Ελπίδα γιά το Φανάρι, την Χάλκη και την Ορθοδοξία. Αποκλειστική συνέντευξη του Μητροπολίτου Ελπιδοφόρου.

Ελπίδα γιά το Φανάρι, την Χάλκη και την Ορθοδοξία. 

Αποκλειστική συνέντευξη του Μητροπολίτου Ελπιδοφόρου.

Δεκεμβρίου 24, 2016 hephaestuswein

von   Heinz  und Georg Gstrein

Ο Σεβασμιώτατος Αγιος Προύσης, κ.κ. Ελπιδοφόρος είναι ένας πράγματι ελπιδοφόρος ιεράρχης του Οικουμενικού Θρόνου και αληθινό τέκνο της Πόλης. Γεννήθηκε κατά κόσμον Ιωάννης Λαμπρυνιάδης το 1967 στο Μακροχώρι της Κωνσταντινουπόλεως, σπούδασε Θεολογίαν και Βυζαντινολογίαν εις Θεσσαλονίκην, Βόννην και Λίβανο, Δρ. Θεολογίας, Καθηγητής στη Θεολογική Σχολή Θεσσαλονίκης. Χειροτονήθηκε Ιεροδιάκονος το 1994, ιερεύς το 2004 και Μητροπολίτης Προύσσης το 2011. Αρχιγραμματεύς της Ιεράς Συνόδου 2005/20011. Ηγούμενος της Ι.Μ. Αγίας Τριάδος, Χάλκη.

1.Αγιε Προύσης, το ονομά σας συνδέεται με την αναγέννηση της Χάλκης. Μπορείτε να μας πείτε στην αρχή, πως καταφέρατε να δώσετε νέα ζωή στη Ιερά Θεολογική Σχολή της Χάλκης παρ’ όλο πού απαγορεύει η Τουρκία ακόμα τη λειτουργίας της;

Σας ευχαριστώ για την ευκαιρία που μου δίνετε να επικοινωνήσω με το αναγνωστικό σας κοινό, το οποίο ως επί το πλείστον απαρτίζεται από πιστούς του Οικουμενικού μας Πατριαρχείου στη Διασπορά. Αυτό που γίνεται σήμερα στη Χάλκη αποτελεί ουσιαστικά την υλοποίηση, έστω και μερικώς, του οράματος του Πατριάρχη μας για αναγέννηση, όπως την ονομάσατε.
Επειδή όμως, ως γνωστόν, η επαναλειτουργία της Θεολογικής Σχολής δεν αποφασίστηκε ακόμα από την Κυβέρνησή μας, πήρα την ευλογία του Πατριάρχη να ενεργοποιήσουμε τον μοναστικό χαρακτήρα, να ξαναζωντανέψουμε την Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή Μονή της Αγίας Τριάδος, εντός της οποίας ιδρύθηκε το 1844 η Θεολογική Σχολή.

Όχι ότι πριν από μένα δεν υπήρχε το Μοναστήρι. Υπήρχε και είχε μάλιστα πάντα έναν Ηγούμενο. Η Μονή όμως δεν είχε αδελφότητα. Είχε μόνον έναν Ηγούμενο και κάποιον Ιερέα που άλλαζε κάθε τρεις μήνες και ερχόταν εκ περιτροπής από διάφορες Μητροπόλεις της Ελλάδος ή της Διασποράς. Έτσι, χωρίς να παραβιάσουμε τους Νόμους της χώρας μας, βάλαμε τη βάση για την ανάπτυξη των περαιτέρω δραστηριοτήτων μας: διοργάνωση συνεδρίων, ημερίδων, εκθέσεων έργων τέχνης, συναυλιών κλπ. Δώσαμε, τέλος, ιδιαίτερη σημασία στη διοργάνωση και ανάπτυξη της πολύτιμης Βιβλιοθήκης μας, όπως και στην ανάδειξη του ιστορικού κήπου που περιβάλλει το κτίριό μας. Όλα τα παραπάνω, μαζί με την δυναμική μας είσοδο και στον χώρο των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, ανέδειξαν ξανά την αξία και την δυναμική της Θεολογικής μας Σχολής.

