ΠΑΥΛΟΣ, Ο ΚΛΕΙΝΟΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΚΑΙ ΔΙΔΑΣΚΑΛΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ - Μητροπολίτης Πατρών Χρυσόστομος

Του Σεβ. Μητροπολίτου Πατρών κ.κ. ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ

Κά­θε φο­ρά που ε­ορ­τά­ζο­με την μνή­μη του Α­γί­ου Απο­στό­λου Παύ­λου, του ι­δρυ­τού της Α­γιω­τά­της Εκ­κλη­σί­ας της Ελ­λά­δος, αι­σθα­νόμε­θα βα­θειά συ­γκί­νη­ση και την α­νά­γκη να ευ­χα­ρι­στή­σω­με τον Θε­ό για την μεγά­λη Του δω­ρε­ά, να μας χα­ρί­ση τόν ιε­ρό και τρι­σμέ­γι­στο Α­πό­στο­λό μας.

Η θε­ϊ­κή πρό­νοια ο­δή­γη­σε τον Α­πό­στο­λο Παύ­λο, τον Παύ­λο α­πό την Ταρ­σό, να δια­βή, να πε­ρά­ση στην Ελ­λά­δα, στη δι­κή μας γη και έ­χο­ντας ως ε­φό­δια την χά­ρη και τη δύ­να­μη του Θε­ού, το δι­κό του ζή­λο, την Ελ­λη­νι­κή γλώσ­σα και για­τί ό­χι την Ελ­λη­νι­κή ψυ­χή, προ­κει­μέ­νου να δώ­ση το φως το α­νέ­σπε­ρο στην χώ­ρα την «κα­τεί­δω­λον», στην χώ­ρα των πολ­λών πνευ­μα­τι­κών ανα­ζη­τή­σε­ων. Με συ­γκί­νη­ση πολ­λή θα το βε­βαιώ­ση ο ί­διος ο τρι­σμα­κά­ριος Παύλος: «Το Ευαγ­γέ­λιον η­μών ουκ ε­γεν­νή­θη εις υ­μάς εν λό­γω μό­νον, αλ­λά εν δυ­νά­μει καί εν πνεύ­μα­τι Α­γί­ω και εν πλη­ρο­φο­ρί­α πολ­λή» (Α’ Θεσ. 9,5). Το γε­γο­νός αυ­τό πε­ρι­ποιεί ι­διαί­τε­ρη τιμή και φα­νε­ρώ­νει την α­γά­πη του Θε­ού για τούς Έλ­λη­νες και ό­πως εί­ναι φυ­σι­κό γε­μί­ζει με ιε­ρή υ­πε­ρη­φά­νεια και εν Κυ­ρί­ω καύ­χη­ση τις ψυ­χές η­μών των Ελ­λήνων, οι ο­ποί­οι εί­χα­με και έ­χο­με την ε­ξαι­ρε­τι­κή τι­μή α­πό τον Θε­ό για μια τέτοια ευ­λο­γί­α. Μας η­λέ­η­σε ο Θε­ός καθ’ ό­σον ως όρ­γα­νο για τον φω­τι­σμό και πνευ­μα­τι­κό α­να­βα­πτι­σμό μας, ε­χρη­σι­μο­ποί­η­σε, «εν τη α­φά­τω αυ­τού ευ­σπλα­χνί­α», τον Ά­γιο Α­πό­στο­λο Παύ­λο, «Α­πό­στο­λον ουκ απ’ αν­θρώ­πων, ου­δέ δι’ αν­θρώ­που, αλ­λά δια Ι­η­σού Χρι­στού καί Θε­ού Πα­τρός τού ε­γεί­ρα­ντος αυ­τόν εκ νε­κρών» (Γαλ. 1,15). Ως εκ τού­του, δι­καί­ως θεω­ρεί­ται και εί­ναι, ο κλει­νός Α­πό­στο­λος, ο πνευ­μα­τι­κός δι­δά­σκα­λος καί πατήρ τής Ελ­λά­δος.

