ΟΥΓΚΟ ΤΣΑΒΕΣ - Γεώργιος Κουρκούτας

ΟΥΓΚΟ ΤΣΑΒΕΣ

Λίγες σκέψεις για τον Λατινοαμερικανό Ηγέτη 

Ti μπορεί να διδάξει την σημερινή πολιτική ζωή του Δυτικού Κόσμου;

Την περασμένη εβδομάδα κυριάρχησε, ανάμεσα σε άλλες λιγότερο σημαντικές όμως ειδήσεις, ο θάνατος, μετά από μακρόχρονη περιπέτεια υγείας, του Ηγέτη της Βενεζουέλας Ούγκο Τσάβες. Πολλά γράφτηκαν για αυτόν ήδη από τα πρώτα χρόνια της διακυβέρνησης του, ενώ έφεραν στο προσκήνιο την σχετικά άγνωστη στην διεθνή ιστορία γωνιά της Νοτίου Αμερικής που λέγεται Βενεζουέλα.

Επειδή στην χώρα που πρόβαλε ως Αξία το μέτρο, την Ελλάδα , (πχ «μέτρον άριστον», όπως έλεγαν οι πρόγονοι μας) συχνά δεν χρησιμοποιείται αυτό ως μέσο προσέγγισης προσώπων και γεγονότων (αλλά την θέση του καταλαμβάνει η υπερβολή και η προκατάληψη), η άποψη που διατύπωσαν πολλοί για τον εκλιπόντα εξαρτήθηκε από διάφορα προκατειλημμένα σχήματα (όπως το γνωστό δίδυμο αντιαμερικανισμός –φιλοαμερικανισμός).

Με το παρόν μικρό μας κείμενο επιχειρούμε να εκφράσουμε κάποιες σκέψεις για τον Τσάβες και την Πολιτική ζωή της περιοχής αυτής της Αμερικής,  στοιχεία που ίσως εμείς οι Ευρωπαίοι δεν θέλουμε να βλέπουμε .

Για να προσεγγίσει κάποιος την πολιτική ιστορία και τους πολιτικούς ηγέτες της Λατινικής Αμερικής, οφείλει να γνωρίζει πιο πριν την Ιστορία αυτής της ηπείρου, μέσα από την ιδιαίτερη πολιτική και οικονομική ιστορία των Λαών που την κατοικούν. Η Λατινική Αμερική είναι μια από τις περιοχές του Πλανήτη που δεν μπόρεσαν να ακολουθήσουν ομαλά την Πολιτική οργάνωση της Ευρώπης,  καθώς οι Ισπανοί αποικιοκράτες δεν είχαν την δύναμη να εμπνεύσουν νέους και σταθερούς  θεσμούς στους Λαούς που διοικούσαν εκεί, κάτι που φάνηκε όταν αποτινάχτηκε ο ζυγός της Ισπανικής κατοχής (με τον Μπολιβάρ και τους άλλους επαναστάτες). Παράλληλα,  δεν λειτούργησε εποικοδομητικά και η επιρροή των Η.Π.Α., που από τις αρχές του 19^ου αιώνα (όταν ο Μονρόε διατύπωσε το ομώνυμο δόγμα του, που προέβλεπε την αμερικανική ήπειρο ως αποκλειστικό χώρο ενδιαφέροντος μόνο για τις Η.Π.Α.) επενέβαιναν όπου έκριναν ότι τους συνέφερε (πχ βοήθησαν την Κούβα για να γίνει ανεξάρτητη ή τον Παναμά ,αλλά μετέφεραν εκεί την αρπακτική τους διάθεση με τα γνωστά αποτελέσματα ως σήμερα) .

Μέσα σε ένα πλαίσιο ερασιτεχνισμού της Πολιτικής και χωρίς να υπάρχει μία Λατινική Δημοκρατία ως πρότυπο (εμείς στην Ελλάδα ,για παράδειγμα ,πήραμε ως πρότυπο Δυτικά συνταγματικά Κράτη για να οργανώσουμε την Πολιτεία μας, αλλά και πάλι με πολλά και ορατά μειονεκτήματα) τα κράτη της Λατινικής Αμερικής ήσαν ευεπίφορα σε πειραματισμούς. Αυτοί οι πειραματισμοί οδηγούσαν σε προσωποπαγή καθεστώτα (πχ περονισμός στην Αργεντινή), σε στρατιωτικές δικτατορίες και σε ασταθή κοινοβουλευτισμό . Παράλληλα μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο η ασφυκτική πίεση των γειτονικών Η.Π.Α.  έστρεψε πολλούς προς το αντίπαλο δέος, την τότε Σοβιετική Ένωση.

