Η παθολογική λειτουργία του Εκκλησιαστικού οργανισμού

Ερώτηση: Ξέρω ότι σας έχουν απασχολήσει για πολλά χρόνια τα φαινόμενα παθολογικής λειτουργίας του εκκλησιαστικού οργανισμού και της διοικήσεώς του. Πώς νομίζετε ότι θα μπορούσε η Ψυχολογία με τις αρχές της να βοηθήσει στη ζωή της Εκκλησίας ως συνόλου; Αναφέρομαι δηλ. σε εφαρμογές που εμπίπτουν σε αυτό που θα ονομάζαμε Ψυχολογία ομάδας και Ψυχολογία ηγεσίας. Ποιά είναι τα ασθενή και ευάλωτα στοιχεία από ψυχολογικής πλευράς της σημερινής εκκλησιαστικής ζωής, εκκλησιαστικής ιεραρχίας, αποφάσεων, λειτουργιών, επιλογών, όπου θα μπορούσε εδώ να υπάρξει κάποια γονιμοποίηση από την ψυχολογική γνώση προς την αυτογνωσία του οργανισμού και την αυτοσυνειδησία του;

Απάντηση: Πάτερ, νομίζω, ότι πάνω σ'αυτό που λέτε είναι αναμφισβήτητο ότι σήμερα ζούμε ή στο επίπεδο του εγώ ή στο επίπεδο της μάζας. Είναι δύσκολο να ζήσουμε στο επίπεδο της ομάδας και μάλιστα θα λέγαμε ότι αγιοπνευματικά η ομάδα λειτουργεί με το σχήμα της συνοδικότητος, όχι της μαζικότητας, αλλά της συνοδικότητας. Δηλ. η συνοδικότητα είναι το μόνο σχήμα που διασώζει την εναρμόνιση προσώπου και συνόλου. Και δεν νομίζω πως η συνοδικότητα λειτουργεί σήμερα στην Εκκλησία με πληρότητα σε κανένα θέμα. Ούτε μέσα σε αυτήν την Ιερά Σύνοδο. Καταλαβαίνω ότι είναι και τα μειονεκτήματα της φυλής μας και η ελλειμματική αγωγή που παίρνουμε, η ασύστολη εγωπάθεια με την οποία ενεργούμε και την οποία ζούμε σαν μόνιμο σύντροφο. Αλλά ο Κύριος το είπε ξεκάθαρα: «όπου δύο ή τρεις συνηγμένοι εις το εμόν όνομα...», και η υπόθεση είναι η εξής, ότι έχουμε υποχρέωση να ζούμε συνοδικά ή, αν θέλετε. τριαδολογικὰ. Η συνοδικότης είναι το μεγάλο ζητούμενο, όπως είναι και η μεγάλη έλλειψη σήμερα. Δεν έχουμε ούτε εκπαιδευθή ούτε χαρεί την λειτουργία μας μέσα στο συλλογικό σύστημα. Έχω την γνώμη ότι αυτό είναι μία από τις ουσιαστικότερες παρεμποδίσεις της καρποφορίας της Χάρης του Αγίου Πνεύματος, μέσα στη ζωή μας, μέσα στην Εκκλησία μας.

Τώρα, τί θα έπρεπε να γίνει; Νομίζω ότι πολλά πράγματα είναι αυτονόητα. Δεν χρειάζεται να τα τονίσω. Δεν μπορεί να εξασφαλιστεί η συνοδικότης αν ζούμε ως έντονα συνειδητές πραγματικότητες τους εαυτούς μας και τα περί ημάς αυτούς, και δεν ζούμε ως έντονη πραγματικότητα τον Θεό, την Χάριν Του και το θέλημά Του. Εγώ πιστεύω ότι οι σύγχρονοι κληρικοί, οι περισσότεροι, ζούμε αυτήν την ανισορροπία και αυτήν την ανατροπή. Ζούμε ως έντονες πραγματικότητες το εγώ και το περί ημάς και όχι τον Θεό, την Χάριν Του και το θέλημά Του. Και έτσι δεν μπορεί να λειτουργήσει η συνοδικότης. Το πολύ-πολύ σε μια πολιτισμένη κοινωνία, σε μια ομάδα τέτοια, να υπάρξει συνεταιρικότητα αλλά όχι συνοδικότητα.

Έτσι λοιπόν, δυστυχώς, ακόμα και οι Αρχιερείς και οι Ιερείς είμαστε αυτοεγκυστωμένοι και ουσιαστικά πάμε ως διπλωμάτες ή διαπραγματευτές να καθίσουμε ο ένας πλάι στον άλλον, όπου ο καθένας έχει μια θεολογία ή μια σχέση με τον Θεό και τελικά θέλουμε να χρησιμοποιήσουμε τον Θεό και τα του Θεού για να ανταγωνιστούμε ο ένας τον άλλον. Να βάλουμε το δικό μας μεγάφωνο να φωνάζει για να καλύψουμε τον άλλο. Δεν έχουμε την αίσθηση μιας ευλογίας και μιας δωρεάς που μας χαρίζει ο Θεός τόσο τιμητικά, να ζήσουμε εκείνες τις παλιές καταστάσεις, «έδοξε τω Αγίω Πνεύματι και ημίν...». Είναι δύσκολα τα πράγματα έχουμε ξεφύγει τελείως.

 (Απαντά ο π. Αντώνιος Ρωμαίος σε ερώτημα του π. Βασιλείου Θερμού, σε συνέντευξη που δόθηκε το 2005, και δημοσιεύεται στα δύο τεύχη του νέου περιοδικού "Ψυχής Δρόμοι").

 Υάκινθος