Ομιλία τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ. κ. Βαρθολομαίου κατὰ τὴν ἐν Μαυροβουνίῳ Θείαν Λειτουργίαν-Ἐγκαίνια τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ Ποντγκόριτσα

Ὁμιλία  τῆς Α. Θ.Παναγιότητος  τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ. κ. Βαρθολομαίου κατὰ τὴν ἐν Μαυροβουνίῳ  Θείαν Λειτουργίαν-Ἐγκαίνια  τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ Ποντγκόριτσα (7 Ὀκτωβρίου 2013)

«Τίς ἀναβήσεται εἰς τὸ ὄρος τοῦ Κυρίου καὶ τίς στήσεται ἐν τόπῳ ἁγίῳ αὐτοῦ; Ἀθῶος χερσὶ καὶ καθαρὸς τῇ καρδίᾳ, ὃς οὐκ ἔλαβεν ἐπὶ ματαίῳ τὴν ψυχήν αὐτοῦ καὶ οὐκ ὤμοσεν ἐπὶ δόλῳ τῷ πλησίον αὐτοῦ» (Ψαλμ. 23, 3-4), προφητεύει διὰ τὴν σημερινὴν ἡμέραν ἐπικαίρως ὁ ἱερὸς Ψαλμῳδός.

Πλήρεις ἀληθῶς χαρᾶς καὶ ἀγαλλιάσεως πνευματικῆς ἱστάμεθα καὶ ἡμεῖς τὴν ἱστορικὴν ταύτην στιγμὴν ἐν τόπῳ ἁγίῳ τοῦ Κυρίου, καὶ ἐγκαινιάζομεν ἡ ἡμετέρα Μετριότης καὶ οἱ παρόντες συναδελφοὶ Προκαθήμενοι τῶν ἀδελφῶν ἁγίων Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν μετὰ τῶν σεβασμίων περὶ ἡμᾶς Ἱεραρχῶν τὸν πάνσεπτον τοῦτον καὶ περικαλλέστατον Ἱερὸν Ναὸν τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου, τοῦ ὁποίου τὸν θεμέλιον λίθον εἶχε τὴν εὐλογίαν νὰ καταθέσῃ ἡ ἡμετέρα Μετριότης πρό τινων ἐτῶν.

Ἡ χαρὰ ἡμῶν πάντων πολλαπλασιάζεται ἐκ τοῦ γεγονότος ὅτι, εὑρισκόμενοι ἐνταῦθα, συνεορτάζομεν καὶ τὴν χιλιοστὴν ἑπτακοσιοστὴν ἐπέτειον ἀπὸ τῆς ἐκδόσεως ὑπὸ τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου τοῦ γνωστοῦ Διατάγματος τῶν Μεδιολάνων, διὰ τοῦ ὁποίου ἐπετράπη ἡ χριστινιακὴ πίστις καὶ λατρεία καὶ καθιερώθη διὰ πρώτην φορὰν ἡ ἐλευθέρα ἄσκησις τῶν θρησκευτικῶν καθηκόντων τῶν χριστιανῶν.

