Ἡ ὑπέρτατη ἐντολή - π. Γρηγόριος Μουσουρούλης

Κυριακή ΙΖ΄ (Β΄Λουκᾶ)

Ὁμιλία εἰς τό Εὐαγγέλιον

Ἡ ὑπέρτατη ἐντολή

(Λουκ. στ´31-36)

Α΄. Ἡ ὑπέρτατη ἐντολή

Β΄. Ὁ μισθός

         

          Ἡ εὐαγγελική περικοπή πού ἀκούσαμε σήμερα, Μακαριώτατε, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, ἔχει χαρακτηρισθεῖ ὡς ὁ «χρυ­σοῦς κανών» τοῦ Εὐαγγελίου. Εἶναι παρμένη ἀπό μιά ὁμιλία τοῦ Κυρίου, ὅπως μᾶς τήν διασώζει ὁ ἱερός Εὐαγγελιστής Λουκᾶς, καί ἡ ὁποία ἀντιστοιχεῖ κατά τά νοήματά της πρός τή γνωστή μας ἐπί τοῦ Ὄρους ὁμιλία πού περιλαμβάνεται στό κατά Ματθαῖον Εὐαγγέλιο. Νά τήν μελετήσουμε μέ προσοχή.

******

          «Ὅ μισεῖς μηδενί,  ποιήσῃς» εἶναι ἡ θεό­πνευστη συμβουλή τήν ὁποία, ὅπως μᾶς πληροφορεῖ  τό κείμενο τῆς Π.Διαθήκης, ἔδωκεν ὁ δίκαιος Τωβίτ στό γιό του Τωβία πρίν ἀναχωρήσει γιά τούς Ράγους τῆς Μηδίας γιά οἰκογενειακή ὑπόθεση (Τωβίτ δ΄15). Αὐτό τό ὁποῖο ἀποσ­τρέφεσαι σύ καί δέν θά ἤθελες νά σοῦ τό κάμουν οἱ ἄλλοι, νά μή τό κάμεις ποτέ σέ κανένα.
Προέ­κταση τοῦ ἁγιογραφικοῦ αὐτοῦ λόγου εἶναι τό παροιμιῶδες ρητό «ὅ σύ μισεῖς, ἑτέρῳ μή ποιή­σῃς» πού ἔδιναν στόν περιούσιο λαό οἱ ραβῖνοι τοῦ ἀρχαίου Ἰσραήλ. Μέ ἄλλα λόγια: Ρώτησε τόν ἑαυτό σου: Θά ἤθελες νά σέ βλάψει ὁ πλησίον σου; Καί κατά προέκταση, θά σοῦ ἄρεσε νά βλέπεις γύρω σου μιά κοινωνία –ζούγκλα, ὅπου ὡς θηρία οἱ ἄνθρωποι θά ἐπιτί­θενταν καί θά κατασπάρασ­σαν ὁ ἕνας τόν ἄλλο;

          Ἑπομένως συγκρατήσου. Τιθάσευσε τίς ὅποιες πρωτόγονες παρορμήσεις σου. Βάλε φρα­γμούς στόν ἑαυτό σου.   Αὐτά συμβούλευε καί παράγγελλε ὁ Μωσα­ϊκός Νόμος προκειμένου νά φέρει μέ τρόπο ἐπα­γωγικό τόν ἀνυπότακτο προχριστιανικό κόσμο σέ κάποιο λογαριασμό.

