Ομιλίες Οικουμενικού Πατριάρχου κ. Βαρθολομαίου εις Ανωτάτη Εκκλησιαστική Ακαδημία, Μονή Κοιμήσεως Θεοτόκου Πανοράματος, Μονή Αγίας Θεοδώρας

Ο Μ Ι Λ Ι Α

ΤΗΣ Α.Θ.ΠΑΝΑΓΙΟΤΗΤΟΣ

ΤΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΟΥ

κ.κ. Β Α Ρ Θ Ο Λ Ο Μ Α Ι Ο Υ

ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΠΙΣΚΕΨΙΝ ΑΥΤΟΥ

ΕΙΣ ΤΗΝ ΑΝΩΤΑΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΝ ΑΚΑΔΗΜΙΑΝ ΚΑΙ ΕΙΣ ΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΝ ΙΔΡΥΜΑ  "ΑΓΙΟΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ Ο ΠΑΛΑΜΑΣ"

ΕΙΣ ΤΗΝ ΙΕΡΑΝ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑΝ ΜΟΝΗΝ ΚΟΙΜΗΣΕΩΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΠΑΝΟΡΑΜΑΤΟΣ

ΕΙΣ ΤΗΝ ΙΕΡΑΝ ΜΟΝΗΝ ΑΓΙΑΣ ΘΕΟΔΩΡΑΣ

ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΣΥΝΑΞΙΝ ΤΗΣ ΑΔΕΛΦΟΤΗΤΟΣ

ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΟΝΗΣ ΑΓΙΑΣ ΘΕΟΔΩΡΑΣ

(24 Ὀκτωβρίου 2013)

-------------------------------------

ΣΤΗΝ ΑΝΩΤΑΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΝ ΑΚΑΔΗΜΙΑΝ ΚΑΙ ΕΙΣ ΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΝ ΙΔΡΥΜΑ "ΑΓΙΟΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ Ο ΠΑΛΑΜΑΣ" 

Ἱερώτατε καὶ φίλτατε ἐν Χριστῷ ἀδελφὲ Μητροπολῖτα Θεσσαλονίκης κύριε Ἄνθιμε,

Αἰδεσιμολογιώτατε κ. Πρόεδρε,

Ἐλλογιμώτατοι κύριοι Καθηγηταί ,

Τέκνα ἡμῶν ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά,

Μετ᾽ αἰσθημάτων χαρᾶς καὶ συγκινήσεως ἐπισκεπτόμεθα σήμερον τὴν Ἀνωτάτην Ἐκκλησιαστικὴν Ἀκαδημίαν τῆς Θεσσαλονίκης διὰ νὰ συναντήσωμεν τὸ διδακτικὸν καὶ διοικητικὸν προσωπικὸν καὶ τοὺς φοιτητὰς αὐτῆς, πάντας ὑμᾶς, πολλοὺς ἀπὸ τοὺς ὁποίους ἤδη γνωρίζομεν ἐκ τῶν προσκυνηματικῶν σας ἐπισκέψεων εἰς τὴν Κωνσταντινούπολιν καὶ τὰς αὐλὰς τῆς Μητρὸς Ἐκκλησίας.

Τὸ Οἰκουμενικὸν Πατριαρχεῖον περιέβαλε καὶ περιβάλλει πάντοτε μετὰ πολλῆς στοργῆς καὶ ἀγάπης τὰς ἐκκλησιαστικὰς σχολὰς, τοὺς σπουδάζοντας καὶ τοὺς καθηγητὰς αὐτῶν καὶ ἐνδιαφέρεται εἰλικρινῶς διὰ τὴν παιδείαν, θεωροῦν ταύτην ὡς βαθμίδα προάγουσαν τὸν ἄνθρωπον, ἐὰν ἀξιοποιήσῃ ταύτην καλῶς καὶ εἰς τὴν κατὰ Θεὸν γνῶσιν.

Τὸ ἐνδιαφέρον τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου ὑπῆρξε καὶ ὑπάρχει ἔτι μεγαλύτερον ὅσον ἀφορᾷ εἰς τὴν μόρφωσιν καὶ κατάρτισιν τῶν στελεχῶν τῆς Ἐκκλησίας, τὰ ὁποῖα θὰ διακονήσουν τὸν λόγον τοῦ Θεοῦ καὶ τὸ ἔργον αὐτῆς, καὶ διὰ τοῦτο θὰ πρέπει νὰ διακρίνωνται οὐχὶ μόνον διὰ τὴν ἀκαδημαϊκὴν αὐτῶν μόρφωσιν ἀλλὰ καὶ διὰ τὴν ἀρίστην καὶ εὐσεβῆ συγκρότησιν τοῦ χαρακτῆρος καὶ τῆς προσωπικότητός των ὥστε νὰ δύνανται νὰ ἐπιτελέσουν τὸ ὑψηλὸν ἔργον τὸ ὁποῖον θὰ ἀναλάβουν ἐπιτυχῶς καὶ ἀκαταγνώστως.

Τὴν ἀνέκαθεν μέριμναν τοῦ Οἰκουμενικοῦ ἡμῶν Πατριαρχείου διὰ τὴν μόρφωσιν τῶν στελεχῶν αὐτοῦ ἀποδεικνύει ἡ λεγομένη «Πατριαρχικὴ Σχολή», λειτουργοῦσα κατὰ τοὺς βυζαντινοὺς χρόνους εἰς τὸν ναὸν τῆς ἁγίας Σοφίας καὶ εἰς ἑτέρους ναοὺς τῆς βασιλίδος τῶν Πόλεων, ἀλλὰ καὶ ἡ μετὰ τὴν ἅλωσιν τῆς Πόλεως ἱδρυθεῖσα ὑπὸ τοῦ λογιωτάτου Πατριάρχου Γενναδίου Σχολαρίου Μεγάλη τοῦ Γένους Σχολή, συνεχίζουσα τὴν ἐκπαιδευτικὴν αὐτῆς δραστηριότητα μέχρι τῆς σήμερον, πρός δὲ καὶ ἡ ὑπὸ τοῦ Πατριάρχου Γερμανοῦ τοῦ Δ´ ἱδρυθεῖσα κατὰ τὸ ἔτος 1844 Ἱερὰ Θεολογικὴ Σχολὴ τῆς Χάλκης, ἡ ὁποία διέκοψε δυστυχῶς καὶ ἀδίκως, ὡς τυγχάνει τοῖς πᾶσι γνωστόν, τὴν λειτουργίαν αὐτῆς πρὸ 42 ἐτῶν.

Ἡ ἐπιστήμη τῆς Θεολογίας ἡ ὁποία καλλιεργεῖται εἰς τὰς Ἀνωτάτας Ἐκκλησιαστικὰς Ἀκαδημίας καὶ εἰς τὰς Θεολογικὰς Σχολὰς τῶν Πανεπιστημίων, ὡς καὶ παρ᾽ ὑμῖν, καὶ διὰ τὴν ὁποίαν φυσικῷ τῷ λόγῳ ἐνδιαφέρεται ὅλως ἰδιαιτέρως ἡ Μήτηρ ἡμῶν Ἐκκλησία, διακρίνεται ἀπὸ τὰς λοιπὰς ἐπιστήμας διὰ τὴν διττὴν αὐτῆς ὑπόστασιν· ὑπὸ τὴν ἔννοιαν δὲ αὐτὴν δύναται νὰ κατανοήσῃ τις καὶ τὸν χαρακτηρισμὸν αὐτῆς ὑπὸ τοῦ ἐν ἁγίοις προκατόχου ἡμῶν Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου ὡς «τέχνης τεχνῶν καὶ ἐπιστήμης ἐπιστημῶν» (πρβλ. PG 35, 425.50). Διότι ἡ ἀποστολὴ τῆς Θεολογίας καὶ τῶν διακονούντων αὐτὴν δὲν περιορίζεται εἰς τὴν διὰ τῆς γνώσεως προσέγγισιν τοῦ Θεοῦ ἀλλὰ ἐπεκτείνεται καὶ εἰς τὴν διὰ τῆς πνευματικῆς ἀνυψώσεως τοῦ ἀνθρώπου οἰκείωσιν Αὐτοῦ. Πρὸς ἐκπλήρωσιν δὲ τῆς τοιαύτης ἀποστολῆς δὲν ἀρκεῖ ἡ σπουδὴ μόνον τῆς ἀκαδημαϊκῆς Θεολογίας ἀλλ᾽ ἀπαιτεῖται καὶ ἡ ἐντρύφησις εἰς τὴν λειτουργικὴν πρᾶξιν καὶ ζωὴν τῆς Ἐκκλησίας, καθότι ἡ Ὀρθόδοξος Θεολογία δὲν ἐκφράζεται μόνον διὰ τοῦ λόγου ἀλλὰ καὶ διὰ τοῦ βιώματος καὶ τῆς ἐμπειρίας τῶν ἁγίων τῆς Ἐκκλησίας, τὰ ὁποῖα βοηθοῦν τόσον τὸν Θεολόγον ὅσον καὶ ἅπαντας τοὺς πιστοὺς νὰ κατανοοῦν τὸ μυστήριον τῆς πίστεως. Διὰ τοῦτο οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας καὶ οἱ μεγάλοι Θεολόγοι δὲν περιωρίζοντο μόνον εἰς τὴν μελέτην τῶν ἱερῶν κειμένων καὶ τῶν συγγραμμάτων τῶν παλαιοτέρων Θεολόγων, ἀλλ᾽ ἔσπευδον εἰς τὰς ἐρήμους καὶ τὰς λαύρας διὰ νὰ διδαχθοῦν ἐκεῖ ἐν τῇ πράξει, ἐν τῇ ἀσκήσει, ἐν τῇ καθ᾽ ἡμέραν λειτουργικῇ ζωῇ τῆς Ἐκκλησίας τὴν ἀληθῆ Θεολογίαν, τὴν γνῶσιν δηλαδὴ καὶ οἰκείωσιν τοῦ Θεοῦ. Τοῦτο ἔπραξεν ὁ προαναφερθεὶς ἅγιος Γρηγόριος ὁ Ναζιανζηνὸς ἀλλὰ καὶ ὁ συνώνυμος αὐτοῦ ἀρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς, ὁ χρυσορρήμων ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος, ὁ Μέγας Ἀθανάσιος, καὶ πλεῖστοι ὅσοι τῶν μεγάλων Θεολόγων καὶ Πατέρων τῆς Ἁγίας ἡμῶν Ἐκκλησίας.