Τὰ ἐγκαίνια τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ δὲν εἶναι ἁπλῶς μία τελετή. Εἶναι ἐπίκλησις καὶ ἐγκατοίκησις τοῦ Ἁγίου Πνεύματος εἰς τὸν ἀφιερωθέντα εἰς τὴν λατρείαν τοῦ Θεοῦ οἶκον. Ἐφεξῆς εἰς τὸν Ναὸν τοῦτον τὸ Ἅγιον Πνεῦμα θὰ τελῇ τὰ μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας, θὰ ἁγιάζῃ τοὺς πιστούς, θὰ συνδέῃ τοὺς ζῶντας μετὰ τῶν κεκοιμημένων καὶ θὰ συγκεντρώνῃ τοὺς πιστοὺς εἰς κοινὰς προσευχάς, κοινὴν λατρείαν καὶ κοινὰ αἰτήματα. Μᾶς ἔχει βεβαιώσει ὁ Κύριος ὅτι ὅπου εἶναι δύο ἢ τρεῖς συνηγμένοι εἰς τὸ Ὄνομά Του, ἐκεῖ εἶναι καὶ Αὐτὸς ἐν μέσῳ αὐτῶν. Ἐπὶ πλέον, «ὁ καὶ δυσὶ καὶ τρισὶ συμφωνοῦσιν ἐπὶ τῷ Ὀνόματί Του τὰς αἰτήσεις παρέχειν ἐπαγγειλάμενος» (Εὐχὴ Γ΄ Ἀντιφώνου Θείας Λειτουργίας Ἱεροῦ Χρυσοστόμου) εἶναι ὁ ἐν τῇ οὐσίᾳ ἱερουργῶν καὶ τελεσιουργῶν καὶ καθαγιάζων τὸν ἄρτον καὶ τὸν οἶνον καὶ μεταβάλλων τὰ δῶρα ταῦτα τῆς συντηρήσεως τῆς ἐμβίου ζωῆς εἰς Σῶμα καὶ Αἷμα Αὐτοῦ, μεταλαμβανόμενον «εἰς ἴασιν καὶ κάθαρσιν καὶ φωτισμὸν καὶ φυλακτήριον καὶ σωτηρίαν καὶ ἁγιασμὸν ψυχῆς καὶ σώματος.... εἰς ἐφόδιον ζωῆς αἰωνίου καὶ εἰς ἀπολογίαν εὐπρόσδεκτον τὴν ἐπὶ τοῦ φοβεροῦ βήματος» Αὐτοῦ, ἀλλοίμονον «μὴ εἰς κρῖμα ἢ εἰς κατάκριμα» (Ἀκολουθία Θείας Μεταλήψεως).

Μεγάλη, λοιπόν, εἶναι ἡ σημασία τῶν ἐγκαινίων τοῦ Ναοῦ, διότι διὰ τῆς Θείας Λειτουργίας καὶ τῶν ἐν αὐτῷ τελουμένων ἐξασφαλίζομεν τὴν παρουσίαν τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ ἀνὰ μέσον ἡμῶν. Ἐπειδὴ δὲ ἡ παρουσία τοῦ Χριστοῦ εἶναι πάντοτε εὐεργετική, διὰ τοῦ Ναοῦ ἐφελκύομεν τὴν εὐεργετικὴν ἀκτινοβολίαν καὶ δρᾶσιν τοῦ Θεοῦ πρὸς ὅλους τοὺς κατοίκους τῆς περιοχῆς.

Εὑρισκόμενοι εἰς τὸ ἱερὸν καὶ μαρτυρικὸν τοῦτο ἔδαφος καὶ καθαγιάζοντες τὸν Ἱερὸν τοῦτον Ναὸν ἐπικαλούμεθα τὴν πρεσβείαν τῶν τοπικῶν μεγάλων Ὀρθοδόξων φωστήρων Ἁγίων Πέτρου Τσετίνσκι καὶ Βασιλείου τοῦ θαυματουργοῦ καὶ προστάτου τοῦ Μαυροβουνίου, τῶν νεομαρτύρων τῆς Πρεβλάκα καὶ τοῦ Μομίσιτσκι, καὶ διδασκόμεθα ἐκ τῆς πλήρους ἀφιερώσεως αὐτῶν εἰς τὸν Κύριον καὶ ἐκ τῶν ἀσκητικῶν παλαισμάτων αὐτῶν, διὰ τῶν ὁποίων ἡγίασαν καὶ τὸν τόπον καὶ τὸν χῶρον, τὰ σπήλαια καὶ τοὺς λόφους τῆς εὐλογημένης ταύτης Χώρας, ἡ ὁποία μαρτυρεῖ τῷ κόσμῳ τὴν δόξαν τοῦ Σταυροῦ καὶ τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Θεανθρώπου.

Ὁ ἐγκαινιαζόμενος Ναὸς τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου ἀποτελεῖ τῷ ὄντι τὸ  σ ύ μ β ο λ ο ν  τῆς πνευματικῆς ἀναστάσεως τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας τοῦ τόπου τούτου, ἡ ὁποία μετὰ τὰς δοκιμασίας τοῦ Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου κατέστη φωτοδότις τῆς πίστεως καὶ τῆς ἐλπίδος δι᾿ ὁλόκληρον τὸν λαόν.