          Ἦλθεν ὅμως ὁ Κύριός μας, ὁ Υἱός καί Λόγος τοῦ Θεοῦ καί συμπλήρωσε, ὁλοκλήρωσε καί τελει­οποίησε τόν πρῶτο ἐκεῖνο Νόμο. Τώρα μέ τή διδασκαλία Του  φράσσει πλέ­ον τόν δρόμο πρός τόν γκρεμό καί ἀνοίγει προο­πτικές πρός τά ὕψη τῆς ἀρετῆς. Λέγει: ὅπως θέλετε νά συμπεριφέρονται σέ σᾶς οἱ ἄλλοι ἄν­θρωποι, ἔτσι νά φέρεσθε καί σεῖς σ’ αὐτούς. Καί συνεχίζει: Αὐτή τή συμπεριφορά τή χρωστᾶτε σέ ὅλους τούς ἀνθρώπους, διότι, ἄν ἀγαπᾶτε μόνον αὐτούς πού σᾶς ἀγαποῦν, τί ἄξιο ἀμοιβῆς ἔχετε κάνει καί περιμένετε νά σᾶς ἀνταμείψει πλουσιο­πάροχα ὁ Θεός. Μήπως καί οἱ διεφθαρμένοι ἄν­θρωποι δέν ἀγαποῦν τούς φίλους τους; Καί ἄν εὐεργετεῖτε αὐτούς πού σᾶς εὐεργετοῦν, τί ἄξιο ἀμοιβῆς κάνετε; Ἀφοῦ καί οἱ ἀμαρτωλοί τό ἴδιο κάνουν. Κι ἄν δανείζετε σ’αὐτούς ἀπό τούς ὁποίους περιμένετε ὅτι ἀσφαλῶς θά πάρετε πίσω τά χρήματά σας, ποιά χάρη σᾶς ὀφείλει ὁ Θεός; Καί οἱ ἁμαρτωλοί τό ἴδιο δέν κάνουν; Δανείζουν στούς ὅμοιούς τους, γιά νά ξαναπάρουν πίσω τά χρήματά τους, κι ἄν χρειασθεῖ κάποτε νά μπο­ροῦν νά δανεισθοῦν καί αὐτοί.

          Λοιπόν, ἐσεῖς οἱ ἀληθινοί ἀκόλουθοί μου, καταλήγει ὁ Κύριος, δέν πρέπει νά  ἀρκεσθεῖτε σ’ αὐτά. Ἀλλά νά ἀγαπᾶτε τούς ἐχ­θρούς σας καί νά τούς εὐεργετεῖτε καί νά τούς δανείζετε χωρίς νά περιμένετε ἀνταπόδοση ἀπ’ αὐτούς.

          Τά ὄντως ἐπαναστατικά αὐτά λόγια τοῦ Κυρίου μας εἶναι ἀποτελοῦν τόν πυ­ρήνα τῆς πίστεώς μας, τόν ἄξονα γύρω τοῦ ἱεροῦ Εὐαγγελίου. Ὁλόκλη­ρη ἡ  διδασκαλία τῆς Καινῆς Διαθήκης συμπυκνώ­νεται ἀκριβῶς σ’ αὐτή τήν ἐντολή τοῦ Κυρίου πού μιλάει γιά τήν ἀγάπη πρός τούς ἐχθρούς. Ἡ ἐντολή αὐτή ἔχει τόσο μεγάλες διαστάσεις, ὥστε ξεπερνάει σέ ἀσύλληπτο βαθμό ὅλα τά ἀνθρώπινα. Διότι ἀκριβῶς εἶναι ἡ ἐντολή πού μᾶς ἀποκαλύπτει τόν τρόπο ζωῆς τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ μας, ἀφοῦ ὁ Θεός εἶναι ἀγάπη. Τό δέ ἀποκορύ­φωμα τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ ὑπῆρξε τό ὅτι γιά μᾶς τούς ἐχθρούς Του ἔγινε καί ἄνθρωπος καί ἀνέλαβε στούς ἅγιους ὤμους Του τό βάρος τῶν ἁμαρτιῶν μας.

          Κατόπιν ὅλων αὐτῶν μή νομίσει κανείς ἀπό ἐμᾶς ὅτι εἶναι ἀληθινός χριστιανός, ἄν δέν ἔχει καταλάβει τή δύναμη τῆς ἐντολῆς τῆς ἀγάπης πρός τούς ἐχθρούς. Ἄν ἐντοπίζει μέσα στήν καρ­διά του μίσος, ἀντιπάθεια, μνησικακία γιά κάποιον ὁ ὁποῖος τόν ἀδίκησε ἤ μέ ὁποιοδήποτε τρόπο τόν ἔβλαψε ἤ τόν περιφρόνησε, ἄς γνωρίζει ὅτι βρίσκεται μακριά ἀπό τόν Θεόν, ὅτι δέν γνωρίζει τόν Θεόν παρά ἐλάχιστα ἴσως.

          Δέν ὑπάρχει, ἀδελφοί μου, πιό ὑπέροχο ἄθλημα καί πιό μεγαλειῶδες ἀγώνισμα ἀπό τό ἄθλημα καί τό ἀγώνισμα τῆς ἀγάπης πρός τούς ἐχθρούς. Ἄθλημα ὑπέροχο καί ταυτόχρονα πολύ δύσκολο. Ἀποτελεῖ τήν πιό μεγάλη ἐπιστήμη ἡ ἀγάπη πρός τούς ἐχθρούς καί εἶναι μακάριος καί εὐτυχισμένος ὁ ἄνθρωπος πού σπουδάζει τή δυ­σκολότατη αὐτή ἐπιστήμη καί ἀγωνίζεται νά τήν ἐφαρμόσει.