Δὲν ἀποτελεῖ ἄλλωστε τυχαίαν σύμπτωσιν τὸ γεγονὸς ὅτι πολλαὶ ἐκ τῶν Θεολογικῶν καὶ Ἐκκλησιαστικῶν Σχολῶν, παλαιοτέρων καὶ νεωτέρων, ὡς ἡ Ἀθωνιάς, ἡ Πατμιάς, ἡ πλησίον τῆς Θεσσαλονίκης εὑρισκομένη Σχολὴ τῆς Ἁγίας Ἀναστασίας, κατ᾽ ἐξοχὴν δὲ ἡ Ἱερὰ Θεολογικὴ Σχολὴ τῆς Χάλκης, ἱδρύθησαν καὶ ἐλειτούργησαν πλησίον ἢ ἐντὸς Ἱερῶν Μονῶν. Εἰς ὡρισμένας περιπτώσεις ἡ συνύπαρξις αὐτῶν ὀφείλεται βεβαίως εἰς τὴν πρωτοβουλίαν καὶ ἀνάληψιν τῶν ἐξόδων τῆς λειτουργίας τῶν Σχολῶν ὑπὸ τῶν Ἱερῶν Μονῶν, τὸ τοιοῦτον ὅμως δὲν ἀναιρεῖ τὴν σημασίαν τῶν ἀγαθῶν ἀποτελεσμάτων τὰ ὁποῖα προκύπτουν ἀπὸ τὴν συνύπαρξιν ἑνὸς Ἐκκλησιαστικοῦ Ἱδρύματος καὶ μιᾶς Θεολογικῆς Σχολῆς ἐντὸς τοῦ αὐτοῦ περιβόλου.

Διὸ καὶ μετὰ πολλῆς χαρᾶς διαπιστοῦμεν ὅτι τὸ αὐτὸ συμβαίνει καὶ εἰς τὴν ἐνταῦθα Ἀνωτάτην Ἐκκλησιαστικὴν Ἀκαδημίαν στεγαζομένην εἰς κτηριακὸν συγκρότημα τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Θεσσαλονίκης καὶ διαθέτουσαν ἰδιόκτητον περικαλλῆ ναὸν ἀφιερωμένον εἰς πάντας τοὺς ἐν Θεσσαλονίκῃ διαλάμψαντας καὶ τῷ Θεῷ εὐαρεστήσαντας ἁγίους, ἔνθα τελοῦνται αἱ ἱεραὶ ἀκολουθίαι ὑπὸ τῶν ἁρμοδίων καθηγητῶν τῆς Σχολῆς τῇ συμμετοχῇ καὶ τῶν σπουδαζόντων ἐν αὐτῇ. Τοιουτοτρόπως ἡ θεωρία μετουσιώνεται εἰς πρᾶξιν καὶ αἱ γνώσεις εἰς ἐμπειρίας καὶ βιώματα συνοδεύοντα τοὺς μελλοντικοὺς ἀποφοίτους τῆς Σχολῆς εἰς τὴν ἐν τῇ Ἐκκλησίᾳ διακονίαν αὐτῶν.

Γνωρίζομεν βεβαίως ὅτι ἀπὸ δεκαετίας περίπου ἡ Ἀνωτάτη Ἐκκλησιαστικὴ Ἀκαδημία τῆς Θεσσαλονίκης διαθέτει πέραν τῆς Θεολογικῆς κατευθύνσεως, τοῦ Προγράμματος δηλαδὴ Ἱερατικῶν Σπουδῶν, καὶ τὸ Πρόγραμμα Διαχειρίσεως Ἐκκλησιαστικῶν Κειμηλίων ἔχον ὡς σκοπὸν τὴν κατάρτισιν εἰδικῶν διὰ τὴν συντήρησιν, φύλαξιν καὶ ἀνάδειξιν τοῦ ἀνεκτιμήτου θησαυροῦ τῶν Ἐκκλησιαστικῶν σκευῶν καὶ τῶν ἔργων μικροτεχνίας, τῶν εἰκόνων καὶ τῶν τοιχογραφιῶν, τῶν ἱερῶν ἀμφίων καὶ τῶν χειρογράφων κωδίκων, τὸν ὁποῖον τὸ εὐσεβὲς ἡμῶν Γένος παρέλαβεν ἀπὸ τὰς παλαιοτέρας γενεὰς καὶ τὸν ὁποῖον θαυμάζει σύμπας ὁ κόσμος διὰ τὴν ἀνεπανάληπτον ποιότητα καὶ ὑψηλὴν καλλιτεχνικὴν αὐτοῦ ἀξίαν. Πεπείσμεθα δὲ ὅτι ἐκ τῆς παραλλήλου λειτουργίας τῶν δύο κατευθύνσεων πολλαὶ ἀγαθαὶ συνέργειαι δύνανται νὰ προκύψουν, ἐπωφελεῖς διὰ τοὺς φοιτητὰς καὶ τῶν δύο Προγραμμάτων, καθ᾽ ὅσον ἀφ᾽ ἑνὸς μὲν οἱ σπουδάζοντες εἰς τὸ Πρόγραμμα Ἱερατικῶν Σπουδῶν εἶναι χρήσιμον νὰ ἔχουν βασικὰς γνώσεις περὶ τῆς διαχειρίσεως τῶν Ἐκκλησιαστικῶν κειμηλίων, τινὰ τῶν ὁποίων λανθάνουν εἰς ναοὺς καὶ μονὰς τῆς περιφερείας καὶ διὰ τοῦτο εἶναι καλὸν νὰ γνωρίζουν τίνι τρόπῳ δύνανται νὰ τὰ διαφυλάξουν, ἀφ᾽ ἑτέρου δὲ οἱ φοιτηταὶ τοῦ Προγράμματος Διαχειρίσεως Ἐκκλησιαστικῶν κειμηλίων δύνανται νὰ ὠφεληθοῦν ἐκ τῆς γνώσεως στοιχείων τῆς Λειτουργικῆς, τῆς Συμβολικῆς ἢ τῆς Ἐκκλησιαστικῆς Ἱστορίας ὥστε νὰ κατανοοῦν καλύτερον τὴν σημασίαν καὶ τὴν χρῆσιν τῶν ἱερῶν ἀντικειμένων τὰ ὁποῖα καλοῦνται νὰ συντηρήσουν καὶ νὰ βοηθοῦνται διὰ τῶν τοιούτων γνώσεων εἰς τὸ ἔργον αὐτῶν.

Ἐξ ἴσου ὅμως σημαντικὰ διὰ τοὺς ἀγαπητοὺς φοιτητὰς καὶ τῶν δύο Προγραμμάτων εἶναι ἡ ἀγάπη καὶ ὁ σεβασμὸς πρὸς τὴν Ἐκκλησίαν τὴν ὁποίαν θὰ διακονήσητε μελλοντικῶς ἕκαστος ἐξ ὑμῶν ὑπὸ διαφορετικὴν ἰδιότητα καὶ σχέσιν. Καὶ τὰ δύο ταῦτα ἐλπίζομεν ὅτι σᾶς μεταδίδουν παραλλήλως πρὸς τὰς ἐπιστημονικὰς καὶ τεχνικὰς γνώσεις οἱ ἐκλεκτοὶ καθηγηταί σας, οἱ κοπιῶντες διὰ τὴν μόρφωσιν καὶ τὴν κατάρτισίν σας, ὥστε καὶ διὰ τῆς Χάριτος καὶ τοῦ φωτισμοῦ τοῦ Θεοῦ νὰ προοδεύσητε εἰς τὰς σπουδάς σας καὶ νὰ ἐπιτύχητε εἰς τὸ ἔργον σας καὶ εἰς τήν ζωήν σας.

