Η Μικρασιατική Καταστροφή και τα ιστορικά κενά της - Γεώργιος Κουρκούτας

ΜΙΑ ΕΘΝΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΕ ΑΝΑΠΑΝΤΗΤΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ

90 χρόνια μετά και το ιστορικό μυστήριο παραμένει

Η Μικρασιατική Καταστροφή και τα ιστορικά κενά της

Το 1922 υπήρξε για τον Ελληνισμό μία χρονιά Καταστροφής . Όχι μόνο ηττήθηκε ο Ελληνικός Στρατός στην Μικρά Ασία ,αλλά αυτό επέφερε και μία άλλη ανείπωτη Τραγωδία : ξεριζώθηκε ο Ελληνισμός από την Περιοχή αυτή όπου είχε παρουσία χιλιάδων ετών . Από τα χρόνια των Μυκηναίων και την λαμπρή παρουσία των Προσωκρατικών Φιλοσόφων ως την Βυζαντινή Μικρά Ασία και τους Πατέρες της Εκκλησίας το Φως του Ελληνικού Πολιτισμού ήταν πάντα αναμμένο στα εδάφη εκείνα.

Γι’ αυτό και σήμερα οι Επιστήμονες του Κόσμου θεωρούν ότι ο Δυτικός Πολιτισμός γεννήθηκε στις πόλεις της Ιωνίας : Από την Έφεσο ήταν ο μέγας Ηράκλειτος και από την Μίλητο ήσαν οι Θαλής , Αναξίμανδρος και Αναξιμένης . Τώρα από εκεί δεν ακούγεται πλέον Λόγος Ελληνικός : όλα αυτά είναι μακρινή ανάμνηση σήμερα που χάθηκε ο Ελληνισμός από τις Εστίες αυτές . Σήμερα , 90 χρόνια μετά , παραμένουν πολλά αναπάντητα ερωτήματα για το τραγικό εκείνο γεγονός που απετέλεσε μια διαρκή τραγωδία για τον Ελληνισμό .Τα παραθέτουμε εδώ με διάθεση διαλογικής αντιπαράθεσης και ιστορικής διδαχής , για να μην επαναλάβουμε τα ίδια λάθη και να μην επιστρέψει ο Ελληνισμός σε νέες τραγωδίες .

ΜΕΡΙΚΕΣ ΑΝΑΠΑΝΤΗΤΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΡΑΓΩΔΙΑ ΤΟΥ 1922

1.Ποιος ήταν ο ρόλος του Αριστείδη Στεργιάδη ; Αυτός ο μυστηριώδης άνθρωπος που ανέλαβε Ύπατος Αρμοστής στην Σμύρνη ήταν γνωστός του Βενιζέλου ήδη από την Κρήτη(κατά τον Πανεπιστημιακό Δημήτρη Κιτσίκη που γνώρισε προσωπικώς τον Στεργιάδη ,και οι δύο άνδρες , Βενιζέλος και Στεργιάδης , ήδη από την Κρήτη συνδέονταν και λόγω της μασονικής τους ιδιότητος ) ,όπου ο Στεργιάδης ήταν δικηγόρος με ειδίκευση στο Αστικό Δίκαιο και μάλιστα των περιουσιών Μουσουλμάνων . Ίσως αυτός ο συγχρωτισμός του με τους Οθωμανούς μουσουλμάνους στην Κρήτη να έπεισε τον Βενιζέλο για την καταλληλότητα του στην θέση αυτή. Ο ιδιόμορφος τρόπος διοικήσεως του επισώρευσε την οργή των Μικρασιατών (κάτι που αποτυπώνεται σε σχετική –την τελευταία - επιστολή του Εθνομάρτυρος Χρυσοστόμου Σμύρνης προς τον ίδιο τον Βενιζέλο , όπου τον κατακρίνει σφόδρα για την επιλογή του αυτή) .Ο ίδιος ο Αριστείδης Στεργιάδης διέφυγε λάθρα με αγγλικό πλοίο λίγο πριν την είσοδο των Τούρκων στην Σμύρνη και κατέφυγε στην Ρουμανία και την Γαλλία .