Πρὸς τούτοις, δοξάζομεν καὶ εὐχαριστοῦμεν τῷ Κυρίῳ, διότι ἐνέπνευσε τὸν Μέγαν Κωνσταντῖνον νὰ ἐκδώσῃ τό Διάταγμα τῶν Μεδιολάνων καὶ οὕτω νὰ καταπαύσῃ τοὺς διωγμοὺς τῶν χριστιανῶν. Ἀτυχῶς, παρὰ τὴν πάροδον ἔκτοτε τόσων αἰώνων ἐξακολουθοῦν εἰσέτι νὰ γίνωνται εἰς διαφόρους τόπους ὑπὸ τῶν φανατικῶν ὁμάδων καταστροφαὶ Ἱερῶν Ναῶν, χριστιανικῶν μνημείων, Ἱερῶν Μονῶν καὶ ἄλλων ἱερῶν τόπων. Ἡ εὐρυτέρα δὲ περιοχὴ τῶν Βαλκανίων χθές, καὶ σήμερον ἡ Μέση Ἀνατολή, καθίστανται μάρτυρες πολλῶν καταστροφικῶν ἐπιδρομῶν ἐναντίον Ἱερῶν Ναῶν καὶ ἄλλων καθιδρυμάτων τῆς Ὀρθοδόξου ἡμῶν Ἐκκλησίας.

Ἡ Ὀρθοδοξία, ὡς γνωστόν, οὐδέποτε ἐπεχείρησε νὰ ἐπιβληθῇ ἐπὶ τῶν ἀλλοθρήσκων διὰ τῆς βίας. Ἐπολεμήθη, κατεδιώχθη, ἀλλὰ οὐδὲποτε κατεδίωξέ τινα λόγῳ τῶν θρησκευτικῶν του πεποιθήσεων. Πολλάκις ἐδιώχθη, καὶ σήμερον διώκεται εἰς ὡρισμένας χώρας, ἀλλὰ δὲν ἀνταποδίδει τὰ πλήγματα. Καλεῖ ὅλους εἰς ἑνότητα ἐν Χριστῷ, διότι εἰς τὴν καρδίαν της ἠχοῦν καί «ἐποίησαν μονήν» οἱ λόγοι τοῦ Κυρίου προσευχομένου ἐν Γεθσημανῇ πρὸ τοῦ Πάθους «ἵνα ὦσιν ἓν πάντες». Μάλιστα δὲ οἱ Ἅγιοι τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας ἐκ πνευματικῆς πείρας μᾶς διαβεβαιώνουν ὅτι διὰ νὰ σωθῇ ὁ χριστιανὸς πρέπει νὰ θέλῃ τὴν σωτηρίαν ὅλων τῶν ἀνθρώπων, ὅπως ἀκριβῶς καὶ ὁ Κύριός μας «πάντας ἀνθρώπους θέλει σωθῆναι καὶ εἰς ἐπίγνωσιν ἀληθείας ἐλθεῖν» (Ἀκολουθία Θείας Μεταλήψεως).

