Το στασιαστικό Κίνημα Μέσης Ανατολής το 1944 - Γεώργιος Διον. Κουρκούτας

Μία Ανταρσία που  έπληξε τις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις

Το στασιαστικό Κίνημα Μέσης Ανατολής το 1944

Πώς οι Κομμουνιστές  του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ αποκαλύπτουν το αληθινό τους πρόσωπο χτυπώντας τις Ένοπλες Δυνάμεις του Ελληνισμού στα χρόνια της Κατοχής

1.Η κατάσταση στην Ελλάδα επί Κατοχής και η Εθνική Αντίσταση

Στα χρόνια 1941-1944 η Ελλάς βρισκόταν υπό τριπλή Ξενική Κατοχή (Γερμανών, Ιταλών και Βουλγάρων, μία κατάσταση Κατοχής που παρέμεινε στην Κρήτη ως τον Μάιο του 1945). Στο διάστημα αυτό σιγά-σιγά αναπτύχθηκε από τον Ελληνικό Λαό, με την καθοδήγηση Αξιωματικών ή κομματικών μηχανισμών, ένα Κίνημα Αντιστάσεως στον Κατακτητή, με την στήριξη των Συμμάχων (και δη των Βρεταννών). Στο Κίνημα αυτό κορυφαία δύναμη αναδείχθηκε σταδιακά το ΕΑΜ, με στρατιωτικό του σκέλος τον ΕΛΑΣ.

Το ΕΑΜ πέτυχε να κυριαρχήσει στα περισσότερα μέρη της Κατεχομένης Ελλάδος στα έτη 1943-1944, με 2 μεθόδους. Πρώτον, αποκρύπτοντας από τους Έλληνες πολίτες ότι κυρίαρχη δύναμη πίσω από αυτό ήταν το ΚΚΕ (ένα Κόμμα ενταγμένο και υποταγμένο στις εντολές και τις επιδιώξεις του Κομμουνιστικού Ιμπεριαλισμού, που ήταν σύμμαχος της Γερμανίας του Χίτλερ στο διάστημα 1939-1941 και ελεγχόταν από την Μόσχα του Ιωσήφ Στάλιν). Και δεύτερον, χτυπώντας με ύπουλο και τραγικό τρόπο όσες αντιστασιακές Δυνάμεις δεν υποτάσσονταν ή δεν εντάσσονταν σε αυτό. Με βάση την 2^η τακτική, ξεκινώντας από το 1943, καταστρέφουν ανεξάρτητες ομάδες Εθνικής Αντιστάσεως μη κομμουνιστικής προελεύσεως, σε Πελοπόννησο, Στερεά Ελλάδα, Μακεδονία και Θεσσαλία. Αυτό θα κορυφωθεί με την καταστροφή της ΕΚΚΑ του Συνταγματάρχου Δημητρίου Ψαρρού και την σφαγή του τελευταίου, τις ημέρες του Πάσχα του 1944.

Όλες αυτές τις ανθελληνικές κινήσεις προσπαθούσαν να τις δικαιολογήσουν από τότε μέχρι σήμερα όχι μόνο οι ηθικοί και φυσικοί αυτουργοί, αλλά και πλήθος συγγραφέων (πολλοί από τους οποίους θυσιάζουν την Ιστορική Αλήθεια, για να φανούν αρεστοί στην ηγεσία της Κομμουνιστικής Αριστεράς ή να επιβιώσουν με μία ¨πνευματική ατμόσφαιρα¨ μιας παρακμιακής Ελλάδος, που έχει βαφτίσει την Αριστερά ως την ανώτερη ηθική και κοινωνική δύναμη και Ιδεολογία). Προσπαθούν να δικαιολογήσουν τα εγκλήματα και τις σφαγές φτάνοντας μάλιστα στο σημείο να χαρακτηρίσουν σαν «δοσίλογους» τα αθώα θύματά τους ή και «πράκτορες των Εγγλέζων» και «εχθρούς του Λαού». Μετά το μαχαίρι της σφαγής θέση παίρνει το μυστρί με την λάσπη.

