«Ἀρετή στίς δύσκολες ὧρες» - π. Γρηγόριος Μουσουρούλης

Κυριακή Ι´Ἐπιστολῶν

«Ἀρετή στίς δύσκολες ὧρες»

 ( Α΄Κορ. δ΄9-16)

Α´ Στίς δύσκολες ὧρες νά φερόμαστε μέ ἀνωτερότητα.

Β´ Παιδαγωγία μέ ἀγάπη

****

          Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος στό σημερινό ἀπο­στολικό ἀνάγνωσμα μᾶς παρουσιάζει τήν πολυτάραχη καί ταυτόχρονα γεμάτη κινδύνους μαρτυρική ζωή τῶν ἀγίων Ἀποστόλων.

****

 Α´ Στίς δύσκολες ὧρες νά φερόμαστε μέ ἀνωτερότητα.

          Εἶμαι βέβαιος, γράφει στούς Κορινθίους ὅτι ὁ Θεός ἐμᾶς τούς Ἀποστόλους μᾶς  ἔδειξε μπροστά στά μάτια ὅλων ὡς τούς τελευταίους καί κατώτερους ἀπό ὅλους σάν νά εἴμασταν κατάδικοι, πού πρόκειται νά θανατωθοῦμε. Αὐτό τό λέγω, διότι γίναμε θέατρο, κοινό θέαμα σέ ὅλο τόν κόσμο καί στούς ἀγγέλους καί στούς ἀνθρώπους. Θεωρούμαστε ἀπό τούς ἄπιστους καί ἀσεβεῖς ἀν­θρώπους ἀνόητοι γιατί πιστεύουμε στόν Χριστό, ἐνῶ ἐσεῖς τήν ἴδια στιγμή θεωρεῖσθε φρόνιμοι καί ἔξυπνοι. Ἐμεῖς παρουσιαζόμαστε ἀδύνατοι καί καταδιωγμένοι, ἐνῶ ἐσεῖς φαίνεσθε δυνατοί διότι δέν σᾶς βρῆκε κανένας πειρασμός. Ἐσεῖς τιμᾶσθε καί δοξάζεσθε ἀπό τούς ἀνθρώπους ἐνῶ ἐμεῖς περιφρονούμεθα καί καταφρονούμεθα.

          Μέχρι τώρα πού σᾶς γράφω, ἐμεῖς οἱ Ἀπό­στολοι δοκιμάζουμε πολλές ταλαιπωρίες. Πεινοῦ­με, ὑποφέρουμε ἀπό τή δίψα στίς περιοδεῖες μας, δέν ἔχουμε ἀρκετά ροῦχα, δεχόμαστε κτυπήματα καί κακομεταχειρίσεις καί δέν στεκόμαστε πουθενά, ἀλλά συνεχῶς φεύγουμε ἐδῶ καί ἐκεῖ. Ἐπί πλέον κοπιάζουμε πολύ γιά νά ἐξασφαλίσουμε τά πρός τό ζῆν ἀναγκαῖα μέ τά ἴδια μας τά χέρια. Ὅταν οἱ ἐχθροί μας μᾶς λοιδοροῦν, μᾶς χλευάζουν καί μᾶς ἐμπαίζουν, ἐμεῖς εὐχόμαστε τό καλό τους. Ὅταν μᾶς διώκουν ἀνεχόμαστε μέ πραότητα ὅλους τούς διῶκτες μας. Ὅταν μᾶς συκοφαν­τοῦν καί μᾶς δυσφημοῦν, ἀπαντοῦμε μέ γλυκύτητα, μέ λόγια παρηγορητικά. Δέν μᾶς στενο­χωρεῖ πού ὅλοι μᾶς βλέπουν σάν σκουπίδια, καθάρματα καί ἀποσαρώματα. Γίναμε ἀποσπόγ­γι­σμα στά μάτια ὅλων.