Τὰ ἐγκαίνια τοῦ Ναοῦ εἶναι πρόσκλησις πρὸς ἑνότητα, διότι ἐν τῷ Ναῷ ἀπαγγέλλομεν τὸ Σύμβολον τῆς Πίστεώς μας, διὰ τοῦ ὁποίου διακηρύσσομεν ὅτι πιστεύομεν «εἰς μίαν, ἁγίαν, καθολικὴν καὶ ἀποστολικὴν Ἐκκλησίαν». Δὲν εἶναι εἰς τὴν ἐξουσίαν οὐδενὸς νὰ συνιστᾷ δευτέραν καὶ τρίτην Ἐκκλησίαν. Κεφαλὴ τῆς Ἐκκλησίας εἶναι ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός, ὁ Ὁποῖος εἶναι Εἷς καὶ Μοναδικός. Ὅπως δὲ μία κεφαλὴ δὲν δύναται νὰ ἀνήκῃ εἰς δύο σώματα, οὔτε καὶ ὁ Χριστὸς εἶναι κεφαλὴ δύο ὁμοδόξων Ἐκκλησιῶν ἐν τῷ αὐτῷ τόπῳ. Διὰ τοῦτο ἡ Ἐκκλησία δὲν συνιστᾶται διὰ τῆς θελήσεως κάποιων ἀνθρώπων. Δὲν εἶναι σύλλογος ἢ κοσμικὴ ἕνωσις προσώπων, ἡ ὁποία λαμβάνει ὕπαρξιν διὰ τῆς ἐγκρίσεως τοῦ Καταστατικοῦ της ὑπὸ τῶν Δικαστηρίων. Εἶναι θεανθρωπίνη ὕπαρξις, ἡ ὁποία ἱδρύθη ὑπὸ τοῦ Χριστοῦ καὶ κυβερνᾶται ὑπὸ τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων καὶ τῶν διαδόχων αὐτῶν καὶ ὄχι ἀπὸ ὁποιονδήποτε συγκεντρώσει πέριξ ἑαυτοῦ ὡρισμένους ὀπαδοὺς καὶ ὀνομάσει τὴν ὀργάνωσιν αὐτῶν «ἐκκλησίαν».

Ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία εἰς τὸ Σύμβολον τῆς Πίστεως θεοπνεύστως ὀνομάζεται καὶ εἶναι «καθολική», ὑπὸ τὴν ἔννοιαν ὅτι περιλαμβάνει δυνάμει ὅλους τοὺς ἀνθρώπους. Καλεῖ ὅλους τοὺς ἀνθρώπους νὰ ἐνσωματωθοῦν εἰς αὐτὴν ἤ, κατὰ τὴν διατύπωσιν τοῦ Ἀποστόλου Παύλου, νὰ ἐγκεντρισθοῦν εἰς τὴν καλλιέλαιον, τὸν Χριστόν, ἵνα λάβουν ἐξ αὐτῆς ζωὴν καὶ φέρουν καρπόν. Χωρὶς ἐνσωμάτωσιν εἰς τὸν Χριστὸν, τὴν καλλιέλαιον, δὲν εἶναι δυνατὸν ὁ ἄνθρωπος νὰ φέρῃ τοὺς καρποὺς τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. 

Ἡ κατὰ θείαν εὐδοκίαν παρουσία κατὰ τὰ ἐγκαίνια τοῦ Ναοῦ τούτου ἡμῶν τῶν Προκαθημένων καὶ τῶν ἀντιπροσώπων πλείστων τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν ἀποτελεῖ ἰδιαιτέραν εὐλογίαν καὶ ἐπιβεβαιώνει τὴν εὔνοιαν καὶ ἀγάπην τοῦ Θεοῦ πρὸς τοὺς χριστιανοὺς τοῦ λίαν ἠγαπημένου ἡμῖν Μαυροβουνίου.

Ἡ παρουσία, λοιπόν, ὅλων ἡμῶν ἀποτελεῖ τὴν φανέρωσιν τῆς πραγματικῆς ἑνότητος τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας. Εἴμεθα ὅλοι συνηγμένοι, ἀνεξαρτήτως φυλῆς καὶ γλώσσης, καὶ μαρτυροῦμεν ὅτι αἰσθανόμεθα ἐν Χριστῷ ἡνωμένοι, μὴ διακρίνοντες, κατὰ τὸν Ἀπόστολον, ἰουδαῖον καὶ ἕλληνα, βάρβαρον, σκύθην, δοῦλον, ἐλεύθερον, ἄρσεν καὶ θῆλυ, ἀλλὰ πάντες εἴμεθα ἐν Χριστῷ ἕν. Ἐὰν οἱ συνάνθρωποι ἡμῶν ἠκολούθουν τὸ παράδειγμά μας, δὲν θὰ ὑπῆρχον εἰς τὴν γῆν ἀντιθέσεις καὶ πόλεμοι, εἰς δὲ τὴν Ἐκκλησίαν σχίσματα καὶ διαιρέσεις.