Μία λάσπη που συνεχίζεται σήμερα, σε εποχές συγκροτημένης και συνεχούς αποδομητικής προσπάθειας της Ελληνικής Ιστορίας. Αυτό μας υποχρεώνει να μην ξεχνάμε, να μην καταφεύγουμε στην μονομερή λήθη, μία κατάσταση που εξυπηρετεί τους δόλιους σκοπούς τους.

Μας υποχρεώνει να θυμηθούμε τα ξεχασμένα ή άγνωστα στους πολλούς εγκλήματα των οργάνων του ΚΚΕ, όταν απέβαλε κυνικά την μάσκα του «πατριωτικού» ΕΑΜ-ΕΛΑΣ. Ένα τέτοιο έγκλημα, και με την μεταφορική και με την κυριολεκτική έννοια του όρου, υπήρξαν τα όσα έγιναν τον Μάρτιο και τον Απρίλιο του 1944  στις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις της Μέσης Ανατολής. Σε έναν χώρο, όπου δεν υπήρχαν κατακτητές, για να επικαλεστούν πόλεμο εναντίον τους ή εναντίον ¨προδοτών¨ που υπηρετούσαν τους κατακτητές.

2.Ένα άγνωστο «έγκλημα» στην Μέση Ανατολή

Εκεί, στην Μέση Ανατολή, με επίκεντρο την Αίγυπτο, έλαβε χώρα ένα εγκληματικό Κίνημα που διέσπασε τις γεμάτες Θρύλο και Δράση  Ένοπλες Δυνάμεις που είχαν καταφύγει στα μέρη εκείνα.

Τι συνέβη, λοιπόν, στην Μέση Ανατολή το 1944; Οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις και των 3 όπλων είχαν συμμετάσχει με πολλές θυσίες στις Επιχειρήσεις κατά του Άξονος, από το Ελ Αλαμέιν τον Οκτώβριο του 1942 ως τις συγκρούσεις στην Λέρο και τα υπόλοιπα Δωδεκάνησα το φθινόπωρο του 1943 (με γνωστότερα δείγματα ναυτικής ανδρείας των Ελλήνων τα πλοία «Βασίλισσα Όλγα» και «Αδρίας»).

Ήδη ο Άξονας βρισκόταν σε υποχώρηση: μετά την Απόβαση των Συμμάχων στην Ιταλία (θέρος 1943) και την συνακόλουθη Συνθηκολόγηση της Ιταλίας λίγο μετά, ο Πόλεμος φαινόταν ότι άλλαζε πορεία οριστικά. Οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις, που βρίσκονταν υπό την Διοίκηση του Βασιλέως Γεωργίου Β΄ και της Κυβερνήσεως του Εμμανουήλ Τσουδερού, θα εκαλούντο εντός του 1944 να συμμετάσχουν και στην κοινή Συμμαχική Εκστρατεία στην Ιταλία κατά των Γερμανών.

Όμως, ενώ το 1944  φαινόταν ως το έτος που θα τερμάτιζε την Τραγωδία της Κατοχής, στην οποία είχε περιέλθει ο Ελληνισμός, απεδείχθη ότι νέες δοκιμασίες θα εμφανίζονταν. Όχι μόνο στην Κατεχόμενη Ελλάδα, αλλά και στον μαχόμενο Ελληνισμό στην Μέση Ανατολή. Εκεί θα ξεσπάσει τον Απρίλιο του 1944 Στασιαστικό Κίνημα, μία αληθινή Ανταρσία με υποκίνηση από στελέχη του ΚΚΕ που ως τότε λειτουργούσαν διαβρωτικά εντός των Ενόπλων Δυνάμεών μας.  

