Σελίδες Ιστορίας 30 Απριλίου 1825 - Γεώργιος Διον. Κουρκούτας

30 Απριλίου 1825 :

Η πυρπόληση του τουρκικού στόλου στην Μεθώνη της Μεσσηνίας

ΤΟ ΚΑΤΟΡΘΩΜΑ ΤΟΥ ΠΙΠΙΝΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΜΙΑΟΥΛΗ

Είναι γνωστή η φράση ότι «η Ιστορία μπορεί να επαναληφθεί ως φάρσα»,πράγμα που επιβεβαιώνεται πολλές φορές ,αν όχι όλες. Τι έχουμε όμως να πούμε για την τιμή που αποδίδουμε σε ιστορικά πρόσωπα και αυτή εγγίζει τα όρια της φάρσας ή της προσβολής ;

Αυτές οι σκέψεις ήρθαν στο μυαλό μου όταν άκουσα πως στο «περίφημο σκάνδαλο των Υποβρυχίων» (που ήδη έχει οδηγήσει στις Φυλακές κάποιους εμπλεκομένους πολιτικούς και μη )το επόμενο υποβρύχιο θα έπαιρνε το όνομα του θρυλικού Μπουρλοτιέρη του 1821 Ανδρέα Πιπίνου! Δηλαδή θα καλυπτόταν πίσω από το όνομα ενός ανιδιοτελούς πατριώτη (όπως έγινε και με το υποβρύχιο «Παπανικολής») ένα ακόμη φαγοπότι εις βάρος των χρημάτων και της αξιοπρέπειας του Ελληνικού Λαού ! Τι να πούμε !

Η ΑΠΕΙΛΗ ΤΟΥ ΙΜΠΡΑΗΜ ΣΤΗΝ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟ

Ψάχνοντας στις σελίδες της Ιστορίας για την δράση του Πιπίνου ,βρήκαμε ενδιαφέροντα στοιχεία από το προσφάτως εκδοθέν βιβλίο του 100χρονου Ακαδημαϊκού (που είναι ακούραστος πνευματικός δημιουργός με ζηλευτή διαύγεια ,ακόμη και σε αυτήν την ηλικία )Μιχαήλ Β. Σακελλαρίου για την κρίσιμη περίοδο της Πελοποννήσου στο διάστημα Φεβρουάριος έως Μάιος 1825.Πρόκειται για μία παλιά έρευνα του Μιχ. Σακελλαρίου, ήδη από την περίοδο του Μεσοπολέμου και της Κατοχής ,αλλά που τώρα εξεδόθη (από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης). 

Με τίτλο «Η απόβαση του Ιμπραήμ στην Πελοπόννησο-καταλύτης για την αποδιοργάνωση της Ελληνικής Επανάστασης» παρουσιάζεται μέσα από πλήθος εγγράφων η απειλή του Ιμπραήμ που οδήγησε σταδιακά σε κίνδυνο εξάλειψης την Ελληνική Επανάσταση , καθώς ο Αιγύπτιος Πασάς είχε εκμεταλλευτεί τα δικά του πλεονεκτήματα (τακτικός στρατός ,ήπια αντιμετώπιση πληθυσμού-προσκυνήματα κλπ) και τα ελληνικά μειονεκτήματα (Εμφύλιος, φυλάκιση ηγετών Πελοποννήσου, διασπάθιση ξένων δανείων κλπ).Στις σελίδες 408-411 περιγράφει το κατόρθωμα των Ανδρέα Μιαούλη (ως Ναυάρχου)και Ανδρέα Πιπίνου (ως πυρπολητή μαζί με άλλους )που έλαβε χώρα στις 30 Απριλίου 1825 στη περιοχή της Μεθώνης . Πρόκειται για την καταστροφή 12 αιγυπτιακών πλοίων από αυτήν την

παράτολμη-καταδρομική επίθεση των Ελλήνων ναυτικών.

Η ΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΣΤΟΛΟΥ ΣΤΗΝΜΕΣΣΗΝΙΑ

Ας δούμε πώς τα περιγράφει ,μέσα από επίσημα έγγραφα της εποχής, ο Μιχαήλ Β. Σακελλαρίου στο παραπάνω βιβλίο του : Είχε προηγηθεί η κατάκτηση της Σφακτηρίας από τους Αιγυπτίους και ο θάνατος 400 και πλέον Ελλήνων εκεί ,η συνεχής απειλή του εχθρικού στόλου (που αμφισβητούσε την Ελληνική ναυτική κυριαρχία )και ο κίνδυνος κατάληψης του Νεοκάστρου που έκαναν τον Μιαούλη να ζητά δράση . Γράφει ο Σακελλαρίου : «Και εκείνη την στιγμή γύριζε μέσα στο μυαλό του η ιδέα να κάνει κάτι παράτολμο πριν απομακρυνθεί : να μπάσει στο λιμάνι του Ναβαρίνου τα δύο πυρπολικά του και να κάψει όσο περισσότερα πλοία του αιγυπτιακού στόλου .Κάλεσε τους δύο κυβερνήτες .Ο Ανδρέας Πιπίνος δήλωσε με θάρρος ότι μπαίνει .Αλλά ο κίνδυνος ήταν τόσο μεγάλος που δεν βρίσκονταν αρκετοί ναύτες .Μόνον έξι από τους ανθρώπους του δέχονταν να τον ακολουθήσουν . Ο Μιαούλης προκήρυξε αμοιβή 1000 γρόσια αν κατόρθωναν να κάψουν καμιά φρεγάτα .Έτσι παρουσιάστηκαν λίγοι ακόμη αύτες από διάφορα πλοία και καταρτίσθηκε πλήρωμα. Ο κυβερνήτης του

