Σημεία χαιρετισμού του Προέδρου της Δημοκρατίας κ.Προκοπίου Παυλοπούλου κατά την κήρυξη της έναρξης των εργασιών της Δεύτερης Διεθνούς Διάσκεψης των Αθηνών με θέμα: «Θρησκευτικός και πολιτιστικός πλουραλισμός και ειρηνική συνύπαρξη στη Μέση Ανατολή»

Μακαριώτατε,

Μακαριώτατοι Πατριάρχες και Προκαθήμενοι,

Αγιώτατοι,

Σοφολογιώτατοι,

Κύριοι Υπουργοί,

Κύριοι Βουλευτές,

Κυρίες και Κύριοι,

Η δεύτερη Διεθνής Διάσκεψη, με θέμα «Θρησκευτικός και Πολιτιστικός Πλουραλισμός και Ειρηνική Συνύπαρξη στη Μέση Ανατολή», στην οποία μετέχετε, είναι εξόχως σημαντική, ίσως δε ακόμη πιο επίκαιρη από την πρώτη, η οποία διεξήχθη, μ’ εξαιρετική επιτυχία, πριν από δύο χρόνια, εδώ στην Αθήνα.

Ι. Οι λόγοι, για τους οποίους θεωρώ ότι η παρούσα Διάσκεψη εμφανίζεται πάντοτε εξαιρετικά επίκαιρη είναι οι ακόλουθοι:

A. Κατ’ αρχήν, εξακολουθούν να ισχύουν πλήρως όσα είχα αναφέρει και τότε, όταν, κατά τον εναρκτήριο χαιρετισμό μου, τόνισα ότι τα τεκταινόμενα στην Μέση Ανατολή κλονίζουν επικίνδυνα τα θεμέλια της Ειρήνης και της ειρηνικής συνύπαρξης των Λαών στην εν λόγω περιοχή.

Όμως, η αγωνία όλων μας είναι ακόμη εντονότερη σήμερα, αφού ο πόλεμος συνεχίζεται, εντείνοντας έτσι την διεθνή αβεβαιότητα ως προς το πότε και πώς θα τερματισθεί, ποιες θα είναι οι τελικές συνέπειές του και πώς θα επουλωθούν οι μεγάλες πληγές που έχει ήδη προκαλέσει και, δυστυχώς, συνεχίζει να προκαλεί.

Β. Είχα τότε επισημάνει ότι, λόγω της «έκρηξης», κυριολεκτικώς, των ροών προσφύγων πολέμου, τα πλήγματα κατά της Ειρήνης διαμορφώνουν συνθήκες ανθρωπιστικής κρίσης, αντίθετης προς κάθε έννοια Πολιτισμού και Δικαιοσύνης, η οποία προσλαμβάνει έτσι οιονεί πλανητικές διαστάσεις. Στις μέρες μας, ο πόλεμος συνεχίζεται, η τρομοκρατική βαρβαρότητα του ISIS ενδημεί, με συνέπεια τα κυρίως θύματα των δύο αυτών, τόσο δυσμενών εξελίξεων στην περιοχή της Μέσης Ανατολής, να είναι οι Άνθρωποι, ανεξαρτήτως της θρησκείας τους. Και μάλιστα, τόσον εκείνοι που εξακολουθούν να μένουν εκεί, δηλαδή στις πατρογονικές τους εστίες, όσο και εκείνοι που ξεριζώθηκαν, προκειμένου να διασώσουν τις ζωές τις δικές τους, όπως και των οικείων τους, μ’ έμφαση στα παιδιά, τα μεγαλύτερα θύματα του πολέμου και της προσφυγιάς.

ΙΙ. Εσείς λοιπόν, που μετέχετε στην παρούσα Διάσκεψη, με την σοφία και την ανιδιοτέλεια που σας προικίζει το ιερατικό σας σχήμα, δώστε το παράδειγμα στους πολιτικούς ταγούς, διατρανώνοντας την θεμελιώδη για την Ανθρωπότητα αρχή: Στο επίκεντρο της Ανθρωπότητας και του προορισμού της βρίσκονται ο Άνθρωπος και η Ειρήνη. Ουδεμία άλλη σκοπιμότητα επιτρέπεται να κατισχύσει, όποιο και αν είναι το «περίβλημα» υπό το οποίο εμφανίζεται.

ΙΙΙ. Επιτρέψατέ μου, λοιπόν, να πιστεύω ότι οι σκοποί που όλοι μας, με πρωτεργάτες εσάς, οφείλουμε εν προκειμένω να υπηρετήσουμε με συνέπεια και συνέχεια, ως την τελική επίτευξή τους, είναι οι ακόλουθοι:

Α. Πρώτον, να τερματισθεί αμέσως ο πόλεμος και να εδραιωθεί η Ειρήνη και η Δημοκρατία στην περιοχή.

