Δύο ἰσχυρά ὅπλα - π. Γρηγόριος Μουσουρούλης

Κυριακή Δ´Νηστειῶν

Λόγος εἰς τό Εὐαγγέλιον

Δύο ἰσχυρά ὅπλα

«Τοῦτο τό γένος ἐν οὐδενί δύναται ἐξελθεῖν, εἰ μή ἐν προσευχῇ καί νηστείᾳ» (Μάρκ. θ´29)

Φοβερό ἦταν τό δαιμόνιο πού βασάνιζε τόν νέο γιά τόν ὁποῖο μᾶς ἔκαμε λόγο τό σημερινό εὐαγγελικό ἀνάγνωσμα. Τόν ταλαιπωροῦσε μέ τέτοιο σκληρό τρόπο, ὥστε στό τέλος κάθε ἐπί­θεσης τόν ἄφηνε ξερό καί ἀναίσθητο. Τόν ὁδη­γοῦσε στό χεῖλος τοῦ θανάτου. Κανένας τρόπος δέν βρισκόταν γιά νά ἀπομακρυνθεῖ αὐτό τό πονη­ρό πνεῦμα ἀπό τόν δυστυχῆ νέο.

          Ὁ Κύριος Ἰησοῦς ὅμως, ὡς Θεός Παντοδύ­ναμος πού ἦταν, ἐξεδίωξε τό δαιμόνιο καί ἐθερά­πευσε τόν νέο. Στήν ἐρώτηση τῶν Μαθητῶν, γιατί οἱ ἴδιοι δέν μπόρεσαν νά τόν θεραπεύσουν, ὁ Κύριος τούς ὑπέδειξε δύο πανίσχυρα εἰδικά  ὅπλα μέ τά ὁποῖα θά μποροῦσαν νά ἐκδιώξουν τόν πονηρό στή συγκεκριμένη περίπτωση, ἀλλά καί πάντοτε νά ἀποκρούουν νικηφόρα τίς προσ­βολές του. Τά ὅπλα αὐτά εἶναι ἡ προσευχή καί ἡ νηστεία.

          Ἐπειδή ὁ παμπόνηρος ἐχθρός μας δέν παύει νά ἐξαπολύει ἐπιθέσεις ἐναντίον τῶν πιστῶν, καί νά προσπαθεῖ μέ διάφορους τρόπους νά μᾶς τα­λαιπωρεῖ καί νά μᾶς σπρώχνει στήν ἁμαρτία, εἶναι χρήσιμο νά γνωρίσουμε κάπως καλύτερα τά δύο αὐτά ὅπλα.

****

«Τοῦτο τό γένος ἐν οὐδενί δύναται ἐξελθεῖν, εἰ μή ἐν προσευχῇ καί νηστείᾳ»

          Τόν δυστυχῆ νέο τοῦ σημερινοῦ Εὐαγγε­λίου ὁ Κύριος τόν ἐλευθέρωσε μόνο μέ ἕνα του λό­γο. Καί ἀπέδειξε μέ τόν τρόπο αὐτό ὅτι ὅσο τρομερός καί ἄν εἶναι ὁ διάβολος, μέ ὅλη τήν πομπή καί τή συνοδεία του, μπροστά στή δύναμη τοῦ Κυρίου δέν μπορεῖ νά κάμει τίποτε. Δέν μπο­ρεῖ νά σταθεῖ μπροστά στόν Χριστό μας. Τρέμει, φεύγει καί  κυριολεκτικά ἐξαφανίζεται.