          Θά πρέπει νά εἶναι κανείς ἀναίσθητος, γιά νά μείνει ἀσυγκίνητος καί ἀπαθής ὅταν διαβάζει τό κείμενο αὐτό τό θεόπνευστο, τοῦ θείου Ἀπο­στόλου. Οἱ ἅγιοι Ἀπόστολοι πού ἦσαν οἱ ἀληθινοί εὐεργέτες τῆς ἀνθρωπότητας· αὐτοί πού διέθεσαν τά πάντα γιά τούς ἄλλους, ὄχι μόνο δέν ἐτι­μῶντο ἀπό τούς περισσότερους ἀνθρώπους τῆς ἐποχῆς τους, ἀλλά ἀντιθέτως ἀντιμετώπιζαν ἐ­χθρική καί βάναυση συμπεριφορά. Ἀντιμετώπιζαν καθημερινά τίς περιφρονήσεις τῶν ἀνθρώπων, τήν κακότητα τῶν ἡγεμόνων καί τῶν δικαστῶν καί πολλῶν ἄλλων ἐχθρῶν τους. Καί πῶς ἀντι­δροῦσαν σέ ὅλους αὐτούς;  Οἱ ἄλλοι τούς περι­γελοῦσαν καί αὐτοί τούς εὐλογοῦσαν· τούς χλεύαζαν καί αὐτοί τούς συγχωροῦσαν, τούς ἐξευτέ­λιζαν κι αὐτοί τούς ἀπαντοῦσαν μέ λόγια καλωσύνης. Ἐκπληκτικό τό μεγαλεῖο τῆς ψυχῆς τους.

Τό ἡρωϊκό παράδειγμα τῶν ἁγίων Ἀπο­στόλων, ἀδελφοί μου, πρέπει νά μιλήσει καί στίς δικές μας ψυχές. Ἄν θέλουμε νά φέρνουμε ἄξια τό ὄνομα τοῦ χριστιανοῦ, εἶναι ἀνάγκη νά δείχνουμε καί ἐμεῖς τήν ἴδια συμπεριφορά μέ ἐκεί­νους ἀπέναντι ὅλων τῶν ἀνθρώπων πού μᾶς βλάπτουν μέ τόν ἕνα ἤ μέ τόν ἄλλο τρόπο. Νά συγχωροῦμε αὐτούς πού μᾶς ζημιώνουν. Νά ἀνεχόμαστε ἐκείνους πού μᾶς συκοφαντοῦν. Νά ὑπομένουμε τούς ἄλλους πού μᾶς ὑβρίζουν. Νά δείχνουμε μέ λόγια καί μέ ἔργα τήν ἀγάπη μας πρός ὅλους. Πιό συγκεκριμένα: Εἶπε κάποιο σκλη­ρό λόγο ὁ σύζυγος ἤ ἡ σύζυγος, ἡ πενθερά, τό παιδί μας. Μποροῦμε ἐμεῖς νά ἀπαντοῦμε μέ ψυχραιμία καί γλυκύτητα;  Μᾶς πρόσβαλε ὁ συνάδελφος σέ μία δύσκολη ὥρα. Μποροῦμε σέ μία ἄλλη περίπτωση νά τοῦ ποῦμε ἕνα καλό λόγο;  Μᾶς ἀδίκησε, μᾶς πίκρανε ἤ μᾶς συκοφάντησε ὁ γείτονας, ὁ συνάδελφος, ὁ ἀδελφός μας. Μπο­ροῦμε νά ξεχάσουμε τόν πόνο μας, καί σέ κάποια εὐκαιρία νά τοῦ μιλήσουμε μέ εὐγένεια;  Δέν ἀρ­κεῖ λοιπόν μόνο νά θαυμάζουμε τό μεγαλεῖο τῆς ἀρετῆς, τῆς ἀνεξικακίας τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων. Θά πρέπει νά μάθουμε νά τό μεταφράζουμε σέ πράξη στήν προσωπική μας ζωή.

