Ἡ γυναίκα καί ἡ ἀξία της - π. Γρηγόριος Μουσουρούλης

Ἁγίας Αἰκατερίνης

Λόγος εἰς τόν Ἀπόστολον

Ἡ γυναίκα καί ἡ ἀξία της

« Οὐκ ἔνι ἄρσεν καί θῆλυ· πάντες γάρ ὑμεῖς εἷς ἐστε ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ»

(Γαλ. γ´28 )

          Ἡ Ἁγία Μεγαλομάρτυς Αἰκατερίνη τῆς ὁ­ποίας τήν μνήμη γιορτάζουμε σήμερα, μᾶς λέγει ὅτι τόν Χριστό δέν τόν ἐδόξασαν μέ τό λαμπρό μαρτύριό τους μόνο γενναῖοι ἄνδρες, ὅπως οἱ Γεώργιοι καί Δημήτριοι καί Θεόδωροι ἀλλά καί ἡρωϊκές γυναῖκες, ὅπως ἡ πάνσοφος Αἰκατερίνη, Μαρίνα, Παρασκευή καί πολλές ἄλλες. Γι᾽ αὐτό καί ὡς ἀποστολικό ἀνάγνωσμα     στήν ἑο­ρτή της διαβάστηκαν μερικοί στίχοι ἀπό τήν πρός Γαλάτας ἐπιστολή τοῦ θείου Παύλου, ὅπου περιέχεται ἡ ἐπαναστατική διακήρυξη τοῦ μεγά­λου Ἀποστόλου σύμφωνα μέ τήν ὁποία δέν ὑπάρχει διάκριση μεταξύ ἀνδρός καί γυναικός. Ὁ Χριστός κατάργησε τή δουλεία καί κήρυξε τήν ἐλευθερία, κατάργησε τήν τυραννία τοῦ ἀνδρός καί κήρυξε τήν ἰσότητα τῆς γυναίκας πρός τόν ἄνδρα. Γιά τόν Χριστό καί διά τοῦ Χριστοῦ ἄν­δρες καί γυναῖκες ἔχουν τήν ἴδια ἀξία. Καί τοῦτο διότι μέ τήν ἕνωσή μας μέ τόν Χριστό ὅλοι οἱ πι­στοί γίναμε ἕνας νέος ἄνθρωπος.

          Μᾶς δίδεται λοιπόν ἡ εὐκαρία νά ἐνσκύ­ψουμε μέ μεγαλύτερη προσοχή στόν ἀποστολικό λόγο καί νά δοῦμε ποιά εἶναι ἡ θέση τῆς γυναίκας στόν κόσμο πού δέν ἐμπνέεται ἀπό τόν Χριστό καί ποῦ τήν ἀνυψώνει ὁ Χριστός.

****

«Οὐκ ἔνι ἄρσεν καί θῆλυ· πάντες γάρ ὑμεῖς εἷς ἐστε ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ»

          Ἄν στρέψουμε τό βλέμμα πίσω στά προ­χριστιανικά χρόνια καί ἐρευνήσουμε τίς σελίδες τῆς ἱστορίας πού ἀναφέρονται στή θέση τῆς γυναίκας στήν κοινωνία τῶν ἀνθρώπων, κυριολε­κτικά με­λαγχολοῦμε, ἀποκαρδιωνόμαστε καί πονοῦμε βα­θύτατα, διότι τό πλάσμα τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ, πού τάχθηκε νά κυοφορεῖ τή ζωή, ἀντιμετω­πιζόταν ἀπό τό ἀνδρικό στοιχεῖο μέ τρόπο ἄθλιο. Οἱ γυναῖκες στόν προχριστιανικό κόσμο στέναζαν κάτω ἀπό βαρύ ζυγό. Στεροῦν­ταν κάθε δικαίωμα. Ἦταν ἁπλή ἰδιοκτη­σία τοῦ ἀνδρός καί ζοῦσαν μόνο γιά χάρη του. Δέν εἶχαν δικαίωμα νά συμ­μετέχουν στήν δημόσια ζωή. Οἱ γυναῖκες γιά τόν προχριστιανικό κόσμο θεωροῦνταν μᾶλλον ὡς res, ὡς πράγματα δηλα­δή, παρά ὡς ὑπάρξεις λογικές καί ἐλεύθερες.