Σήμερα, που έχουμε στην διάθεσή μας πλήθος πηγών, μπορούμε να πούμε ότι το Κίνημα αυτό υπήρξε ένα συγκροτημένο σχέδιο του ΚΚΕ και μερίδος του Βρετανικού Φόρεϊν Όφις (που δεν ήθελε να υπάρχουν ισχυρές Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις, εν όψει του τερματισμού του Πολέμου και του μελλοντικού μεταπολεμικού σχεδιασμού στην Ευρώπη). Το τότε μεγάλο στέλεχος του ΚΚΕ στην Μέση Ανατολή εκείνες τις ημέρες Βασίλης Νεφελούδης (στο βιβλίο του «Η Εθνική Αντίσταση στην Μέση Ανατολή») ομολογεί ότι ο Γιάννης Σαλάς, ο ιθύνων νους του Κινήματος του ΚΚΕ εναντίον του Ελληνικού Στρατού το 1944, υποστήριξε σε Έκθεσή του προς την Κ.Ε. του ΚΚΕ ότι, κατά την επίσκεψη του κορυφαίου κομμουνιστικού στελέχους του Πέτρου Ρούσου (ο οποίος θα αναλάβει και ¨Υπουργός¨ στην ¨Κυβέρνηση του βουνού¨ το 1947) στην Μέση Ανατολή, τον Αύγουστο του 1943, είχαν συμφωνήσει οι δύο ότι η ίδρυση ¨Κυβέρνησης του βουνού¨ από το ΕΑΜ (δηλαδή, ουσιαστικά, το ΚΚΕ) στην Κατεχόμενη Ελλάδα θα αποτελούσε το σύνθημα για την έκρηξη του Κινήματος. Και αυτό έγινε.

3.Η «κυβέρνηση του βουνού» ως σύνθημα της Ανταρσίας

Το ΕΑΜ τον Μάρτιο του 1944 συγκρότησε μία ¨Κυβέρνηση του βουνού¨, την ΠΕΕΑ. Η «Πολιτική Επιτροπή Εθνικής Απελευθερώσεως» σχηματίστηκε στις 10 Μαρτίου 1944 στην Ευρυτανία. Πρώτος Πρόεδρός της ανέλαβε ο στρατιωτικός Ευριπίδης Μπακιρτζής, ο γνωστός και ως ¨κόκκινος Συνταγματάρχης¨, που κατηγορήθηκε από πολλούς ως Πράκτωρ των Άγγλων.

Η ΠΕΕΑ ήταν η 3^η Κυβέρνηση του Ελληνικού χώρου, μετά την αναγνωρισμένη από τους Συμμάχους και εδρεύουσα στην Μέση Ανατολή Κυβέρνηση Εμμανουήλ Τσουδερού και την Κατοχική Κυβέρνηση Ιωάννου Ράλλη, που έδρευε στην Αθήνα (και την αναγνώριζε μόνο ο Άξων). Την ΠΕΕΑ όμως την αγνόησαν οι Σύμμαχοι, επιδεικτικώς ακόμη και ο ίδιος ο Ιωσήφ Στάλιν. Ο Στάλιν στις 25 Μαρτίου 1944, λίγες ημέρες μετά την ίδρυσή της, μάλιστα απέστειλε συγχαρητήριο μήνυμα για την Εθνική επέτειο του Ελληνισμού στον Ανώτατο Άρχοντα του μαχομένου Ελληνισμού, τον Βασιλέα Γεώργιο Β΄!  Αυτό το γεγονός απέκρυπταν επιμελώς για δεκαετίες οι εν Ελλάδι θαυμαστές του Στάλιν, διότι δεν μπορούσαν να πιστέψουν ότι το ¨ίνδαλμά¨ τους θα τους ¨πουλούσε¨ τόσο άνετα στον ¨ταξικό εχθρό¨, ενώ αυτοί πολεμούσαν και θυσιάζονταν στο όνομά του.