Εἶναι ἀληθές, ὅτι διὰ λόγους σημαντικοὺς ἡ Μήτηρ Ἐκκλησία τῆς Κωνσταντινουπόλεως, χρωμένη κανονικῷ δικαιώματι καὶ χρέει καὶ ἀκριβείᾳ, ἐχορήγησε τὴν αὐτοκεφαλίαν καὶ τὴν αὐτονομίαν εἰς πολλὰς τῶν Ἐπαρχιῶν καὶ μὴ αὐτῆς. Διὰ τὴν χορήγησιν ὅμως ταύτην ὀφείλει νὰ τηρῆται ἑκάστοτε ἡ προβλεπομένη ὑπὸ τῶν ἱερῶν κανόνων καὶ τῆς παγιωθείσης πρακτικῆς διαδικασία. Δὲν εἶναι ἐπιτρεπτόν, ἀντιθέτως εἶναι κατακριτέον καὶ μὴ ἀποδεκτόν, νά αὐτοανακηρύσσεται ποιά τις τοπικὴ Ἐκκλησία εἰς αὐτοκέφαλον. 

Ἐν τῷ σημείῳ τούτῳ, κρίνομεν ὀρθὸν καὶ δίκαιον, νὰ ὑπομνήσωμεν πρὸς ἑαυτοὺς καὶ πρὸς ἀλλήλους, καὶ πρὸς πάντας, τοὺς πάντοτε ἐπικαίρους καὶ συγχρόνως καταλυτικοὺς λόγους ἀφ᾿ ἑνὸς μὲν τοῦ Ἱεροῦ Χρυσοστόμου: «Οὐδὲν οὕτως Ἐκκλησίαν δυνήσεται διαιρεῖν, ὡς φιλαρχία˙ οὐδὲν οὕτω παροξύνει τὸν Θεόν, ὡς τὸ Ἐκκλησίαν διαιρεθῆναι. [...] Οὐδὲ μαρτυρίου αἷμα ταύτην δύνασθαι ἐξαλείφειν τὴν ἁμαρτίαν. [...] Οὐκ ἔστιν αὕτη ἐλάττων ἡ βλάβη τῆς παρὰ ἐχθρῶν, ἀλλὰ πολὺ μείζων» (Εἰς Ἐφεσίους ΙΑ΄, P.G. 62, 85), ἀφ᾿ ἑτέρου δὲ Βασιλείου τοῦ Μεγάλου: «Τραύματα μὲν οὖν ἐστι τὰ ἐν τῇ Ἐκκλησίᾳ σχίσματα˙ μώλωπες δέ, αἱ ὕπουλοι καρδίαι˙ φλεγμονὴ δέ, ἔπαρσις ψυχῆς ἐξ ἀλόγου οἰήσεως ὀγκουμένης, καὶ διὰ τοῦτο ἐπαιρομένης κατὰ τῆς γνώσεως τοῦ Χριστοῦ» (Εἰς τὸν Προφήτην Ἠσαΐαν, Κεφ. 1, P.G. 30,148C).

Ἀδελφοὶ ἀγαπητοὶ καὶ τέκνα εὐλογημένα ἐν Χριστῷ,

Ἐγκαινιάζομεν σήμερον. Καὶ εἰς τὸν ἑορτασμὸν τοῦτον τῆς ἐν σοφίᾳ δημιουργηθείσης γῆς, τὴν ὁποίαν οἰκοῦμεν τὰ ἔμβια ὄντα μὲ κορωνίδα τὸν ἄνθρωπον, καὶ τῆς ἑτοιμασίας ἐν συνέσει τῶν οὐρανῶν, τῆς μελλούσης αἰωνίου ζωῆς, τὴν ὁποίαν προσδοκῶμεν, πρέπει νὰ ἐπικεντρώσωμεν τὴν προσοχήν μας. 

Τελοῦμεν τὰ ἐγκαίνια τοῦ ἐπιγείου Ναοῦ τῆς Ἀναστάσεως εἰς τὴν Ποντγκόριτσα, ὁ ὁποῖος σήμερον «τὴν καλὴν ἀλλοίωσιν ἀλλοιοῦται» καὶ καθίσταται «λιμὴν χειμαζομένων, ἰατρεῖον παθῶν, καταφυγὴ ἀσθενῶν», «εἰς κυβέρνησιν βίου, εἰς ἀγαθῆς πολιτείας κατόρθωσιν, εἰς ἐκπλήρωσιν πάσης δικαιοσύνης».