Ας στα­θού­με, λοι­πόν, σε με­ρι­κά ση­μεί­α, πού ι­διαι­τέ­ρως συ­γκι­νούν. Έρ­χε­ται ο Α­πό­στο­λος Παύ­λος στην Ελ­λά­δα κα­τό­πιν ση­μεί­ου και ο­ρά­μα­τος δο­θέ­ντος υ­πό τού Θε­ού, και προ­σφέ­ρει την α­λή­θεια, το Ευαγ­γέ­λιο, την εν Χρι­στώ Α­πο­κά­λυ­ψη, σε έ­να κό­σμο πού τό­σο την εί­χε α­νά­γκη και ζού­σε με την προ­σμο­νή τής νέ­ας ζω­ής. Αυ­τό ή­ταν το θέ­λη­μα τού Θε­ού, αυ­τό το­νί­ζει και ο ί­διος ο Α­πό­στο­λος: «Τού­το ε­στι θέ­λη­μα Θε­ού ο α­για­σμός υ­μών» (Α’ Θεσ. 4, 3). Αυ­τό το θέ­λη­μα, αυ­τό το θε­ϊ­κό μή­νυ­μα, αυτή την α­πο­στο­λή την σφρα­γί­ζει ο ου­ρα­νο­μύ­στης Παύ­λος με την ί­δια του την ψυχή. “Ευ­δο­κού­μεν με­τα­δού­ναι ου μό­νον τό Ευαγ­γέ­λιον τού Θε­ού αλλά και τας ε­αυ­τών ψυ­χάς, διό­τι α­γα­πη­τοί η­μίν γε­γέ­νη­σθε” (Α’ Θεσ. 2, 8), “Ώ­στε α­δελ­φοί μου α­γα­πη­τοί καί ε­πι­πό­θη­τοι, χα­ρά και στέ­φα­νος, ού­τω στή­κε­τε εν Κυ­ρί­ω “ (Φι­λιπ. 4, 1 καί Α’ Θεσ. 2, 19).   

* Για πρώ­τη φο­ρά α­κού­ε­ται στην Ελ­λά­δα η δι­δα­σκα­λί­α πε­ρί τού Ε­νός και μό­νου Α­λη­θινού Θε­ού, ο ο­ποί­ος “ουκ εν χει­ρο­ποι­ή­τοις να­οίς κα­τοι­κεί, ου­δέ υ­πό χει­ρών αν­θρώ­πων θε­ρα­πεύ­ε­ται προσ­δε­ό­με­νος τι­νος” (Πράξ.17,24-25)? τού Θε­ού ο Ο­ποί­ος κα­τέ­βη­κε και τα­πει­νώ­θη­κε, περ­πά­τη­σε ανά­με­σά μας, γεύ­τη­κε τόν πό­νο μας και τη χα­ρά μας, πού θυ­σιά­στη­κε για μάς και α­νέ­στη εκ νε­κρών για να μάς α­να­στή­ση α­πό την πτώ­ση και την α­μαρ­τί­α. Τού Θε­ού πού εί­ναι φως και ζω­ή. Για πρώ­τη φο­ρά α­κού­ε­ται μέ­σα σ’ έ­να κό­σμο κου­ρα­σμέ­νο, πού εί­χε φτά­σει πλέ­ον στα ό­ρια τής α­ντο­χής του το μή­νυμα τής α­λη­θι­νής ε­λευ­θε­ρί­ας, που α­πορ­ρέ­ει α­πό το Σταυ­ρό και την Α­νά­στα­ση τού Κυ­ρί­ου΄ τής ε­λευ­θε­ρί­ας που εί­ναι δω­ρε­ά τού Θε­ού στον άν­θρωπο και στην κτί­ση ο­λό­κλη­ρη.

Αλ­λοιώ­νο­νται, με την κα­λή αλ­λοί­ω­ση, οι καρ­διές α­πό τήν α­να­φο­ρά στήν α­γά­πη τού Θε­ού, ο ο­ποί­ος «ε­ποί­η­σέ τε εξ ε­νός αί­μα­τος πάν έ­θνος αν­θρώ­πων  κα­τοι­κείν επί πάν το πρό­σω­πον τής γης» (Πράξ.17,26) και α­πό την α­να­φο­ρά στην α­γά­πη προς τόν συ­νάν­θρω­πο. Ύ­στε­ρα α­πό αυ­τό το πρω­τόγνω­ρο ά­κου­σμα τής α­γά­πης πού ε­νώ­νει ό­λους τούς αν­θρώ­πους α­δια­κρί­τως φυ­λής, γλώσ­σης, η­λι­κί­ας και κοι­νω­νι­κής τά­ξε­ως, οι α­κρο­α­ταί αρ­χί­ζουν τόν γό­νιμο και με­τά ταύ­τα καρ­πο­φό­ρο προ­βλη­μα­τι­σμό.

