Ἔφθασε καιρός, ἡ τῶν πνευματικῶν ἀγώνων ζωή,… - Χρήστος Τσούβαλης

 Κυριακή  τῆς Τυρινῆς (Ματθ. ς,  14-21)

«Ἔφθασε καιρός, ἡ τῶν πνευματικῶν ἀγώνων ζωή,…»

(Δοξαστικό τῶν Αἴνων τῆς Κυριακῆς)

«Τό στάδιον τῶν ἀρετῶν ἠνέωκται˙οἱ βουλόμενοι ἀθλῆσαι εἰσέλθετε…»

( Ἰδιόμελο τῆς Κυριακῆς)

Ὅσο καί ἄν, ὁλόκληρο τό ἔτος, ἡ ζωή τοῦ συνειδητοῦ πιστοῦ ὀφείλει νά εἶναι ἀσκητική καί ἀγωνιστική, ἡ Μεγάλη Τεσσαρακοστή, πού ἀρχίζει σήμερα μέ τόν κανανυκτικό Ἑσπερινό, μέ τίς μοναδικές της ἀκολουθίες, μέ τή νηστεία καί γενι-κῶς τούς πνευματικούς ἀγῶνες, Αἰδεσιμολογιώτατε πάτερ ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, μᾶς βοηθεῖ, ἐφ’ ὅσον τό θέλουμε, νά κατάπολεμήσουμε τά πάθη, τίς ἁμαρτίες καί τίς ἀδυναμίες μας. Ἄς εἰσέλθουμε, λοιπόν, μέ ὅλη τήν ψυχή μας, χαίροντες καί ἀγαλλόμενοι στό πνευματικό αὐτό στάδιο τῶν ἀρετῶν. Σήμερα ὅμως ἐμεῖς, θά σταθοῦμε στούς πνευματικούς ἀγῶνες, πού μᾶς προτρέπει τό εὐαγγελικό ἀνάγνωσμα, δηλαδή τήν προϋπόθεση τῆς συγχώρησης τῶν ἁμαρτημάτων μας, τήν ἀλη-θινή νηστεία, πού πρέπει νά κάνουμε καί τόν πνευματικό θησαυρό πού πρέπει νά ἀποκτήσουμε.

Πρώτος ἀγώνας, ἡ συγχώρηση, δηλαδή ἡ συμφιλίωση, πού προέρχεται ἀπό τήν ἑνότητα καί τήν ἀδελφωσύνη, ἀπό τήν σύμπνοια καί τήν ἀγάπη. Στόν ἀντίποδα τῆς συγχώρησης ἡ διαίρεση, ἠ ἀντίθεση, ὁ χωρισμός καί τό μῖσος. Δηλαδή μέ λίγα λόγια ἡ ἀπουσία τοῦ Χριστοῦ, ἄρα καί ἡ ἀπουσία τῆς ἀγάπης. Δέν ὑπάρχει συγχώρηση χωρίς ἀγάπη καί οὔτε ἀγάπη χωρίς συγχώρηση. Παρακαλοῦμε τόν Θεό νά μᾶς συγχωρήσει, δηλαδή νά μᾶς δεχθεῖ στό χῶρο Του. Ἀλλά γιά νά μᾶς συγχωρήσει καί νά μᾶς δεχθεῖ κοντά Του, πρέπει πρῶτα ἐμεῖς νά συγχωρήσουμε:«Καί ἄφες ἡμῖν τά ὀφειλήματα ἡμῶν, ὡς καί ἡμεῖς ἀφίεμεν τοῖς ὀφειλέταις ἡμῶν».

Ἄρα ἡ συγνώμη καί ἡ συγχώρηση τῶν ἁμαρτημάτων μας προϋποθέτει τή συγχώρηση τῶν σφαλμάτων τῶν ἀδελφῶν μας. Πρῶτος ἐγώ ἀρνοῦμαι τόν ἐγωκεντρισμό μου καί τούς συγχωρῶ, χωρίς νά περιμένω νά ἀλλάξουν,νά τούς ἀνέχομαι ὅπως εἶναι, νά κάνω ἐλαφρότερο τό φορτίο τους, ὥστε κάποτε ἡ ἀλλαγή τους νά καταστεῖ ἐφικτή. ἡ προὑπόθεση πάντως τῆς συγνώμης βρίσκεται μέσα μου: εἶναι ἡ προθυμία μου νά ἀναλάβω αὐτόν τόν σταυρό, αὐτό τό φορτίο, ὥστε οἱ  ἄλλοι νά θεραπευθοῦν ἤ τουλάχιστον νά προστατευθοῦν ἔναντι τοῦ κακοῦ.  Δίνω χρόνο στή σχέση μου μέ τό διπλανό μου, ὥστε νά αἰσθανθῶ καί ἐγώ τήν ὑπαιτιότητά μου καί νά ἀντιληφθεῖ καί ὁ ἄλλος τό λάθος του. Αὐτό εἶναι κάτι πού μπορεῖ νά τό κάνει ὁ καθένας, δέ χρειάζεται παρά μία στιγμή κατά-νόησης, ἀποφασιστικότητας καί καλῆς θέλησης. Ὁ στίβος τοῦ καθημερινοῦ μας βίου δέν ὁρίζεται μόνο μέ λόγια. Θέλει ἀγώ-να, ἄσκηση καί ἄθληση. Στήν προσπάθειά μας αὐτή, χρειαζό-μαστε τήν κοινωνία μέ τό Θεό, πού εἶναι ἡ ζωή μετανοίας καί ἁγιότητας, γιά νά ἀνατείλει καί γιά μᾶς ἡ συγνώμη καί νά ζή-σουμε «ἐν ἀλληλοσεβασμῷ καί ἀγάπῃ».