Λίγα χρόνια μετά ο Νικόλαος Πλαστήρας ,αυτοεξόριστος στην Γαλλία , έπινε και συνέτρωγε μαζί του στην Νίκαια εν αγνοία των Μικρασιατών που πίστευαν ότι ο Στεργιάδης είναι ο «προδότης» και ο Πλαστήρας είναι ο «ήρωας».Από εκεί λίγο αργότερα ο Πλαστήρας υιοθέτησε φιλογερμανικές θέσεις το 1940 και κατηγόρησε το ΟΧΙ του Ελληνικού Λαού, κάτι που τον έριξε –όταν αποκαλύφθηκε το 1945 η θέση του αυτή –από την Κυβέρνηση .Τους συνέδεε ίσως η κοινή αφοσίωση στον Βενιζέλο. Ο ίδιος ο Αριστείδης Στεργιάδης δεν τόλμησε ποτέ να επιστρέψει στην Ελλάδα μετά το 1922 .Αυτό λέει πολλά είτε για τις τύψεις του είτε για τις προσωπικές ευθύνες του .

2.Οι ευθύνες των Πλαστήρα και Γονατά για την κατάρρευση και την ήττα . Όλοι ξέρουμε ότι μετά την κατάρρευση του Μετώπου τμήμα του Στρατού «επαναστάτησε »και κατευθύνθηκε όχι στο μέτωπο για να συγκρατήσει τους Τούρκους ,αλλά προς την …Αθήνα ,για να ρίξει την αντιβενιζελική Κυβέρνηση , όπως και το κατόρθωσε .Τι συνέβη όμως ; Ο ίδιος ο Γονατάς στα Απομνημονεύματα του (ένα αληθινά πολύτιμο ντοκουμέντο ) αναφέρει ότι από τις Αρχές του 1922 είχε σχηματιστεί συνωμοτική ομάδα μέσα στο Στράτευμα της Μικράς Ασίας με στόχο να ανατραπεί η ηγεσία του Στρατεύματος και η κυβέρνηση των Αθηνών .

Οι ίδιοι οι συνωμότες τοποθέτησαν ,όταν ξέσπασε το Κίνημα σε Χίο και Λέσβο , ως ηγέτη τον Στυλιανό Γονατά που είχε την φήμη ικανού Αξιωματικού και μετριοπαθούς φιλοβασιλικού. Τελικά την κρίσιμη ώρα της μάχης στο Αφιόν Καραχισάρ ο Νικόλαος Πλαστήρας και το 5/42 Σύνταγμα Ευζώνων που διοικούσε έφυγαν απροειδοποίητα από την μάχη αφήνοντας ακάλυπτο τον Στρατό Μας απέναντι στον Κεμάλ και η ρήξη του Μετώπου επήλθε εύκολα. Για όσους δεν καταλαβαίνουν τι εστί Σύνταγμα Ευζώνων , αναφέρω ότι τότε ήταν το επίλεκτο Σώμα του Στρατού ,κάτι σαν τις σημερινές Ειδικές Δυνάμεις , και φυσικά θα έμενε ως το τέλος στο πεδίο της Μάχης και δεν θα έφυγε πρώτος για να πάρει αντίστροφο δρόμο και να ρίξει την Κυβέρνηση των Αθηνών (αυτές τις σε βαθμό προδοσίας πράξεις του Νικολάου Πλαστήρα θα αποκαλύψει η Επιτροπή που συγκροτήθηκε από τους βενιζελικούς διοικούντες υπό τον Στρατηγό Μαζαράκη το 1923-1924 και η οποία Επιτροπή διώχθηκε από τους Γονατά και Πλαστήρα ,για να μην αποκαλυφθεί η αλήθεια .Η φήμη του Πλαστήρα ως φυγά τον συνόδευε για δεκαετίες αλλά η πολιτική σκοπιμότητα θεοποίησε τον «μαύρο καβαλάρη»-προσωνύμιο του ήρωα Ιωάννη Βελισαρίου ,το οποίο έκλεψαν ο Πλαστήρας και οι οπαδοί του ). Μπήκαν όλοι αυτοί σε πλοία για τον Πειραιά για να ρίξουν την Κυβέρνηση ,ενώ άφηναν πίσω αβοήθητους τους ελληνικούς πληθυσμούς στην Μικρά Ασία στο έλεος των τσετών Τούρκων .

Είναι φρικιαστικές οι εικόνες από την μια των Ελλήνων που είναι αβοήθητοι στην Προκυμαία της Σμύρνης και την ίδια ώρα να παρελαύνουν κορδωτοί στους δρόμους της Αθήνας οι Αξιωματικοί του Κινήματος , της «Επαναστάσεως του 1922»όπως αυτοχαρακτηρίστηκε , την οποία σπονσοράρισε δεόντως ο βενιζελικός Τύπος με επικεφαλής το «Ελεύθερον Βήμα » του Δημητρίου Λαμπράκη που είχε προ της καταρρεύσεως του Μετώπου πρωτοσέλιδες φωτογραφίες του Πλαστήρα και των λοιπών «αστέρων»,για να τους μάθει η Κοινή Γνώμη ,καθώς σε λίγο θα τους είχε ως πολιτικούς ηγέτες !