Αἰδεσιμολογιώτατε Πρόεδρε τῆς Ἀκαδημίας ταύτης,

Ἐλλογιμώτατοι Καθηγηταί,

Προσφιλεῖς φοιτηταί,

Σᾶς εὐχαριστοῦμεν θερμῶς διὰ τὴν θερμὴν καὶ ἐγκάρδιον ὑποδοχὴν τὴν ὁποίαν ἐπεφυλάξατε εἰς ἡμᾶς, διὰ τὴν ἀγάπην καὶ τὸν σεβασμὸν τὸν ὁποῖον ἐξεφράσατε πρὸς τὴν Μητέρα Ἁγίαν τοῦ Χριστοῦ Μεγάλην Ἐκκλησίαν τῆς Κωνσταντινουπόλεως, τὸ μαρτυρικὸν Οἰκουμενικὸν ἡμῶν Πατριαρχεῖον. Σᾶς εὐλογοῦμεν ἀπὸ καρδίας καὶ εὐχόμεθα ὅπως ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ, διὰ πρεσβειῶν τοῦ πολιούχου τῆς Θεσσαλονίκης ἁγίου ἐνδόξου Μεγαλομάρτυρος Δημητρίου τοῦ Μυροβλύτου καὶ πάντων τῶν ἐν αὐτῇ Ἁγίων, κατευθύνῃ τὰ διαβήματά σας καὶ σᾶς ἐνισχύῃ εἰς τὸν καθ᾽ ἡμέραν ἀγῶνα σας. Ἐπ᾽ εὐκαιρίᾳ δὲ τοῦ πρὸ ὀλίγου ἀρξαμένου νέου ἀκαδημαϊκοῦ ἔτους, εὐχόμεθα πλούσιον τὸν φωτισμὸν τοῦ Παναγίου Πνεύματος ἐπὶ πάντας ὑμᾶς καὶ δαψιλῆ καρποφορίαν εἰς τὸ ἔργον διδασκόντων καὶ διδασκομένων.

ΕΙΣ ΤΗΝ ΙΕΡΑΝ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑΝ ΜΟΝΗΝ ΚΟΙΜΗΣΕΩΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΠΑΝΟΡΑΜΑΤΟΣ

Ἱερώτατε καὶ φίλτατε ἐν Χριστῷ ἀδελφὲ Μητροπολῖτα Θεσσαλονίκης κύριε Ἄνθιμε,

Ἱερώτατοι ἅγιοι ἀδελφοί,

Ὁσιωτάτη Καθηγουμένη,

Θυγατέρες ἐν Κυρίῳ ἀγαπηταί,

Ἐκφράζοντες τὰς βαθείας εὐχαριστίας τῆς ἡμετέρας Μετριότητος διὰ τὴν λίαν τιμητικὴν ὑποδοχήν, χρέος ἡγούμεθα νὰ ἐκφράσωμεν καὶ τὴν πολλὴν χαρὰν διὰ τὴν πραγματοποίησιν προσκυνηματικῆς ἐπισκέψεως εἰς τὴν Ἱερὰν Μονήν σας, περὶ τῆς ὁποίας πολλὰ ἀκούομεν.

Δοξάζομεν ἐκ ψυχῆς τὸν Κύριον καὶ τὴν Πάναγνον Μητέρα Αὐτοῦ διότι ἐπ᾿ ἐσχάτων τῶν ἡμερῶν μας ἀναδεικνύει τοιαῦτα ἐργαστήρια ἀρετῆς καὶ μοναχότροφα σεμνεῖα, ὡς τὸ ἱερὸν τοῦτο ἁγιαστήριον τῆς Θεοτόκου Ἐλευθερωτρίας, τοῦ συμβόλου τῆς προστασίας Αὐτῆς ἐπὶ τὸ γένος ἡμῶν. Οὕτω συνεχίζεται μία μακρὰ παράδοσις τῆς ἁγιοτόκου Θεσσαλονίκης νὰ κοσμῆται ὑπὸ σημαντικῶν γυναικείων ἱερῶν κοινοβίων, ἀναγομένη εἰς τοὺς χρόνους τῆς ἁγίας μάρτυρος Ἀνυσίας καὶ μετέπειτα τῆς ὁσίας Θεοδώρας, ὧν τὰ τίμια σκηνώματα ὡς πολύτιμα τιμαλφῆ φυλάσσονται εἰς τοὺς ναοὺς τῆς πόλεως.

Καίτοι πλησίον ἢ καὶ ἐντὸς τῆς πολυθορύβου πόλεως, τὰ ἱερὰ ταῦτα κοινόβια δὲν ὑστέρουν τῶν ἀπομονωμένων μοναστηρίων, καθ᾿ ὅτι, κατὰ τοὺς λόγους τῶν πατέρων, οὐχ ὁ τόπος ἀλλὰ ὁ τρόπος τῆς ἀσκήσεως εἶναι αὐτὸς ὁ ὁποῖος σῴζει καὶ ἁγιάζει. Διὰ τοῦτο καὶ σεῖς δύνασθε, καίτοι οὐ μακρὰν ἀπὸ τῶν ἐκτυφλωτικῶν φώτων τῆς πόλεως, νὰ φωτίζητε τὴν νύκτα ὡς ἡμέραν μὲ τὰς προσευχάς σας καὶ νὰ ἀπολαύητε «τῆς τοῦ Παναγίου Πνεύματος μεταδοσίας» (Θεοδώρου τοῦ Στουδίτου, Ἐγκώμιον εἰς τόν ἅγιον Ἀρσένιον τόν ἀναχωρητήν, ΕΠΕ 18, 272). Ἰδιαιτέρως μάλιστα καθ᾿ ὅτι ηὐνοήθητε νὰ ἀσκῆσθε ὕπερθεν μιᾶς πόλεως ἥτις διαθέτει τρεῖς μεγάλας εὐλογίας δι᾿ ὅσους ἐν αὐτῇ ποθοῦν καὶ ἀγαποῦν τὸν μοναχικὸν βίον: πρῶτον νὰ ἀναπνέῃ τὴν ἐξ Ἁγίου Ὄρους αὔραν τοῦ ὑπερχιλιετοῦς μοναχισμοῦ, δεύτερον νὰ κοσμῆται ὁ ἀρχιερατικὸς θρόνος αὐτῆς ὑπὸ μεγάλων ἡσυχαστικῶν μορφῶν, ὡς ὁ ἁγιώτατος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς καὶ ὁ ὅσιος Θεωνᾶς, οὗ τὸ σκῆνος εὑρίσκεται ἐν τῇ πλησιοχώρῳ Μονῇ τῆς ἁγίας Ἀναστασίας, καὶ τρίτον νὰ ἔχῃ ζήσει ἐν αὐτῇ ὁ μέγας δενδρίτης ὅσιος Δαβίδ, πρότυπον ἀπολύτου καὶ τελειοτάτου μοναχικοῦ βίου, κατὰ τὸ ὑπόδειγμα τοῦ μεγάλου στυλίτου Συμεών.

Ἑκάστη ἐπαφὴ ἡμῶν μετὰ τῶν ἀσκούντων τὴν μοναχικὴν ἐπαγγελίαν ἀποτελεῖ ἀφορμὴν ἰδιαιτέρας χαρᾶς διὰ τὴν ἡμετέραν Μετριότητα, ἀναπαύει καὶ ἀναζωογονεῖ τὴν ψυχήν μας. Διότι ὁ κλῆρος τοῦ μοναχοῦ εἶναι τὰ ὑπὲρ φύσιν, ὡς λέγουν οἱ πατέρες (Πέτρου Δαμασκηνοῦ, Πνευματικῆς γνώσεως συνοπτικὸς λόγος Η΄, ΕΠΕ 17, 326). Ὡς στρατιώτης Χριστοῦ ὁ μοναχός γεύεται καθ᾿ ἑκάστην τῶν παθημάτων Αὐτοῦ, ἡ δὲ Ἐκκλησία τιμᾷ αὐτὸν καὶ ἀποβλέπει εἰς αὐτὸν ὡς πρότυπον τελειότητος. Τὰ παθήματα τοῦ Χριστοῦ εἶναι ἡ δόξα τοῦ μοναχοῦ, καθὼς ἄλλωστε ἐρωτᾷ καὶ ὁ ὅσιος Πέτρος ὁ Δαμασκηνός: «οὐχ οἱ στρατιῶται τοῦ βασιλέως ἐκ τοῦ συμπάσχειν δοξάζονται;». Διὰ τοῦτο καὶ ἡμεῖς χαίρομεν ὅταν ἐρχώμεθα εἰς ἐπαφὴν μὲ ἀνθρώπους, μοναχοὺς καὶ μοναχάς, οἱ ὁποῖοι συμμετέχουν εἰς τὰ παθήματα τοῦ Κυρίου διὰ τῆς ἰδικῆς των ἑκουσίας ὑποταγῆς, τῆς ἀποταγῆς τοῦ κόσμου καὶ τοῦ ἀκαταπαύστου ἀγῶνος κατὰ τῆς σαρκός, τῆς πεπτωκυίας φύσεως ἡμῶν, τῆς ἀκαθαρσίας τῶν παθῶν καὶ τῶν δαιμόνων.