Δεύτερος ἀγώνας ἡ νηστεία, ὡς αὐτοκυριαρχία τῆς σαρκός καί ὡς χαλιναγώγηση τῶν αἰσθήσεων καί ἀναπτέρωση τῆς ψυχῆς μας. Ἡ νηστεία ἀφορᾶ τόν ὅλον ἄνθρωπο. Νηστεία θά πεῖ ἐγκράτεια τοῦ στομάχου, ἀλλά καί τῶν κακιῶν, καθαρμός τοῦ σώματος καί τῆς ψυχῆς. «Νηστεία γάς ἀληθής ἡ τῶν κακῶν ἀλλοτρίωσις», κατά τόν Μέγα Βασίλειο. Ἐκεῖνοι πού τρέφουν τό σῶμα μέ ἀφθονία ὑλικῶν ἀγαθῶν δημιουργοῦν τίς προϋποθέσεις, λέγει ὁ ἀββάς Εὐάγριος, γιά τήν ἱκανοποίηση καί ὅλων τῶν ἄλλων παθῶν. Μέ νηστεία σωματική καί πνευ-ματική καλεῖ τούς πιστούς της ἡ Ἐκκλησία στήν ἄσκηση τῆς ἐγκράτειας. Γιά τήν Ἐκκλησία ἡ νηστεία δέν εἶναι μόνον ἀποχή ἀπό τά φαγητά. Εἶναι ἕνας τρόπος προσέγγισης τοῦ Θεοῦ, εἶναι ἕνα δύσκολο ταξίδι.  Γι’ αὐτό μᾶς ὑποδεικνύει ἡ Ἐκκλησία τόν τρόπο τῆς νηστείας, μέ τήν ἐξάσκηση τῆς ὁποίας προετοιμάζονται οἱ ψυχές καί εὐτρεπίζονται γιά τήν ὥρα τῆς μεγάλης συνάντησης. Νηστεύω θά πεῖ ἀγωνίζομαι νά κόψω τά πάθη μου, προσπαθῶ νά καθαρίσω τήν ψυχή μου. Ὁ Μέγας Βασίλειος στόν β΄ λόγο του περι νηστείας γράφει ὅτι : «Νηστεία ἡ τῶν ἀγγέλων ὁμοίωσις ἡ τῶν δικαίων ὁμόσκηνος ὁ τοῦ βίου σωφρονισμός. Νηστεία ἀρχή μετανοίας… Ἀληθής νηστεία ἡ τοῦ κακοῦ ἀλλοτρίωσις, ἐγκράτεια γλώσσης, θυμοῦ ἀποχή, ἐπι-θυμιῶν χωρισμός,  καταλαλιᾶς, ψεύδους, ἐπιορκίας. Ἡ τούτων ἔνδεια νηστεία ἐστίν, ἀληθής». Ἡ ἄσκηση τῆς νηστείας, πρέπει νά ἐφαρμόζεται διακριτικά. «Ὅταν νηστεύετε, μᾶς λέει ὁ Κύρι-ος, δέν πρέπει νά γίνεστε σάν τούς ὑποκριτές σκυθρωποί καί περίλυποι, πού παραμορφώνουν τήν ὄψη τους γιά νά δείξουν στους ἀνθρώπους ὅτι νηστεύουν». Γιά νά εἶναι ὁλοκληρωμένη ἡ νηστεία πρέπει νά συνοδεύεται ἀπό ἀρετές καί ἰδίως ἀπό τίς ἀρετές τῆς προσευχῆς καί τῆς ἐλεημοσύνης.Ἡ νηστεία μόνο μέ τή βοήθεια τοῦ Θεοῦ καί τή δική μας προσπάθεια ἀποδίδει πνευματικούς καρπούς.