Ταυτοχρόνως, τιμῶμεν τὸν Ἅγιον Κωνσταντῖνον, ὁ ὁποῖος πρὸ δεκαεπτὰ αἰώνων ἀνήγειρε καὶ ἐνεκαινίασε τὸν πρῶτον Ἱερὸν Ναὸν τῆς Ἀναστάσεως, τὸν εἰς τοὺς Ἁγίους Τόπους οἰκοδομηθέντα. Eἶναι ἀξιοσημείωτος ἀσφαλῶς ἡ σύμπτωσις αὕτη. Τὸ ἔργον τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου, τὸ ὁποῖον ἤρχισε διὰ τοῦ Διατάγματος τῶν Μεδιολάνων καὶ συνεχίσθη διὰ τῆς ἀνεγέρσεως ἐν Ἱεροσολύμοις τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ τῆς Ἀναστάσεως, ἐξακολουθεῖ καρποφοροῦν καὶ παράγει ἕνα νέον Ναὸν τῆς Ἀναστάσεως εἰς Ποντγκόριτσα. Εὐχαριστοῦμεν τὸν Ἅγιον καὶ δοξάζομεν τὸν Θεὸν διὰ τὴν μεγάλην αὐτὴν δωρεὰν Αὐτοῦ πρὸς τὸν εὐσεβῆ λαὸν τοῦ Μαυροβουνίου καὶ εὐχόμεθα ὅπως ὁ λαὸς οὗτος ὑπὸ τὴν πεφωτισμένην διαποίμανσιν τοῦ κατὰ πάντα ἀξίου Ἱερωτάτου ἀδελφοῦ Μητροπολίτου Μαυροβουνίου καὶ Παραθαλασσίας κυρίου Ἀμφιλοχίου ἀξιοποιήσῃ τὴν ἐκ τοῦ Ναοῦ τούτου ἐκχεομένην ἐπ᾿ αὐτὸν Θείαν Χάριν καὶ ἀναδείξῃ νέους εὐλαβεῖς χριστιανοὺς καὶ ἁγίους.

Ἀδελφοί,

«Δεῦτε πόμα πίωμεν καινόν, οὐκ ἐκ πέτρας ἀγόνου τερατουργούμενον, ἀλλ᾿ ἀφθαρσίας πηγήν, ἐκ τάφου ὀμβρήσαντος Χριστοῦ, ἐν ᾧ στερεούμεθα». Ἐν τῇ χαρᾷ, λοιπόν, τοῦ ἀναστασίμου τούτου πόματος, ἀπευθύνομεν θερμὸν ἀδελφικὸν χαιρετισμὸν πρὸς τὸν ἐν τιμῇ καὶ θυσιαστικῇ αὐταπαρνήσει κοσμοῦντα τὸν Θρόνον καὶ τὴν τοπικὴν κατὰ Σερβίαν καὶ Μαυροβούνιον Ἐκκλησίαν Μακαριώτατον ἀδελφὸν Πατριάρχην κύριον Εἰρηναῖον, τὸν ἄξιον διάδοχον τοῦ Ἁγίου Πέτρου Cetinje Μητροπολίτην κύριον Ἀμφιλόχιον καὶ τοὺς συνεπισκόπους αὐτῷ ἀδελφοὺς Μπουντίμλε καὶ Νίκσιτς Ἰωαννίκιον, Μιλεσέβου Φιλάρετον, Ἐρζεγοβίνης καὶ Ζαχουμίου Γρηγόριον, τοὺς διακονοῦντας καὶ ὀρθοτομοῦντας τὸν Ὀρθόδοξον λόγον τῆς ἀληθείας εἰς τὴν εὐλογημένην ταύτην χώραν καὶ περιοχήν. Ἰδιαίτερον χαιρετισμὸν ἀπευθύνομεν πρὸς τὸν Ἐπίσκοπον Ράσκας καὶ Πριζρένης κύριον Θεοδόσιον, ὁ ὁποῖος ἡρωϊκῶς ἐργάζεται ἐν Κοσσυφοπεδίῳ, ἀντιμετωπίζων μετὰ τοῦ λαοῦ αὐτοῦ ὑπερανθρώπους δυσχερείας ἐξ οἰκείων καὶ τρίτων καὶ ξένων.