Ἀκολουθήσατε λοιπόν, ἀγαπηταὶ ἀδελφαί, μετὰ πίστεως αὐτὴν τὴν σταυρικὴν ὁδόν, ἥτις ὁδηγεῖ ἀσφαλῶς εἰς τὴν δόξαν τῆς Ἀναστάσεως καὶ εἰς τὴν αἰώνιον παραμονὴν ἐν τῷ Θεῷ, ἥτις καὶ εἶναι ἡ μοναδικὴ καὶ ἀπόλυτος ἐλευθερία: «Ὅσον γάρ τις συμπάσχει καὶ μιμεῖται τὴν πτωχείαν τοῦ Χριστοῦ, γευόμενος ἐκ τῶν παθημάτων καὶ ὕβρεων αὐτοῦ, τῶν πρὸ τοῦ σταυρωθῆναι δι᾿ ἡμᾶς καὶ ταφῆναι, τοσοῦτον γίνεται οἰκειότερος αὐτοῦ καὶ συγκοινωνὸς τῆς δόξης αὐτοῦ» (Πέτρου Δαμασκηνοῦ, ἔ.ἀ., 328).

Εἰς τὴν σημερινὴν ἐποχήν, κατὰ τὴν ὁποίαν πολλὰ λέγονται περὶ τῆς ἰσότητος τῶν δύο φύλων, ὁ γυναικεῖος μοναχισμός, ἀνθῶν καὶ ἀκμάζων, ὑποδεικνύει τὴν ὁδὸν πρὸς τὴν μόνην ἀληθινὴν ἰσότητα. Εἶναι ἡ ὁδὸς τῆς ἁγιότητος, τῆς ὑπερβάσεως τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως, ὁ διαρκὴς ἀγὼν τῆς ὁμοιώσεως πρὸς τὸν δι᾿ ἡμᾶς παθόντα, ταφέντα καὶ ἀναστάντα Χριστόν. Εἰς τὸν ἀγῶνα αὐτόν «οὐκ ἔνι ἄρσεν καὶ θῆλυ». Ἡ γυναικεία φύσις εἰς τὸν μοναχισμόν, τὴν ὁλοκληρωτικὴν αὐταπάρνησιν καὶ τὸ δόσιμον εἰς τὸν Χριστόν, ἁμιλλᾶται τὴν ἀνδρικὴν εἰς τὰ ἀσκητικὰ κατορθώματα καὶ παλαίσματα. Διότι ἀπὸ τότε ποὺ ὁ Δεσπότης Χριστός «τὴν παρθενίαν ἐτίμησεν ὑπὸ παρθένου τεχθείς, τοὺς τῆς παρθενίας λειμῶνας ἡ φύσις ἐβλάστησε καὶ τὰ εὐώδη ταῦτα καὶ ἀμάραντα ἄνθη προσφέρει τῷ ποιητῇ, οὐκ εἰς ἄρρεν καὶ θῆλυ τὴν ἀρετὴν διακρίνουσα, οὐδὲ εἰς δύο διαφορὰς τὴν φιλοσοφίαν μερίζουσα· σωμάτων γάρ, ἀλλ᾿ οὐ ψυχῶν τὸ διάφορον... Μία δὲ καὶ ἀνδράσι καὶ γυναιξὶ κεχορήγηται πίστις» (Θεοδωρήτου Κύρου, Φιλόθεος ἱστορία, PG 82, στίχ. 1493-6).

Οὕτω καὶ εἰς τὴν ἱστορίαν τῆς Ἐκκλησίας μας εἶναι δυνατὸν νὰ ἴδωμεν ὁσίας γυναῖκας κοινοβιάρχας, ἐγκλείστους, διὰ Χριστὸν σαλάς, νηστευτρίας, ἐρημίτιδας, ἐνῷ πλεῖσται μονάστριαι ἐπέτυχον καὶ τὸ ὕψιστον δῶρον τοῦ μαρτυρίου τοῦ αἵματος. «Στρατεύεται γὰρ καὶ τὸ θῆλυ παρὰ Χριστῷ, τῇ ψυχικῇ ἀνδρείᾳ καταλεγόμενον εἰς τὴν στρατείαν, ... καὶ πολλαὶ γυναῖκες ἠρίστευσαν ἀνδρῶν οὐκ ἔλαττον. Εἰσὶ δὲ αἳ καί μειζόνως εὐδοκίμησαν. Ἐκ τούτων εἰσὶν αἱ τῆς παρθενίας πληροῦσαι τὸν χορόν», ὅπως χαρακτηριστικῶς λέγει ὁ θεμελιωτὴς τοῦ μοναχισμοῦ Μέγας Βασίλειος (Ἀσκητικὴ προδιατύπωσις, PG 31, στ. 624,625),

Ἡ καθ᾿ ὑμᾶς Ἱερὰ Μονή, ηὐπρεπισμένη καὶ κεκοσμημένη ὡς πρέπει εἰς σκήνωμα τῆς δόξης τοῦ Θεοῦ ἀφιερωμένον εἰς «τὴν καταπαύσεως θείαν ἡμέραν, ἐν ᾗ κατέπαυσε τοῦ ζῆν, ἡ Μήτηρ τῆς ὄντως ζωῆς» (Ὄρθρος τῆς Κοιμήσεως, Δοξαστικὸν τῶν αἴνων), ἀποτελεῖ μίαν ἁπτὴν ἀπόδειξιν περὶ τῆς ἀνθίσεως τοῦ γυναικείου μοναχισμοῦ, διὰ τὴν ὁποίαν πρὸ ὀλίγου ὡμιλήσαμεν. Συγχρόνως προσφέρει εἰς τὸν λαὸν παραμυθίαν, παράκλησιν καὶ ἐλπίδα, μαρτυροῦσα μὲ τὴν θείαν εἰκόνα της ὅτι ἡ Ἀειπάρθενος κόρη εἶναι ἡ ἀσφαλὴς σκέπη καὶ τὸ ἄρρηκτον τεῖχος δι᾿ αὐτόν.

Εὐχόμεθα εἰς ὑμᾶς, ἁγία Καθηγουμένη, νὰ συνεχίζητε καρποφόρως τὸ ἔργον τῆς καθοδηγήσεως τῶν ὑμῖν ἀνατεθεισῶν ἀδελφῶν καὶ ἡ ἐκλεκτὴ καὶ φιλόπονος Ἀδελφότης σας νὰ ἀναδεικνύηται εἰς παράδεισον ἀρετῶν, κατάφυτον μὲ κάθε ὡραῖον πνευματικὸν κατόρθωμα, εἰς οὐρανὸν κατάστερον ποικίλοις κάλλεσι τοῦ καθαρωτάτου παρθενικοῦ βίου, τηροῦσα τὴν ὑπακοὴν καὶ τὸν σεβασμὸν πρὸς τὴν εὐλογίαν τῆς Ἐκκλησίας, ὑπὸ τὴν πατρικὴν προστασίαν καὶ μέριμναν τοῦ φιλομονάχου Μητροπολίτου σας, Ἱερωτάτου καὶ λίαν ἀγαπητοῦ ἀδελφοῦ καὶ συλλειτουργοῦ ἡμῶν, κυρίου Ἀνθίμου.

Εὐχόμεθα ὡσαύτως ἡ νυχθήμερος ζωή σας ἐνταῦθα νὰ εἶναι τοιαύτη, ὥστε νὰ ἐφαρμόζηται ἐφ᾿ ὑμῖν ὁ λόγος τὸν ὁποῖον εἶπεν ὁ ἐν Κωνσταντινουπόλει ἀναδειχθεὶς μέγας κοινοβιάρχης ὅσιος Θεόδωρος ὁ Στουδίτης διὰ τὸν μέγαν Ἀρσένιον, τὸν ἀναχωρητήν: «ἡ διάνοιά σου φωτὸς ἐγκύμων ὑπάρχουσα ἡλιακῶν ἀκτίνων καθαρώτερον, τοὺς λογισμοὺς εἰς οὐρανὸν ἠφίη καὶ ὑπὲρ τοὺς οὐρανοὺς ἀνατρέχοντας» (Κατηχήσεις Θεοδώρου τοῦ Στουδίτου, ΕΠΕ 18, 272).

