«Τό ὁλοκαύτωμα τῆς Θείας Ἀγάπης» - π. Γρηγόριος Μουσουρούλης

Κυριακή Ε´Νηστειῶν

Λόγος εἰς τόν Ἀπόστολον

«Τό ὁλοκαύτωμα τῆς Θείας Ἀγάπης»

«Πόσῳ μᾶλλον τό αἷμα τοῦ Χριστοῦ καθαριεῖ τήν συνείδησιν ὑμῶν ἀπό νεκρῶν ἔργων» 

(Α´Κορ. η´13)

          Τά πυκνά νοήματα τῆς πρός Ἑβραίους ἐπιστολῆς τά ἀντικρύσαμε καί στό σημερινό ἀποστολικό ἀνάγνωσμα. Τέσσαρες μόνο στίχοι ἀπό τό ἔνατο κεφάλαιο, ἀλλά πόσο δύσκολοι; Καμμιά μετάφραση δέν μπορεῖ νά ἀποδώσει τά νοήματά τους. Ἀκόμη καί μιά ἐκτενής καί ἀνα­λυτική ἑρμηνεία τους δέν μπο­ρεῖ νά διευ­κρι­νήσει πλήρως τό ἱερό κεί­μενο. Ἕνα κείμενο τό ὁποῖο μέ μεγάλη εὐκο­λία εἰσ­δύει στόν πυρήνα τῆς λατρευτικῆς ζωῆς τοῦ Ἰσραήλ, πού εἶναι ἡ ἑορτή τοῦ Ἐξιλασμοῦ καί  ἑρμηνεύοντας μυστι­κές εἰκόνες καί αἰνιγματικούς συμβολισμούς, φανε­ρώνει τίς ἀπεριόριστες διαστάσεις τῆς Θυσίας τοῦ Ἀρχιε­ρέως μας Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ἡ ἑορτή, λοιπόν, τοῦ ἐξιλασμοῦ, τό βαθύτερο νόη­μά της καί ἡ σχέση της μέ τή Θυσία τοῦ Κυρίου μας, θά εἶναι τό θέμα πού θά μᾶς ἀπασχολήσει σήμερα.

****

« Πόσῳ μᾶλλον τό αἷμα τοῦ Χριστοῦ καθαριεῖ τήν συνείδησιν ὑμῶν ἀπό νεκρῶν ἔργων »

          Ἡ ἑορτή τοῦ ἐξιλασμοῦ ἀποτελοῦσε τήν μυστικώτερη ἑορτή τοῦ ἑβραϊκοῦ λαοῦ. Μιά ἑορτή πένθιμη. Ἑορτή μετανοίας καί ἐξαγνι­σμοῦ. Τό τελετουργικό της περιγράφεται στό 16^ο κεφάλαιο τοῦ βιβλίου τῆς Παλαιᾶς Διαθή­κης πού φέρει τόν τίτλο Λευϊτικό. Σύμφωνα λοιπόν μέ αὐτό τό τελετουργικό ἔπρεπε ὁ Ἀρχιερεύς πρῶτα νά θυσιάσει ἕνα μοσχάρι γιά τίς δικές του ἁμαρτίες καί μέ τό αἷμα του νά ραντίσει ἑπτά φορές τό «ἱλαστήριον», τό σκέ­πασμα δηλαδή τῆς Κιβωτοῦ τῆς Δια­θήκης, τό ὁποῖο βρισκόταν στό ἐσωτερικό τμῆ­μα τῆς Σκηνῆς τοῦ Μαρτυρίου, πού ὀνομαζόταν «Ἅγια τῶν Ἁγίων». Κατόπιν ἐπανελάμβανε τήν ἴδια διαδικασία, θυσιάζοντας ἕνα τράγο γιά τίς ἁμαρτίες τοῦ λαοῦ. Στή συνέχεια ἐξωμολογεῖτο τίς ἁμαρτίες τοῦ λαοῦ, ἀκουμπώντας τά χέρια του σέ ἕνα ἄλλο τράγο, τόν λεγόμενο «ἀπο­διοπομπαῖον τρά­γον». Τόν τράγο αὐτό κα­τόπιν τόν ἔδιωχναν σέ ἀπρόσιτο καί ἐρημικό τόπο. Τέλος ἀκολουθοῦσε ἡ θυσία ἑνός κρια­ριοῦ, πού καιγόταν ἐξ ὁλοκλήρου πάνω στό θυσιαστήριο καί γι' αὐτό λεγόταν ὁλοκαύ­τωμα. Αὐτή ἦταν σέ γενικές γραμμές ἡ ἑορτή τοῦ Ἐξιλασμοῦ.

