ΑΒΥΣΣΑΛΕΟ ΑΛΜΑ ΑΓΑΠΗΣ - Αθανάσιος Κοτταδάκης

ΑΒΥΣΣΑΛΕΟ   ΑΛΜΑ   ΑΓΑΠΗΣ

ΑΘ.  ΚΟΤΤΑΔΑΚΗΣ

     Όταν μιλάμε για τη μεγάλη γιορτή των Χριστουγέννων, είναι καλύτερα να περνάμε κατ’ ευθείαν στο μήνυμα που κομίζει το εκπληκτικό γεγονός της Γέννησης του Χριστού. Και που απλά, καθαρά και τηλεγραφικά είναι ότι, η Αγάπη αποτελεί τόσο αποφασιστική προοπτική ζωής, που έρχεται ο ίδιος ο Θεός και ως άνθρωπος να το δείξει ! Αυτό μπορεί να κινήσει το ενδιαφέρον και του ανθρώπου της εποχής μας, που έχει απομυθοποιήσει τα πάντα. Αλλά και που από κάποιους παράδρομους αφήνει να διαφανεί, ότι δε θέλει τα Χριστούγεννα μόνο της Χριστιανοσύνης γιορτή. Αυτό, στη γη μεγάλο χωριό πια, η παγκοσμιοποίηση το δείχνει ευδιάκριτα, ανάγοντάς την με το δικό της τρόπο και για τους δικούς της λόγους σχεδόν σε παγκόσμιο πανηγύρι.

      Δεν ξέρω, αν ο Απ. Παύλος θα επαναλάμβανε σήμερα: «Ένα πράγμα έχει σημασία, ότι με κάθε τρόπο, είτε με υστεροβουλία, είτε με ειλικρίνεια ο Χριστός κηρύσσεται»-«είτε προφάσει, είτε αληθεία, Χριστός καταγγέλλεται»-Φλπ.1,18. Όμως το παράδοξο, και όχι λίγο ενδιαφέρον είναι, ότι η γιορτή εκπέμπει έτσι de facto παγκοσμίως σήμα για την καίρια προοπτική ζωής, που κομίζει σε όλους τους ανθρώπους και για όλους τους ανθρώπους το εκπληκτικό γεγονός του Θεού που γίνεται και άνθρωπος. Ότι, η μοναδική προοπτική ζωής, το αληθινό απαύγασμα της ζωής είναι Αγάπη, η Ουσία του Θεού-«ο Θεός Αγάπη εστί»- και ο ουσιαστικός λόγος της θείας Ενανθρώπισης.

     Αυτά μας ανοίγουν σε μια ρεαλιστική προσέγγιση της γιορτής των Χριστουγέννων. Μιας γιορτής, που δεν καθιερώθηκε για να θυμόμαστε απλώς ή να τιμούμε τυπικά, από συνήθεια, «παραδοσιακά» όπως λέμε, το συγκλονιστικό γεγονός που έλαβε χώρα στα χρόνια του Ρωμαίου αυτοκράτορα Οκταβιανού Αυγούστου, πλανητάρχη εκείνης της εποχής, αλλά να το ζούμε ως συντελούμενο και σήμερα ! Με την αμεσότητα της έκπληξης που προκαλεί ο λόγος του Αγίου Υμνογράφου «μυστήριον ξένον», ως το ασύλληπτο και συντριπτικό για τον ανθρώπινο νου γεγονός, όπως είναι όντως η σάρκωση του Θεού Λόγου. Η ενανθρώπιση ατόφιας της θείας Αγάπης στην έσχατη ταπείνωση της μορφής και υπόστασης ενός αθώου και ανυπεράσπιστου βρέφους. Αυτού, που γεννήθηκε θεουργικά από την Παρθενική Μήτρα της Παναγίας Θεοτόκου Μαρίας και αναπαύτηκε, όπως κάθε βρέφος, στη στοργή της μητρικής αγκαλιάς της. Να έχουμε έτσι ζωντανή την αίσθηση ότι, κάθε χρόνο, χαράματα 25^ης Δεκεμβρίου, ο Θεός είναι εδώ, ανάμεσα σ’ εμάς, ως ένας από μας ! Εδώ στο σημερινό κόσμο, ένα κόσμο χαοτικό δυστυχώς, παρ’ ότι πέρασαν δυο χιλιάδες χρόνια από την ένσαρκη παρεμβολή του στα ανθρώπινα. Να έχουμε ζωντανή την αίσθηση, ότι ο Θεός μένει πιστός στο ετήσιο γενέθλιο ραντεβού του ! Ότι, επιμένει στην ανθρωπιά της Αγάπης του ανθρώπου, και δεν παύει να ελπίζει στην ανθρωπιά του ανθρώπου !