Οὕτω καὶ ὑμεῖς, νύκτα καὶ ἡμέραν, νὰ ἐγκυμονῆτε φῶς δι᾿ ὑμᾶς ἑαυτάς, διὰ τοὺς προσκυνητάς, διὰ τὸν κόσμον ὅλον, μὲ τὴν προσευχὴν καὶ μὲ τὴν καθαρὰν καὶ φωτεινὴν ζωήν σας, «παρρησίαν ἄμετρον κεκτημέναι πρὸς τὸν ἀόρατον καὶ ἀμόλυντον καὶ ἅγιον νυμφίον» (ὁσίου Νείλου τοῦ Ἀσκητοῦ, Ἀναστασίᾳ παρθένῳ, PG 79, στ. 252).

Εἰς δὲ τὴν Ἐλευθερώτριαν Θεοτόκον διαπύρως δεόμεθα ὅπως ἐπισκιάζῃ τῇ χάριτι Αὐτῆς τὸ γένος ἡμῶν, ἐλευθεροῖ αὐτὸ ἀπὸ παντὸς κινδύνου καὶ δεινοῦ, ἀποδιώκῃ κάθε ἐχθρὸν καὶ πολέμιον, καὶ ἰδιαιτέρως κατὰ τὴν δυσχερῆ ταύτην συγκυρίαν χαρίζῃ, μὲ τὴν μητρικὴν ἐπισκοπήν Της, τὴν τοσοῦτον ἀναγκαίαν ἑνότητα καὶ ὁμοψυχίαν, δύναμιν δὲ καὶ ἐλπίδα, διὰ νὰ ὑπομένωμεν τοὺς ἐπερχομένους πειρασμούς.

Ἀμήν.

ΕΙΣ ΤΗΝ ΙΕΡΑΝ ΜΟΝΗΝ ΑΓΙΑΣ ΘΕΟΔΩΡΑΣ

Ἱερώτατε καὶ φίλτατε ἐν Χριστῷ ἀδελφὲ Μητροπολῖτα Θεσσαλονίκης κύριε Ἄνθιμε,

Ὁσιώτατε ἅγιε Ἡγούμενε,

Ἀδελφοὶ καὶ τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά,

Μετὰ βαθείας συγκινήσεως εἰσήλθομεν πρὸ ὀλίγων λεπτῶν εἰς τὸ Καθολικὸν τῆς Ἱερᾶς Μονῆς τῆς Ἁγίας Θεοδώρας τῆς ἐν Θεσσαλονίκῃ καὶ ἐδοξάσαμεν καὶ ἡμεῖς τὸν Θεὸν τὸν ἀξιώσαντα ἡμᾶς νὰ προσκυνήσωμεν οὐχὶ μόνον «εἰς ναὸν ἅγιον αὐτοῦ» ἀλλὰ καὶ εἰς τόπον ἡγιασμένον καὶ μυρόβλυτον ἐκ τοῦ ἱεροῦ καὶ θαυματουργοῦ λειψάνου τῆς ὁσίας Μητρὸς ἡμῶν Θεοδώρας τῆς μυροβλύτιδος.

Ὀλίγαι πόλεις ηὐτύχησαν νὰ ἔχουν πλῆθος ἱερῶν μονῶν καὶ ἐλάχισται ηὐλογήθησαν παρὰ Θεοῦ διὰ τῆς ἀδιακόπου παρουσίας σεπτῶν καὶ χαριτοβρύτων λειψάνων ἁγίων. Ἡ μεγαλώνυμος ὅμως καὶ ἁγιοτόκος πόλις τῆς Θεσσαλονίκης δύναται νὰ καυχᾶται καὶ νὰ σεμνύνηται διὰ τὴν διπλῆν ταύτην εὔνοιαν τοῦ Θεοῦ. Τὸ καθολικὸν τῆς φιλοξενούσης ἡμᾶς κατὰ τὴν παροῦσαν ἑσπέραν Ἱερᾶς ταύτης Μονῆς τεθεμελίωται, ὡς γνωστόν, ἐπὶ τὴν παλαιὰν μονὴν τοῦ ἁγίου πρωτομάρτυρος καὶ ἀρχιδιακόνου Στεφάνου, ἐν τῇ ὁποίᾳ ἤσκησε κατὰ τὸν 9ον αἰῶνα θεοφιλῶς καὶ ἐξεμέτρησε τὸ ζῆν ὁσιακῶς ἡ ὁσία Θεοδώρα, ἡ ἐξ Αἰγίνης ὁρμωμένη. Ἀναγνωρισθείσης τῆς ἁγιότητος αὐτῆς διὰ τῶν πολλῶν θαυμάτων τῶν τελεσθέντων ἐπὶ τοῦ τάφου αὐτῆς καὶ διὰ τοῦ ἱεροῦ αὐτῆς λειψάνου μετωνομάσθη πρὸς τιμὴν αὐτῆς εἰς μονὴν τῆς ἁγίας Θεοδώρας. Συνεχίσασα δὲ τὴν λειτουργίαν αὐτῆς ἡ Μονή, ὡς μαρτυρεῖ καὶ ὁ ἱστορικὸς Γεώργιος Σφραντζῆς, γράφων περὶ τῆς ἐν αὐτῇ ἀσκήσεως τῆς ἀδελφῆς τοῦ ἀρχιεπισκόπου Θεσσαλονίκης Νείλου τοῦ Καβάσιλα καὶ μητρὸς τοῦ ἁγίου Νικολάου τοῦ Καβάσιλα κατὰ τὸν 14ον αἰῶνα, ἔφθασε μέχρι τῶν ἡμερῶν ἡμῶν, ὅτε καταστραφεῖσα ὑπὸ τῆς πυρκαϊᾶς ἀνῳκοδομήθη καὶ ἀνασυνεκροτήθη ὑπὸ τοῦ τότε ἀρχιερα-τεύοντος ἐν Θεσσαλονίκῃ Μητροπολίτου Παντελεήμονος τοῦ Παπαγεωργίου, λειτουργεῖ δὲ σήμερον ὡς ἀνδρῷον κοινόβιον.

Τὰ προσφάτως ἀποκαλυφθέντα ὑπὸ τῆς ἀρχαιολογικῆς σκαπάνης ἐρείπια τῆς βυζαντινῆς μονῆς καὶ τὸ νεωστὶ ἀναδειχθὲν ταφικὸν μνημεῖον ὁμιλοῦν εὐγλώττως περὶ τῆς ἀδιαλείπτου παρουσίας μοναχῶν καὶ μοναζουσῶν καθαγιασάντων τὸν τόπον τοῦτον διὰ τῆς θερμουργοῦ αὐτῶν προσευχῆς καὶ τῆς ἐξαγνιζούσης τό τε σῶμα καὶ τὴν ψυχὴν ἀσκήσεως αὐτῶν, καὶ ἀποτελοῦν κειμήλιον πολύτιμον διὰ τὴν Ἱερὰν αὐτὴν Μονὴν ἀλλὰ καὶ διὰ τὴν Ἱερὰν Μητρόπολιν καὶ τὴν πόλιν τῆς Θεσσαλονίκης.

Ἀκένωτον ὅμως θησαυρὸν καὶ πηγὴν βρύουσαν ἰάματα ἀποτελεῖ αὐτὸ τοῦτο τὸ χαριτόβρυτον λείψανον τῆς ἐφόρου τοῦ ἱεροῦ Κοινοβίου, τῆς ὁσίας Μητρὸς ἡμῶν Θεοδώρας τῆς ἐν Θεσσαλονίκῃ, τὸ ὁποῖον ἀπὸ τῆς ἡμέρας τῆς καταθέσεως αὐτοῦ εἰς τὴν πόλιν καὶ εἰς τὸν τόπον τοῦτον «ὃν ᾑρετίσατο» ἡ ὁσία «εἰς κατοικίαν ἑαυτῆς» (πρβλ. Ψαλμ. 131,13) παρέμεινε διαρκῶς μόνον αὐτό, ὁμοῦ μετὰ τοῦ τιμίου λειψάνου τοῦ συμπολιούχου τῆς Θεσσαλονίκης, τοῦ ἐν ἁγίοις πατρὸς ἡμῶν Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ, φυλακτήριον τῶν Θεσσαλονικέων εἰς τὰς δυσκόλους στιγμὰς τοῦ πολυκυμάντου αὐτῶν βίου, παρεμβολὴ Θεοῦ ἐν μέσῳ ἀνθρώπων, «καθαρὸς τοῦ πνεύματος θάλαμος καὶ θαυμάτων ἀπείρων θαυματουργὸς πηγή», ὡς γράφει ὁ χαρτοφύλαξ τῆς Μητροπόλεως Θεσσαλονίκης Ἰωάννης ὁ Σταυράκιος εἰς τὸ ἐγκώμιόν του.

