"Γνώσεσθε την Αλήθεια.." - Χαράλαμπος Βέντης

 "Γνώσεσθε την αλήθειαν και η αλήθεια ελευθερώσει υμάς" - "εγώ ειμί η οδός, η αλήθεια και η ζωή". Από την πρώτη στιγμή της ίδρυσής της, η Εκκλησία διατρανώνει έμπρακτα το περιεχόμενο των Κυριακών αυτών λόγων-όχι όμως πάλι με λόγια, δικά της ή άλλων, ούτε με φλύαρες παραπομπές σε βιβλικά χωρία, υπομνήματα και πραγματείες, αλλά ενυλώνοντας στο θυσιαστήριό της τον Λόγο, σε Σώμα και Αίμα Κυρίου, κατά προέκταση της ενανθρώπησης στο χρόνο, σύμφωνα με τον Νικόλαο Μεθώνης. Έτσι τιμά η Εκκλησία την αλήθεια: μετατρέποντας τον Χριστό από αφηγηματική μορφή του παρελθόντος και υψηλό θεωρητικό ιδεώδες σε υλική τροφή για τον άνθρωπο. Όσοι παραμένουμε από προσωπική επιλογή στους κόλπους της Εκκλησίας, παρά τις απογοητευτικότατες ενίοτε  αστοχίες της, είναι γιατί πιστεύουμε ότι μόνο εντός της ο Θεός παύει να είναι ιδέα και γίνεται κυριολεκτικά απτός και βρώσιμος, σωματικά και όχι νοητικά μεθεκτός. Αυτός ο Χριστός μας ενδιαφέρει, όχι ένας θεωρητικός μεσσίας: είμαστε φίλοι και λάτρεις του ένσαρκου Λόγου.
 Ο ίδιος ο σαρκούμενος Λόγος όμως είναι που μας υποχρεώνει, για λόγους συνέπειας, να επενδύουμε απαρέγκλιτα και ασυμβίβαστα στην αλήθεια και την επίπονη αναζήτησή της, ακόμη κι όταν όλα δείχνουν ότι η απροσδόκητη νέα αλήθεια υπονομεύει πτυχές του θρησκευτικού μας οικοδομήματος. Ας μη μας τρομάζει αυτό: μια ειλικρινής και εύρωστη πίστη έχει οπωσδήποτε συναίσθηση του τραγικού χαρακτήρα της, του γεγονότος δηλ. ότι σε τελική ανάλυση συνιστά ένα ιλιγγιώδες ρίσκο χωρίς διαβεβαιώσεις(Κίρκεγκαρντ) - αλλιώς εύκολα διολισθαίνει σε συνειδησιακό αποκοιμιστήρι. Σε αντιστοιχία, άλλωστε, η χριστιανική πίστη δεν μπορεί παρά να έχει κενωτικό χαρακτήρα (αναπόδεικτο, δηλ.), παραδόξως όμως η φαινομενική τούτη αδυναμία κρύβει μέσα της μια τρομακτική ισχύ: το μεγαλείο του σεβασμού της ανθρώπινης ελευθερίας από τον Θεό, ο οποίος προτιμά να αυτοκαταστεί, εκτός από ευπαθές γέννημα, και αποδέκτης αδιαφορίας και απόρριψης από τον άνθρωπο, παρά να μας κάτσει στο σβέρκο. Μια ανελεύθερη πίστη είναι αντίφαση επί τοις όροις, ένα νόμισμα χωρίς κανένα απολύτως αντίκρισμα, γι' αυτό και η πραγματική πίστη αποτελεί τόλμημα. Πράγματι, η χλιαρή πίστη μόνη αρνείται την έκθεσή της στο φως της πραγματικότητας, από φόβο μήπως και σκορπίσει κατά την επαφή της με τα στοιχεία της ζωής (πολλές από τις γνωστές αιρέσεις, παρεμπιπτόντως, όπως ο νεστοριανισμός, προέκυψαν από αυτήν ακριβώς τη φοβική νοοτροπία, που επαναλαμβάνεται με διαφορετικό τρόπο ακόμη και σήμερα, οποτεδήποτε αρνούμαστε, π.χ., να ξετυλίξουμε τις υλικές, υπαρξιακές και κοινωνικές συνέπειες της Ενσάρκωσης. Γιατί πέφτουμε σ' αυτή την πουριτανική (ολοκάθαρα "εκ δεξιών") παγίδα; "Διότι φοβάσθε", λέει ο Λεόντιος  Βυζάντιος στους νεστοριανίζοντες θεολόγους της εποχής του μα και της δικής μας, ακολουθώντας τον Κύριλλο Αλεξανδρείας, "να Τον ενώσετε με την σάρκα και τον άνθρωπο στο σύνολό του μήπως τότε γίνει εξ ανάγκης περιγραπτός και παθηός"). Υποκύπτοντας όμως στα φοβικά της σύνδρομα, μια τέτοια πίστη χάνει ταυτόχρονα την ελπίδα να ξαναγεννηθεί ωριμότερη, διαλλακτικότερη και πιο καταδεκτική προς το άγνωστο. Στην πραγματικότητα, ο σκεπτικισμός και η πίστη όχι μονάχα δύνανται, αλλά και πρέπει να συνυπάρχουν, όπως σαφέστατα προκύπτει  από το βιβλικό παράδειγμα της οξύτατης θεϊκής καταδίκης δύο στενά συνδεδεμένων ανθρωπίνων παθών: της σκληροκαρδίας αλλά και της αμετανόητης στενομυαλιάς, που αρέσκεται να δίνει τροφή στον Προκρούστη σε βάρος πάντοτε του απερίσταλτου χαρακτήρα της ζωής του ανθρώπου, προκαλώντας όμως έτσι τη μήνι του φιλάνθρωπου και απροσωπολήπτου Γιαχβέ.

Χαράλαμπος Βέντης

  (περ. Σύναξη,τχ116,σσ98-99)

Επιμέλεια: ο αιρετικός