2.Ποίοι είναι οι πιό σημαντικοί εταίροι της Χάλκης σε αυτά τα συνέδρια, συμπόσια, ημερίδες και ευδομάδες μελετών;

Οι πρώτοι μας εταίροι στις εκδηλώσεις αυτές ήταν οι γείτονές μας, οι εντόπιοι καλλιτεχνικοί, πολιτισμικοί και άλλοι σύλλογοι και φορείς της Πόλεως, στους οποίους κάναμε ένα «άνοιγμα» και μία «επίθεση φιλίας και συνεργασίας». Έπειτα ξεκινήσαμε συνεργασίες με Πανεπιστήμια της Ελλάδος και της Κύπρου, υπογράφοντας Μνημόνια Συνεργασίας στα πλαίσια των προγραμμάτων Erasmus της Ευρωπαϊκής Ένωσης φιλοξενώντας πολλούς φοιτητές και φοιτήτριες. Στις καλλιτεχνικές μας εκδηλώσεις, αλλά και στα συνέδρια που φιλοξενήσαμε, προσπαθήσαμε να γίνουμε η γέφυρα μεταξύ των δύο λαών, ώστε να αμβλυνθούν οι εντάσεις του παρελθόντος και να αποκατασταθεί κλίμα εμπιστοσύνης, φιλίας και ειρήνης, όπως αρμόζει να κάνει ένα πνευματικό και εκπαιδευτικό ίδρυμα όπως είναι η Θεολογική Σχολή της Χάλκης.

3.Πως βλέπετε το μέλλον της Χάλκης; Θα ανοίξει πάλιν και υπό ποιές συνθήκες μετά από το 1971;

Μετά από την μακροχρόνια αναμονή και τις διαψεύσεις των υποσχέσεων και τις αλλεπάλληλες απογοητεύσεις, είναι δύσκολο σήμερα να διατηρεί κανείς την ελπίδα ζωντανή. Αυτή είναι η αλήθεια. Επίσης αλήθεια, όμως, είναι ότι όταν εναποθέτει κανείς την ελπίδα του στο Θεό, αυτός δεν μας διαψεύδει ποτέ και εισακούει την προσευχή μας όταν εκείνος κρίνει ότι είναι η κατάλληλη στιγμή. Αυτό δεν σημαίνει ασφαλώς παραίτηση από τις προσπάθειές μας. Είναι γνωστό πόσο αγωνίζεται ο Πατριάρχης μας για την αποκατάσταση αυτής της αδικίας που μας έγινε σε χρόνους δίσεκτους. Η επαναλειτουργία της Σχολής είναι ίσως ο μόνος στόχος από τις εξαγγελίες του Πατριάρχη μας στην ενθρονιστήρια ομιλία του, ο οποίος δεν έχει πραγματοποιηθεί ακόμα. Μετά την εκπληκτική πραγματοποίηση της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου τον περασμένο Ιούνιο, την οποία τόσοι και τόσοι ονειρεύτηκαν αλλά δεν κατάφεραν να τη δουν να γίνεται, τίποτε δεν μας φαίνεται, πλέον, ακατόρθωτο, εφόσον έχουμε στο πηδάλιο της παγκόσμιας Ορθοδοξίας έναν Πατριάρχη της αξίας, της περιωπής και του βεληνεκούς του Πατριάρχου Βαρθολομαίου.

4.Πολλά ακούγονται για την ίδρυση ιδιωτικού Ρωμαίηκου Πανεπιστημίου στη Πόλη. Θα μπορούσε μήπως να επαναλειτουργήση η Χάλκη ως θεολογική σχολή ενός τέτοιου Πανεπιστημίου;

Είναι πολύ ευχάριστη είδηση πάντοτε να ακούει κανείς για προσπάθειες αναβίωσης του ρωμαίηκου πολιτισμού στην Πόλη, διότι πράγματι πολλά οφείλει η σύγχρονη και η παλαιότερη Τουρκία στους ρωμιούς καλλιτέχνες, επιστήμονες και ανθρώπους του πνεύματος γενικότερα. Εύχομαι να επιτύχουν οι προσπάθειες αυτές, τις οποίες ευλόγησε, άλλωστε, και το Πατριαρχείο μας. Υπάρχουν πολλές ιδέες για τον τρόπο επαναλειτουργίας της Θεολογικής Σχολής, οι οποίες όμως μπορούν να συζητηθούν μόνον, εάν εκφραστεί η σχετική πολιτική βούληση των αρμοδίων κρατικών οργάνων και αρχίσει ο διάλογος. Η λειτουργία μιας Σχολής δεν είναι δα και ο γόρδιος δεσμός. Λύσεις και φόρμουλες μπορούν να βρεθούν, όταν υπάρχει η βούληση και ο καλόπιστος διάλογος.