Οι Υπουργοί της Ελληνικής Κυβερνήσεως το 1944 στην Μέση Ανατολή αδιαφορούσαν για το ετοιμαζόμενο στασιαστικό Κίνημα του ΚΚΕ, παρότι έβλεπαν τις κινήσεις που γίνονταν. Ο ίδιος ο τότε Υπουργός Σοφοκλής Βενιζέλος γνώριζε, αλλά επιθυμούσε την Πρωθυπουργία πρώτα από όλα. Και το εντυπωσιακό είναι πως ο ¨αδιάφορος¨ για την προετοιμασία της Ανταρσίας Σοφοκλής Βενιζέλος, όταν διεδέχθη στην Πρωθυπουργία τον Τσουδερό, πολέμησε την Ανταρσία με κάθε μέσο!

Στην Μέση Ανατολή είχε ήδη σχηματιστεί η 1^η Ταξιαρχία από Έλληνες στρατευσίμους, για να μεταβεί στις επιχειρήσεις κατά του Άξονος στην Ιταλία. Το ΚΚΕ ανέμενε ότι εντός του 1944 κάποια στιγμή θα αποχωρούσαν από την Κατεχόμενη Ελλάδα οι Γερμανοί και θα είχε τον πλήρη έλεγχο της εξουσίας στην Ελλάδα. Για τον σκοπό αυτόν (που, φυσικά, δεν τον αποκαλύπτει στα μη Κομμουνιστικής προελεύσεως μέλη του ΕΑΜ, που πίστευαν ότι αγωνίζονταν για την ελευθερία του Ελληνισμού) δεν ήθελε συγκροτημένες και μάχιμες τις Ελληνικές Δυνάμεις. Αφού δεν τις ήλεγχε πλήρως, δεν ήθελε αυτές να έχουν τακτική και μαχητική ικανότητα.

4.Η πορεία της Ανταρσίας και η αδράνεια της τότε Κυβερνήσεως

Η συνέχεια είναι η εξής. Στις 31 Μαρτίου 1944 «Επαναστατική Επιτροπή Αξιωματικών» (που ελέγχονταν ουσιαστικά από στελέχη του ΚΚΕ) εμφανίστηκε στον Υπουργό ακόμη Σοφοκλή Βενιζέλο και ζήτησε 1. να συμμετάσχει στην Κυβέρνηση και 2. να προκύψει συνεργασία με την ΠΕΕΑ. Οι συνεχείς επιδείξεις αδιαφορίας ή υποχωρητικότητας από τον Τσουδερό και τους Υπουργούς του αύξησαν τις απαιτήσεις των Στασιαστών. Στις 12 Απριλίου ο Γεώργιος Β΄ φτάνει από το Λονδίνο στο Κάιρο και ξεκαθαρίζει τα πράγματα, όσον αφορά τον εαυτό του και τον θεσμό της Βασιλείας στην μελλοντική ελεύθερη Ελλάδα.

Σε Διάγγελμά του ο Γεώργιος Β΄ τονίζει : «…Όταν ελευθερωθώμεν, ο λαός θα κληθή να αποφασίση ελευθέρως περί του πολιτεύματός του. Ως πας Έλλην, είμαι και εγώ εις την διάθεσιν του λαού και τίθεμαι υπό την κρίσιν του ευθύς ως αι ομαλαί περιστάσεις αποκατασταθούν. Εφ΄ όσον οι εχθροί δυναστεύουν ακόμη την πατρίδα, πρέπει να έχωμεν κυβέρνησιν αντιπροσωπευτικήν όλων των ρευμάτων της κοινής γνώμης, αποκλειομένων μόνον των συνεργασθέντων μετά του εχθρού. Η κυβέρνησις θα αποτελεσθή κατά το πλείστον εξ Ελλήνων που έζησαν εις την Ελλάδα κατά την Κατοχήν και είναι, εκ της πείρας των από τας πόλεις  και τα ελεύθερα βουνά της Ελλάδος ενήμεροι των πραγματικών εθνικών συμφερόντων…».

Στις 14 Απριλίου ορκίζεται νέος Πρωθυπουργός, ο Σοφοκλής Βενιζέλος, χωρίς όμως να επιδείξει την ανάλογη επιρροή επί των γεγονότων. Μόνη λύση θα ήταν η σύγκρουση με τους Στασιαστές.

