Ὁ πύρινος προφήτης Ἠλίας - π. Γρηγόριος Μουσουρούλης

Στ´Κυριακή Ἐπιστολῶν (Προφήτου Ἠλία)

Λόγος εἰς τόν Ἀπόστολον

Ὁ πύρινος προφήτης

« Ἠλίας ἄνθρωπος ἦν ὁμοιπαθής ἡμῖν καί προσευχῇ προσηύξατο τοῦ μή βρέξαι καί οὐκ ἔβρεξεν ἐπί τῆς γῆς ἐνιαυτούς τρεῖς καί μῆνας ἕξ» (Ἰακ. ε´17)

˜˜˜˜˜˜˜˜

« Ἠλίας ἄνθρωπος ἦν ὁμοιοπαθής ἡμῖν καί προσευχῇ προσηύξατο τοῦ μή βρέξαι καί οὐκ ἔβρεξεν ἐπί τῆς γῆς ἐνιαυτούς τρεῖς καί μῆνας ἕξ»

****

         Ὁ Προφήτης Ἠλίας, τόν ὁποῖο τιμᾶ σήμερα ἡ Ἐκκλησία μας, εἶναι ὁ πιό δημοφιλής ἀπό τούς ἄνδρες τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης. Οἱ πιστοί γνωρίζουμε καί τιμᾶμε τόν Πατριάρχη Ἀβραάμ, τόν Προφήτη καί βασιλιά Δαβίδ, τόν θεόπτη Μωϋσῆ καί τούς ἄλλους προφῆτες. Ὁ Ὀρθόδοξος χριστιανικός λαός ὅμως ἐπεφύλαξε ἰδιαίτερη δόξα καί τιμή στόν προφήτη Ἠλία. Καί τοῦτο διότι ἡ ἐπίδρασή του πάνω στόν λαό τοῦ Θεοῦ ὑπῆρξε πολύ ἰσχυρή ἀπό τότε πού ζοῦσε πάνω στή γῆ. Ἦταν τόσο ὁ ἐνθουσιασμός καί ἡ ψυχική του δύναμη στήν ἐκτέλεση τῆς ἀποστολῆς καί τῶν καθηκόντων του, ὥστε τό ὄνομά του ἀναφέρεται καί στήν περίοδο τῆς Καινῆς Διαθήκης ὡς σύμβολο πύρινου καί νικηφόρου ἀγωνιστή γιά τήν ὑ-περάσπιση τῆς ἀλήθειας καί τῆς λατρείας τοῦ Θεοῦ (Λουκ. α´1, Ματθ. ια´14, ιζ´´10-12).

        Αὐτή τήν ἀλήθεια ὑπογραμμίζουν καί τά λόγια τοῦ ἀποστολικοῦ ἀναγνώσματος μέ τά ὁποῖα ἀρχίσαμε τήν ὁμιλία μας. Ὁ Ἠλίας, λέγει ὁ Ἀπόστολος, ἦταν ἄνθρωπος πού εἶχε τήν ἴδια ἀσθενική φύση μέ μᾶς, καί προσευχήθηκε νά μή βρέξει καί δέν ἔβρεξε τριάμιση χρόνια. Στήν συνέχεια θά ὑπογραμμίσουμε κάποια στοιχεῖα τῆς προσωπικότητάς του πού μᾶς χαράσσουν γραμμή πλεύσεως σέ καιρούς παράλληλους μέ τούς δικούς του.

****

« Ἠλίας ἄνθρωπος ἦν ὁμοιοπαθής ἡμῖν »

        Ὁ προφήτης Ἠλίας ἔζησε κατά τόν 9^ο αἰώνα π.Χ.. Ἔζησε σέ μιά ἐποχή φοβερῆς ἀποστασίας. Τό ἰουδαϊκό κράτος εἶχε διαιρεθεῖ ἀπό τόν προη-γούμενο αἰώνα στό βασίλειο τῆς Ἰουδαίας καί τό βασίλειο τῆς Σαμαρείας. Ἰδιαιτέρως στό βασίλειο τῆς Σαμαρείας σημειώνονται ἐξελίξεις κατ᾽ἐξοχήν ἐπικίνδυνες γιά τήν πίστη καί τήν λατρεία τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ. Ὁ βασιλιάς Ἀχαάβ καί ἡ σύζυγός του Ἰεζάβελ ἔχουν εἰσαγάγει ἐπισήμως τήν εἰδω-λολατρεία στή ζωή τοῦ λαοῦ. Ἐπίσημα καί μέ τήν συμμετοχή τῶν ἴδιων τῶν βασιλέων λατρεύονται οἱ ψεύτικοι θεοί Βάαλ καί Ἀστάρτη. Χτίζουν θυσιαστήρια τῶν ψεύτικων αὐτῶν θεῶν καί παρέχουν οἱ ἴδιοι τόν ἑαυτό τους παράδειγμα χτυπητό τῆς ἀποστασίας ἀπό τόν Θεό τῶν πατέρων τους.