Μέ­σα σ’ αυ­τά τα πλαί­σια και με αυ­τό τόν τρό­πο ο Θεί­ος Παύ­λος κα­θι­στά γνω­στό στο χώ­ρο τής Ελ­λάδος το μυ­στή­ριο τού Θε­ού, τό “χρό­νοις αιω­νί­οις σε­σι­γη­μέ­νον” (Ε­φεσ. 3,4), ώ­στε να δυ­νη­θούν οι Έλ­λη­νες να ει­σέλ­θουν στην φω­το­φό­ρο πε­ρί­ο­δο τής ι­στο­ρί­ας τους, α­φού θα πέ­σουν α­πό τα μά­τια τους οι λε­πί­δες τής α­γνω­σί­ας για τόν ά­γνω­στο Θε­ό, πού τώρα γί­νε­ται σ’ αυ­τούς οι­κεί­ος καί προ­σι­τός, Πα­τήρ ε­λέ­ους και Κύ­ριος οι­κτιρ­μών. Τοιου­το­τρό­πως γί­νε­ται αυ­τός ο κό­σμος γνω­στι­κός Θε­ού, ως θα έ­λε­γαν αρ­γό­τε­ρα οι Ά­γιοι Πα­τέ­ρες τής Εκ­κλη­σί­ας μας.

* Η πνευ­μα­τι­κή ό­μως πα­τρό­της τού Παύ­λου για τούς Έλ­λη­νες δεν πε­ριο­ρί­ζε­ται μόνο στην δι­δα­σκα­λί­α, αλ­λά σφρα­γί­ζε­ται και α­πό την εν α­γά­πη κα­τά­θε­ση ψυ­χής και α­πό το πο­λύ εν­δια­φέ­ρον για την πνευ­μα­τι­κή πρό­ο­δο των παι­διών του και την κα­τά Θε­όν αύ­ξη­ση και προ­κο­πή. Εν τω μέ­τρω αυ­τής της α­γά­πης λέ­γει: “πε­ρισ­σο­τέ­ρως ε­σπου­δά­σα­μεν ι­δείν το πρό­σω­πον αυ­τών εν πολ­λή ε­πι­θυ­μί­α” (Α’ Θεσ. 2,17) και εις άλ­λην πε­ρί­πτω­σιν “ε­άν γαρ μυ­ρί­ους παι­δα­γω­γούς έ­χη­τε εν Χρι­στώ, αλ­λ’ ου πολ­λούς πα­τέ­ρας. εν γαρ Χρι­στώ Ι­η­σού διά τού Ευαγ­γε­λί­ου ε­γώ υ­μάς ε­γέν­νη­σα” (Α΄ Κορ. 4,15). Ο ί­διος, λοι­πόν, ο Α­πό­στο­λος Παύ­λος μάς βε­βαιώ­νει, ό­τι εί­ναι ο πνευ­μα­τι­κός μας Πα­τήρ, α­φού ήλ­θε σε ε­μάς, ε­κή­ρυ­ξε, ε­κα­κο­πά­θη­σε, ερ­γά­σθη­κε υ­πέρ τής α­να­γεν­νή­σε­ώς μας, έ­μει­νε κο­ντά μας, ε­πό­νε­σε και ε­δά­κρυ­σε για χά­ρη μας, για την σω­τη­ρί­α μας.