Οι στασιαστές κατέλαβαν Ελληνικά πλοία, πέταξαν Αξιωματικούς στην θάλασσα και δήλωσαν απομάκρυνση από τον κοινό αγώνα κατά του Άξονος. Οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις έφτασαν στα πρόθυρα της διαλύσεως και του εξευτελισμού. Το κλίμα  των ημερών περιγράφει στο βιβλίο «Ο Άγγλος ¨Πρόξενος¨», ο Πέτρος Στάικος-Μακρής, ενώ την ημερολογιακή πορεία των γεγονότων καταγράφει στην «Πολιτική και Διπλωματική Ιστορία της Ελλάδος, 1941-1945» ο Διπλωμάτης και Συγγραφέας Αντώνιος Κοραντής.

Ο Βενιζέλος παρέμεινε στην εξουσία επί 13 ημέρες, κατά την διάρκεια των οποίων κατεστάλη η Ανταρσία. Την εκτέλεση της καταστολής ανέλαβαν Βρετανικά Στρατεύματα στην ξηρά  και νομιμόφρονες Ελληνικές Δυνάμεις υπό τον Ναύαρχο Πέτρο Βούλγαρη, δια της καταλήψεως των στασιασάντων σκαφών στον Λιμένα της Αλεξάνδρειας. Μετά ανέλαβε Πρωθυπουργός ο Γεώργιος Παπανδρέου.

Ο απολογισμός της καταστολής ήταν βαρύς. Είχε άμεσες επιπτώσεις (με θανάτους, τραυματισμούς και φυλακίσεις), αλλά και έμμεσες, όπως την αποσάθρωση των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων, καθώς θα περάσουν μήνες, για να συγκροτήσουν την 3η Ορεινή Ταξιαρχία (υπό τον Θρ. Τσακαλώτο), που θα συμμετάσχει το φθινόπωρο του 1944 σε επιχειρήσεις  κατά του Άξονος στην Ιταλία, όπως στην θρυλική μάχη του Ρίμινι.

5.Κοινή υπονόμευση της Ελλάδος από Κομμουνιστές και Βρετανούς;

Η όλη σύλληψη  και εκτέλεση αυτής της Ανταρσίας χρεώνεται στον μηχανισμό του ΚΚΕ, που ως τότε είχε με τεχνάσματα επιτύχει να αποκρύψει τους αληθινούς στόχους του ΕΑΜ. Συμβάδιζε η τακτική διαλύσεως των Ενόπλων Δυνάμεων Μέσης Ανατολής (εφ΄ όσον δεν τους ήλεγχε το ΚΚΕ) με την τακτική Βρετανικών πολιτικών κύκλων που ήθελαν αδύναμη μεταπολεμική Ελλάδα, για να μην διεκδικήσει αυτή την Βόρειο Ήπειρο, την Κύπρο ή ευνοϊκή αλλαγή Ελληνοβουλγαρικών Συνόρων (το τονίζει αυτό ο καλά ενημερωμένος Παν. Πιπινέλης, όπως αναφέρει ο Κοραντής στο πιο πάνω βιβλίο του). Το εντυπωσιακό είναι πως (εκ των υστέρων, βέβαια) ο (απών το 1944 από τις τρέχουσες εξελίξεις, λόγω αιχμαλωσίας) Γ.Γ. του ΚΚΕ  Νίκος Ζαχαριάδης ομιλών στην 12^η Ολομέλεια και στο 7^ο Συνέδριο του ΚΚΕ το 1945 καταδίκασε το Κίνημα της Μέσης Ανατολής και υποστήριξε ότι πιθανόν αυτό να υπεκινήθη από τους Άγγλους.