Χαίρομεν μεγάλως πληροφορούμενοι ὅτι ἡ Ἱερὰ αὕτη Μονὴ συνεχίζει προϊσταμένη «καλῶν ἔργων εἰς τὰς ἀναγκαίας χρείας» (Τίτ. γ´, 14), δοξαζόντων τὸ ὄνομα τοῦ Θεοῦ, διὰ τῆς συντηρήσεως φοιτητικοῦ οἰκοτροφείου ἀλλὰ καὶ τῆς φιλοξενίας ἐν τοῖς χώροις αὐτῆς τοῦ ἱδρυθέντος ὑπὸ τοῦ φιλαγίου καὶ πολλὰ κοπιάσαντος ὑπὲρ τῆς ἀναδείξεως καὶ τιμῆς τῶν ἁγίων τῆς Θεσσαλονίκης μακαριστοῦ Μητροπολίτου Θεσσαλονίκης Παντελεήμονος Χρυσοφάκη, Κέντρου Ἁγιολογικῶν Μελετῶν τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Θεσσαλονίκης, ὡς καὶ τῶν μετ᾽ ὀλίγον ἐγκαινιασθησομένων Ἱεραποστολικοῦ Κέντρου ἐπ᾽ ὀνόματι τοῦ ἀνακαινιστοῦ τῆς Ἱερᾶς ταύτης Μονῆς ἀειμνήστου Μητροπολίτου Θεσσαλονίκης Παντελεήμονος Παπαγεωργίου καὶ τοῦ Ἐκκλησιαστικοῦ αὐτῆς Μουσείου.

Γνωρίζομεν ὅτι εὑρισκομένη εἰς τὸ κέντρον τῆς μεγαλοπόλεως τῆς Θεσσαλονίκης ἡ Ἱερὰ Μονὴ τῆς ἁγίας Θεοδώρας ἀποτελεῖ σημεῖον ἀναφορᾶς διὰ τοὺς κατοίκους της, τὸ δὲ ἱερὸν προσκύνημα τῆς σεπτῆς καὶ μυροβλύτου σοροῦ τῆς ἁγίας προσφέρει παρηγορίαν καὶ ἐνίσχυσιν εἰς τοὺς καταφεύγοντας εἰς αὐτὴν ἀνθρώπους καὶ ἐπικαλουμένους τὰς θεοπειθεῖς πρεσβείας καὶ τὴν μεσιτείαν της. Γνωρίζομεν δὲ συγχρόνως τὰς ἀνάγκας τὰς ὁποίας ἔχει ὁ ἄνθρωπος τῆς ἐποχῆς μας, ζῶν εἰς μίαν κοινωνίαν εἰς τὴν ὁποίαν «ἐπλεόνασεν ἡ ἁμαρτία» (Ρωμ. ε´, 20). Γνωρίζομεν τὴν πίεσιν τὴν ὁποίαν τοῦ δημιουργοῦν τὰ προβλήματα τὰ ὁποῖα καθ᾽ ἡμέραν καλεῖται νὰ ἀντιμετωπίσῃ. Γνωρίζομεν τὸ ἄγχος τὸ ὁποῖον τοῦ προκαλοῦν οἱ ταχύτατοι ρυθμοὶ τῆς συγχρόνου ζωῆς. Γνωρίζομεν τὴν ταραχὴν τὴν ὁποίαν εἰσφέρουν εἰς τὴν ψυχὴν αὐτοῦ τὰ παφλάζοντα κύματα τῶν βιοτικῶν μεριμνῶν. Γνωρίζομεν καὶ τὴν ἀνάγκην τῆς ψυχῆς του νὰ ἀναπαυθῇ ἔστω καὶ στιγμιαίως, νὰ αἰσθανθῇ ὅτι δύναται κάπου νὰ στηριχθῇ διὰ νὰ μὴ λυγίσῃ ἢ νὰ μὴ καταποντισθῇ. Γνωρίζομεν τὴν ἀνάγκην αὐτοῦ νὰ εὕρῃ εἰς τὴν ἔρημον τοῦ κόσμου τὴν ἀναψυχὴν μιᾶς ὀάσεως διὰ νὰ συνεχίσῃ τὴν πορείαν καὶ τὸν ἀγῶνα αὐτοῦ.

Ταῦτα πάντα πιστεύομεν ὅτι προσφέρει καὶ δύναται νὰ προσφέρῃ ἡ Ἱερὰ αὕτη Μονὴ τῆς Ἁγίας Θεοδώρας, ἀναπαύουσα τοὺς εὐσεβεῖς προσκυνητὰς αὐτῆς καὶ πάντα κοπιῶντα καὶ πεφορτισμένον ἄνθρωπον διὰ τῶν πρεσβειῶν τῆς ἁγίας Θεοδώρας καὶ τῆς χάριτος τῶν ἱερῶν αὐτῆς λειψάνων, ὡς καὶ διὰ τῆς χάριτος τῶν ἐνταῦθα φυλασσομένων ἱερῶν λειψάνων τοῦ ὁσίου καὶ θεοφόρου πατρὸς ἡμῶν Δαβὶδ τοῦ ἐν Θεσσαλονίκῃ. Εὐχόμεθα ὅπως ἡ Ἱερὰ αὕτη Μονὴ συνεχίσῃ νὰ ἀποτελῇ φάρον πνευματικὸν διὰ τὴν πόλιν τῆς Θεσσαλονίκης καὶ τοὺς παρεπιδημοῦντας ἐν αὐτῇ, καθοδηγοῦσα ἅπαντας διὰ τοῦ νέου Ἱεραποστολικοῦ Κέντρου καὶ ἀνάγουσα αὐτοὺς ἀπὸ τῶν ὑλικῶν εἰς τὰ πνευματικὰ καὶ ἀπὸ τῶν γηίνων εἰς τὰ ἐπουράνια, τόσον διὰ τῶν ἐκθεμάτων τοῦ νέου Ἐκκλησιαστικοῦ Μουσείου ὅσον καὶ διὰ τῶν λοιπῶν λατρευτικῶν καὶ πνευματικῶν εὐκαιριῶν τὰς ὁποίας προσφέρει, «ἵνα» καὶ δι᾽ ὑμῶν, τοῦ ἡγουμένου καὶ τῶν ἀδελφῶν τῆς Ἱερᾶς Μονῆς, «ὁ λόγος τοῦ Κυρίου τρέχῃ καὶ δοξάζηται» (Β´ Θεσσαλ. γ´, 1).

Εὐχαριστοῦντες ὑμᾶς, ἅγιε Ἡγούμενε, διὰ τὴν λίαν τιμητικὴν ὑποδοχὴν ἡμῶν καὶ τοὺς λόγους τιμῆς καὶ σεβασμοῦ τοὺς ὁποίους ἀπηυθύνατε πρὸς ἡμᾶς εὐχόμεθα εἰς ὑμᾶς καὶ τὴν περὶ ὑμᾶς Ἱερὰν Ἀδελφότητα πλουσίαν τὴν εὐλογίαν τοῦ Θεοῦ, διὰ τῆς μεσιτείας τῆς ὁσίας Μητρὸς ἡμῶν Θεοδώρας καὶ τοῦ ὁσίου Πατρὸς ἡμῶν Δαβὶδ τῶν ἐν Θεσσαλονίκῃ, ἅμα δὲ καὶ τοῦ ἁγίου ἐνδόξου πρωτομάρτυρος καὶ ἀρχιδιακόνου Στεφάνου, εἰς τὴν ζωὴν καὶ τὴν διακονίαν σας.

ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΣΥΝΑΞΙΝ ΤΗΣ ΑΔΕΛΦΟΤΗΤΟΣ

ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΟΝΗΣ ΑΓΙΑΣ ΘΕΟΔΩΡΑΣ

Ἱερώτατε καὶ φίλτατε ἐν Χριστῷ ἀδελφὲ Μητροπολῖτα Θεσσαλονίκης κύριε Ἄνθιμε,

Ὁσιώτατε ἅγιε Ἡγούμενε,

Ἀδελφοὶ καὶ τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά,

Ἐπισκεπτόμενοι τὴν ἁγιοτόκον πόλιν τῆς Θεσσαλονίκης, κομίζοντες τὴν χάριν καὶ τὴν εὐλογίαν τῆς Μητρὸς Ἁγίας τοῦ Χριστοῦ Μεγάλης Ἐκκλησίας καὶ προ­σκυ­νοῦν­τες τὰ ἱερὰ μνημεῖα τῆς ἀμωμήτου πίστεως ἡμῶν, μὲ πολλὴν συγκίνησιν εἰσήλθομεν εἰς τὴν παλαίφατον καὶ ἱστορικὴν Ἱερὰν Μονὴν ταύτην καὶ προσεκυνήσαμεν τὸ χαρι­τό­βρυτον λείψανον τῆς ἐν αὐτῇ ἀσκησάσης Ὁσίας Μητρὸς ἡμῶν Θεοδώρας, τῆς μυ­ρο­βλύτιδος, ἀρυόμενοι ἁγιασμὸν καὶ εὐφροσύνην.