        Τότε παίρνει τό θάρρος ὁ Ἠλίας καί ἐλέγχει μέ δριμύτητα τόν ἀποστάτη λαό. «Ἕως πότε ὑμεῖς, λέγει, χωλανεῖτε ἐπ᾽ἀμφοτέραις ταῖς ἰγνύ-αις;» (Γ´Βασ. ιη´21). Μέχρι πότε θά κουτσαίνετε καί ἀπό τά δυό τά πόδια; Μέχρι πότε θά λέτε  ὅτι πιστεύετε στόν ἀληθινό Θεό καί συγχρόνως θά λατρεύετε τόν ψεύτικο καί ἀνύπαρκτο Θεό Βάαλ;  Ἡ ἀλήθεια καί τό ψέμα δέν συμβιβάζονται ποτέ ὅπως δέν συνυπάρχουν τό φῶς μέ τό σκοτάδι. Τό φῶς διαλύει τό σκοτάδι καί ἡ ἀλήθεια δέν ἀνέχεται τό ψέῦδος. Ἤ στόν ἀληθινό Θεό θά πιστεύετε καί θά ἐφαρμόζετε τίς ἐντολές του ἤ θά ἀκολουθεῖτε τίς ἁμαρτωλές ἀπαιτήσεις τῶν εἰδώλων, τοῦ ἀποστατημένου καί ἀπομακρυ-σμένου ἀπό τόν Θεόν κόσμου τῆς ἁμαρτίας. Τό ἴδιο ἀκριβῶς μήνυμα θά ἀκουσθεῖ ἔπειτα ἀπό ἔννέα αἰῶνες ἀπό τό πανάγιο στόμα τοῦ ἐνανθρωπήσαντος Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ. Ὁ Κύριος θά μᾶς εἰπεῖ τόν διαχρονικό λόγο του: «Οὐ δύνασθε Θεῷ δυσί κυρίοις δουλεύειν» (Ματθ. στ´24). Καί ὁ Ἀπόστολος Παῦλος θά ἐπαναλάβει: «οὐ δύνασθε τραπέζης Κυρίου μετέχειν καί τραπέζης δαιμονίων» (Α´Κορ. ι´21). Τά πιστά μέλη τῆς Ἐκκλησίας τά ὁποῖα ἁγιάζονται μέ τήν συμμετοχή τους στά Μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας καί δέχονται τήν θεία χάρη, δέν μποροῦν, δέν τούς ἐπιτρέπεται νά συμμετάχουν σέ ἐκδηλώσεις, στίς ὁποῖες κυριαρχεῖ ἡ ἁμαρτία καί ὀργιάζει ἡ ἀποστασία καί βασιλεύει τό «φρόνημα τῆς σαρκός» (Ρωμ. η´6-7). Ἡ ὑποδούλωση δηλαδή καί ἡ τέλεια ὑποταγή καί συμμόρφωση σέ ὅσα ὑπαγορεύει ὁ παλαιός ἄνθρωπος.

        Καιροί παράλληλοι, εἴπαμε. Τό κακό καί σήμερα ὀργιάζει. «Τά ἄνω κάτω γέγονε». Σήμερα οἱ πολλοί λένε τό φῶς σκοτάδι καί τό σκοτάδι φῶς. Τό φυσιολογικό θεωρεῖται ἀφύσικο καί τό παρά φύσιν ζητεῖ τήν ἀναγνώριση καί τήν ἀποδοχή ἀπό τούς πολλούς.