Γι’ αυ­τό γη­θο­σύ­νως η καθ’ Ελ­λά­δα Εκκλη­σί­α, η πνευ­μα­τι­κή θυ­γα­τέ­ρα τού Με­γά­λου Α­πο­στό­λου πα­νη­γυ­ρί­ζει στη μνήμη του, δια­κη­ρύτ­του­σα την α­πο­στο­λι­κό­τη­τά της και μετ’ ευ­λα­βεί­ας α­κού­ει, τού πνευ­μα­τι­κού Πα­τρός της, την πνευ­μα­τι­κή προ­τρο­πή: «Στή­κετε, και κρα­τεί­τε τάς πα­ρα­δό­σεις ας ε­δι­δά­χθη­τε εί­τε δια λό­γου εί­τε δ’ ε­πιστο­λής η­μών» (Β΄ Θεσ. 2,15). Γι’ αυ­τό εκ­φρά­ζει την μυ­στι­κή χα­ρά και καύ­χη­σή της, α­φού ε­πί τό­σους αιώ­νες ε­δρα­σμέ­νη στη δι­δα­σκα­λί­α, στους κό­πους, στους α­γώ­νες και ι­δρώ­τες τού ι­δρυ­τού της, διε­τή­ρη­σε ως κό­ρην ο­φθαλ­μού αυ­τήν την ιε­ρά πα­ρα­κα­τα­θή­κη και δια­τη­ρεί α­λώ­βη­τη τη δι­δα­σκαλί­α τού Θεί­ου Ε­σταυ­ρω­μέ­νου καί Α­να­στά­ντος Κυ­ρί­ου με αυ­στη­ρό­τη­τα, με συ­νέπεια, με ευ­θύ­νη τού χρέ­ους έ­να­ντι Θε­ού καί αν­θρώ­πων και αυ­τής τής ι­στο­ρί­ας, χω­ρίς να αλ­λοιώ­νη, χω­ρίς να πα­ρα­χα­ράτ­τη ό­σα πα­ρά των Α­γί­ων Α­πο­στό­λων, τών Α­πο­στο­λι­κών Πα­τέ­ρων, των Δι­δα­σκά­λων και Α­γί­ων της πα­ρέ­λα­βε. Ναι, χαί­ρει και αγ­γά­λε­ται η Εκ­κλη­σί­α της Ελ­λά­δος για­τί πα­ρέ­μει­νε και πα­ρα­μέ­νει πι­στή εις ό­σα ε­πό­τι­σαν με τα δά­κρυά τους οι Ό­σιοι Πα­τέ­ρες της και οι ευ­κλε­είς και καλ­λί­νι­κοι Μάρ­τυ­ρές της α­πό τούς πρώ­τους χρι­στια­νι­κούς αιώ­νες, έ­ως τούς νε­ω­τέ­ρους χρό­νους, ό­τε κλει­νοί Νε­ο­μάρ­τυ­ρες ε­πι­βε­βαί­ω­σαν θυ­σια­στι­κά την εμ­μο­νή τους στό Δόγ­μα και την α­μώ­μη­τη Πί­στη, κά­νο­ντας πρά­ξη τόν λό­γο τού ου­ρα­νο­βά­μο­νος Παύ­λου, «ζώ δέ ου­κέ­τι ε­γώ, ζή δέ εν ε­μοί Χρι­στός» (Γαλ. 2,20) και «ε­μοί γάρ τό ζείν Χρι­στός και το α­πο­θα­νείν κέρ­δος» (Φιλ. 1, 21).

* Χρέος ιε­ρό και κα­θή­κον Ά­γιο του κά­θε τέ­κνου εί­ναι, να τι­μά τόν γεν­νή­το­ρά του. Τοιου­το­τρό­πως χρέ­ος και κα­θή­κον η­μών των Ελ­λή­νων εί­ναι να μι­μνη­σκώ­με­θα, ευ­καί­ρως α­καί­ρως, τού με­γά­λου πνευ­μα­τι­κού μας Πα­τρός και Δι­δα­σκά­λου, τού Θεί­ου Παύ­λου. Να μι­μνη­σκώ­με­θα των κα­τά πό­λιν δε­σμών και των θλί­ψε­ων, των αγώ­νων και της α­γά­πης του. Ο λα­ός μας έ­χει αυ­τή την ευαι­σθη­σί­α και την δυ­νατό­τη­τα.

Τέ­τοιες μνή­μες ιε­ρές δεν δια­γρά­φο­νται πο­τέ α­πό την ψυ­χή και το νου τού φι­λό­τι­μου, ευ­σε­βούς Ελ­λη­νι­κού λα­ού, ο οποί­ος με πλεί­στες θυ­σί­ες διε­τή­ρη­σε τόν α­τί­μη­το πνευ­μα­τι­κό θη­σαυ­ρό, πού πα­ρέ­λα­βε α­πό τον Α­πό­στο­λο Παύ­λο. Τού λα­ού πού ξέ­ρει να α­γω­νί­ζε­ται, να α­ντιστέ­κε­ται, να θυ­σιά­ζε­ται για ό,τι υ­ψη­λό και ω­ραί­ο. Τού λα­ού πού ξέ­ρει να υ­περα­σπί­ζε­ται τα ι­δα­νι­κά και τις α­ξί­ες μέ­σα στο διά­βα των αιώ­νων. Γι’ αυ­τό μπο­ρού­με να α­ντέ­ξου­με σε κά­θε ε­πι­βου­λή και δυ­σκο­λί­α, α­φού έ­χο­με και την δύνα­μη και την χά­ρη και την ευ­λο­γί­α. Με αυ­τό το σκε­πτι­κό εί­χε δί­κη­ο ο ποι­η­τής, ό­ταν έ­λε­γε ό­τι: «Εί­μα­στε λα­ός με παλ­λη­κα­ρί­σια ψυχή πού κρά­τη­σε τα βα­θειά κοι­τά­σμα­τα τής μνή­μης του σέ και­ρούς ακ­μής και σε αιώ­νες διωγ­μών και ά­δειων λό­γων. Τώ­ρα που ο τρι­γυ­ρι­νός μας κό­σμος μοιάζει να θέ­λει να μάς κά­νει τρο­φί­μους ε­νός οι­κου­με­νι­κού παν­δο­χεί­ου, θα τις απαρ­νη­θού­με ά­ρα­γε αυ­τές τις μνή­μες; Δαν γυ­ρεύ­ω μή­τε το στα­μά­τη­μα, μή­τε το γύ­ρι­σμα προς τα πί­σω. Γυ­ρεύ­ω το νου, την ευαι­σθη­σί­α και το κου­ρά­γιο των αν­θρώ­πων να προ­χω­ρούν ε­μπρός»1 . Εξ άλ­λου ο κό­σμος μάς κοι­τά­ζει κα­τά­μα­τα, ι­κευ­τι­κά, ζη­τώ­ντας πνεύ­μα και ψυ­χή, ζω­ή και χα­ρά, αν­θρω­πιά και α­γά­πη.