Η διαρκής πολιτική αστάθεια έφερε κοινωνικές ανισότητες που πολιτικοί και στρατιωτικοί ηγέτες προσπαθούσαν να γεφυρώσουν , χωρίς όμως επιτυχία .Η ύπαρξη μάλιστα ανομοιογενών πληθυσμών (ιθαγενών από την προ του Κολόμβου εποχή, μιγάδων και Ευρωπαίων ή Αφρικανών μεταναστών -οι τελευταίοι ήλθαν ως δούλοι για τις φυτείες πχ της Βραζιλίας  ) όξυναν τα κοινωνικά χάσματα. Πώς θα διαχειριστεί ένας ηγέτης ένα τέτοιο μίγμα, σε μία εποχή τεράστιων αλλαγών;

Σε αυτό επικεντρώθηκε η διαχείριση, το πολιτικό έργο του Στρατιωτικού  που έγινε εκλεγμένος πολιτικός ηγέτης της Χώρας, του Ούγκο Τσάβες . Αξιοποιώντας το πλεονέκτημα του πετρελαίου που διέθετε η Χώρα  και πιστεύοντας ότι η κοινωνική δικαιοσύνη αποτελεί πρώτιστο καθήκον,  επιχείρησε να αμβλύνει τις αδικίες και να δώσει μία νέα κοινωνική εκκίνηση για τον Λαό του. Μπορεί στην πορεία του αυτή να αδίκησε κάποιους (πχ τους έχοντες, τους πλουσίους), αλλά ο άξονας της Πολιτικής του ήταν να προσφέρει Κοινωνική Δικαιοσύνη, άρα  και ευκαιρίες για τους μη προνομιούχους της Βενεζουέλας.

Γνωρίζοντας ως στρατιωτικός την Ιστορία απομακρύνθηκε από την επιρροή των Η.Π.Α. (κάτι που αυτές δεν του το συγχώρεσαν) ερχόμενος σε επαφή με νέες συμμαχίες χωρίς ιδεολογικές αγκυλώσεις (ανάμεσα στους συμμάχους του ήταν και ο Πούτιν και ο Αχμαντινεζάντ, αλλά και ο Κάστρο και οι ηγέτες της Αργεντινής και των λοιπών λατινοαμερικανικών κρατών), κάτι που δείχνει την ευρύτητα της αντίληψης του. Έλαβε μέτρα για βασικές κοινωνικές υποδομές όπως η Υγεία και η Παιδεία, αν και σε μερικά θέματα δεν κράτησε τις απαραίτητες ισορροπίες (πράγμα σπάνιο για το κλίμα της Νοτ. Αμερικής)

Πιστός στην αγάπη  για την Πατρίδα δεν φοβόταν να το ζητά από όλους τους πολίτες της Χώρας του. Επίσης ήταν πιστός ρωμαιοκαθολικός Χριστιανός (που το διακήρυττε στην κάμερα με τόσο φλόγα-προς δυσαρέσκεια κάποιων άθεων), που είναι βασικό στοιχείο της λατινοαμερικανικής κουλτούρας. Το εκκεντρικό του στυλ γίνεται  κατανοητό σε όποιον γνωρίζει τον τρόπο άσκησης της Πολιτικής στα μέρη εκείνα, ενώ φαίνεται μακρινό στους Δυτικούς σοβαροφανείς (κάτι που είδαμε και στο πώς αντιμετώπισαν ακόμη και τα ελληνικά ΜΜΕ τις επιτυχίες Γκρίλλο και Μπερλουσκόνι στην Ιταλία –καραγκιόζηδες τους ανέβαζαν, κωμικούς τους κατέβαζαν! Το ότι τους ψήφισαν εκατομμύρια πολίτες δεν έχει σημασία φαίνεται για κάποιους ), όλους αυτούς που πίσω από την επίφαση σοβαρότητας κρύβουν σκοτεινές αποφάσεις μυστικών εταιρειών (βλέπε Λέσχη Μπίλντερμπεργκ) ή τυφλή υπακοή σε συμφέροντα Πολυεθνικών (βλέπε τα «δικά» μας παιδιά με την Ζήμενς). Ο Τσάβες ασκούσε πρακτική πολιτική για το μεγαλύτερο μέρος του Λαού του.

Σε μια εποχή που ακόμη και η Ενωμένη Ευρώπη αναζητά ηγέτες (με νοσταλγία ανατρέχουμε στους Ντε Γκωλ και Αντενάουερ, αλλά και τους Μιτεράν και Κολ), έρχεται η χωρίς πολιτική  κληρονομιά Βενεζουέλα μέσω του Ούγκο Τσάβες να μας πει πολλά. Και κυρίως απλά, σε μια εποχή που το πολιτικό θάρρος και η αγάπη στην Πατρίδα ίσως να θεωρούνται Β’ κατηγορίας εφόδια για τους ηγέτες της παγκοσμιοποιημένης διεθνούς κοινωνίας. Ακόμη και η Λατινική Αμερική έχει να διδάξει πολλά στην παραδομένη στον κυκεώνα της ασυδοσίας των Αγορών πολιτική ζωή του Δυτικού Κόσμου .

Και αυτές οι διαπιστώσεις  είναι μια ανάγνωση  της παρουσίας και της πολιτικής πορείας του εκλιπόντος ηγέτη της Βενεζουέλας.

Γεώργιος Διον. Κουρκούτας