ΕΘΝΙΚΟΣ ΥΜΝΟΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΟΡΘΟΔΟΞΩΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΩΝ

 ΕΘΝΙΚΟΣ ΥΜΝΟΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΟΡΘΟΔΟΞΩΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΩΝ

Με την ευκαιρία την Εθνικής Επετείου και του γεγονότος ότι δεν εψάλλει ο Εθνικός Υμνός σε κάποιους Ναούς της πόλης μας, καθώς και ορισμένων αρνητικών σχολίων που παρατηρήθηκαν ,ότι δηλαδή δεν έχει καμία δουλειά ο Εθνικός Υμνος να ψάλλεται στους Ιερούς Ναούς ή ότι «ο σφιχταγκαλιασμός Έθνους και Εκκλησίας βλάπτει σοβαρά την Εκκλησία» (άρθρο κ.Ανδριόπουλου 14/9/2017)   ή «με ενοχλεί όταν πάω σε δοξολογία να ακούω τον Εθνικό Ύμνο» (κ. Μπουτάρης Θεσσαλονίκη 28 Οκτ 2018) ή «δεν προβλέπεται από το Τυπικό», ας δούμε την ιδιαίτερη Ορθόδοξη Χριστιανική διάσταση του έργου. Ο Σολωμός θεωρεί και διακηρύσσει, ότι ο Αγώνας του Γένους δεν γίνεται μόνο για την Ελευθερία της Πατρίδας μας, αλλά και για την Πίστη του Χριστού. Η θρησκευτικότητα του Σολωμου είναι διάχυτη σε πάμπολλα έργα του. Είναι δε εντυπωσιακή η σύνδεσή του με την Ορθοδοξία , αν λάβουμε υπ’ όψη, ότι έλειψε πολλά χρόνια, σπουδάζοντας στην Ιταλία. Ο καθηγητής Ηρακλής Καλλέργης γράφει σχετικά:

«Ας προσθέσουμε ότι, όσο ο Σολωμός προχωρά στη μελέτη της ελληνικής γλώσσας και όσο εμβαθύνει στο νόημα της ποίησης, τόσο η θρησκευτικότητά του συνδέεται στενότερα με τα ιδανικά της Πατρίδας και της Ελευθερίας. Όσο περνούν τα χρόνια η πίστη του παίρνει ελληνικότερο χρώμα, αλλά και το ιδανικό της πατρίδας θεμελιώνεται στην Πίστη και από εκεί παίρνει δύναμη και βάθος. Η συνύφανση αυτή των δύο ἰδανικών, που ορίζουν ολόκληρο τό έργο του Σολωμού, εκδηλώνεται στον «Ὕμνον εἰς τήν Ἐλευθερίαν», όπου -καθώς παρατηρεί ο αείμνηστος καθηγητής Νικόλαος Τωμαδάκης-, «ἡ Ελευθερία, η Ἑλλάδα καί η Θρησκεία ορίζονται με νέα πλατύτατα όρια, σύμφωνα με την Παράδοση, την Πίστη του Έθνους και την Ιστορία του παρελθόντος και του παρόντος, ενώ μετά από τόσους αιώνες ποιητικής αδράνειας ενώθηκαν πάλι ο θαυμασμός προς την Ελλάδα και η πίστη στη δικαιοσύνη του Θεού».
Το κατ’ εξοχή σημείο του Ύμνου όπου ο ποιητής διατρανώνει την πνευματική συμπόρευση Ορθοδοξίας και Ελληνισμού είναι οι στροφές 88 -92, που αναφέρονται στην πολιορκία του Μεσολογγίου. Τις παραθέτουμε, διότι δυστυχώς πολλοί συμπατριώτες μας γνωρίζουν μόνον τις δύο πρώτες στροφές του ύμνου:

Πῆγες εἰς τό Μεσολόγγι

Τήν ἡμέρα τοῦ Χριστοῦ,

Μέρα πού ἄνθισαν οἱ λόγγοι

Γιά τό τέκνο τοῦ Θεοῦ.

Σοὖλθε ἐμπρός λαμποκοπῶντας

Ἡ Θρησκεία μ’ ἕνα Σταυρό,

Καί τό δάκτυλο κινῶντας

Ὁπού ἀνεῖ τόν οὐρανό,

Σ’αὐτό, ἐφώναξε , τό χῶμα

Στάσου ὁλόρθη, Ἐλευθεριά·

Καί φιλῶντας σου τό στόμα

Μπαίνει μές στήν ἐκκλησιά.

Εἰς τήν Τράπεζα σιμώνει,

Καί τό σύγνεφο τό ἀχνό

Γύρω γύρω της πυκνώνει

Πού σκορπάει τό θυμιατό.

Ἀγρικάει τήν ψαλμωδία

Ὁπού ἐδίδαξεν αὐτή·

Βλέπει τή φωταγωγία

Στούς Ἁγίους ἐμπρός χυτή.

Είναι αξιοσημείωτο, ότι για να εξηγήσει τον στίχο «μέρα που άνθισαν οι λόγγοι» ο ίδιος ο ποιητής γράφει στις σημειώσεις του, που συνοδεύουν τον Ύμνο: «Ἀγαλλιάσθω ἔρημος καί ἀνθείτω ὡς κρίνον.Ἠσαῒας κεφ. λε’». Ενώ σαφή αναφορά στο κεφ. κα’ της Αποκάλυψης του Ἰωάννου κάνουν οι στροφές 97 καί 98 του Ύμνου.

Μέ φωνή πού καταπείθει

Προχωρῶντας ὁμιλεῖς·

«Σήμερ’ ἄπιστοι, ἐγεννήθη,

Ναί τοῦ κόσμου ὁ Λυτρωτής.