Κειμένη εἰς τὸ ἱστορικὸν κέντρον τῆς Θεσσαλονίκης, ἡ Ἱερὰ Μονὴ αὕτη, εὐ­λο­γεῖ καὶ ἁγιάζει τὴν πόλιν ἐπὶ δώδεκα ἤδη αἰῶ­νας διὰ τῶν χαριτοβρύτων λει­ψά­­νων, τοῦ μύρου καὶ τῶν πρεσβειῶν τῆς Ὁσίας. Ἀπο­τε­λοῦ­σα δὲ τὴν πνευματι­κὴν καρ­­δί­αν καὶ τοὺς πνευματικοὺς πνεύμονας τῆς φε­ρω­νύ­μου συνοικίας, πάντοτε μέν, ἰδι­­αι­­τέ­ρως δὲ κα­τὰ τοὺς δυσ­χει­μέ­ρους καιροὺς τοῦ πα­ρελ­θόντος, ζωογονεῖ αὐτὴν καὶ σύμ­πασαν τὴν πόλιν διὰ τῶν ναμάτων καὶ τῆς αὔ­ρας τῶν ἱερῶν μυσταγωγιῶν, τῶν ἀνυ­­στά­κτων κατὰ μόνας εὐχῶν καὶ τῶν σοφῶν νου­θε­­σιῶν τῶν ἐν αὐτῇ ἀσκησάντων μο­­να­­χῶν καὶ μοναζουσῶν.

Πλῆθος ἱερῶν Μονῶν μαρτυροῦνται ἐν Θεσσαλονίκῃ κατὰ τὴν βυζαντινὴν πε­ρί­ο­δον. Ἡ δὲ χάρις τοῦ Κυρίου διεφύλαξε μέχρι σήμερον μόνον τὴν ἰδικήν σας καὶ τὴν Ἱε­­ρὰν Μο­νὴν τῶν Βλατάδων. Ηὐδόκησε δηλαδὴ ὁ Κύριος νὰ παραμείνῃ ἡ Ἱερὰ Μονὴ τῆς Ἁγίας Θε­ο­δώρας ὡς εἷς φάρος πνευματικὸς ἐν τῇ πόλει καὶ μία ὑπόμνησις τοῦ ρό­λου τοῦ ἀστικοῦ μο­ναχισμοῦ εἰς τὴν Ὀρθόδοξον Ἐκκλησίαν, ἤτοι τῆς ἐπιδράσεως τὴν ὁποί­αν εἶχον ἀρχαιόθεν εἰς τὴν ζωήν της οἱ ἐν τῷ κόσμῳ μονάζοντες.

Κληρονόμοι αὐτῆς τῆς μεγάλης παραδόσεως εἶσθε καὶ σεῖς, οἱ ἀδελφοὶ τῆς Ἱε­ρᾶς ταύτης Μονῆς· μιᾶς παραδόσεως ἡ ὁποία θέτει τὴν κάθαρσιν ἐκ τῶν παθῶν ὡς προ­ϋπόθεσιν τῆς ποιμαντικῆς διακονίας καὶ θεωρεῖ τὸν φωτισμὸν ἑαυτῶν ὡς ἐπίβα­σιν τοῦ φωτισμοῦ τῶν ἄλλων, ὡς μᾶς διδάσκει ὁ μέγας μοναστὴς καὶ ποιμήν, ὁ πνευ­μα­­τέμ­­­φο­ρος προκάτοχος ἡμῶν ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος: «Καθαρθῆναι δεῖ πρῶ­τον, εἶ­τα καθᾶραι· σο­φι­­σθῆ­ναι, καὶ οὕτω σοφίσαι· γενέσθαι φῶς, καὶ φωτίσαι· ἐγγί­σαι Θε­ῷ, καὶ προσαγα­γεῖν ἄλλους».

Ὡς μᾶς διδάσκουν οἱ ἅγιοι Πατέρες καὶ ὡς φαίνεται εἰς τὸν βίον τῆς προστά­τι­δός σας Ὁσίας Μητρὸς ἡμῶν Θεοδώρας, ἡ ὁδὸς τοῦ μοναχοῦ εἶναι ὁδὸς κόπου, πό­νου, δακρύων, ἐγ­κρα­τείας σώματος καὶ διανοίας, μετανοίας καὶ προσευχῆς. Εἶ­ναι Σταυ­ρός. Διότι ἡ ἐκκοπὴ τῶν ἐμπαθῶν ἐπιθυμιῶν καὶ ἡ ἀπόκρουσις τῶν ποικί­λων δια­λο­γισμῶν κατὰ τὴν προσευχήν, ὡς καὶ αἱ ἐκ βάθους καρδίας κατὰ μόνας δεή­σεις ὑπὲρ τῶν ἄλλων, ἀκόμη καὶ ὑπὲρ τῶν μισούντων ἡμᾶς καὶ τῶν ἐχθρῶν τῆς Ἀληθείας, εἶναι μία τρό­πον τινὰ ἔκχυσις αἵματος, ὡς προσφυῶς μᾶς διδάσκει ὁ ἐσχάτως ἐν Ἁγίῳ Ὄρει ἀσκήσας ὅσιος Σιλουανός.

Τὰ πάθη, τὰ ὁποῖα ἔχουν ἑδραιωθῆ μακροχρονίως εἰς τὴν ψυχὴν τοῦ ἀνθρώ­που, δὲν ἐκριζοῦνται εὐκόλως. Ἡ ἐφάμαρτος ἕξις ἔχει καταστῆ δευτέρα φύσις εἰς τὸν μέσον ἄνθρωπον. Ἡ κοινωνία ἐν τῇ ὁποία ζῶμεν καὶ κινούμεθα μᾶς βομβαρδίζει διὰ πα­ραστά­σεων, εἰκόνων, λόγων καὶ ἤχων, ἀλ­λοτρίων τῆς Ζωῆς καὶ τῆς Ἀληθείας, ἥτις εἶ­ναι ὁ Κύριος. Ἐν αὐτῇ καλούμεθα νὰ διαφυλάξωμεν ὄχι μόνον τήν «τοῦ σώματος παρθενίαν», τὴν ὁποίαν, ὀλίγοι μὲν ἤ­σκη­σαν, πολλοὶ δὲ τὴν γνωρίζουν, ἀλλὰ καὶ τὴν ἄ­γνωστον εἰς τοὺς πολλούς «τῆς ψυχῆς ἀκριβῆ παρ­θε­νίαν», δη­λα­δὴ τήν «πρὸς πᾶσαν κα­κίαν ἀσυνδύαστον γνώμην», ὡς μᾶς διδάσκει ὁ θεοφόρος ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλα­μᾶς, ὁ καὶ συμπολιοῦχος τῆς πόλεως ταύτης.

Ὡς πάλιν λέγει ὁ αὐτὸς ἅγιος Πατήρ, «τὸ πρῶτον τοῦ Σταυροῦ μυστήρι­ον» εἶναι «ἡ φυγὴ ἐκ τοῦ κόσμου καὶ ἡ τῶν κατὰ σάρκα συγγενῶν διάζευξις», ἐφ᾿ ὅσον βεβαί­ως μᾶς ἐμ­ποδίζουν νὰ ζῶμεν κατὰ Χριστόν. Κατὰ δὲ τὸ δεύτερον μυστήρι­ον, «ἡμεῖς σταυ­ρού­με­θα τῷ κόσμῳ καὶ τοῖς πάθεσιν αὐτοῦ». Καὶ τοῦτο εἶναι ὀδυνηρόν, διότι προ­ϋ­πο­θέτει τὴν νέκρωσιν τοῦ «πα­λαι­οῦ ἀνθρώπου», τὸν ἀγῶνα κατὰ τῶν κοσμικῶν δια­λογισμῶν καὶ τὴν ἐκκοπὴν τοῦ ἰδίου θελήματος, διὰ τῆς ἐλευθέρας καὶ μετ᾿ ἐπι­γνώ­σεως ὑπακο­ῆς εἰς τὸ θέλημα τοῦ Κυρίου, ὡς τοῦτο δηλοῦται εἰς ἕνα ἕκαστον ἡ­μῶν διὰ τοῦ πνευ­μα­τι­κοῦ πατρὸς καὶ τοῦ οἰ­κεί­ου ποιμενάρχου.

Ὡς συνεχίζει ὁ ἅγιος Γρηγόριος, τὰ πάθη δὲν φεύγουν τελείως ἐξ ἡμῶν καὶ δὲν παύ­ουν νὰ ἐνεργοῦν διὰ τῶν λογισμῶν, «ἂν μὴ ἐν θεωρίᾳ τοῦ Θεοῦ γενώμεθα». Ὁ ἄν­θρω­πος μόνος οὐδὲν ἠμπορεῖ νὰ ἐπιτύχῃ. Ἔχει ἀνάγκην τῆς Χάριτος τοῦ Θεοῦ, δηλαδὴ τῆς μετοχῆς εἰς τὰς θείας ἐνεργείας, τῆς κοινωνίας μετ᾿ Αὐτοῦ «γνωστῶς καὶ εὐ­αι­σθή­τως», κατὰ τὸν ἅγιον Συμεὼν τὸν Νέον Θεολόγον. Διὰ τῆς διττῆς ἐγκρατείας καὶ τοῦ ὅλου πνευματικοῦ ἀγῶνος, ἠμπορεῖ μόνον νὰ δεί­ξῃ εἰς Αὐτὸν πόσον ἐπιθυμεῖ αὐτὴν τὴν κοινωνίαν. Ὅλος ὁ ἀγὼν καὶ ἡ ἄσκησις τοῦ μοναχοῦ εἶ­ναι ἁπλῶς μιὰ ἐπί­κλη­σις τῆς Χάριτος τοῦ Θεοῦ: «Φώτισόν μου τὸ σκότος». «Ναί, ἔρ­χου, Κύ­ριε Ἰησοῦ.»