Β. Δεύτερον, να διασφαλισθεί η Ελευθερία, υφ’ όλες της τις εκφάνσεις, στις οποίες, αυτονοήτως και πρωτευόντως, ανήκει ο σεβασμός όλων των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, άρα και της Θρησκευτικής Ελευθερίας. Κυρίως δε αυτής. Τούτο σημαίνει αφενός ότι οι άνθρωποι που έχουν παραμείνει στις πατρογονικές τους εστίες θα πρέπει να προστατευθούν αποτελεσματικά, ως το οριστικό τέλος του πολέμου, ώστε να μπορούν ν’ ασκούν όλα τα Θεμελιώδη Δικαιώματά τους, συμπεριλαμβανομένων φυσικά εκείνων που αφορούν την θρησκευτική τους πίστη. Τα ίδια Δικαιώματα πρέπει να διασφαλισθούν και στους πρόσφυγες όταν θα γυρίσουν στα πάτρια εδάφη τους, μετά την λήξη του πολέμου. Οφείλουμε, μάλιστα, να καταβάλλουμε κάθε δυνατή προσπάθεια, προκειμένου να επιστρέψουν οι πρόσφυγες στις πατρίδες τους, αποκλειστικώς υπό τους όρους και τις προϋποθέσεις που μόλις περιέγραψα.

Γ. Τρίτον, να προστατευθούν τα Ιερά, όπως και τα υπόλοιπα Πολιτισμικά, Μνημεία, που δεν έχουν πληγεί από τον φρικτό αυτό πόλεμο. Αλλά και ν’ αναστηλωθούν καταλλήλως όσα υπέστησαν καταστροφές. Τούτο αποτελεί τεράστιο χρέος μας έναντι της Ιστορίας του Παγκόσμιου Πολιτισμού, αφού ο γεωγραφικός χώρος της Μέσης Ανατολής αποτέλεσε μιαν από τις πρώτες κοιτίδες του. Όπως είναι γνωστό, τα σημαντικότερα Μνημεία Πολιτισμού στην περιοχή προέκυψαν από την συνύπαρξη και όσμωση διαφορετικών πολιτισμών. Και αυτή η Διαπίστωση πρέπει ν’ αποτελέσει διδακτική κατευθυντήρια γραμμή των πολιτικών συμπεριφορών και ενεργειών μας σε πλανητική κλίμακα, στην δύσκολη σημερινή συγκυρία.

IV. Τελειώνοντας, επιτρέψατέ μου να διατυπώσω τις ακόλουθες θέσεις, ως προς το πνεύμα, μέσα στο οποίο πρέπει να διεξαχθεί και αυτή η Διάσκεψη: Η συζήτηση περί, δήθεν, «σύγκρουσης των Πολιτισμών», ως μεθόδου εξήγησης –οπότε και αντιμετώπισης- μέρους σημαντικών πολιτικών εξελίξεων στην σημερινή διεθνή πολιτική σκηνή συνιστά μιαν ανιστόρητη εκδοχή, η οποία, επιπλέον, αγνοεί την ίδια την φύση του Πολιτισμού.

Α. Και τούτο διότι ένα σύνολο ανθρώπινης δημιουργίας, για να μπορεί να φέρει τον τίτλο του «Πολιτισμού», δεν είναι νοητό να συντίθεται από στοιχεία που οδηγούν νομοτελειακώς σε σύγκρουση με άλλους Πολιτισμούς και που, συνακόλουθα, απεργάζονται την καταστροφή τους. Ο πραγματικός Πολιτισμός έχει, κατά τον προορισμό του, ως αρχετυπικά χαρακτηριστικά του τον Ανθρωπισμό και την Ειρήνη. Άρα η σύγκρουση και ο πόλεμος αποτελούν για τον πραγματικό Πολιτισμό μια μορφή «contradictio in adjectο».

Β. Η αλήθεια, λοιπόν, για την ιστορική συνάρτηση μεταξύ της σύγχρονης παγκόσμιας αναταραχής και των κινδύνων της, αφενός, και της πορείας των επιμέρους Πολιτισμών, αφετέρου, βρίσκεται στο άλλο άκρο: Η παγκόσμια αναταραχή και οι κίνδυνοί της δεν έχουν τις ρίζες τους στην σύγκρουση των Πολιτισμών, αλλά στο γεγονός ότι οι Πολιτισμοί αυτοί φθίνουν ανησυχητικά. Και λόγω ακριβώς αυτής της παρακμιακής τους πορείας, δεν είναι πια σε θέση να εκπληρώσουν την φυσική ειρηνοποιό αποστολή που καθορίζει η ουσία τους, μέσ’ από την συνύπαρξη και συλλειτουργία τους σε παγκόσμια κλίμακα.

Γ. Απορρίπτοντας, λοιπόν, το βασικό επιχείρημα της θέσης περί «σύγκρουσης των Πολιτισμών» και υιοθετώντας την άποψη ότι είναι, αντιθέτως, η παρακμή των Πολιτισμών που πρέπει να μας ανησυχεί και την οποία οφείλουμε να σταματήσουμε και, a fortiori, ν’ αντιστρέψουμε, καθίσταται ακόμη πιο προφανής και επιτακτική η ανάγκη της ειλικρινούς αναζήτησης των όρων και των προϋποθέσεων της συνεχούς υποστήριξης του Διαλόγου μεταξύ διαφορετικών Πολιτισμών, στο πλαίσιο του πλήρους σεβασμού του πολιτισμικού πλουραλισμού, οπωσδήποτε δε και του θρησκευτικού.

Με τις σκέψεις αυτές, κηρύσσω την έναρξη της Δεύτερης Διεθνούς Διάσκεψης των Αθηνών για τον «Θρησκευτικό και Πολιτιστικό Πλουραλισμό και την Ειρηνική Συνύπαρξη στη Μέση Ανατολή» και εύχομαι καλή επιτυχία στις εργασίες σας.