Τρίτος ἀγώνας τοῦ Χριστιανοῦ, εἶναι οἱ πνευματικοί θησαυροί, πού πρέπει νά ἀποκτήσουμε γιά νά ζήσουμε μιά ἀνώτερη καί ἅγια ζωή. Αὐτοί οἱ πνευματικοί θησαυροί εἶναι ἡ πίστη, ἡ ἀγνότητα, ἡ ταπείνωση, ἡ δικαιοσύνη, ἡ εἰλικρίνεια, ἡ τιμιότητα, ἡ ὑπομονή καί οἱ πράξεις ἀγάπης καί καλωσύνης πρός τούς συνανθρώπους μας. Ἐνῶ ὁ πόθος καί ἡ ἀσθένεια γιά τήν ἀπόκτηση καί τή συγκέντρωση ὑλικῶν ἀγαθῶν δηλητηριάζει τή ζωή καί πικραίνει τό βίο. Γεμίζει μέ ἐφιάλτες τόν ὕπνο αὐτοῦ πού θησαυρίζει καί τόν ἐμπλέκει σέ μιά σκληρή πάλη. Πετρώνει τήν καρδιά καί στραγγαλίζει μέσα στόν ἄνθρωπο κάθε εὐγενικό συναίσθημα. Μᾶς κάνει σκληρούς, ἀσυμπαθεῖς, πλεονέκτες καί ἄρπαγες. Μιά τέτοια ὑποδουλωμένη ψυχή δέν ἔχει ἀνώτερο πνευματικό κόσμο. Δέ γνωρίζει Θεό. Καταδικάζει ἡ ἴδια ἡ ψυχή τόν ἑαυτό της σέ μαρασμό καί θάνατο. Τί νά τούς κάνει ἡ ψυχή τούς ὑλικούς θησαυρούς, πού μέ ἀπληστία μαζεύουμε καί ἀχόρταγα ἀπολαμβάνουμε ; Ὁ ἄνθρωπος πού θησαυρίζει ἤ ἀγωνίζεται νά ἀποκτίσει καί νά θησαυρίσει ἀφθονία ὑλικῶν ἀγαθῶν, ἀποκλειστικά καί μόνο γιά τόν ἑαυτό του εἶναι ἀξιοκατάκριτος. Ἀλλά σέ ἑνός τέτοιου ἀνθρώπου τήν καρδιά δέ βρίσκει θέση ὁ Θεός, ἡ αἰωνιότητα, ὁ Οὐράνιος θησαυρός τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ. Δέ βρίσκουν θέση οὔτε καί οἱ φτωχοί, γιατί ἡ καρδιά αὐτοῦ τοῦ ἀνθρώπου μένει ἀσυγκίνητη καί στήν πιό μεγάλη δυστυχία καί συμφορά τῶν συνανθρώπων του. Αὐτόν καταδικάζει ὁ Κύριος, ὅταν λέει: «Μή θησαυρίζετε θησαυρούς ἐπί τῆς γῆς…», ἀλλά νά θησαυρίζετε οὐράνιους καί πνευματικούς θησαυρούς, τούς ὁποίους οὔτε «σής καί βρῶσις» δηλαδή οὔτε σκόρος καί σκουριά  ἀφανίζει καί οὔτε οἱ κλέφτες μποροῦν νά τούς κλέψουν. Ἄρα γιά νά κερδίσουμε τούς θησαυρούς τοῦ οὐρανοῦ πρέπει νά ζητοῦμε ἀπό τό Θεό τόν φωτισμό καί τή δύναμη γιά μιά ἀληθινή χριστιανική ζωή.

   Αὐτοί εἶναι οἱ πνευματικοί ἀγῶνες, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, τῆς ἀπελευθέρωσής μας ἀπό τή σκλαβιά τῆς ἁμαρτίας. «Ἰδού καιρός εὐπρόσδεκτος, ἰδού καιρός μετανοίας. Ἀποθώ-μεθα οὖν τά τά ἔργα τοῦ σκότους καί ἐνδυσώμεθα τά ὅπλα τοῦ φωτός». Γιά τόν ἀγώνα μας αὐτόν τῆς μετανοίας κατά τό ἀρχόμενο στάδιο τῶν ἀρετῶν, μόνο ὁ Θεός, μέ τή Χάρη Του, μπορεῖ νά μᾶς βοηθήσει. Γι’ αὐτό καί Τόν παρακαλοῦμε: «Μή ἀποστρέψης τό πρόσωπόν Σου ἀπό τοῦ παιδός Σου, ὅτι θλίβομαι˙ ταχύ ἐπάκουσόν μου˙ πρόσχες τῇ ψυχῇ μου, καί λύτρωσαι αὐτήν.» Ἀμήν.

Χρήστος Κ. Τσούβαλης

Άρχων Οστιάριος του Οικουμ. Θρόνου

Ἅγιοι Ἀνάργυροι 22.02.2015