Ἐάν ἡ συμπεριφορά αὐτή γίνει κανόνας στή ζωή μας, τότε καί ἄν χρειασθεῖ νά διεκδικήσουμε νομίμως τά δικαιώματά μας καί πάλι θά ὑπερισχύ­σει ἡ ἀγάπη μας καί δέν θά παραφερόμαστε ποτέ.  Γιά νά γίνει ὅμως πραγματικότητα γιά μᾶς ἡ ἀνεξίκακη συμπεριφορά, θά μᾶς βοηθήσει αὐτό πού λέγει στήν συνέχεια ὁ θεῖος Ἀπόστολος.

***

Β´ Παιδαγωγία μέ ἀγάπη

          Δέν σᾶς τά γράφω, λέγει ὁ Ἀπόστολος, ἐπειδή θέλω νά σᾶς ντροπιάσω γιά τή δική σας συμπεριφορά καί διαγωγή, ἀλλά ἐπειδή θέλω νά σᾶς συμβουλεύσω σάν παιδιά μου ἀγαπητά. «Ἐάν γάρ μυρίους παιδαγωγούς ἔχητε  ἐν Χριστῷ ἀλλ᾽οὐ πολλούς πατέρας». Ἄν ἔχετε πάρα πολλούς παιδαγωγούς, δέν ἔχετε ὅμως πολλούς πατέρες. Διότι ἐγώ σᾶς ἐγέννησα πνευματικῶς μέ τήν Χάρη πού μοῦ ἔδωσεν ἡ κοιννωία μου μέ τόν Χριστόν, διά τοῦ Εὐαγγελίου. Ἀφοῦ λοιπόν εἶμαι πατέρας σας, σᾶς παρακαλῶ νά γίνετε μιμητές μου.

          Ἡ τελική αὐτή προτροπή τοῦ Ἁγίου Ἀπο­στόλου ἀπευθύνεται καί σέ ὅλους ἐμᾶς. Ὡς χριστιανοί εἴμαστε καί ἐμεῖς πνευματικά παιδιά τοῦ θείου Παύλου. Αὐτός μᾶς δίδαξε, μαζί βέβαια καί μέ τόν Ἀπόστολο Βαρνάβα, τό εὐαγγέλιο τοῦ Χριστοῦ καί συνετέλεσε στό νά ἀναγεννηθοῦμε διά τῆς Ἐκκλησίας. Εἶναι πατέρας μας καί καλούμαστε νά τόν μιμηθοῦμε. Τό τελευταῖο αὐτό τμῆ­μα τοῦ ἀποστολικοῦ μας ἀναγνώσματος μᾶς προτρέπει μέν, ὅπως εἴπαμε, νά μιμηθοῦμε τό παράδειγμα τοῦ πνευματικοῦ μας πατέρα, ἀλλά μᾶς δείχνει περισσότερο τό μεγαλεῖο τῆς ψυχῆς του. Μᾶς τόν παρουσιάζει ὡς τόν ἄριστο παιδαγωγό. Δύο δέ ἦταν τά  κεντρικά στοιχεῖα, τά μέσα  πού χρησιμο­ποιοῦσε προκειμένου νά διαπαιδαγωγήσει τούς ἀν­θρώπους: ἡ πατρική νουθεσία καί ἡ ἀγάπη. Πρῶτα ἡ νουθεσία. Τώρα τή χρησιμοποιεῖ ἐδῶ γιά νά βοηθήσει τούς χριστιανούς τῆς Κορίνθου. Τήν ἴδια τακτική ἀκολούθησε καί στήν Ἔφεσο. Νουθετοῦσε τούς πιστούς τῆς πόλεως ἄλλοτε ὅλους μαζί καί ἄλλοτε  «ἕνα ἕκαστον» (Πράξ. κ΄31). Συμβούλευε, δίδασκε, τούς ἀνέλυε καί τούς ἐπεξηγοῦσε τό θεῖο θέλημα. Καθοδη­γοῦ­σε καί ὑπεδείκνυε πάνω σέ συγκεκριμένα θέματα τό σωστό. Μέ τόν τρόπο αὐτό βοηθοῦσε τίς ψυχές νά μαλακώσουν καί νά δεχθοῦν βοήθεια γιά διόρθω­ση τοῦς χαρακτῆρος καί τῆς ὅλης ζωῆς καί συμ­περιφορᾶς τους.