Αὐτός λέγει…Ἀφοκρασθῆτε.

Ἐγώ εἶμ’Ἄλφα, Ὠμέγα ἐγώ·

Πέστε ποῦ θά ἀποκρυφθῆτε

Ἐσεῖς ὅλοι ἄν ὀργισθῶ;

Η προσήλωση του Σολωμού στην Ορθόδοξη Εκκλησία γίνεται φανερή και από τον θρήνο του για τον απαγχονισμό του Εθνομάρτυρα Πατριάρχου Γρηγορίου Ε’. Ο θρήνος καταγράφεται στις στροφές 135 και 136 του Ύμνου.

Ὅλοι κλαῦστε· ἀποθαμένος

Ὁ ἀρχηγός τῆς Ἐκκλησιᾶς·

Κλαῦστε, κλαῦστε· κρεμασμένος

Ὡσάν νἄτανε φονιάς.

Ἔχει ὁλάνοικτο τό στόμα

Π’ὧρες πρῶτα εἶχε γευθεῖ

Τ’ Ἅγιον Αἷμα, τ’ Ἅγιον Σῶμα·

Λές πώς θέ νά ξαναβγεῖ….

Ποιά ήταν, λοιπόν, τα ιδανικά των αγωνιστών του 1821; Σαφώς η Χριστιανική Πίστη και η Ελευθερία της Πατρίδας. Αυτά δηλώνουν τα κείμενά τους. Κι’ όμως σήμερα κάποιοι αμφισβητούν την Ιστορία, θέλουν δε να την ξαναγράψουν, διαστρεβλώνοντάς την, για δικούς τους σκοπούς. Όμως, μέσα στον Εθνικό Ύμνο των Ελλήνων ο Διονύσιος Σολωμός διερμηνεύει ξεκάθαρα τα αισθήματα όλων των εξεγερμένων Ελλήνων και βάζει αυτά τα λόγια στο στόμα της Ελευθερίας: (στροφές 148 καί 149).

Τέτοια ἀφήστενε φροντίδα·

Ὅλο τό αἷμα ὅπου χυθεῖ

Γιά θρησκεία καί γιά πατρίδα

ὅμοιαν ἔχει τήν τιμή.

Στό αἷμα αὐτό πού δέν πονεῖτε

Γιά πατρίδα, γιά θρησκειά,

Σᾶς ὁρκίζω ἀγκαλιασθῆτε

Σάν ἀδέλφια γκαρδιακά.

Ο γνωστός πανεπιστημιακός δάσκαλος και κληρικός π. Γεώργιος Μεταλληνός παρατηρεί χαρακτηριστικά: «Μέσα στο πλαίσιο αυτό μπορούν να θεωρηθούν ορθόδοξα οι αναφορές του στο υπερκόσμιο φως. Στην ποίησή του κυριαρχεί η ουράνια φωτοχυσία. Η Ελευθερία -ο μόνιμος έρωτάς του- είναι λουσμένη στο φως: Φως το χέρι, φως το πόδι, κι όλα γύρω σου είναι φως». Εντελώς πασχαλινή η ατμόσφαιρά του: «Νῦν πάντα πεπλήρωται φωτός, οὐρανός τε καί γῆ καί τά καταχθόνια» (στροφή 95 του Εθνικού Ύμνου).
Το φως, όμως, αυτό δεν είναι φυσικό-κτιστό, διότι αναβλύζει από την Αγία Τράπεζα
(«γλυκοφέγγει ἀπ’ τή θυρίδα τσ’ ἅγιας Τράπεζας τό φῶς». Εἰς τόν θάνατον τοῦ Λόρδου Μπάυρον, στροφή 111) και είναι ουράνιο ( «τό φῶς πού σέ στολίζει… σάν ἡλίου φεγγοβολή καί μακρόθεν σπινθηρίζει δέν εἶναι, ὄχι, ἀπό τή γῆ». Ὕμνος εἰς τήν Ἐλευθερίαν, στροφή 94) .
Βλέπουμε, λοιπόν, ότι ο Διονύσιος Σολωμός, που δικαιολογημένα πήρε τον τίτλο του «Εθνικού» μας ποιητή δίνει με το έργο του μια ξεχωριστή και βαρυσήμαντη μαρτυρία Ορθοδοξίας και Ελληνισμού.
Η μαρτυρία αυτή αποτελεί την απάντηση σε όλους όσους αρνούνται την σύνδεση της Ορθοδοξίας με την εθνική μας ταυτότητα, είτε λόγω άγνοιας είτε από οποιαδήποτε κακόβουλη πρόθεση. Στα σημερινά χρόνια της «Νέας Εποχής» και της Παγκοσμιοποίησης, που πολλοί θέλουν να καταργήσουμε τον Εθνικό μας Ύμνο, με τον οποίο γαλουχήθηκαν γενιές και γενιές Ελλήνων, οφείλουμε όλοι μας να συνειδητοποιήσουμε, ότι αυτός αποτελεί για τους σημερινούς και τους μελλοντικούς Έλληνες, όχι μόνο ένα θαύμα της νεοελληνικής λογοτεχνικής δημιουργίας και μια ανεκτίμητη εθνική, πολιτιστική και ιστορική παρακαταθήκη, αλλά και ένα μοναδικό «θησαυρό» πανανθρώπινων ηθικών αξιών και συμπυκνωμένης ιστορικής γνώσης, φιλοσοφίας, που συσπειρώνει και «σφραγίζει» την ανά τον κόσμο διαχρονική παρουσία του Ελληνισμού.

Ιωάννης Σαλλογιάνης