          Ἀλλά καί στούς μεταχριστιανικούς χρόνους μάλιστα δέ στή σημερινή ἐποχή, ὅπου δέν βασιλεύει ὁ Χριστός τά πράγματα δέν εἶναι καλύ­τερα. Σέ κοινωνίες ὅπου οἱ ἄνθρω­ποι ζοῦν χωρίς τόν φόβο τοῦ Θεοῦ στήν καρδιά τους, ἡ γυναίκα γίνεται ἀντικείμενο ἐκμετάλ­λευ­σης καί σέ τελευ­ταία ἀνά­λυση χάνει τήν ἀξιοπρέ­πειά της. Μετα­βάλλεται σέ ράκος ψυχικό καί σωματικό πού τελικά στενάζει, θρηνεῖ καί ὀδύρεται πάνω στά ἐρείπια τῶν τσακισμένων ὀνείρων της, γίνεται ἀντικεί­με­νο ἐμπορίου, κάτι πού τό ζεῖ σ᾽ ὅλη τήν τραγικό­τητά του ἡ ἐποχή μας.

          Ἔτσι σκέπτεται λοιπόν καί συμπεριφέρεται ὁ κόσμος πού δέν γνώρισε ἤ ἀπεμπόλησε τήν πίστη στόν Χριστό καί τήν διδασκαλία Του. Γιά τήν Ἐκκλησία ὅμως τά πράγματα εἶναι τελείως διαφορετικά.

          Ἡ ἀξία καί τό μεγαλεῖο τῆς γυναίκας δια­γράφεται εὐθύς ἀπό τή στιγμή τῆς δημιουρ­γίας της. Ἀπό τό βιβλίο τῆς Γενέσεως μαθαίνουμε ὅτι ἡ γυναίκα, ὅπως καί ὁ ἄνδρας πλάστηκε «κατ᾽ εἰκό­να Θεοῦ». Ὁ Δημιουργός τοῦ κόσμου «ἄρσεν καί θῆλυ ἐποίη­σεν αὐτούς» (Γεν. α´27). Προ­κειμένου γιά τή δημιουργία τῆς γυναίκας ὁ Θεός ἐπαναλαμ­βάνει τά ἴδια λόγια πού εἶπε καί ὅταν ἐπρόκειτο νά δημιουργήσει τόν ἄνδρα. Ὅπως τότε εἶπε: « ποιή­σωμεν ἄνθρωπον» ἔτσι καί τώρα ἐπαναλαμ­βάνει: «ποιήσωμεν αὐτῷ βοηθόν κατ᾽ αὐτόν» (Γεν. β´18). Ἄς δημιουργήσουμε (δηλαδή ὁλόκληρη ἡ Ἁγία Τριάδα, καί τά Τρία Πρόσωπα μαζί)  γιά τόν Ἀδάμ βοηθό, ὁ ὁποῖος ὅμως δέν θά εἶναι ὅπως τά ἄλλα δημιουργήματα. Ἀλλά ὅπως παρατηρεῖ ὁ ἱερός Χρυσόστομος, θά εἶναι «ὁμο­ούσιος» (ἀπό τήν ἴδια οὐσία) μέ τόν Ἀδάμ. Ἄς κάνουμε ἄνθρω­πο, πού νά εἶναι τῆς ἴδιας ἀξίας μέ τόν Ἀδάμ. Ἄνθρω­πο πού δέν θά ὑστερεῖ σέ τίποτε ἀπό τόν Ἀδάμ, ὥστε νά ἐπικοινωνεῖ ἐλεύ­θερα, εὔκολα καί ἄνετα μαζί του.

