάπη και τον νόμο του Θεού.

Όντως, τι τρομερή κατάσταση βιώνουν όσοι απομακρύνονται από το πρόσωπο του Θεού! Διότι ο πατέρας της παραβολής, όπως πρέπει να γνωρίζουμε, συμβολίζει τον Θεό, και ο άσωτος τον κάθε αμαρτωλό και αποστάτη άνθρωπο.

Αλλά ευτυχώς «εις εαυτόν ελθών», αναλογίστηκε το πού βρισκόταν πριν και το κατάντημα το τωρινό. Και συγκρίνοντας το όμορφο παρελθόν με την κόλαση που ζούσε τώρα, παίρνει την όμορφη και γενναία απόφαση, να επιστρέψει στην οικία του πατέρα του. Φυσικά και δεν μένει μόνο στην απόφαση. Προχώρησε και στην λυτρωτική πράξη. Αυτό δε ήταν τελικώς και που τον έσωσε.

Όπως μας διηγείται στη συνέχεια η παραβολή, ο πατέρας, όχι απλώς τον δέχεται, αλλά δίνει εντολή στους υπηρέτες, να τον ντύσουν την «στολήν την πρώτην», να του φορέσουν το δαχτυλίδι (σύμβολο τιμής και εξουσίας) και ακόμα να σφάξουν τον «μόσχον τον σιτευτόν»…

Τελικά, ο άσωτος σώζεται και συνεφραίνεται μέσα στο σπίτι με τον καλό του πατέρα και τους υπηρέτες του…

Αυτός όμως που απροσδόκητα δείχνει απαράδεκτη διαγωγή, είναι ο «πρεσβύτερος υιός» της παραβολής που αντί να συγχαρεί και να αγκαλιάσει τον μέχρι τότε χαμένο αδελφό του, αγριεύει και αρνείται πεισματικά να περάσει στο σπίτι της  ευτυχίας. Ίσως τελικώς ο πατέρας να τον έπεισε με την στοργή του και τον πόνο του και να εισέλθει εντός της χαράς και της ευλογίας…

Πάρα πολλά θα μπορούσε να πει κανείς σε όλες τις εικόνες που μας παρουσιάζει αυτή η παραβολή.

Αφού υπογραμμίσουμε την Θεϊκή αγάπη του Πατέρα που περιμένει πάντοτε την επιστροφή, συγχωρώντας τα πάντα, να τονίσουμε ένα μόνο βασικό σημείο του  Ιερού Ευαγγελικού αναγνώσματος. Το «εις εαυτόν ελθών» του ασώτου υιού. Ναι. Ο άνθρωπος όταν αποφασίσει να αποστατήσει από τον Θεό και να ακολουθήσει τον εύκολο και κατηφορικό δρόμο της καταστροφής, γίνεται εκτός εαυτού. Χάνει τα μυαλά του και δεν γνωρίζει ούτε τι λέει, ούτε τι πράττει. Τίποτε δεν τρελαίνει τόσο τον άνθρωπο, όσο η αμαρτία. Και η καθημερινή πραγματικότητα, δυστυχώς, πιστοποιεί του λόγου το αληθές.

Στην περίπτωση αυτή, ο άσωτος δεν μπορεί να δεχθεί απολύτως τίποτε. Ούτε λόγο παρακλητικό, ούτε συμβουλή για επιστροφή και μετάνοια. Και αυτή ακόμα την οικογένεια, τους στενούς συγγενείς του, τους νομίζει εχθρούς, διότι και μόνο η ανάμνησή τους τον ελέγχει…

Σ’ αυτή την κατάσταση, όταν φτάνει ο άνθρωπος, αρχίζουν να λειτουργούν οι πνευματικοί νόμοι. Θα χτυπηθεί, θα πονέσει, «θα φάει τα μούτρα του», θα αηδιάσει από τα ξυλοκέρατα, και τότε, μέσα από τον αφόρητο πόνο, την θλίψη και την οδύνη, «εις εαυτόν ελθών» θα θυμηθεί με λαχτάρα και συγκίνηση το σπίτι του. Τον πατέρα, την μητέρα, την σύζυγο, τα παιδιά, την εργασία… Το όμορφο και ζεστό οικογενειακό περιβάλλον θα τον συγκινήσει και θα τον κάνει να επιστρέψει μετανιωμένος και αλλαγμένος.

Φίλοι μου, ο Θεός δέχεται την ειλικρινή μετάνοια και του μεγαλυτέρου ασώτου. Τον αγκαλιάζει και τον εξαγιάζει. Ας προσέξουμε, αφ’ ενός μη φτάσουμε στο φοβερό κατάντημα του ασώτου πρώτα, για να γνωρίσουμε την αγάπη του Πατέρα, η οποία  πάντοτε υπάρχει, και αφ’ ετέρου, ας προσέξουμε μήπως, χωρίς να το θέλουμε, αλλοίμονο, μιμηθούμε την σκληρή και απαράδεκτη στάση του πρεσβυτέρου υιού της παραβολής.

Αμήν.

Αρχιμανδρίτης Ιωήλ Κωνστάνταρος