Καὶ ἐδῶ ἐρχόμεθα εἰς τὸ κίνητρον καὶ αἴτιον τῆς ἐπιλογῆς τῆς μοναστικῆς ὁδοῦ: τὸν ἔρωτα πρὸς τὸν Θεόν. Ἂν ὁ μοναχὸς δὲν ἔχῃ αὐτὸ τὸ κίνητρον, πολὺν κόπον θὰ ἔχῃ εἰς τὴν ζωήν του καὶ ὀλίγον καρ­πὸν θὰ φέρῃ. Ὅταν ὅμως ἐκκινῇ ἐκ τῆς θείας ἀγά­πης, «εὐθέως πῦρ ἐν προοιμίοις κέκτηται», ὡς μᾶς διδάσκει ὁ ἅγιος Ἰωάν­νης τῆς Κλί­μα­κος. Τοῦτο τὸ πῦρ θὰ κατακαύσῃ τὰ πάθη καὶ τοὺς ἐμπαθεῖς λογισμούς, θὰ θερ­μαί­νῃ τὴν καρδίαν του πρὸς θεῖον ἔρωτα καὶ θὰ τὸν παρακινῇ νὰ θυσιά­ζῃ ὅλα τὰ ἀγα­θὰ τοῦ κόσμου, «χρήματα, κτήματα καὶ θελήματα», διὰ νὰ εὕρῃ τὸν Ποθούμενον.

Τοιουτοτρόπως ἡ μοναχικὴ ὁδός, ἐκτὸς ἀπὸ Σταυρός, εἶναι καὶ Ἀνάστασις, μία συνανάστασις μετὰ τοῦ Σταυρωθέντος καὶ Ἀναστάντος. Εἶναι ὁ ὄν­τως Γάμος, ὁ συγ­κοι­τα­σμὸς με­τὰ τοῦ Νυμφίου Χριστοῦ, ὡς φαίνεται καὶ ἐκ τῆς Κα­τη­χήσεως τῆς Ἁκο­λου­θίας τοῦ Με­γάλου καὶ Ἀγ­γε­λι­κοῦ Σχήματος τῶν μοναχῶν. Κατ᾿ ἀρχὰς ὁ Γέρων προ­ει­δοποιεῖ τὸν ὑποψήφιον μοναχὸν δι᾿ ὅλας τὰς δυσκολίας, τὰς εὐθύνας, τοὺς ἀγῶνας καὶ τὰ πολλὰ λυπηρά «οἷς ἡ κατὰ Θεὸν ζωὴ χαρακτηρίζεται». Καὶ ἡ ζωὴ αὐτὴ φαίνεται ὡς μία διαρκὴς ταλαιπωρία καὶ δυστυχία. Ὅταν τελειώσῃ ὅμως ὁ Γέρων τὴν Κατήχη­σιν, ὁ Ἱερεὺς εὔχεται πρὸς τὸν ὑποψήφιον μοναχὸν ὅπως ὁ Χρι­στός «ἐπιλάβοιτο καὶ ἐπαγ­κα­λί­σαι­το καὶ ὑπερασπίσαι σου καὶ γένοιτό σοι τεῖχος ὀχυρὸν ἀπὸ προσώπου ἐχθροῦ, ... εὐψυχίας πορισμός, .... συγ­κοι­ταζόμενος, συνανι­στά­μενος, γλυκαίνων καὶ εὐ­φραί­νων σου τὴν καρδίαν, τῇ παρα­κλή­σει τοῦ Ἁγίου αὐ­τοῦ Πνεύματος». Τοιουτο­τρό­πως, ὁ ἀληθὴς μοναχὸς μετέχει μιᾶς ἀλήκτου γαμηλίου εὐφροσύνης.

Ὡς μᾶς διδάσκουν οἱ ἅγιοι Ἀπόστολοι καὶ Πατέρες, ὅστις ὄντως ἀγαπᾷ τὸν Θεὸν δὲν ἠμπορεῖ παρὰ νὰ ἀγα­πᾷ καὶ τὸν συνάνθρωπον. Ὅστις εὕρῃ τὸν πολύτιμον Μαρ­γα­ρίτην, τὸν μεταδίδει καὶ εἰς τοὺς ἄλλους. Ὅστις δεχθῇ τὴν θείαν Χάριν, τὴν προχέει εἰς τὸν περίγυ­ρόν του, αἰ­σθητῶς ἢ ἀνεπαι­σθή­τως. Ὅστις θεωρῇ τὸ Φῶς, τὸ ἀκτινοβο­λεῖ εἰς τοὺς ἐγγὺς καὶ τοὺς μακράν. Τοιουτοτρόπως, ὁ κόσμος νουθετεῖται, φωτίζεται καὶ ἁγιάζεται, καὶ ἡ Ἐκ­κλησία δρᾷ δι᾿ ἡμῶν τῶν ἀναξίων, ἀμαθῶν καὶ ἀνισχύρων κατὰ κό­­σμον. Καὶ ἀπο­δει­κνύεται «τὸ μωρὸν τοῦ Θεοῦ σοφώτερον τῶν ἀνθρώπων, καὶ τὸ ἀσθε­­νὲς τοῦ Θεοῦ ἰσχυρότερον τῶν ἀνθρώπων».

Ὅταν τις ζῇ ἐν Χριστῷ, τότε καὶ αἱ κινήσεις καὶ οἱ λόγοι του τὸν Χριστὸν μεταδί­δουν. Μεριμνήσατε, λοιπόν, ἀδελφοί, νὰ ζῆτε ἐν Αὐτῷ, κατὰ τὰς ἐπαγγελίας τὰς ὁποί­ας κατὰ τὴν μοναχικὴν κουράν σας ἐδώσατε εἰς Αὐτόν. Ἀγαπήσατε τὴν ἄσκησιν, τὴν διττὴν ἐγκράτειαν, τὴν προσευχήν... Ἀσκήσατε τὴν ὑπακοὴν εἰς τὸν πνευματικὸν πα­τέ­ρα σας, τὸν ἅγιον Καθηγούμενον τῆς Ἱερᾶς Μονῆς σας καὶ τὸν Ποιμενάρχην σας κ. Ἄν­θι­μον, ἀγαπητὸν ἀδελφὸν καὶ συλλειτουργὸν ἡμῶν. Πρὸ πάντων δέ, ἀγαπήσατε τὸν Κύ­ριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστόν, ὁ Ὁποῖος σᾶς ἐκάλεσεν εἰς τὸ ἀγγελικὸν σχῆμα καὶ σᾶς ἀνέ­θεσε τὴν ὑψίστην διακονίαν. Ἀγαπήσατέ Τον, ὡς ὄντως ἐρασταί, ὡς μᾶς διδάσκει ὁ ἅγιος Ἰωάννης τῆς Κλίμακος: «Ὁ ὄντως ἐρῶν, ἀεὶ τοῦ φι­λουμένου φαντάζεται τὸ πρόσ­ω­πον, καὶ τοῦτο ἐνηδόνως περιπτύσσεται. Ὁ τοιοῦτος οὐκέτι καθ᾿ ὕπνους ἠρε­μεῖν τοῦ πόθου δύναται.»

Τοιουτοτρόπως, τῇ Χάριτι Αὐτοῦ, θὰ ἁγιάζητε ἑαυτοὺς καὶ τὸ λογικὸν ποίμνιον τὸ ὁποῖον Αὐτὸς σᾶς ἐνεπιστεύθη, τὴν πόλιν καὶ τὴν χώραν ταύτην, προχέοντες παν­ταχοῦ τὴν θείαν παράκλησιν καὶ εὐλογίαν καὶ δεικνύοντες εἰς τὸν λαὸν τὴν ὁδὸν πρὸς τὴν Βασιλείαν τῶν Οὐρανῶν. Αὐτῆς εἴθε πάντες νὰ ἀξιωθῶμεν, χάριτι καὶ εὐδοκίᾳ τοῦ Κυ­ρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, διὰ πρεσβειῶν τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου καὶ Ἀειπαρ­θέ­νου Μαρίας, τῆς Ὁσίας Μητρὸς ἡμῶν Θεοδώρας τῆς μυροβλύ­τι­δος, τῶν Ὁσίων Πα­τέ­ρων ἡμῶν τῶν ἐν ἀσκήσει λαμψάντων καὶ πάντων τῶν Ἁγίων. Ἀ­μήν.