5.Κάποτε σχολίασε ειρωνικά ο Χρήστος Γιανναράς οτι η επαναλειτουργία της Χάλκης θα ήταν άχρηστη, διότι κανείς δεν θα πήγαινε να σπουδάσει εκεί. Οι παλαιές συνθήκες ζωής των ιεροσπουδαστών, ιδιαίτερα οι κοιτώνες τους, δεν είναι πια κατάλληλες για μία σύγχρονη Σχολή. Υπάρχουν καθόλου σχέδια για μια πιο άνετη διαβίωση των φοιτητών;

Για να είμαι ειλικρινής δεν γνώριζα αυτό το σχόλιο. Δεν έχει όμως σημασία ο σκεπτικισμός κάποιων για την ανάγκη επαναλειτουργίας. Σημασία έχει ότι το Οικουμενικό Πατριαρχείο αλλά και η Ορθόδοξη Εκκλησία εν γένει έχει επειγόντως ανάγκη από μία Θεολογική Σχολή του πνεύματος και του επιπέδου της Χάλκης. Πράγματι, το κτιριακό μας συγκρότημα έχει ανάγκη από ριζική ανανέωση των υποδομών του. Παρά ταύτα, όμως, ακόμα και υπό τις παρούσες συνθήκες, έχουν έρθει στη Σχολή πάνω από 7 νέοι άνθρωποι εξ Ελλάδος με σκοπό όχι απλά να σπουδάσουν Θεολογία για κάποια χρόνια και να αποχωρήσουν, αλλά για να γίνουν μοναχοί και αδελφοί της νεοσυσταθείσης αδελφότητας της Μονής μας και να εγκαταβιώσουν μονίμως εδώ. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν κάναμε προσπάθειες και προετοιμασίες για την κτιριακή αποκατάσταση: ήδη το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης εξεπόνησε μία αξιοθαύμαστη και άρτια από κάθε άποψη μελέτη για το κτίριό μας, η οποία εξεδόθη ήδη σε έναν ωραίο τόμο χάρη στη χορηγία της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος. Το μόνο που απομένει είναι να βρεθούν οι αναγκαίοι χορηγοί για την εκκίνηση του έργου.

6.Στα έξι περίπου χρόνια από την εκλογή σας ως Μητροπολίτη Προύσης μετατρέψατε την επαρχία σας απο τιτουλάρια σε ζωντανή εν ενεργεία εκκλησιαστική περιοχή με το άνοιγμα παλαιών, ερειπωμένων εκκλησιών και Μητροπολιτικό γραφείο μέσα στη Bursa. Αυτό προϋποθέτει και χρήματα και σχετικές άδειες των τουρκικών αρχών. Πως εξασφαλίσατε και τα μεν και τα δε;

Ανήκω στη νέα γενιά των Ιεραρχών του Οικουμενικού Θρόνου, η οποία είμαστε πνευματικά παιδιά του Πατριάρχου Βαρθολομαίου. Και όπως τα παιδιά θαυμάζουν και προσπαθούν να μιμηθούν τον πατέρα τους, έτσι και εμείς εμπνεόμαστε από τα οράματα του πνευματικού μας αρχηγού και προτύπου μας. Ο Πατριάρχης μάς δίδαξε να αγαπάμε την μικρασιατική ενδοχώρα που ερήμωσε με την ανταλλαγή των πληθυσμών. Μας πήρε από το χέρι και μας πήγε στα χωριά και τις πόλεις της Θράκης, της Βιθυνίας, της Ιωνίας, του Πόντου, της Καππαδοκίας, όπου τον διακονήσαμε στις ακολουθίες και στις Θείες Λειτουργίες που τέλεσε στα ερείπια των παλιών ναών μας και ψάλαμε μαζί του τρισάγια για την ανάπαυση των ψυχών των προγόνων μας. Ήταν, λοιπόν, αναμενόμενο όταν ήρθε η ώρα να προαχθούμε και να αναλάβουμε κάποια Μητρόπολη, να μη αρκεσθούμε στον τίτλο ως τιμητική διάκριση, αλλά να νιώσουμε την πρόκληση για αναβίωση της ορθόδοξης πίστης και παράδοσης στους χώρους αυτούς, υπό τα νέα, πάντοτε, δεδομένα. Προσωπικά ξεκίνησα με την ευχή του Πατριάρχη μας σε δύσκολους οικονομικά καιρούς, αλλά φαίνεται ότι ήταν θέλημα Θεού, διότι πολύ γρήγορα βρέθηκαν οι δωρητές και αγοράστηκαν δύο βυζαντινοί ναοί: η Παναγία η Παντοβασίλισσα στην Τρίγλια (14ος αι.) και οι Ταξιάρχες της Συγής (9ος αι.) και μία κατοικία ιερέως. Τώρα προσπαθούμε να τους ανακαινίσουμε, ώστε να αρχίσουν να λειτουργούν ως Ναοί. Με τις αρμόδιες αρχές δεν είχαμε κανένα πρόβλημα. Αντιθέτως μάλιστα, ήταν πολύ θετικές και ενθαρρυντικές. Το ίδιο θετικά με αντιμετώπισαν και κάτοικοι των δύο αυτών περιοχών, οι οποίοι με πολλή αγάπη και ενδιαφέρον αναμένουν την ολοκλήρωση του έργου.