* Χρε­ω­στι­κώς υ­πο­κλι­νό­με­θα ε­νώ­πιον τής με­γάλης μορ­φής τού θειο­τά­του και με­γα­λο­φω­νο­τά­του Α­πο­στό­λου Παύ­λου, α­να­γνω­ρίζο­ντας την με­γά­λη προ­σφο­ρά του στον τό­πο μας και στον κό­σμο ο­λό­κλη­ρο. Α­πο­τε­λεί για μάς με­γά­λη ευ­λο­γί­α το γε­γο­νός, ό­τι η Ελ­λάς, το Ελ­λη­νι­κό πνεύ­μα, έ­γι­νε η χρυ­σή γέ­φυ­ρα δια τής ο­ποί­ας ο Θεί­ος Α­πόστο­λος κρα­τώ­ντας τόν μαρ­γα­ρί­τη τής Α­να­το­λής, πέ­ρα­σε στη Δύ­ση για να νο­η­ματί­ση και να και­νο­ποι­ή­ση τη ζω­ή της, για να δώ­ση άλ­λη α­ξί­α στο μέλ­λον της.

 Ναι, ο άν­θρω­πος, το όργα­νο τού Θε­ού πού διε­μόρ­φω­σε τη νέ­α κοι­νω­νι­κή νο­ο­τρο­πί­α, την δια­πο­τι­σμένη α­πό το πνεύ­μα τού Θεί­ου Δι­δα­σκά­λου, δεν εί­ναι άλ­λος α­πό τόν Α­πό­στο­λο Παύ­λο, ο ο­ποί­ος έ­δω­σε Χρι­στια­νι­κές ρί­ζες και πνευ­μα­τι­κή προ­ο­πτι­κή στην Ελ­λά­δα και γε­νι­κά στην Ευ­ρώ­πη.

 Αυ­τό το νέ­ο ή­θος πού έ­φε­ρε ο Θεί­ος Παύλος, τη τού Θε­ού προ­νοί­α καί ευ­λο­γί­α, έ­νω­σε τό πα­λη­ό με το και­νούρ­γιο. Έ­σωσε τόν Ελ­λη­νι­σμό και τού έ­δω­σε τι­μή και α­ξί­α, μά­λι­στα σε μία ε­πο­χή πού έ­πνε­ε τα λοί­σθια. Γι’ αυ­τό δύ­ο χι­λιά­δες και πλέ­ον χρό­νια χρι­στια­νι­κής ι­στο­ρίας τής Ελ­λά­δος και τής Ευ­ρώ­πης εί­ναι α­δύ­να­τον να τα δια­γρά­ψη κα­νείς, ό­σο και ό­πως να α­γω­νί­ζε­ται. Για ό­ποιον πα­ρα­βλέ­πει αυ­τή την α­λή­θεια και την πραγμα­τι­κό­τη­τα, αυ­τή την α­πο­φα­σι­στι­κή το­μή στον ρουν τής ι­στο­ρί­ας που δεν την έ­κα­νε «αί­μα και σάρ­ξ» αλ­λ’ ο ί­διος ο Θε­ός, για ό­ποιον κλεί­νει τα μά­τια του μπρο­στά σ’ αυ­τό το γε­γο­νός, ο Α­πό­στο­λος Παύ­λος και το έρ­γο του, η Ελ­λάς και η Ευ­ρώ­πη θα πα­ρα­μέ­νουν έ­να πρό­βλη­μα πού δεν θα λυ­θή πο­τέ, πα­ρά μό­νον ό­ταν ε­πι­λυ­θούν τα πνευ­μα­τι­κά του δε­σμά τα ο­ποί­α τόν κρα­τούν στο τέλ­μα μιας πε­ζής βιο­λο­γι­κής πο­ρεί­ας, μιας πο­ρεί­ας χω­ρίς νό­η­μα και προ­ο­ρι­σμό.