          Αὐτή λοιπόν τή δύναμη τοῦ Κυρίου πρέπει νά τή ζητοῦμε καί ἐμεῖς μέ τήν προσευχή, ζητών­τας τή δύναμή Του στόν πνευματικό μας ἀγώνα. Διότι ἡ προσευχή μᾶς φέρνει σέ ἐπικοινωνία καί ἐπαφή μέ αὐτόν τόν Παντοδύναμο Θεό. Καί ἐφ’ ὅσον, μέ θερμότητα καί πίστη καί ἀκλόνητη πεποίθηση στή δύναμή Του, ἐπικαλούμαστε τή βοήθειά Του, Ἐκεῖνος ἀποστέλλει τούς ἁγίους Ἀγγέλους γιά νά μᾶς προστατεύουν. Μᾶς ὁπλίζει μέ τή χάρη καί τή δύναμή Του. Μέ τήν προσευχή ὁ ἀδύνατος ἄνθρωπος γίνεται δυνατός, ὀχυρω­μένος καί ἀπρόσβλητος ἀπό τήν κακία τοῦ πονη­ροῦ δαίμονος. Ὁ Κύριος μέ τήν προσευχή διαλύει τά τεχνάσματα τοῦ πονηροῦ, σπάζει καί ἀχρη­στεύει τά δίχτυα, πού στήνει ὁ καταχθόνιος ἐ­χθρός τῆς ψυχῆς μας καί ἀποδεικνύει ἀνίσχυρα τά ἐναντίον μας σχέδιά του.

          Ἐπαναλαμβάνεται ὅ,τι συνέβαινε μέ τόν Κύριο ὅταν βρισκόταν ὡς ἄνθρωπος στή γῆ. Ἐκεῖνος ἔδιωχνε τούς δαίμονες «δακτύλῳ Θεοῦ»  (Λουκ. ια΄20), δηλαδή μέ τή θεϊκή δύναμη πού διέθετε, καθώς ἦταν ἑνωμένος μέ τόν Θεό Πατέ­ρα, καί μπροστά στήν ὁποία ἦταν ἀδύνατο νά ἀντέξουν τά πονηρά πνεύματα.

          Κατά ἀναλογία καί οἱ πιστοί, πού εἶναι ἑνω­μένοι μέ τόν Χριστόν, ἔχουν τό παντοδύναμο αὐ­τό χέρι τοῦ Θεοῦ νά τούς σκέπει καί νά τούς προστατεύει. Ἀρκεῖ νά προσευόμαστε μέ εὐλά­βεια καί μέ πίστη. Νά ζητοῦμε τή βοήθεια τοῦ Θεοῦ στόν καθημερινό μας ἀγώνα μέ θέρμη.

          Σήμερα μάλιστα οἱ πιστοί ἔχουμε στή διά­θεσή μας τούς κληρικούς τῆς ἁγίας μας Ἐκκλη­σίας οἱ ὁποῖοι μέ τή χάρη τῆς ἱερωσύνης ἐνισχύ­ουν ἰδιαιτέρως τίς προσευχές μας. Μᾶς προσφέ­ρουν μάλιστα μέ τά ἅγια Μυστήρια πάρα πολύ πλούσια τή δύναμη τοῦ οὐρανοῦ.

          Δέν δικαιολογούμαστε λοιπόν νά καταλαμ­βανόμαστε ἀπό πανικό, οὔτε ἐπιτρέπεται νά κα­ταφεύγουμε σέ ὕποπτα πρόσωπα, ὅπως τά «μέν­τιουμ», γιά νά μᾶς προστατεύσουν δῆθεν ἀπό τίς δαιμονικές ἀπειλές. Ὡς χριστιανοί στόν Θεό πρέ­πει νά καταφεύγουμε. Νά ἔχουμε στό σπίτι μας εὐτρεπισμένο εἰκονοστάσι καί νά μή παραλεί­πουμε νά κάμνουμε κάθε μέρα θερμή τήν προ­σευχή μας ἐπικαλούμενοι τή θεία ἐνίσχυση. Ὁ Ἅγιος Ἰωάννης τῆς Κλίμακος, τοῦ ὁποίου τιμοῦμε τή μνήμη σήμερα, μᾶς δίνει τήν ἑξῆς συμβουλή: «Ἰησοῦ ὀνόματι μάστιζε πολεμίους». Μέ τήν ἐπί­κληση τοῦ ὀνόματος τοῦ Ἰησοῦ μαστίγωνε καί δι­ῶχνε τούς ἐχθρούς σου τούς δαίμονες. Καί βεβαι­ώνει ὅτι «μέ τή δύναμη τῆς προσευχῆς νικῶνται εὔκολα οἱ ἐχθροί μας δαίμονες καί φεύγουν… καί μένει ἡ ψυχή μας <πεπληρωμένη>, γεμάτη ἀπό χαρά πού προέρχεται ἀπό τή θεία χάρη καί δύνα­μη.