7.Δεν είναι μόνο απόγονοι των Μικρασιατών πού επισκέπτονται την Μητροπολήν σας. Έχετε και αρκετό εντόπιο ποίμνιο, και μάλιστα νέους και νεαρές. Που τους βρήκατε? Υπήρχαν Κρυπτοχριστιανοί;

Πράγματι, στην αρχή λειτουργούσαμε μόνο με επισκέπτες και προσκυνητές από την Πόλη, την Ελλάδα και τη Διασπορά. Τώρα, όμως, έχουμε σταθερό ποίμνιο, διότι «ανακαλύψαμε» την ύπαρξη πλέον των χιλίων οικογενειών σλαβόφωνων ορθοδόξων χριστιανών, οι οποίοι προέρχονται από χώρες όπως η Ρωσσία, η Ουκρανία, η Ρουμανία, η Γεωργία κλπ και εργάζονται στη βαριά βιομηχανία της Προύσσης ή έχουν συνάψει μικτούς γάμους με τούρκους ή τουρκάλες. Για τους αδελφούς μας αυτούς μέχρι σήμερα στέλναμε μια φορά το μήνα κάποιον σλαβόφωνο κληρικό από την Πόλη για να τελέσει τη Θεία Λειτουργία. Από το νέο έτος, όμως, βρέθηκε μόνιμος σλαβόφωνος κληρικός, ο οποίος θα εγκατασταθεί στην Προύσα και θα έχει την μέριμνα του ορθοδόξου αυτού ποιμνίου. Κρυπτοχριστιανούς στην περιοχή της Προύσης δεν γνωρίζω.

8.Οι Αγιοι Πατέρες της Εκκλησίας ανεκάλυψαν και εις τους αρχαίους φιλοσόφους χριστιανικές αλήθειες. Τις αποδώσανε στη ύπαρξη του Λόγου Σπερματικού. Ειναι δυνατό να βρούμε παρόμοιο Λόγο και εις το Κοράνιον;

Οι Άγιοι Πατέρες σε κάθε εποχή ήταν οι πρωτοπόροι και οι πλέον προοδευτικοί άνθρωποι στις κοινωνίες στις οποίες έζησαν. Είχαν από το Θεό το χάρισμα της διακρίσεως του αγαθού από το μη αγαθό, της αλήθειας από την μη αλήθεια. Όταν έχεις το φως, κανένα σκοτάδι δεν αντέχει στο πέρασμά σου, διότι μοιραία και φυσικά διαλύεται ενώπιον του φωτός. Αυτό που μας λείπει σήμερα δεν είναι η γνώση του πού βρίσκεται ο Λόγος, η Αλήθεια και το Φως. Μας λείπει η αγάπη: η αγάπη που δεν κρίνει, που δεν καταδικάζει, που δεν κατηγοριοποιεί τους ανθρώπους. Όταν λείπει η αγάπη, τότε, εν ονόματι της αλήθειας, της όποιας αλήθειας θεωρεί ο καθένας ότι έχει, έρχεται η βία, το μίσος, ο πόλεμος, η αιματοχυσία. Η αγάπη είναι ο πρώτος καρπός του Αγίου Πνεύματος, κατά τον Απόστολο Παύλο. Ο δεύτερος είναι η χαρά και ο τρίτος είναι η ειρήνη. Με τον φωτισμό του Αγίου Πνεύματος και τον αμοιβαίο σεβασμό, Ευαγγέλιο και Κοράνιο μπορούν και πρέπει να συνυπάρξουν ειρηνικά, όπως γινόταν, έστω και με προβλήματα, τόσα χρόνια. Την άλλη επιλογή, αυτή της αιματοχυσίας, δεν την θέλει ο Θεός. Εύχομαι σε σας και σε όλους τους αναγνώστες σας ο νεογεννηθείς Κύριος να χαρίζει υγεία, ευτυχία, αγάπη και κυρίως την ειρήνη. Σας ευχαριστώ.