          Ὁ σκοπός της ὅπως φανερώνει ἡ ἴδια ἡ ὀνομασία της, ἦταν ὁ ἐξιλασμός, ἡ δικαίωση δηλαδή τοῦ λαοῦ ἀπό τίς ἐνοχές τῶν παρα­βάσεων τοῦ Νόμου καί ὁ καθαρισμός του ἀπό τούς μολυσμούς τῆς ἁμαρτίας. Βέβαια γιά τό Μωσαϊκό Νόμο οἱ μολυσμοί τῆς ἁμαρτίας ἦταν κυρίως ἐξωτερικοί. Θεωροῦνταν π.χ. μολυ­σμέ­νοι καί ἀκάθαρτοι, ὅσοι τυχόν ἄγγιζαν ἕνα ζῶο, ἀπό αὐτά πού ἐθεωροῦντο ἀκάθαρτα, ἤ ὅσοι ἄγγιζαν ἕνα νεκρό ζῶο, ἤ ἕναν νεκρόν ἄν­θρωπο, ἤ τά ροῦχα ἑνός νεκροῦ ἀνθρώπου καί ἄλλα παρόμοια.

          Ἡ θυσία λοιπόν τοῦ Ἐξιλασμοῦ προστά­τευε τούς παραβάτες τῶν ἐντολῶν ἀπό σωμα­τικές πρόσκαιρες τιμωρίες, πού κανονικά ὤφει­λαν νά ὑποστοῦν. Δέν μποροῦσε ἡ θυσία ὅμως αὐτή νά ἐξαλείψει τήν ἐνοχή τῆς ἁμαρ­τίας ἀπό τήν ψυχή, ἦταν ἀνίσχυρη νά καθαρί­σει τήν ψυχή. Προσέφερε μόνο μία "σαρκός καθαρό­τητα", ἕνα σωματικό ἁγνισμό, ὥστε νά μπο­ροῦν νά  προσέρχονται ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ γιά νά τόν λατρεύσουν, χωρίς τόν φόβο νά ὑπο­στοῦν κάποια τιμωρία.

****

          Παρ' ὅλα αὐτά ὅμως ἡ θυσία τοῦ Ἐξιλα­σμοῦ, εἶχε καί κάποιο ἀκόμη, μυστικό, ἀλλά πάρα πολύ ση­μαντικό νόημα: ὅτι καλλιεργοῦσε τή συναί­σθηση τῆς ἁμαρτωλότητας τοῦ λαοῦ, ἦταν μιά "ἀνάμνησις ἁμαρτιῶν κατ' ἐνιαυτόν" (Ἑβρ. ι΄ε), μιά ἐτήσια ἐνθύμηση τῶν ἁμαρτιῶν πού βά­ραιναν τίς ψυχές ἐκείνων τῶν ἀνθρώ­πων πού παρέβαιναν τόν Μωσαϊκό Νόμο.   