δεύτερου πυρπολικού, ο Δημήτρης Ραφαλιάς ,δεν θέλησε να ριψοκινδυνεύσει .Τότε παρουσιάσθηκε εθελοντής και ζήτησε να οδηγήσει το πυρπολικό οΓιώργης Πολίτης, απλός ναύτης .Ο Ραφαλιάς παραιτήθηκε από τη θέση του και αντικαταστάθηκε από αυτόν .Και γι' αυτό το πυρπολικό βρέθηκαν λίγοι ακόμη ναύτες από διάφορα πλοία .Ενώ γίνονταν τούτα ,έφθασαν τα τέσσερα νέα πυρπολικά που έρχονταν από την Ύδρα : των Αντώνη Μπίκου, Αναστασίου Ρομπότση ,Δημήτρη Τσαπέλη και Κ. Μπελεμπίνη , καθώς και η γολέτα «Τερψιχόρη» με λίγα πολεμεφόδια . Την ίδια νύκτα η υδραίικη μοίρα ,δώδεκα πλοία και τα έξι πυρπολικά αγκυροβόλησαν πίσω από την (νήσο) Σαπιέντζα. Εκεί έμεινε όλη την άλλην ημέρα ,προσπαθώντας να κρυφτεί. Αλλά δεν το κατόρθωσε .Ένα αυστριακό πλοίο την είδε και ,αφού μπήκε στο κανάλι ,το απόγευμα της 30ης Απριλίου /12ης Μαΐου ειδοποίησε τους επικεφαλής της αλγερινής και της αιγυπτιακής μοίρας (του Ιμπραήμ )για την παρουσία του ελληνικού στόλου και τους ανακοίνωσε ότι σε λίγο θα δέχονταν επίθεση από αυτόν. Μόλις πήρε αυτήν την πληροφορία ο διοικητής της αλγερινής μοίρας, διέταξε τα πλοία του να τεθούν σε κίνηση και να ανοιχθούν. Οι Αιγύπτιοι φάνηκαν νωθροί. Πολλοί κυβερνήτες και πληρώματα ήσαν έξω στην Μεθώνη και διασκέδαζαν. Μα ο Μιαούλης δεν άργησε .Παρέκαμψε την Σαπιέντζα και μπήκε στο στενό ανάμεσα σε αυτήν και την (νήσο) Σχίζα .Μία ώρα αργότερα ,κατά τις 5μ.μ. ,τα ελληνικά σκαριά βρίσκονταν ξαφνικά μπροστά στον εχθρό. Ο άνεμος ήταν νοτιοανατολικός ,δηλαδή στον άξονα του στενού Σαπιέντζας-Μεθώνης όπου βρισκόταν ο αιγυπτιακός στόλος. Τα ελληνικά πλοία είχαν τον καιρό από την πρύμνη.

Η ΕΠΙΘΕΣΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΠΥΡΠΟΛΙΚΩΝ

Καθώς μπήκαν στο στενό ,άρχισαν να κανονιοβολούν . Άνοιξαν επίθεση κατά των Αλγερινών και λίγο έλειψε να κτυπήσουν και το αυστριακό επειδή δεν διέκριναν την σημαία του .Οι Αιγύπτιοι τα έχασαν. Βρέθηκαν υποχρεωμένοι εκείνη τη στιγμή να κάμουν τους απαραίτητους χειρισμούς για να κινηθούν. Πάνω στον πανικό δεν σκέφθηκαν να κόψουν τις άγκυρες. Ενώ τα ελληνικά μαχητικά πλοία συμπλέκονταν με τα αλγερινά που βρίσκονταν σε κίνηση και τα αιγυπτιακά έμεναν καθηλωμένα ,τα έξι ελληνικά πυρπολικά (ανάμεσα τους και ο Πιπίνος)μπόρεσαν να αναπτυχθούν και να διαλέξουν τα θύματά τους . Η παρουσία τους επιδείνωσε τη σύγχυση των αιγυπτιακών πληρωμάτων. Εγκατέλειψαν τους χειρισμούς και άλλοι όρμησαν να μπουν στις βάρκες ,άλλοι έπεσαν στην θάλασσα . Ένα πυρπολικό έδωσε φωτιά στην ωραία κορβέτα «Svezia», που μεταδόθηκε και σε μία άλλη γειτονική της .Το δεύτερο πυρπολικό έκαψε την φρεγάτα «Ασία>» των 44 κανονιών, άλλα πυρπολικά έκαψαν δύο βρίκια και δύο γολέτες. Από αυτά τα σκάφη πήραν φωτιά και άλλα πέντε ,μεταγωγικά. Δηλαδή ο αιγυπτιακός στόλος έχασε δώδεκα πλοία.