Μέ παρόμοιο τρόπο πρέπει νά ἐργασθοῦμε κι ἐμεῖς σήμερα.  Κάθε  γονέας καί παιδαγωγός πού καθοδηγεῖ καθημερινά νέους ἀνθρώπους καί μάλιστα σέ μιά ἐποχή τόσο δύσκολη καί ἁμαρ­τωλή σάν τή δική μας θά πρέπει νά ἔχει σέ ἄμεση χρήση τό ὅπλο τῆς νουθεσίας. Τά παιδιά θά ἐκ­δηλώσουν καί πείσματα καί θυμούς καί ζήλιες καί ἀντιδράσεις καί ξεσπάσματα, διότι εἶναι παιδιά καί μεγαλώνουν σέ συνθῆκες σκληρές. Ὅμως στήν οὐσία τά παιδιά ἀκοῦνε, κι ἄς λένε πολλοί ὅτι τά οἱ νέοι τῶν ἡμερῶν μας δέν δέχονται συμβουλή. Ἐμεῖς ἔχουμε χρέος νά προσφέρουμε τόν θεῖο λόγο ἀκραιφνῆ, καθαρό, χωρίς προσμίξεις κοσμικές.

          Κάθε παιδαγωγός, γονεύς ἤ δάσκαλος ὀφεί­λει ἀκόμη καί στίς πιό δύσκολες περιπτώσεις, νά ἀντιμετωπίζει τό κάθε παιδί ξεχωριστά μέ συμβουλές καί συζητήσεις, χωρίς νά τό ταπεινώνει ἤ νά τό προσβάλλει. Νά τό συμβουλεύει σέ κάποια στιγμή πού τό παιδί εἶναι ἤρεμο καί ὄχι ὅπως λέμε «ὅταν ἔχουν, ἀνάψει τά αἵματα». Νά τό νου­θετεῖ ἀπό τή νηπιακή ἡλικία, τότε πού αὐτό βάζει τά θεμέλια τῆς ζωῆς του.

          Τό μέσο τῆς νουθεσίας, ὅπως καί κάθε ἄλλο παιδαγωγικό μέτρο καί μέσο πρέπει νά γίνεται μέ αἰσθήματα γνήσιας καί εἰλικρινοῦς, ἀναγεν­νημένης χριστιανικῆς ἀγάπης.

****

          Αὐτή ἡ νουθεσία θά πρέπει ὅμως νά συνδυάζεται καί μέ τή γνήσια καί εἰλικρινῆ ἀγάπη. Ἀκόμη καί στίς πιό δύσκολες στιγμές τῶν ἐντά­σεων ὁ γονεύς ἤ ὁ παιδαγωγός θά πρέπει νά ἀν­τι­μετωπίζει τά παι­διά του μέ ἀγάπη καί αὐτοκυ­ριαρχία, χωρίς ξεσπάσματα, θυμούς, φωνές καί εἰρωνεῖες. Μέ εὐγένεια καί λεπτότητα Κυρίως ὅμως μέ αὐτοκυριαρχία, εἰρήνη ψυχῆς καί προσευχή.

          Βέβαια τό πράγμα εἶναι δύσκολο καί χρειάζεται νά ἔχουν οἱ γονεῖς μεγάλη ἀρετή, πραότητα καί ὑπομονή. Ἄς προσεύχονται μέ πίστη καί θέρμη στόν Ἅγιο Θεό, καί Ἐκεῖνος θά δίνει τή χάρη Του καί τόν φωτισμό Του, ὥστε καί οἱ γονεῖς νά δείχνουν ἀγάπη καί πραότητα, καί τά παιδιά νά μεταστρέφονται πρός τό ἀγαθό.

Αρχιμανδρίτης Γρηγόριος Μουσουρούλης

Ἱερός Καθεδρικός Ναός  Ἁγ.Ἰωάννου Λευκωσίας

Κυριακή  28.08.2016