******

          Νά ἀγαπᾶτε, λέγει ὁ Κύριος, τούς ἐχθρούς σας καί νά τούς δανείζετε καί νά τούς εὐεργετεῖτε καί τότε «ἔσται ὁ μισθός ὑμῶν πολύς ἐν τοῖς οὐρανοῖς»· θά ἔχετε μεγάλο μισθό ἀπό τόν Θεόν καί θά ἀναδειχθεῖτε «υἱοί ὑψίστου». Θά ἀναδει­χθεῖτε ὅμοιοι πρός Αὐτόν, καθ’ ὅτι καί ὁ Θεός εἶναι εὐεργετικός στούς ἀχάριστους καί πονηρούς ἀν­θρώπους. Νά γίνεσθε εὔσπλαγχνοι, «οἰκτίρμο­νες», ὅπως εἶναι οἰκτίρμων καί εὔσπλαγχνος ὁ οὐράνιος Πατέρας σας.

          Θέ ἔχετε πολύ μεγάλο μισθό ἀπό τόν Θεόν, ἐβεβαίωσεν ὁ Κύριος. Μέ τά λόγια αὐτά ὁ καρδιο­γνώστης Κύριος ζητᾶ νά γυρίσει τό τιμόνι τῆς ζωῆς μας κατά 180⁰. Σέ μιά ἐποχή κρίσης πού οἱ μισθοί καί οἱ συντάξεις περικόπτονται κατά τρόπο ἀνελεήμονα στό ὄνομα τῆς οἰκονομικῆς κρίσης. Τώρα πού κάποιοι καλυπτόμενοι πίσω ἀπό αὐτό τό φαινόμενο τῆς οἰκονομικῆς δυσπρα­γίας ἀδι­κοῦν τούς ἐργαζομένους στίς ὑπηρεσίες τους, καθυστεροῦν τούς μισθούς χω­ρίς νά σκέπτονται τόν πόνο καί τήν ἀγωνία τοῦ φτωχοῦ βιοπολαστῆ γιά τή στοιχειώδη συν­τή­ρηση τῆς οἰκογένειάς του, ὁ Κύριος στρέφει τή σκέψη καί τά ἐνδι­α­φέροντα καί τίς ἐπιδιώξεις μας σέ ἄλλου εἴδους μισθούς.

          Εἶναι ὄντως σκληρή ἡ δοκιμασία νά ἐργάζεται κανείς καί νά μήν ἀμείβεται ἀνάλογα. Καί ὄχι μόνο αὐτό, ἀλλά, ὅπως εἴπαμε, νά τοῦ περικό­πτονται καί αὐτές οἱ νόμιμες κατώτερες ἔστω ἀπολαβές καί νά καταδικάζεται ἀπό τούς ἐπιτήδειους σέ ἀναγκα­στική πτωχεία.

          Ἐδῶ ὅμως εἶναι τό κρίσιμο σημεῖο. Μέ τά λόγια του ὁ Κύριος, μέ τήν ὑπόσχεση μεγάλου μισθοῦ στόν οὐρανό, θέλει νά μᾶς δείξει ὅτι δέν πρέπει νά ἐξαντλούμαστε σέ πράγματα μηδαμινά, γήινα  καί ἀσήμαντα. Θέλει χωρίς νά παραθεωρεῖ τήν ἀνάγκη ἐξασφάλισης τοῦ ἐπιουσίου, μιᾶς ἀξιοπρεποῦς ζωῆς, νά μᾶς βοηθήσει νά καταλάβουμε ὅτι ἀπό τόν Θεόν πρέπει νά ζητᾶμε αὔξηση μισθοῦ καί ὄχι ἀπό τούς ἀνθρώπους. Ἀγωνιζό­μαστε πολλές φορές μέ πάθος, ἀκόμη καί μέ κίνδυνο τῆς ζωῆς μας γιά λίγα σκύβαλα, ἄχυρα. Ἀγωνι­ζόμαστε  χωρίς νά ξέρουμε τί ζητᾶμε καί τί πρα­γματικά ἔχουμε ἀνάγκη. Καί γι’ αὐτό ὑπο­φέ­ρουμε. Βασανιζόμαστε, ταλαιπωρούμαστε καί δυστυχοῦμε. Ἔχουμε χάσει τόν προσανα­τολισμό μας, ἔχουμε χάσει τόν σκοπό τῆς ζωῆς μας, ἤ μήπως  καί δέν ἔχει σκοπό ἡ ζωή κάποιων ἀδελφῶν μας;