Την συνωμοσία αυτών επέτρεψαν η αδράνεια πολλών παραγόντων που ήθελαν κάπως να ανατραπεί η κατάσταση στην Ελλάδα ,ενώ αυτοί όλοι οι επίορκοι Αξιωματικοί αμέσως με την απαίτηση της Εξουσίας και την κατάκτησή της έδωσαν διαπιστευτήρια νομιμοφροσύνης στους …Μεγάλους Συμμάχους μας , από τους οποίους οι Γάλλοι και οι Ιταλοί είχαν απροκάλυπτα και αισχρά στηρίξει τους Τούρκους εις βάρος μας (ενώ οι Άγγλοι κράτησαν κάπως τα «προσχήματα») . Δεν ήξεραν τι ρόλο έπαιξαν όλοι αυτοί οι Δυτικοί Σύμμαχοι ; Βεβαίως ,αλλά δεν τους ένοιαζε η αλήθεια αλλά μόνο να φανούν αρεστοί στους ξένους για να εξυπηρετήσουν τους σκοπούς τους.

3.Μήπως ο Βενιζέλος επέλεξε την ήττα το 1920 ; Πολλά έχουν λεχθεί και έχουν γραφτεί για το γεγονός όχι μόνο της εκλογικής ήττας του Βενιζέλου αλλά και της μη εκλογής του ιδίου ως Βουλευτού . Δεν μπορούμε να στηριχτούμε σε εικασίες: επεδίωξε ο ίδιος να μην εκλεγεί ,για να φύγει από το αδιέξοδο της Μικράς Ασίας ; Ας δούμε τι λέει ένας Γάλλος Ιστορικός και δη της Διπλωματικής Ιστορίας , ο Εδουάρδος Ντριώ για το πώς είδαν στην Ευρώπη την εκλογική ήττα του Βενιζέλου (από το βιβλίο του «Ελλάδα και ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος » , στις εκδόσεις Πελασγός ,στην σελίδα 338 ) : «Οι Κυβερνήσεις και η κοινή γνώμη των ανταντικών χωρών ταράχτηκαν . Βέβαια ,σε πολλές περιπτώσεις ,η έκπληξη ήταν προσποιητή, αφού οι εξελίξεις εξυπηρετούσαν θαυμάσια μια συγκεκριμένη πολιτική .Και αποτέλεσαν το πρόσχημα ,για να τονιστεί έντονα η νέα στροφή της γαλλικής πολιτικής [σημείωση : αυτά τα γράφει Γάλλος που δεν διστάζει να στηλιτεύσει την Γαλλική κυνικότητα και υποκρισία ]. Η Αγγλία δρομολόγησε ένα τεράστιο σχέδιο για συγκρότηση υπό την κηδεμονία της μιας αραβικής ομοσπονδίας ,ώστε να εξασφαλίσει την κυριαρχία της σε αυτό τον χώρο της Ανατολής. Η Γαλλία βάσισε την αντίδραση της στην παροχή υποστήριξης προς τους Τούρκους και στην ανόρθωση της ισχύος τους γύρω από την Κωνσταντινούπολη : η Ανατολή στάθηκε πάντοτε πεδίο μάχης για τις ευρωπαϊκές αντιπαλότητες .Και «η εν όπλοις συναδέλφωσις» λησμονήθηκε ευκολότατα…

Λαμπρή ευκαιρία [συνεχίζει ο Εδουάρδος Ντριώ] για να «αναστήσουν» τους χτεσινούς ηττημένους και να υποσκάψουν με αυτό τον τρόπο τα αποτελέσματα της ένδοξης νίκης .Στην Εθνοσυνέλευση του Μπακού ,τον Νοέμβριο του 1920 ,ο Λένιν κάλεσε όλους τους μουσουλμανικούς πληθυσμούς να εξεγερθούν κατά της ξενικής κυριαρχίας : ιδού η Ελλάδα ολομόναχη απέναντι σε αυτές τις τρομερές ζυμώσεις με τις ανυπολόγιστες συνέπειες».