     Αυτή η πιστότητα του Θεού στο ετήσιο γενέθλιο ραντεβού, η επιμονή του να αποκαλύπτει ανθρώπινα την Αγάπη ως το όλο της θείας ζωής, δείχνει περίτρανα ότι Αυτή και είναι και αξίζει να γίνει το άλφα και ωμέγα της ζωής του ανθρώπου ! Παράλληλα δείχνει ότι η Αγάπη, δεν είναι μια αόριστη ιδέα, ούτε μια ιδεοληψία ! Το πιο σπουδαίο, ότι δεν εγκλωβίζεται, ούτε εξαντλείται σε λέξεις, αλλά υπερβαίνει κι αυτές τις δογματικές οριοθετήσεις ! Γιατί η Αγάπη είναι το απεριόριστο όλο της Ουσίας του Θεού, ο μοναδικός τρόπος ζωής της Τριαδικής κοινωνίας των θείων Προσώπων. Σε τελική ανάλυση, η πιστότητα του Θεού στο ετήσιο γενέθλιο ραντεβού, δείχνει και σημαίνει, ότι η Αγάπη, ως η μόνη Αλήθεια και η αληθινή Ζωή σε θείο επίπεδο, αξίζει και επιβάλλεται να περάσει ως η μόνη Αλήθεια και η αληθινή Ζωή και σε ανθρώπινο. Αυτό είναι τόσο καίριο, και τόσο σημαντικό, που έρχεται ο Θεός Λόγος και ως άνθρωπος να το δείξει απλά, συγκεκριμένα, και να το προτείνει στην ελευθερία του ανθρώπου.

******

     Εδώ ακριβώς βρίσκεται η απάντηση στο ερώτημα, γιατί η σάρκωση του Θεού Λόγου. Γιατί «ο Χριστός άδειασε το θεϊκό μεγαλείο του στην ασημαντότητα μιας ανθρώπινης ύπαρξης»-«εκένωσεν εαυτόν μορφήν δούλου λαβών»-Φλπ.2,7- όπως λέει με αφοπλιστικό θεολογικό ρεαλισμό ο Απ. Παύλος ! Ή, όπως συνθέτει βαθιά θεολογικά, πλην λιτά και τηλεγραφικά ο Άγιος Θεοφύλακτος Αχρίδος, όταν γράφει. «Μένων ο ην, εγένετο ο ουκ ην». Μένοντας αυτό που ήταν, Θεός Λόγος, έγινε αυτό που δεν ήταν, άνθρωπος. Αυτή η εκπληκτική κίνηση, το ασύλληπτο, και κοσμοϊστορικό γεγονός, ότι ο Θεός γίνεται και άνθρωπος μαρτυρεί αυταπόδεικτα κάτι απλό, αλλά πολύ σπουδαίο, ότι μπαίνει στη θέση του άλλου, στη δική μου θέση στη δική σου, πράγμα που είναι το όλο της απάντησης. Μπορούμε να μιλήσουμε εδώ για μια κίνηση χωρίς προηγούμενο, για ένα αβυσσαλέο άλμα αγάπης ! Και, αν ο ογκόλιθος της απορίας, πώς ο Θεός μπαίνει στη θέση του ανθρώπου, παραμένει ασήκωτος, ο σφυγμός της κίνησης δείχνει ένα Θεό που αγαπάει τόσο πολύ, ώστε το τολμά, μπαίνει στη θέση του ανθρώπου, δείχνοντας με αυτό τον τρόπο απροκάλυπτα ότι, όποιος αγαπάει αληθινά, μπαίνει στη θέση του άλλου, και το αντίθετο, ότι τελικά, όποιος αγαπάει, ζει αληθινά !