          Ἐπιτρέψετέ μου νά ἀπευθύνω στή συνέχεια  κάποιες ἐρω­τήσεις σέ δεύτερο ἑνικό πρόσωπο.  Ἀδελφέ μου, πιστεύεις στήν αἰώνια ζωή; Ἀσφα­λῶς πιστεύεις. Πιστεύεις πώς ὁ Κύριος ἔχει ἑτοι­μάσει γιά μᾶς βασιλεία ἄπειρης δόξας καί χαρᾶς; Βεβαίως τό πιστεύεις. Δέχεσαι ἀκόμη πώς αὐτός ἀκριβῶς εἶναι ὁ σκοπός τῆς ζωῆς μας καί τό τελικό νόημά της; Καί αὐτό χωρίς ἀμφιβολία τό πιστεύεις καί τό βεβαιώνεις μέ ὅλη σου τήν καρδιά.

          Τότε, ἀδελφέ μου, τό πράγμα εἶναι ὁλοφά­νερο. Σημαίνει πώς πρέπει νά ἀγωνισθοῦμε μέχρι θανάτου γιά τήν αὔξηση τοῦ μισθοῦ μας. Μάλι­στα τοῦ μισθοῦ μας. Ὄχι ὅμως τοῦ ἐπίγειου· καί αὐτόν τόν χρειαζόμαστε καί δέν τόν παραθεωροῦμε· νά ἀγωνιζόμαστε γιά τήν αὔξηση αὐτοῦ τοῦ μισθοῦ πού ὑπόσχεται ὁ Κύριος στούς ἀληθινούς πιστούς του: «ἔσται ὁ μισθός ὑμῶν πολύς». Διότι ἐδῶ δέν πρόκειται γιά αὔ­ξη­ση μερικῶν δεκάδων ἤ ἑκατοντάδων εὐρώ. Ἐδῶ δίνονται ποσά ἀστρονομικά, ἀμύθητα ποσά. Ὁ ἄνθρωπος γίνεται μέτοχος ἄπειρου πλούτου. Καί ὄχι μόνο μέτοχος. Θεός γίνεται ὁ ἄνθρωπος. Υἱός τοῦ Ὑψίστου. Καί κατά συνέπεια κληρονόμος τῆς βασιλικῆς περιουσίας τοῦ Πατέρα του, πού εἶναι ὁ βασιλεύς τῶν βασιλευόντων καί κύριος τῶν κυριευόντων. Ὁ παντοκράτωρ Κύριος καί Δημιουργός τοῦ Σύμπαντος.

          Ἄν μπορούσαμε ἔστω καί γιά μιά στιγμή νά δοῦμε τί ἔχει ἑτοιμάσει ὁ Θεός γιά τούς πιστούς Του στή Βασιλεία Του, ὅλη ἡ δόξα καί ὁ πλοῦτος τοῦ κόσμου δέν θά μᾶς φαινόταν παρά σάν ἕνα ὄνειρο φευγαλέο. Θά μᾶς φαινόταν σάν μιά σκόνη καί στάχτη καί τό μόνο πού θά μᾶς ἀπασχολοῦσε θά ἦταν ὁ ἀγώνας μας.

*****

          Προσέξαμε ὅμως, ἀδελφοί, ποιός εἶναι ὁ ἀγώνας μας; Εἶναι αὐτός πού ἤδη ἀναφέραμε, ὁ ἀγώνας τῆς ἀγάπης πρός τούς ἐχθρούς. Ὁ ἀγώνας γιά τήν ἐφαρμογή τῆς ἐπιστήμης τῶν ἐπιστημῶν πού ἀνεβάζει τόν ἄνθρωπο στόν οὐρανό. Ἀξίζει νά τόν ἀναλάβουμε ὅλοι μας καί μέ ὅλη μας τήν καρδιά. Εὐχηθεῖτε το < Μακαριώτατε, σέ ὅλους ἐμᾶς τά πνευματικά σας παιιδιά.

Ἀρχιμανδρίτης Γρηγόριος Μουσουρούλης

Ἐκφωνήθηκε στόν Ἱερό Καθεδρικό  Ἁγίου Ἰωάννου Ἀρχιεπισκοπῆς Λευκωσίας,  Κυριακή 01.10.2017