          Ἄς ἀγωνιζόμαστε λοιπόν μέ τήν προσευχή καί τίς ἱερές τελετές τῆς Ἐκκλησίας μας καί μάλι­στα μέ τά ἱερά Μυστήρια νά εἴμαστε στενά συν­δεδεμένοι μέ τόν Χριστόν, ὥστε πράγματι νά φεύγει μακριά ἀπό ἐμᾶς ὁ Πονηρός. Ἰδιαίτερα θά βοηθηθοῦμε ὅμως, ἐάν μαζί μέ τήν προσευχή χρησιμοποιοῦμε καί τή νηστεία.

****

          Ἡ νηστεία προσδίδει στήν προσευχή μεγα­λύτερη δύναμη. Καθαρίζει τόν νοῦ ἀπό τά πάθη τοῦ σώματος καί τόν βοηθεῖ νά ἀνεβαίνει πιό εὔ­κολα πρός τόν Θεόν.

          Πέρα ὅμως ἀπό αὐτό ἡ νηστεία εἶναι τό πρῶτο καί βασικό στάδιο μιᾶς γενικώτερης προ­σπάθειας νά καθυποτάξουμε τόν κακό ἑαυτό μας καί νά τόν θέσουμε κάτω ἀπό τήν συνεχῆ ἐπί­βλε­ψη καί καθοδήγηση τοῦ Νόμου τοῦ Θεοῦ. Ὅ­σο ἡ λαιμαργία ἐξάπτει γενικῶς τά πάθη καί ἀνοί­γει κερκόπορτες στόν ἐχθρό, τόσο ἡ νηστεία ἰσχυ­ροποιεῖ τή θέληση καί φρουρεῖ τήν ψυχή. Ἡ νη­στεία εἶναι  μιά σπουδαία μορφή ἐγκράτειας, πού ἀπαιτεῖ θέληση καί αὐταπάρνηση ἐκ μέρους τοῦ χριστιανοῦ. Πάλι ὁ ἅγιος Ἰωάννης τῆς Κλίμακος λέγει ὅτι «ἡ νηστεία εἶναι μία βία τήν ὁποία ἀσκεῖ μέ τή θέλησή του ὁ ἄνθρωπος, ὁ ὁποῖος στενο­χωρεῖ τή φύση του καί τήν βιάζει νά πεινᾶ… καί νά διψᾶ… γιά νά καθαρισθεῖ ἀπό τίς κακίες της».

          Διότι ἡ νηστεία δέν εἶναι μόνο ἐγκράτεια τροφῶν, ἀλλά καί ἐγκράτεια παθῶν. Ὁ ἱερός Χρυσόστομος λέγει ὅτι μιλώντας γιά νηστεία ἐννοοῦμε «οὐ τήν τῶν βρωμάτων ἀποχήν μόνον, ἀλλά καί τήν τῶν ἁμαρτημάτων». Νηστεία λοιπόν εἶναι ἀποχή ὄχι μόνο ἀπό τίς τροφές ἀλλά καί ἀπό τά ἁμαρτήματα.

          Μέ αὐτή τήν ἔννοια μέ τή νηστεία πραγμα­τικά «τηροῦμεν» τόν ἑαυτό μας, ὁπότε, κατά τόν θεόπνευστο ἀποστολικό λόγο «ὁ πονηρός οὐχ ἅπτεται» (Α΄Ἰω. ε΄18), δέν μπορεῖ νά μᾶς ἐγ­γί­σει. Γι’ αὐτό ἄλλωστε, λέγει ὁ ἱερός Χρυσό­στο­μος, καί ὁ Κύριος ἐνήστευσε στήν ἔρημο, γιά νά μᾶς διδάξει «ἡλίκον ἡ νηστεία καλόν» πόσο μεγά­λο καλό εἶναι ἡ νηστεία καί πῶς γίνεται μέγιστο ὅπλο κατά τοῦ διαβόλου».