        Ὁ Προφήτης Ἠλίας μέ τήν δύναμη τῶν λόγων του μέ τόν πύρινο ζῆλο του κέρδισε τόν λαό του. Τόν βοήθησε νά μεταστραφεῖ ἀπό τήν πλάνη καί νά ἐπιστρέψει στόν Θεό τῶν πατέρων του. Γι᾽αὐτό, ἀδελφοί μου, ὁσηδήποτε ἠθική ἀθλιότητα καί ἐξαχρείωση κι ἄν ὑπάρχει στό περιβάλλον μας, ὀφείλουμε, νά παραμένουμε μέ τήν χάρη τοῦ Θεοῦ φορεῖς τῆς ἀλήθειας καί τοῦ ὑγιοῦς πνεύματος πού διέπεται ἀπό τό Εὐαγγέλιο καί τήν παράδοση τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας μας.  

Χωρίς φόβο καί διελία νά ἐμμένουμε στήν ζωή τήν πνευματική, τήν γνήσια ὀρθόδοξη χωρίς νά μᾶς ἐπηρεάζει ἡ ζωή τῶν πολλῶν. Οὔτε οἱ ἀντιδράσεις τους. Καί μόνος ἄν εἶναι κανείς μέσα στήν οἰκογένειά του ἄς μή ἀπογοητεύεται. Θά ἐπιδράσει τό παράδειγμά του καί ὁ κακλός του λόγος. Βέβαια μπορεῖ ἡ ζωή του καί γιά δεκαετίες ἀκόμη νά εἶναι μαρτυρική. Στό τέλος ὅμως θά ἰδεῖ τό σπόρο νά φυτρώνει. Ἄν ὄχι μέ τά μάτια τοῦ σώματος, ὁπωσδήποτε μέ τά μάτια τῆς ψυχῆς ἀπό τά φωτόλουστα παλάτια τοῦ οὐρανοῦ. Καί ὡς μονάδα ἀκόμη στήν ἐργασία του ὀφείλει ὁ πιστός μαθητής τοῦ Χριστοῦ νά γίνεται ἡγέτης καί ὄχι οὐραγός. Νά παραδειγματίζει δηλαδή καί νά ἐπηρεάζει τούς ἄλλους στό καλό καί ὄχι νά ἐπηρεάζεται ἀπ᾽αὐτούς παρασυρόμενος στό κακό. Καί μέσα στήν κοινωνία ὡς κοινωνική μονάδα ἐφ᾽ὅσον πιστεύει στόν Θεό καί ἀκολουθεῖ μέ σταθερότητα τήν ζωή πού ὁ Κύριος τῆς δόξης τοῦ ζητεῖ, θά διαπιστώσει ὅτι ὑπάρχουν ψυχές διατεθειμένες νά ἀφήσουν τόν δρόμο τῆς ἁμαρτίας καί νά τεθοῦν κάτω ἀπό τόν «χρηστό ζυγό» τοῦ Κυρίου.

        ******

Ὁ προφήτης Ἠλίας ἦταν πύρινος στά λόγια. Στήν κρίσιμη ὥρα μέ τόν λόγο του ἔκλεισε τούς οὐρανούς γιά τριάμισυ χρόνια πρός παιδαγωγία τοῦ βασιλιά καί τοῦ λαοῦ του. Καί πάλι μέ τόν λόγο του ἔφερε τή βροχή στήν κατάξερη γῆ. Δέν μένει ὅμως μέχρις ἐκεῖ. Ἡ δύναμή του ἐκδηλώνεται ἐξ ἴσου μεγαλειώδης καί θαυμαστή καί στά καταπληκτικά ἔργα του. Κατέβασε μέ τήν προσευχή του φωτιά ἀπό τόν οὐρανό πάνω στήν θυσία γιά νά επισθεῖ ὁ λαός ὅτι ὁ Κύριος εἶναι ὁ μόνος ἀληθινός Θεός. Σηκώνει τά χέρια καί παρακαλεῖ: «ἐπάκουσόν μου, Κύριε, ἐπάκουσόν μου σήμερον ἐν πυρί... καί γνώτω ὁ λαός οὗτος ὅτι σύ εἶσαι ὀ ἀληθινός Θεός. Δέν πρόφθασε νά τελειώσει τήν προσευχή του καί «ἔπεσε πῦρ παρά Κυρίου ἐκ τοῦ οὐρανοῦ καί κατέφαγε τά ὁλοκαυτρώματα» ( Γ´Βασιλ. ιη´36-38).