Στον 7^ο Συνέδριο του ΚΚΕ (τον Οκτώβριο του 1945) ο Ζαχαριάδης είπε : «Στη συγκεκριμένη εκδήλωσή του το Κίνημα της Μέσης Ανατολής εξυπηρέτησε αντικειμενικά αντιλαϊκούς, αντιδημοκρατικούς σκοπούς και σήμερα πια δεν πρέπει να υπάρχη αμφιβολία ότι και ξένος δάκτυλος έπαιξε αποφασιστικό ρόλο στο να εκδηλωθή το Κίνημα κατά τον τρόπο και τον χρόνο που εκδηλώθηκε». Όπως ορθώς σχολιάζει ο Αντώνιος Κοραντής στο βιβλίο του, ο Ζαχαριάδης υπονοούσε ότι οι Βρετανοί είχαν εσκεμμένως υποκινήσει την Ανταρσία για να διαλύσουν τις ¨δημοκρατικές¨ (δηλαδή κομμουνιστικές) δυνάμεις. Όμως, αν έγιναν έτσι τα πράγματα, τότε οι Κομμουνιστές έπαιξαν άθελα (;) τους το βρετανικό παιχνίδι.

Ένα άλλο μεγάλο στέλεχος του ΚΚΕ, ο Δημήτρης Βλαντάς, ομολογεί ότι οι Κομμουνιστές και οι οπαδοί του ΕΑΜ, που είχαν δημιουργηθεί στην Μέση Ανατολή υπό την επίδραση «της ηρωικής δράσεως και γιγαντώσεως του Επαναστατικού Κινήματος Εθνικής Αντιστάσεως στην Κατεχομένη Ελλάδα…. όλοι αυτοί έπαιξαν ηλίθια το παιχνίδι των ¨δημοκρατών πολιτικών¨ και στρατιωτικών της Μέσης Ανατολής. Έτσι, σε τελευταία ανάλυση, όλοι αυτοί εξυπηρέτησαν την συνολική ελληνική αντίδραση και τον αγγλικό ιμπεριαλισμό. Όλοι αυτοί οι φλογεροί αγωνιστές που μετέπειτα έλειωναν στ΄ αφρικανικά στρατόπεδα συγκεντρώσεως, ήσαν τα θύματα της γενικής δεξιάς οππορτουνιστικής και τυχοδιωκτικής γραμμής και ταχτικής της ηγεσίας του ΚΚΕ….».

Το αν η τότε ηγεσία του ΕΑΜ/ ΚΚΕ (Σιάντος-Ιωαννίδης) υπήρξαν αλαζόνες ή απλώς όργανα των Άγγλων, δεν μπορούμε να το αναλύσουμε σε αυτές τις γραμμές. Το σίγουρο είναι ότι η Ανταρσία εκείνη αμαύρωσε την αίγλη των θρυλικών ως τότε Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων. Ο διαδεχθείς τον Σοφοκλή Βενιζέλο νέος Πρωθυπουργός Γεώργιος Παπανδρέου, με έξυπνη τακτική μπόρεσε και τις Ένοπλες Δυνάμεις να ανασυγκροτήσει και τις επιδιώξεις του ΚΚΕ να περιστείλει, οδηγώντας το σε Λίβανο (Μάιος 1944) και Καζέρτα (Σεπτέμβριος 1944).

Ενδεικτική βιβλιογραφία : 1.Βασίλης Νεφελούδης, 2.Κοραντής Αντώνιος, «Πολιτική και Διπλωματική Ιστορία της Ελλάδος, 1941-1945», εκδόσεις Βιβλιοπωλείον της Εστίας 3. Πέτρος Στάικος-Μακρής, «Ο Άγγλος ¨Πρόξενος¨»,  Εκδόσεις Ωκεανίδα. 4.Μαυροειδής Λευτέρης, Οι δύο όψεις της Ιστορίας, Εκδόσεις Δελφίνι. 5.Κούσουλας Επανάστασις και ήττα, Εκδόσεις Καμπανά .6.Λυμπερίου Θεόδωρος, Το Κομμουνιστικό κίνημα στην Ελλάδα, Εκδόσεις Παπαζήση.

Γεώργιος Διον. Κουρκούτας