 Για την θυ­γα­τέ­ρα τού Παύ­λου, τήν Ορ­θό­δο­ξη Ελ­λά­δα θα ι­σχύ­η γιά πά­ντα η α­λήθεια: «Εν Χρι­στώ, και­νή κτί­σις. τα αρχαί­α πα­ρήλ­θεν, ι­δού γέ­γο­νε και­νά  τα πά­ντα» (Β΄ Κορ. 5,17). Το πο­τά­μι προ­χω­ρεί, δέν γυ­ρί­ζει πί­σω.

Ο λό­γος δε τού Α­πο­στό­λου Παύ­λου ο το­μώ­τε­ρος υ­πέρ πά­σαν μά­χαι­ραν πνευ­ματι­κήν, θα α­κού­ε­ται στον κό­σμο ο­λό­κλη­ρο, ι­διαί­τε­ρα ό­μως στην Ορ­θό­δο­ξη Πατρί­δα μας, άλ­λους χα­ρο­ποιών και άλ­λους ε­λέγ­χων: «Ουκ ε­ντρέ­πων υ­μάς γρά­φω ταύ­τα, αλ­λ’ ως τέ­κνα μου α­γα­πη­τά νου­θε­τώ. ε­άν γαρ μυρί­ους παι­δα­γω­γούς έ­χη­τε εν Χρι­στώ, αλ­λ’ ου πολ­λούς πα­τέ­ρας. εν γαρ Χρι­στώ Ι­η­σού δια τού Ευαγ­γε­λί­ου ε­γώ η­μάς ε­γέν­νη­σα» (Α΄ Κορ. 4,14) καί «Ε­λεύ­σο­μαι δέ τα­χέ­ως πρός υ­μάς... καί γνώ­σο­μαι ου τόν λό­γον τών πε­φυ­σιω­μέ­νων, αλ­λά τήν δύ­να­μιν. ου γάρ εν λό­γω η Βα­σι­λεί­α τού Θε­ού, αλ­λ’ εν δυ­νά­μει. τί θέ­λε­τε; εν ρά­βδω έλ­θω πρός υ­μάς, ή εν α­γά­πη καί πνεύ­μα­τί τε πρα­ό­τη­τος;» (Α΄Κορ. 4, 19-21).

Η­μείς δέ α­πα­ντώ­μεν:

«Ελ­θέ Τί­μιε Α­πόστο­λε, ελ­θέ Πά­τερ καί Δι­δά­σκα­λε η­μών, ελ­θέ προς η­μάς εν α­γά­πη και εν πνεύ­ματι πρα­ό­τη­τος, ό­τι τέ­κνα σα ε­σμέν. Ελ­θέ εν μέ­σω τής ποί­μνης σου καί τής α­μπέλου ταύ­της ήν διά σου α­φύ­τευ­σεν η α­γά­πη τού Θε­ού καί πρέ­σβευε υ­πέρ αυ­τής τω Κυ­ρί­ω, ί­να πα­ρα­μεί­νη εν τή α­λη­θεί­α και τω φω­τί και τη α­γά­πη τού ου­ρα­νί­ου Πα­τρός, ώ πρέ­πει πά­σα δό­ξα, τι­μή  και προ­σκύ­νη­σις εις τούς αιώ­νας των αιώ­νων. Α­μήν».

 1  Γε­ωρ­γίου Σεφέρη. “Η γλώσσα στην ποίησή μας”. Στο τεύχος «Γ. Σεφέρης επίτι­μος διδάκτωρ της Φι­λο­σο­φικής Σχολής. Ακδ. Α.Π.Θ., Θεσ­σα­λονίκη 1965, σελ. 30».  

Πηγή: Εφημερίδα "Ο ΕΚΚΛΗΣΙΟΛΟΓΟΣ"