4. Πώς δώσαμε την Ανατολική Θράκη χωρίς Τουφεκιά ; Τι προέβλεπε η Συνθήκη των Σεβρών για την Ανατολική Θράκη ; Κάτι που δεν ξέρουν πολλοί είναι πως η Συνθήκη των Σεβρών (Ιούλιος 1920)παραχωρούσε μονίμως στην Ελλάδα την Ανατολική Θράκη ,την Ίμβρο και την Τένεδο . Για την περιοχή της Σμύρνης ,όπου βρισκόταν Ελληνικός Στρατός για να επιβάλει την τάξη ήδη από τον Μάιο του 1919, δεν γινόταν παραχώρηση στην Ελλάδα . Αλλά για την Ανατολική Θράκη τα πράγματα ήσαν διαφορετικά : οι συνθήκες την όριζαν ως Ελληνικό έδαφος ,γι’ αυτό και συμμετέσχε στις Εκλογές του 1920. Χαρακτηριστικά ο (επί σειρά ετών Βρετανός πρέσβης στην Αθήνα ,ο οποίος εξέδωσε και σχετικό βιβλίο για την Μικρά Ασία με τίτλο «Το Όραμα της Ιωνίας »που μεταφράστηκε στα ελληνικά από το ΜΙΕΤ ) Μάικλ Λ. Σμιθ τονίζει ότι οι Έλληνες που πήραν πραξικοπηματικώς την εξουσία μετά την Καταστροφή (Γονατάς και Πλαστήρας ) βιάστηκαν να συμμορφωθούν στις απαιτήσεις των Αγγλογάλλων , για να είναι αρεστοί σε αυτούς. Έτσι απεδέχθησαν την Ανακωχή και Συνθήκη των Μουδανιών ,με παρότρυνση Βενιζέλου ,και να αφήσουν έτσι τα εδάφη αυτά που μόλις είχε απελευθερώσει ο Ελληνικός Στρατός και ελέγχονταν πλήρως από την Ελλάδα. Για αυτό το Έγκλημα της εκχωρήσεως –παραδόσεως της Ανατολικής Θράκης δεν πλήρωσε ποτέ κανείς . Πολλούς βολεύει μόνο η αναφορά στην απώλεια της Ιωνίας και όχι της Ανατολικής Θράκης .

5. Η σκοπιμότητα της δολοφονίας των 6 ! Ήθελε ο Βενιζέλος την καταδίκη ; Πολλοί αναρωτιούνται γιατί δεν επενέβη ο Ελευθέριος Βενιζέλος να σώσει την ζωή των πολιτικών αντιπάλων του ή να μετατραπούν οι ποινές σε φυλάκιση . Το βέβαιο είναι ότι το Στρατοδικείο εκείνο είχε σκοπιμότητα μεγάλη : να εξοντώσει όχι μόνο πολιτικά αλλά και βιολογικά τους αντιπάλους του Βενιζέλου και να επικρατήσει για χρόνια ο Βενιζελισμός ως πολιτική άποψη (άσχετα αν μετά επικράτησαν οι ακραίοι του χώρου αυτού ,όπως ο Παπαναστασίου και ο Πάγκαλος ,ενώ ένας κίνδυνος για τους βενιζελικούς εξαιρέθηκε: ο Ιωάννης Μεταξάς ,που αργότερα ,σε 14 χρόνια θα χτίσει την δική του διακυβέρνηση και θα αποκλείσει όλους τους άλλους).

Το κατάφεραν οι βενιζελικοί Αξιωματικοί με την χρήση του Στρατοδικείου . Για παράδειγμα η απόφαση της εκτελέσεως των 6 αναγνώσθηκε το πρωινό της εκτελέσεως τους για να μην προλάβουν οι εφημερίδες και προκύψουν εκδηλώσεις διαμαρτυρίας από τους οπαδούς των εκτελεσθέντων ,που τη επομένη βρέθηκαν προ τετελεσμένων ! Όλα είχαν σχεδιαστεί άψογα για να επιτευχθεί το τέλειο έγκλημα ,μία πολιτική δολοφονία που θα δηλητηρίαζε την πολιτική ζωή για δεκαετίες .Ο υιός του Βενιζέλου Κυριάκος τον Δεκέμβριο του 1922 (σε επιστολή του προς τον πατέρα του Ελευθέριο και την οποία δημοσιεύει ο Μαρκεζίνης στην Ιστορία του ) εκθειάζει το έγκλημα της εκτελέσεως των έξι . Αυτό δείχνει ποια ήταν η γενικότερη στάση των βενιζελικών και του ιδίου του Βενιζέλου για το έγκλημα κατά των 6 !

Θα επανέλθουμε όμως με την συνέχεια των ερωτημάτων σε επόμενο σημείωμα μας .

Γεώργιος Διον. Κουρκούτας