Το «δικαίωμα» τής ευθύνης - Σοφία Καυκοπούλου

Το «δικαίωμα» τής ευθύνης

Της Σοφίας Καυκοπούλου

υπ. δρ. Θεολογίας – Μουσικού

Πόσες φορές ψάχνουμε γύρω μας υπευθύνους; Στην σκέψη των περισσοτέρων, υπεύθυνος είναι αυτός που φταίει για κάτι και καλείται να δεχθεί τις συνέπειες. Τις περισσότερες φορές κανένας δεν αναλαμβάνει την ευθύνη για κάτι. Ποιος είναι ο υπεύθυνος;; Άντε βρες τον τώρα! Μα για καλό τον θέλω! Α, μισό λεπτό, έρχεται! Αλήθεια, είναι τόσο κακό να είναι κάποιος υπεύθυνος ή τελικά το έργο τής υπευθυνότητας είναι τόσο δύσκολο;

Όντως, πολλές φορές λέμε ότι κάποιος είναι ανεύθυνος. Καλό παιδί, αλλά δεν μπορείς να στηριχθείς πάνω του. Δεν μπορεί να δείξει υπευθυνότητα. Όμως, όλοι μας υπάρχουν φορές που είτε έχουμε δείξει ανευθυνότητα –πολλές φορές τη λέμε και ανωριμότητα-, είτε αποποίηση ευθυνών. Η ευθύνη όμως είναι τόσο βαρύνουσας σημασίας, που πολλές φορές ο άνθρωπος λυγίζει, νοιώθει μικρός. Κατά περίεργο τρόπο όμως, όλοι ζητούν τα δικαιώματά τους και καλώς κάνουν. Θεωρούν ότι έχουν το δικαίωμα να συναποφασίζουν για τα κοινά, να εκφράζουν την γνώμη τους, να κατέχουν υπεύθυνες θέσεις κ.ά. Μα ποιοι είναι τελικά αυτοί που μπορούν να έχουν γνώμη;

Άνθρωποι που δεν μπορούν να συν-αισθανθούν τον ίδιο τον εαυτό τους, το ‘’είναι’’ τους, δεν μπορούν να έχουν την ευθύνη κανενός είδους κοινωνικής κατάστασης. Από τη μία, είναι τυχεροί, διότι κανείς δεν μπορεί να τούς επιρρίψει ευθύνες, από την άλλη όμως δεν μπορούν να έχουν το «δικαίωμα» τής ευθύνης! Στο σημείο αυτό, να διευκρινίσουμε ότι δεν αναφερόμαστε σε καμμία περίπτωση στους έχοντες κάποιο άλλο πρόβλημα που ίσως τούς στερεί την ευθύνη, αλλά στους οικειοθελώς, ή βιωματικώς, πνευματικά κολοβωμένους. Ανίκανος ευθυνών ο βασιλεύς! Και όταν είναι ανίκανος ευθυνών, τότε γίνεται μάλλον φερέφωνο ή μαριονέττα!

Η κατηγοριοποίηση των ειδών, είναι φυσικό φαινόμενο. Ας μην βιαστούμε να φθάσουμε σε κάποια νιτσεϊκή θεώρηση όμως. Κάθε τι, έχει ούτως ή άλλως τον σκοπό του και τον χαρακτήρα του. Δεν είναι ρατσισμός η κατηγοριοποίηση. Και είναι απολύτως αντιδεοντολογικό να λέμε ότι δεν υπάρχει, υπό τον φόβο της παρεξήγησης. Καλώς ή κακώς, υπάρχουν εκείνοι που συναισθάνονται την ευθύνη και εκείνοι που αδυνατούν. Όμως δεν μπορεί να πάρει η δεύτερη κατηγορία, το πράσινο φως για να πραγματοποιήσει κάτι. Ό, τι και να είναι αυτό, στο τέλος θα το αποποιηθεί και θα καταλήξει στην σφαίρα τού τυχαίου.

Εν κατακλείδι, πριν κατηγορήσουμε κάποιον για ανευθυνότητα, ας αναλογιστούμε τις φορές που τού επιτρέψαμε να αποφασίσει για κάτι και την κατάληξη που είχε στην πορεία αυτό. Τελικά, είναι δική μας όλη η ευθύνη, γιατί γνωρίζαμε, αλλά εθελοτυφλούσαμε. Χρόνια εθελοτυφλούμε, ακόμη και σαν έθνος. Όπως προείπαμε, το να μην μπορεί κάποιος να σηκώσει ευθύνες, είναι μεν, κατά κάποιον τρόπο καλή τύχη γι’ αυτόν, είναι όμως και ο λόγος για τον οποίο δεν μπορεί να έχει φωνή. Η ευθύνη, προαπαιτεί γενναιότητα!