Ἀλλά καί ἡ πείρα μᾶς βεβαιώνει ὅτι ἡ κατά θεόν νηστεία, ὅταν γίνεται χωρίς ἐπίδειξη βοηθεῖ πολύ τόν πιστό. Τόν κάμνει προθυμότερο στήν προσευχή, περισσότερο ὑπομονητικό καί εἰρηνι­κό. Τόν βοηθεῖ σέ πνευματικότητα καί συγκεκρι­μένα στήν ταπείνωση. Ὁπότε ὁ ἄνθρωπος ἔχει πάνω του πλούσια τή Χάρη τοῦ Θεοῦ. Καί κατά συνέπεια εἶναι σέ θέση νά διακρίνει κάθε παγίδα τοῦ διαβόλου καί νά ἀποφεύγει τά «πεπυρωμένα βέλη» του. Εἶναι σέ θέση νά μάχεται καί νά διώ­χνει τόν πονηρό, μέ τή δύναμη πού τοῦ χορηγεῖ ἡ χάρη τοῦ Θεοῦ.

          Κατόπιν αὐτοῦ ἄς ρωτήσουμε τόν ἑαυτό μας. Αἰσθάνεται βαθειά τή μεγάλη πνευματική ἀξία τῆς νηστείας; Ἀκολουθεῖ συνειδητά μέ προ­σοχή καί μέ χαρά τήν ἐντολή τῆς νηστείας πού εἶναι ἐντολή τῆς Μητέρας μας Ἐκκλησίας; Ἤ μή­πως φερόμαστε ἐπιπόλαια καί γινόμαστε ἀπρόσε­κτοι στό συγκεκριμένο θέμα;Ἤ μήπως ἐπηρεα­σμένοι ἀπό κοσμικές ἰδέες παραβαίνουμε τή νη­στεία, χωρίς νά ὑπάρχει συγκεκριμένος λόγος ὑ­γείας καί χωρίς νά συνεννοηθοῦμε μέ τόν πνευ­ματικό μας;

          Ἄν φιλοσοφήσουμε λίγο γενικώτερα πάνω στή  στόν τρόπο ζωῆς τῆς σύγχρονης κοινωνίας, θά διαπιστώσουμε ὅτι πολλές ἀσθένειες, ἄγχη καί ἐπήρειες τοῦ πονηροῦ, ὀφείλονται κυρίως στό ὅτι παραθεωρεῖται αὐτός ὁ θεσμός.

******

«Τοῦτο τό γένος ἐν οὐδενί δύναται ἐξελθεῖν, εἰ μή ἐν προσευχῇ καί νηστείᾳ»

          Εἶναι χαρακτηριστικό ὅτι ὁ Κύριος μέ τρόπο κατηγορηματικό καί ἀπόλυτο προβάλλει τή δύνα­μη τῶν δύο αὐτῶν ὅπλων. «Ἐν οὐδενί δύναται ἐξελ­θεῖν», λέγει. Μέ τίποτε ἄλλο δέν μπορεῖ νά ἐκδιωχθεῖ τό πονηρό πνεῦμα παρά μόνο μέ τήν προσευχή καί τή νηστεία.

          Ἡ ἀλήθεια αὐτή, ἀδελφοί μου, ἄς μᾶς γίνει σύνθημα ἰσχυρό. Ἰδίως τώρα πού διανύουμε τήν περίοδο τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς. Μέ χαρά, προ­θυμία καί ἐνθουσιασμό ἄς συνεχίσουμε τόν ὡραῖο ἀγώνα τῆς προσευχῆς καί τῆς νηστείας, ὥστε μέ τή βοήθεια τοῦ Θεοῦ «τάς κεφαλάς τῶν ἀοράτων ἐχθρῶν συνθλάσαι». Νά συντρίψουμε τίς παγίδες τῶν ἀοράτων ἐχθρῶν μας καί νά φθά­σουμε νικητές στήν Ἁγίαν Ἀνάσταση.

Αρχιμανδρίτης Γρηγόριος Μουσουρούλης

Ἐκφωνήθηκε στόν Ἱερό Καθεδρικό  Ἁγίου Ἰωάννου Λευκωσίας,  Κυριακή  26.03.2017