Οἱ Ἑβραῖοι λοιπόν παίρνοντας μέρος στή θυσία τοῦ Ἐξιλασμοῦ, συνειδητοποιοῦσαν ἤ μᾶλλον μποροῦσαν καί ὄφειλαν νά συνηδει­τοποιήσουν, ὅτι εἶναι ἀμαρτωλοί καί ἔνοχοι. Αὐτόν δέ ἀκριβῶς τόν σκοπό ἐξυπηρετοῦσαν καί οἱ διατάξεις τοῦ Νόμου, πού θεωροῦσαν ἁμαρτωλό καί ἔνοχο ἀκόμη καί τό ἄγγιγμα τῶν ρούχων ἑνός νεκροῦ! Σκοπός τῆς ἑορτῆς ἦταν νά μπορέσουν νά καταλάβουν οἱ Ἑβραῖοι πόσο μεγάλο καί φρικτό κακό εἶναι ἡ ἁμαρτία, ἀφοῦ καί ἡ ἁπλή ἐπαφή μέ τά ἀποτελέσματά της μετέδιδε μολυσμό, ὁ ὁποῖος γιά νά καθαριστεῖ, ἔπρεπε νά προσφερθεῖ ἡ θυσία τοῦ Ἐξιλασμοῦ.

          Ἡ θυσία ὅμως αὐτή τήν ἴδια τήν ἁμαρτία δέν μποροῦσε οὔτε στό ἐλάχιστο νά συγχω­ρήσει. Διότι εἶναι ἀδύνατο "αἷμα ταύρων καί τράγων ἀφαιρεῖν ἀμαρτίας" (Ἑβρ. ι΄4). Ὄχι ἕνας, ἀλλά ὅλοι οἱ τράγοι τῆς γῆς κι ἄν θυσιάζονταν, οὔτε μιά ἁμαρτία δέν μποροῦσαν νά καθαρίσουν.

          Τό ἀποτέλεσμα λοιπόν ἦταν ὅτι ἡ ἴδια ἡ ἑορτή τοῦ Ἐξιλασμοῦ, καλλιεργώντας βαθειά τή συναίσθηση τῆς ἁμαρτωλότητος τοῦ λαοῦ, προέβαλλε ἔντονα τήν ἐπιτακτική ἀνάγκη τῆς μιᾶς καί μεγάλης ἐκείνης θυσίας, ἡ ὁποία θά μποροῦσε νά ἐξαλείψει τήν ἁμαρτία. Καί κατ' αὐτό τόν τρόπο ἡ θυσία τοῦ Ἐξιλασμοῦ ὄχι μόνο προεικόνιζε, ἀλλά καί ὁδηγοῦσε στή θυσία τοῦ Κυρίου. Προετοίμαζε δηλαδή τούς ἀνθρώπους νά τήν δεχθοῦν, ἀνάβοντας μέσα στίς ψυχές τους τόν πόθο γιά τήν ἀληθινή λύτρωση.

****

          Ἔτσι, ἀπό τό αἷμα, πού προσφερόταν στά Ἅγια τῶν Ἁγίων, φθάσαμε τώρα στό Αἷμα τοῦ Ἁγίου τῶν Ἁγίων!  Στήν μία καί μοναδική καί ἀτίμητη θυσία τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ. Τήν θυσία, πού ἡ δύναμή της εἶναι ἄπειρη καί μπορεῖ νά ἐξαλείφει ὄχι μόνο τήν ἐπιφάνεια τοῦ κακοῦ, ἀλλά καί τό βάθος του, τήν αἰτία του. Δηλαδή τήν ἁμαρτία. Καί ἔχει τή δυνατότητα αὐτή ἡ Θυσία τοῦ Κυρίου, διότι ὑπῆρξε ἑκούσια θυσία ἀνθρώπου ἀναμάρ­τη­του, ἀλλά καί γιά τό λόγο ὅτι αὐτός ὁ Ἀναμάρτητος ἄνθρωπος εἶναι ταυτόχρονα καί Θεός! Ἦταν τέλειος Θεός καί τέλειος ἄνθρω­πος, Θεάνθρωπος.

          Ἡ δέ θυσία, Του κατά τήν ὁποία, ὁ ἴδιος ὡς  μέγας καί αἰώνιος Ἀρχιερεύς "κατά τήν τάξιν Μελχισεδέκ,  θυσίασε τόν Ἑαυτό του γιά μᾶς, ὑπῆρξε θυσία αἰώνια. Διότι δι' αὐτῆς ὁ Κύριός μας μπῆκε μιά φορά γιά πάντα στά Οὐράνια Ἅγια τῶν Ἁγίων καί πέτυχε γιά χάρη μας λύτρωση αἰώνια καί παντοτινή.