    Οι Πατέρες της Εκκλησίας προεκτείνουν, ανάγουν την απάντηση σε άλλο επίπεδο. Στο ερώτημα, γιατί ο Θεός έγινε άνθρωπος, με μια ροή λόγου που διαπερνά τους Αγίους, Ειρηναίο, Γρηγόριο το Θεολόγο, Γρηγόριο το Νύσσης, βγαίνουν δια χειρός Μεγάλου Αθανασίου στο απόσταγμα. «Αυτός γαρ ενηνθρώπησεν, ίνα ημείς θεοποιηθώμεν» ! Ο Θεός έγινε άνθρωπος, για να γίνει ο άνθρωπος Θεός ! Έγινε αυτό που είμαστε, για να γίνουμε αυτό που είναι. Έτσι μας προωθούν σε μια ανάβαση που σε γλώσσα θεολογική ακούει στο όνομα «θέωση». Που από λάθος εκτίμηση όμως, εντοπίζοντάς την κάποιοι μόνο σε μερικούς που ζουν έξω από τον κόσμο, σε μια ερημιά, στοχάζονται και προσεύχονται στο Θεό, τη δείχνουν σαν κάτι ξέμακρο και απλησίαστο. Στο όνομα του αξιοθαύμαστου πνευματικού ύψους αυτών των όντως εκλεκτών χριστιανών, στενεύουν το εύρος, τη δυναμική της Αγάπης, της κλείνουν τον ανοιχτό ορίζοντα, την αποξενώνουν από τον κύριο όγκο των πιστών.

     Όμως το σήμα των Πατέρων της Εκκλησίας για τα Χριστούγεννα αποκαλύπτει Αγάπη ασύλληπτου εύρους και απροσδιόριστης δυναμικής. Όποιος μπαίνει στη θέση του άλλου, του όποιου άλλου, κάνει ό, τι ο Θεός ! Είναι ένας άλλος Θεός ! Αποκαλύπτει Αγάπη του Θεού χωρίς όρια, σε γραμμή πρόκλησης για μια τέτοια Αγάπη του άλλου εκ μέρους του ανθρώπου. Πρόκλησης που όποιος την αποδέχεται και την ακολουθεί, γίνεται χαρισματικά Θεός ! Με άλλα λόγια, το απόσταγμά τους για τα Χριστούγεννα είναι κρυστάλλινο ! Η θέωση από την ανηφοριά της αγάπης του άλλου έχει ασύλληπτο εύρος, απροσδιόριστη δυναμική. Ανοίγεται στο εύρος και τη δυναμική της Αγάπης του Θεού, αποτελεί την έμπρακτη ανταπόκριση σ’ αυτήν, και αφορά όλους τους χριστιανούς ! Πράγμα που με τη σειρά του την απεγκλωβίζει από όλα τα μονοπώλια αγιότητας !