Η ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΕΧΘΡΙΚΩΝ ΠΛΟΙΩΝ

Όλα αυτά καίγονταν συγχρόνως προξενώντας μοναδικό για την ένταση του θέαμα. Μα και αυτό ξεπεράστηκε : σε λίγο η φωτιά έφθανε στις πυριτιδαποθήκες .Κάθε φορά που συνέβαινε τούτο σημειωνόταν τρομερή έκρηξη και το σκάφος τιναζόταν στον αέρα. Αυτό έγινε δώδεκα φορές ,η μία μετά την άλλη. Μέσα σε αυτή την κόλαση βρήκαν τον θάνατο οι μισοί άνδρες από τα πληρώματα ,πολυάριθμοι ακρωτηριάσθηκαν ή έπαθαν φρικτά εγκαύματα....Από τις ανατινάξεις κινδύνευσε να καταστραφεί και η Μεθώνη....

Έτσι η τολμηρή αυτή επίθεση κατέληξε στη μεγαλύτερη τέτοιου είδουςεπιτυχία του ελληνικού στόλου. Αν προκαλούσε και εκρήξεις μέσα στην πόλη ,όπως λίγο έλειψε ,θα αποτελούσε καίριο πλήγμα για τον Ιμπραήμ. Μια άλλη τέτοια επιχείρηση εναντίον του στόλου που είχε μπει στο λιμάνι του Ναβαρίνου (Πύλου) μπορούσε να φέρει τον Ιμπραήμ σε απελπιστική θέση . Αλλά γι' αυτό χρειάζονταν πολύ περισσότερα πυρπολικά .Ο Μιαούλης διαπίστωνε με μεγάλη του πίκρα πόσο περιορισμένα μέσα διέθετε . Αναφέροντας το κατόρθωμα του στόλου στην Ύδρα δεν παρέλειψε να επαναλάβει για άλλη μία φορά την ανάγκη που είχε από πυρπολικά -και τώρα πιο εύγλωττα μιλούσε το ίδιο το κατόρθωμά τους. Παρά τη μεγάλη έκτασή της και τις φρικτές για τους Αιγυπτίουςσυνέπειες της ,αυτή η καταστροφή δεν υπήρξε καίρια και ούτε μπορούσενα επιδράσει στην έκβαση του πολέμου .Ο ίδιος ο Ιμπραήμ τη δέχθηκε με πολλή ψυχραιμία .Αρκέσθηκε να πει : «Ο πατέρας μου είναι πλούσιος .Θα φτιάσει άλλα, περισσότερα ,δυνατότερα και ωραιότερα πολεμικά!»

Ο ΑΓΩΝΑΣ ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ

Ο Μιαούλης ύστερα από αυτό το κατόρθωμα οδήγησε την υδραίικη μοίρα στον Αλμυρό. Και οι Σπετσιώτες ,αφού έμειναν τρεις ημέρες στα ανοικτά του Νεοκάστρου και της Μεθώνης, πήγαν και ενώθηκαν μαζί του». Αυτή η επιτυχία στην θάλασσα ,παρότι σε λίγους μήνες οι δυνάμεις του Ιμπραήμ θα αρχίζουν να εξαλείφουν την Επανάσταση σε όλην την Πελοπόννησο (για να χτυπήσουν και την Στερεά τον Απρίλιο του 1826 με την κατάκτηση του Μεσολογγίου) απέδειξε την ελληνική ικανότητα στον ναυτικό Αγώνα και την θέληση ενός Έθνους να υπερασπιστεί την Ελευθερία του .Μέχρι σήμερα ο Ελληνικός Στόλος είναι μία εγγύηση για την ναυτική υπεροχή των Ελλήνων στο Αιγαίο και την Μεσόγειο, κάτι που δεν αγνοούν οι Τούρκοι γείτονες .Το παράδειγμα της πυρπόλησης στην Μεθώνη στις 30 Απριλίου1825 είναι χαρακτηριστικό .Και πολύ διδακτικό στις σημερινές στιγμές της μιζέριας που μας έχουν επιβάλει ξένοι και ντόπιοι διαχειριστέςτης ζωής μας.

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΑΦΙΕΡΩΜΑΤΟΣ : Γεώργιος Διον. Κουρκούτας