Οδοιπορικό τις κοινότητες Σαρμασικίου και Αγ. Νικολάου Υψωμαθείων

Κείμενο: Ειρήνη Κεχριώτη
Φωτογραφίες : Αντώνης Παριζιάνος- Ειρήνη Κεχριώτη

Ο κ. Αντώνης Παριζιάνος αν και γεννημένος στο Φανάρι μεγάλωσε στα Ταταύλα. Εκεί, από το 1950, η ζωή του περιστράφηκε γύρω απο το τρίγωνο ‘ Εκκλησία – Σύλλογος – Σχολείο’ όπως ο ίδιος μας περιγράφει χαρακτηριστικά . Ξεκίνησε την πορεία του ως μαθητής απο το σχολείο των Ταταούλων, πέρασε στην Μεγάλη του Γένους Σχολή, έπειτα στο λύκειο θεολογικής σχολής της Χάλκης για να καταλήξει στο Ζωγράφειο Λύκειο. Σπούδασε Ελληνική Φιλολογία, Λατινικά και Βυζαντινή Αρχαιολογία στο Πανεπιστήμιο της Κωνσταντινούπολης. Από το 1972 υπηρέτησε στο Ζωγράφειο Λύκειο αρχικά ως βιβλιοθηκάριος και στη συνέχεια ως καθηγητής. ‘Το Ζωγράφειο είναι συνυφασμένο με ζωή μου’ μας λέει και μας εξηγεί πως το σημερινό Ζωγράφειο των 40 μαθητών φιλοξενούσε κάποτε περί τους 750 μαθητές.

Ο κ. Παριζιάνος είναι πρόεδρος της επιτροπής του Αγ. Νικολάου, μιας από τις πέντε εκκλησίες της περιοχής των Ψωμαθειών, που είναι συγκεντρωμένες σε μια ακτίνα 1000τμ. Μετά την καταστροφική πυρκαγιά του 1782 έγιναν προσπάθειες για την ανοικοδόμηση του ναού και μετά από πολλές δυσκολίες ξαναχτίστηκε εκ βάθρων το 1834. Σήμερα ο Ναός λειτουργεί την ημέρα της εορτής του Αγ.Νικολάου και στη μνήμη του Αγίου Φανουρίου .Επίσης λειτουργεί ορισμένες Κυριακές εκ περιτροπής με τους λοιπούς ναούς της περιοχής.

Ο Άγιος Νικόλαος παλαιότερα είχε τρείς εισόδους. Αυτή η λεπτομέρεια είναι που μας δίνει και την πρώτη γλαφυρή εικόνα μιας άλλης εποχής όπου μας μεταφέρει ο κ. Παριζιάνος. Η μία από τις τρεις εισόδους ήταν προς τον ναό της Αναλήψεως. Από εκεί , το Πάσχα, για παράδειγμα, οι υπεύθυνοι του ναού, καλούσαν το εκκλησίασμα να μπεί στον ναό του Αγ. Νικολάου και όχι στον ναό της Αναλήψεως, με προφανή ανταγωνισμό. Στην εκκλησία υπήρχε επίσης και θεατρική σκηνή στην οποία δίνονταν παραστάσεις από μαθητές. Μικρές θεατρικές παραστάσεις και συναυλίες από χορωδία 40 ατόμων δίνονταν επίσης μετά το Πάσχα στην εκκλησία του Αγ. Κωνσταντίνου και Ελένης η οποία κάηκε ολοκληρωτικά στα γεγονότα του ’55 και χτίστηκε από την αρχή. Μετά τις ονομαστικές εορτές δε των εκκλησιών γίνονταν και απαγγελίες ποιημάτων.

Προσπαθώντας να σχηματίσουμε μια εικόνα για το πληθυσμό της περιοχής, αυτό που μπορούμε να πούμε είναι ότι έντονη ήταν η παρουσία κηπουρών, γεωργών, ψαράδων και εμπόρων. Το Yedikule μάλιστα ήταν γνωστό για τα περίφημα μαρούλια του πού φυτεύονταν στις τάφρους των τειχών του Βυζαντίου. Ο κ. Παριζιάνος μας περιγράφει πόσο πολύ του άρεσε όταν ήταν μικρός να πηγαίνει στα μαγγανοπήγαδα και να παρακολουθεί τα άλογα που χρησιμοποιούνταν για το πότισμα.