Εὐλογοῦμεν τὸν μαρτυρικὸν Ὀρθόδοξον λαόν τοῦ Μαυροβουνίου καὶ ἀπευθύνομεν ἔκκλησιν πρὸς πάντας τοὺς διεθνεῖς καὶ τοπικοὺς παράγοντας νὰ συμβάλουν ὥστε ἡ Ὀρθόδοξος κανονικὴ τοπικὴ ἐνταῦθα Ἐκκλησία νὰ ἀπολαμβάνῃ ὅλα τὰ ἀνθρώπινα δικαιώματα καὶ τὰς ἐλευθερίας διὰ νὰ συνεχίζῃ ἀνεμποδίστως τὴν πνευματικὴν ἀποστολὴν καὶ τὸ σωτηριῶδες ἔργον αὐτῆς. Ἰδιαιτέρως ἀναμένομεν τὴν δημιουργίαν τῶν καταλλήλων καλυτέρων ἀσφαλῶς συνθηκῶν πρὸς ἐπιστροφὴν τῶν προσφύγων εἰς τὰς ἑστίας αὐτῶν καὶ ἐκφράζομεν τὴν ἐλπίδα ὅτι θὰ συνεχισθῇ ἡ ἀρξαμένη διαδικασία ἀνασυγκροτήσεως καὶ ἀνακαινίσεως τῶν καταστραφεισῶν Ἱερῶν Μονῶν καὶ Ναῶν ἐν Κοσσυφοπεδίῳ.

Ἰδιαιτέρως ὑπογραμμίζομεν καὶ ἀπὸ τῆς θέσεως ταύτης τὴν ἀναγκαιότητα τῆς ἐν τῷ τομεῖ τούτῳ συνεργασίας τῶν Ἐκκλησιῶν Ὀρθοδόξου καὶ Ρωμαιοκαθολικῆς καὶ τῶν ἐκπροσώπων τῆς ἰσλαμικῆς κοινότητος, δεδομένου ὅτι ὅλοι διαβιοῦν ἐν τῇ αὐτῇ πατρῴα γῇ καὶ ὅλοι ἔχουν εὐθύνην ἐνώπιον τοῦ ἀγαθοῦ Θεοῦ ἵνα διαβιοῦν ἐν ἀλληλοσεβασμῷ καὶ ἀλληλοπεριχωρήσει. Αἱ πληγαὶ ἐκ τῆς ἐνόπλου συγκρούσεως πρὸ 14ετίας παραμένουν εἰσέτι νωπαὶ καὶ ἐπώδυνοι καὶ δὲον νὰ ἐπουλωθοῦν διὰ ἀμοιβαίας καλῆς θελήσεως καὶ συνεργασίας εἰς πάντας τοὺς τομεῖς, πρὸς εὐλογητήν, ἐν τῷ πλαισίῳ τῆς ἐλευθερίας τῆς θρησκείας καὶ τῶν ἀνθρωπίνων δικαιωμάτων, συνύπαρξιν.

Μνημονεύοντες προσευχητικῶς καὶ τῶν ἀθώων θυμάτων τῆς ἐν λόγῳ συγκρούσεως, ἀλλὰ καὶ τῶν ἀγνοουμένων εἰσέτι, δέομεθα τοῦ Κυρίου ὅπως ἀνακουφίζῃ τὸν πόνον καὶ παρέχῃ τὴν θείαν παρηγορίαν εἰς τὰς οἰκογενείας των.

Λέγομεν πάντα ταῦτα, παρακαλοῦντες ἑαυτοὺς καὶ ἀλλήλους κατὰ τὴν ἡμέραν τῶν ἐγκαινίων τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ τῆς Ἀναστάσεως καὶ τοῦ ἑορτασμοῦ μιᾶς ἱστορικῆς ἐπετείου, τῆς ἐλευθερίας τῆς θρησκείας: Ἂς λάβωμεν τὸ μήνυμα καὶ ἂς τὸ κάνωμεν πρᾶξιν καθημερινήν.