          Λύτρωση, ὄχι πλέον ἀπό τούς μολυσμούς τοῦ Μωσαϊκοῦ Νόμου, ἀλλά ἀπό τά νεκρά ἔργα τῆς ἁμαρτίας, πού μολύνουν τή συνείδηση καί καθιστοῦν ἀκάθαρτη τήν ψυχή. Λύτρωση ἀπό τόν ἐγωϊσμό, τήν ὑπερηφάνεια, τήν ματαιο­δοξία, τή ζήλεια, τόν φθόνο, τό μίσος, τήν μνησικακία, τίς σαρκικότητες, τίς ἀκάθαρτες σκέψεις, τήν ἔνοχη περιέργεια, τήν φιλαρ­γυρία, τό θυμό καί ὅλα αὐτά τά τέρατα, πού φωλιάζουν στά βάθη τῆς ψυχῆς μας.

          Ἡ λύτρωση δέ αὐτή πού μᾶς χαρίζει ὁ Κύριος εἶναι αἰώνια!  Αὐτό σημαίνει ὅτι ἡ λύ­τρωση προσ­φέρεται καί σέ μᾶς, ὅπως καί στούς πιστούς ὅλων τῶν αἰώνων. Μᾶς προσ­φέρεται μέ τήν προϋπόθεση: ὅτι μετέχουμε στήν ἅγια Θυσία Του, προσερχόμενοι μέ θερμή μετάνοια καί εἰλικρίνεια στό ἱερό Μυστήριο τῆς Ἐξομολο­γήσεως καί κοινωνοῦμε, μέ τήν ἄδεια τοῦ πνευματικοῦ καί «μετά φόβου Θεοῦ, πίστεως καί ἀγάπης», τό Ἅγιο Σῶμα τοῦ Κυρίου καί τό Τίμιο Αἷμα Του στό μεγάλο καί φοβερό Μυστήριο τῆς Θείας Εὐχαριστίας.

****

« Πόσῳ μᾶλλον τό αἷμα τοῦ Χριστοῦ καθαριεῖ τήν συνείδησιν ὑμῶν ἀπό νεκρῶν ἔργων »

           Ὤ, ἀδελφοί! Ἀγαπημένοι τοῦ Κυρίου καί λυτρωμένοι μέ τό Αἷμα τῆς Θυσίας Του! Πλη­σιάζει Μεγάλη Ἑβδομάδα. Ξαναζωντανεύει μπροστά μας ἡ μεγάλη καί αἰώνια Θυσία τοῦ Χριστοῦ μας. Ἐκεῖνος πρόσφερε τόν Ἑαυτό Του ὁλοκαύτωμα στό θυσιαστήριο τῆς ἄπειρης, τῆς θεϊκῆς Του  ἀγάπης γιά μᾶς! Ἐμεῖς;

Εὐχθεῖτε μας, Μακαριώτατε Πάτερ καί Δέ­σποτα, νά ἀνταποκριθοῦμε κι ἐμεῖς στήν ἀγάπη Του! Νά προσφέρουμε τή ζωή μας ὁλόκληρη -  ὁλοκαύτωμα καί ἐμεῖς – στό ἴδιο Θυσιαστήριο. Τό Θυσιαστήριο τῆς ἀγάπης. Τῆς τέλειας καί παντοτινῆς ἀφοσίωσής μας πρός Ἐκεῖνον πού εἶναι ὁ Ἀρχιερεύς «τῶν μελλόντων ἀγαθῶν» καί Κύριος τοῦ σύμπαντος κόσμου, καί τούς ἀδελφούς Του, πού εἶναι καί δικοί μας ἀδελφοί. Καί τότε ὁ Οὐρανός θά ἀνοίξει γιά νά μᾶς δεχθεῖ αἰώνια στήν ἀτελείωτη χαρά καί δόξα του.

 Αρχιμανδρίτης Γρηγόριος Μουσουρούλης