     Μην ξεχνάμε ποτέ ότι, «το (Άγιο) Πνεύμα όπου θέλει πνέει», και χαρίζει αυτό το δώρο, χωρίς να ζητήσει άδεια από κανένα μας. Αυτό κάνει τον Άγιο Ιουστίνο το Φιλόσοφο και Μάρτυρα να λέει: «Οι μετά λόγου βιώσαντες χριστιανοί εισί καν άθεοι ενομίσθησαν, οίον παρ’ Έλλησι Σωκράτης και Ηράκλειτος…», εικόνες των οποίων υπάρχουν στο Άγιο Όρος, και τον Τερτυλλιανό να βλέπει την ανθρώπινη ψυχή από τη φύση της χριστιανική-«anima naturaliter Christiana. Το εκπληκτικό γεγονός της Γέννησης του Θεού ως ανθρώπου, εκπέμπει πανανθρώπινο και οικουμενικό σήμα Αγάπης ! Προς αυτή την κατεύθυνση ανοιγόμαστε σήμερα, όσο κι αν είναι δυσδιάκριτο, και όχι ακόμα κατανοητό. Όποιος μπαίνει στη θέση του άλλου, κάνει ό, τι ο Θεός ! Όποιος αγαπάει, είναι όπως ο Θεός ! Ή, σε τόνο όχι τόσο μεγαλόστομο, όποιος μπαίνει στη θέση του άλλου, είναι ο άνθρωπος, που ήρθε να μας δείξει ο ίδιος ο Θεός, ο άνθρωπος ο αληθινός !

     Αν μας τρομάζουν αυτά, ας αναρωτηθούμε, μήπως δεν πιάνουμε το σήμα που εκπέμπει το εκπληκτικό γεγονός της Γέννησης του Χριστού στη δική μας εποχή. Μια εποχή πέρα από κάθε όριο χαοτική, με πλησμονή αθλιότητας, βίας, και άλλων ακατονόμαστων δεινών, παραπλήσια, αν όχι χειρότερη από εκείνη, που ήρθε στη γη ο Αγαπών. Αλλά ! Και μια εποχή με όχι λίγους σαν το Νικόδημο και Ιωσήφ μαθητές του κρυφούς. Κρυφούς μαθητές της Αγάπης του Χριστού σε κρίσιμη ώρα ! Οι οποίοι, να το λάβουμε σοβαρά υπόψη αυτό, περιμένουν να δουν, πότε οι φανεροί μαθητές της Αγάπης του, οι χριστιανοί, θα θυμηθούν, ότι είναι χρεωμένοι με την ευθύνη να πρωτοπορούν στη θέωση από μια ζωή γεμάτη Αγάπη στο Θεό και τους ανθρώπους ! Ότι είναι χρεωμένοι  με την ευθύνη πρώτοι αυτοί να μπαίνουν στη θέση του άλλου !

*******

     Οι καμπάνες των Χριστουγέννων θα σημάνουν κι εφέτος ευφρόσυνα για όσες ψυχές βγαίνουν στην ανηφοριά της θέωσης, μπαίνοντας στη θέση του άλλου, για όσες καρδιές αγαπούν ! Το Νήπιο της Βηθλεέμ, πιστό στο ετήσιο γενέθλιο ραντεβού του, θα βγει στα τρίστρατα και τις λεωφόρους του χαοτικού κόσμου μας. Ενός κόσμου, που θέτει έργω και λόγω τη λογική απορία Ναθαναήλ, «εκ Ναζαρέτ δύναται τι αγαθόν είναι», αλλιώτικα, αρνητικά, απ’ όταν ήρθε το πρώτον, πιο παγερά. Μα είναι και η δική του βουλή και οδός, από τη δική μας διαφορετική εντελώς. Διό, πίσω από την αστραφτερή σχεδόν παγκόσμια Χριστουγεννιάτικη φαντασμαγορία, ξέρει και διακρίνει νοσταλγούς της Αγάπης Του και εραστές της. Ξέρει να καταμετράει κρυφούς και φανερούς μαθητές της, κι εδώ, κι εκεί, και παντού, έτοιμους να προσφέρουν στο νηπιάζοντα Θεό ως «σμύρναν, και λίβανον, και χρυσόν», μια ζωή ευθυγραμμισμένη στο μήνυμα που κομίζει το αβυσσαλέο άλμα αγάπης Του. Μια ζωή στη θέση του άλλου, στην Αγάπη του άλλου, του και ελάχιστου αδελφού Του !

Αθ. Κοτταδάκης