Ὁ Ἐσταυρωμένος Κύριος ἀγαπᾷ τὸν παραπλανημένον σύγχρονον ἄνθρωπον, θέλει τὴν εὐτυχίαν του καὶ ἀναβαίνει εἰς τὸν Γολγοθᾶν διὰ τὴν σωτηρίαν του. Ἀπὸ τοῦ ὕψους τοῦ Σταυροῦ, μὲ τὸν ἱδρῶτα τῆς μεγάλης ἀγωνίας καὶ μὲ τὸ θεῖον αἷμα τῶν πληγῶν Του ἐκπληρώνει τὸ ἔσχατον χρέος διὰ τὴν ἀλήθειαν, τὴν ἀγάπην καὶ τὴν δικαιοσύνην τοῦ σύμπαντος κόσμου. Ὁ Σταυρὸς εἶναι ἡ ἐσταυρωμένη ἀγάπη. Εἶναι τὸ ἐν τούτῳ νίκα τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου. Εἶναι τὸ προοίμιον τῆς «μιᾶς τῶν Σαββάτων». Ἂς μὴ λησμονῆται δὲ ὅτι «ὁλόκληρος ὁ χριστιανικὸς πολιτισμὸς θεμελιώθηκε στὴν θανάσιμη ἀγωνία ἑνὸς Ἐσταυρωμένου» (Χρ. Μαλεβίτσης). Μόνον μάτια γεμᾶτα δάκρυα καὶ ἁγναὶ ψυχαί, ὡς αἱ ἰδικαί σας, δύνανται νὰ ἀτενίσουν τὸν Ἰησοῦν, ὁ Ὁποῖος ὕψωσεν εἰς «ἀντικείμενον λατρείας» τὴν ἁμαρτωλὸν ἀνθρωπότητα. Ὁ Κύριος Ἰησοῦς εἶναι ὁ μόνος ἐν τῷ κόσμῳ ὁ Ὁποῖος ὡμίλησε καὶ ἔπραξε καὶ ἐθυσιάσθη «ὑπὲρ τοῦ θύματος τοῦ κόσμου τούτου», τοῦ ἀνθρώπου. Εἶναι δὲ ἐπίκαιρος ὁ λόγος ἑνὸς ἀμφιλεγομένου προσώπου, ἑνὸς ἀθέου οὕτως εἰπεῖν, ὅτι «ὁ Σταυρωμένος Χριστὸς εἶναι ὁ σταυρωμένος ἄρτιος ἄνθρωπος» (Νικόλαος Καζαντζάκης) καὶ δι᾿ἡμᾶς τοὺς χριστιανοὺς Θεάνθρωπος.

Εὐχόμεθα, πατέρες καὶ ἀδελφοί, νὰ κρατύνητε πάντοτε τὴν συνάφειάν σας μὲ τὸν Σταυρὸν καὶ τὴν Ἀνάστασιν τοῦ Χριστοῦ, μὲ τὸ ἐγκαινιασθὲν νέον ἐνδιαίτημα τῆς Χάριτος Κυρίου, καὶ καλλιεργοῦντες τὸ Θέλημα τοῦ Θεοῦ, τὴν γνησίαν καὶ θείαν ἀγάπην, τὴν ἐνεργὸν ταπεινοφροσύνην καὶ τὴν φιλακόλουθον εὐλάβειαν, νὰ ἐπιμαρτυρῆτε διηνεκῶς τὴν ἀναφοράν σας πρὸς τὸν Ἐσταυρωμένον Θεόν, εἰς τὰς δυσκόλους ἀτραποὺς τῆς πολυστενάκτου ἐπιγείου διαμονῆς καὶ εἰς τὰς συνεχεῖς πνευματικὰς ἐκκρεμότητας καὶ ἀμφιβολίας, ἐν τῇ βεβαιότητι ὅτι «Ἀνέστη Χριστός καὶ ζωὴ πολιτεύεται». Ἀμήν.