Μέχρι το 1955 οι σχέσεις ανάμεσα στην κοινότητα και τον ντόπιο πληθυσμό ήταν αρμονικές. Ωστόσο, μετά τα γεγονότα του ’55 σημειώνεται η πρώτη πληθυσμιακή αιμορραγία στην περιοχή. Η αιμορραγία αυτή συνεχίστηκε με τις απελάσεις του ’64 και τα γεγονότα του ’74 που συνέβαλαν καταλυτικά στην ερήμωση της περιοχής. Η πληθυσμιακή αυτή αιμορραγία δεν αφορούσε μόνο τον εθνοτικό χαρακτήρα της περιοχής αλλά και τον εμπορικό της χαρακτήρα, δεδομένου ότι οι τεχνίτες, οι έμποροι και οι κάθε λογής επαγγελματίες που έφυγαν άφησαν πίσω τους ένα κενό στην οικονομική ζωή της περιοχής.

Από μια περιοχή με τόσο έντονο το ελληνικό στοιχείο δεν θα μπορούσαν να λείπουν και τα σχολεία, δύο τον αριθμό. Το ένα ανήκει στον ναό Αγ. Κωνσταντίνου και Ελένης και το άλλο στο ναό της Αναλήψεως. Σήμερα και τα δύο αποτελούν πηγές εσόδων για τους ναούς αφού και τα δύο νοικιάζονται.

Με τον κ. Παριζιάνο ανατρέξαμε και στην περιοχή του Σαμαρσικίου. Εκεί , στην πύλη της Ανδριανούπολης κοντά, βρίσκεται ο ναός του Αγ. Δημητρίου που λειτουργεί δύο με τρεις φορές το χρόνο. Στην περιοχή αυτή υπήρχε σημαντικός πληθυσμός Ρομά και τα γλέντια περίσσευαν. Γύρω από την εκκλησία υπήρχαν τα χωράφια των Αρβανιτάδων , οι οποίοι είχαν μεταναστεύσει από την Αλβανία μετά τον α΄ και β΄ παγκόσμιο πόλεμο, στην πλειοψηφία τους μουσουλμάνοι, και καλλιεργούσαν λαχανικά τα οποία πουλούσαν μεταφέροντάς τα με άλογα. Αυτοί προστάτευαν και την εκκλησία.

Στο Σαμαρσίκι δεν ζούν πια Ρωμιοί, ενώ στα Ψωμαθειά ο αριθμός όσων έχουν απομείνει φτάνει τους εβδομήντα πέντε. Στην ερώτηση μου προς τον κ.Παριζιάνο πώς βλέπει την κατάσταση σήμερα και πώς πιστεύει ότι θα εξελιχθεί στο μέλλον, εστιάζει σε δύο πράγματα. Το ένα αφορά στην ένωση των βακουφίων, η οποία θα επιφέρει καλύτερη οργάνωση και διαχείριση εξόδων και το άλλο αφορά στην νεολαία η οποία όπως λέει ζει και κινείται πια σε άλλους ρυθμούς ζωής γεγονός που μπορεί να την απομακρύνει από το παρελθόν της.

Ολοκληρώνοντας αυτό το οδοιπορικό παραθέτουμε παρακάτω τα ονόματα όλων των μελών της επιτροπής τόσο στα Ψωμαθειά όσο και στο Σαμαρσίκι:

Σαρμασίκι:

Κωνσταντίνος Θεοδωρίδης
Μάριος Ηλιάδης

Βασίλειος Κέντρος

Βασίλης Σιμιτσίογλου

Αγιος Νικόλαος Υψωμαθείων:

Ευδοκία Θεοδωρίδου

Αικατερίνη Ηλιάδου

Δανιέλα Κάλφα

Στέφανος Παριζιάνος

Νικόλαος Φενερλής

Ιόλη Μπουγιούκ Γεωργιάδου

Η ηλεκτονική διεύθυνση επικοινωνίας είναι aparizyanos@gmail.com

Πηγή: rumvader.org