Αὐτή ἡ ὑπεράνθρωπη δύναμη τήν ὁποία διθετε ὁ προφήτης Ἠλίας ἐπολλαπλασίασε τό ἀλεύρι καί τό λάδι τῆς πτωχῆς χήρας τῶν σαρεπτῶν, ἡ ὀποία τόν φιλοξενοῦσε τήν περίοδο τῆς ἀνομβρίας. Καί τό πιό ἐκπληκτικό ἀπό ὅλα εἶναι ὅτι δέν ἐγνώρισε θάνατο, δέν πέθανε, ἀλλά ἐποχούμενος πάνω σέ πύρινο ἅρμα ἀναλήφθηκε «ὡς εἰς οὐρανούς» (Δ´Βασιλ. β´11). Ἀπό ἐκεῖνα τώρα τά οὐράνια σκηνώματα στά ὀποῖα πορεύθηκε τότε, ἐπανῆλθε στή γῆ ὕστερα ἀπό ὀκτακόσια πενῆντα περίπου χρόνια ἐμβαπτισμένος μέσα στό ὑπέρλαμπρο φῶς τῆς θείας τοῦ Κυρίου Μεταμορφώσεως μαζί μέ τόν ἄλλο μεγάλο προφήτη τόν Μωϋσῆ καί συνομιλοῦσε  μέ τόν μεταμορφωθέντα Κύριο. Ἀλήθεια ὑπάρχει ἄλλος ἄνθρωπος ὡσάν τόν προφήτη Ἠλία νά κλείνει τούς οὐρανούς καί νά τούς ἀνοίγει, νά δεσμεύει τίς φυσικές δυνάμεις, ἀλλά καί νά ἀναδεικνύεται ἀνώτερος τοῦ θανάτου;

Ἀσφαλῶς ἡ δύναμη ἐκείνη τοῦ προφήτη δέν εἶχε ἀνθρώπινη τήν προέλευση. Ἦταν δῶρο τό ὀποῖο τοῦ ἐμπιστεύθηκεν ὁ Θεός νά τό διαχειρίζεται. Ἡ δύναμη ἐκείνη ἐπήγαζεν ἀπό τόν οὐρανό. Ἀλλά καί ἀπό τόν οὐρανό δεχόταν τίς ἐντολές γιά τόν τρόπο μέ τόν ὁποῖο θά ἔπρεπε νά τήν χρησιμοποιήσει. Κάμπτει τά γόνατα στή γῆ, ἀνυψώνει ὅμως τήν ψυχή στόν οὐρανό. Καί ζητεῖ τήν καθοδήγηση ἀπό τόν στούς οὐρανούς δεσπόζοντα Κύριο.

****

«Ἠλίας ἄνθρωπος ἦν ὁμοιοπαθής  ἡμῖν»

Αὐτό, ἀδελφοί μου, εἶναι τό χαρακτηριστικό γνώρισμα τῶν ἀληθινά μεγάλων, τῶν δυνατῶν ψυχῶν. Καί ἐδῶ ὁ προφήτης γίνεται πάλι δάσκαλος καί καθοδηγητής μας. Μᾶς λέει ὅτι ὅσο μικροί καί πτωχοί καί ἀδύνατοι ἄν εἴμαστε. Ὅσο κι ἄν οἱ ἐχθροί μας γαυριοῦν καί πρίν σαράντα χρόνια τήν ἡμέρα τῆς γιορτῆς τοῦ Προφήτου μᾶς ἔστελλαν βόμβες ναπάλμ καί μᾶς θέριζαν μέ τά μυδράλια καί τά ἀεροπλάνα τους, τήν στιγμή πού τά δικά μας χέρια ἀόρατοι «φίλοι» τά κρατοῦσαν ἁλυσσοδεμένα. Ὅσο καί ἄν σήμερα σφίγγουν τήν «συρτοθηλειά» στόν λαιμό μας προκειμένου νά δεχθοῦμε λύσεις τῆς ἀρεσκείας τους. Μέ τήν δύναμη τοῦ Θεοῦ ἐμεῖς οἱ ἀδύνατοι καί περιφρονημένοι μποροῦμε νά γίνουμε δυνατοί. Καί τά ἀδύνατα καί ἀπίθανα τῆς ἱστορίας νά γίνουν βέβαια καί ἀναντίρητα γεγονότα. Αὐτό θά τό ἐπιτύχουμε μόνο ἄν πορευόμαστε μέ τόν ζῆλο καί ἀφοσίωση στόν Θεό πού διέθετεν ὁ προφήτης Ἠλίας.

Αρχιμανδρίτης Γρηγόριος Μουσουρούλης

Καθεδρικός Ἱ.Ν.Ἁγίου Ἰωάννου Ἀρχιεπισκοπῆς Κύπρου 20.07.2014