          Ἡ λέξη «βοηθός» δέν σημαίνει καθόλου πώς τό νέο δημιούργημα, ἡ γυναίκα, θά εἶναι κα­τώτερη ἤ δούλη τοῦ ἄνδρα. Ἡ γυναίκα δημι­ουργημένη ἀπό τήν πλευρά τοῦ ἄνδρα, δέν εἶναι καθόλου κατώτερή του. Στό πρόσωπο τῆς Εὔας ὁ Ἀδάμ, ὁ ἄνδρας, ἀναγνωρίζει ὁλόκληρο τόν ἑαυ­τό του. Ταυτόχρονα ὅμως συνειδητοποιεῖ πώς εἶναι διαφορετικός ἀπό ἐκείνη. Ἡ Εὔα εἶναι πρό­σωπο θεόπλαστο, ἱερό, εἶναι ὁ ἄλλος ὁμότι­μος μέ αὐτόν, τόν Ἀδάμ.

          Ἔτσι βλέπουμε ἀπό αὐτά τά χρόνια τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης μέσα στόν Ἰσραήλ οἱ γυναῖκες νά ἀναδεικνύονται μεγάλες προ­φήτιδες, ὅπως εἶναι ἡ ἀδελφή τοῦ Μωϋσῆ Μαρι­άμ, ἡ Ἄννα ἡ μητέρα τοῦ Προφήτη Σαμουήλ, ἡ Δεβώρρα, ἡ Ἐλισάβετ καί πολλές ἄλλες. Ἡ Δε­βώρρα μάλιστα ἔγινε στρατιωτική ἡγέτης καί κατόπιν «κριτής», δηλαδή, ἀρχηγός τοῦ Ἰσραηλι­τικοῦ ἔθνους.

          Στά χρόνια τώρα τῆς Καινῆς Διαθήκης ὁ ἐνανθρωπήσας Υἱός καί Λόγος τοῦ Θεοῦ, ὁ Κύρι­ος Ἰησοῦς Χριστός ὕψωσε πραγματικά τήν γυναί­κα σέ ὑψηλό θρόνο τιμῆς. Χαρακτηριστικό εἶναι ὅτι ὁ Λυτρωτής τοῦ κόσμου κατά τήν διάρκεια τῆς δημόσιας ζωῆς Του συνοδευόταν καί ἀπό ὅ­μιλο γυναικῶν, οἱ ὁποῖες «διηκόνουν αὐτῷ ἀπό τῶν ὑπαρχόντων αὐτῶν» (Μάρκ. ιε´40-41, Λουκ. η´1-3, Ματθ. κζ´55-56). Αὐτές ἔτρεξαν πρῶτες στό μνῆμα Του καί ἀξιώθηκαν νά γίνουν οἱ πρῶτοι κήρυκες τῆς Ἀναστάσεώς Του καί γι᾽ αὐτό ὀνομάσθηκαν «ἀπόστολοι τῶν Ἀποστό­λων».

          Τό ὕψος ὅμως στό ὁποῖο ἀνεβάζει ὁ Χρι­στός τό γυναικεῖο κόσμο φαίνεται καθαρά στό πρόσωπο τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου. Ἡ γυναίκα διά τῆς ἀρετῆς ὑψώνεται, ἀδελφοί μου, μέχρι τοῦ σημείου νά γίνει Θεοτόκος καί Μητέρα τοῦ Παν­τοκράτορος Κυρίου, ἡ βασίλισσα τῶν οὐρα­νῶν.

          Ὁ Χριστός ἀνέδειξε τήν γυναίκα ὄντως μητέρα. Μητέρα μάλιστα ἡρωϊκή. Θά πεῖτε δέν γινόταν μητέρα καί πρῶτα; Ναί ἔφερνε ἀνθρώ­πους στόν κό­σμο ἀλλά μητέρα δέν ἦταν. Γεννοῦσε βέβαια παιδιά, ἀλλά τά παιδιά της λόγῳ τῆς θέσης πού τῆς ἔδινε ὁ προ­χριστιανικός κό­σμος, δέν μποροῦ­σε  νά τά ἀνα­θρέψει, νά τά ἀνα­δείξει, νά τά μορφώσει. Ὁ χρι­στιανι­σμός ὅμως τῆς ἔδωκε τήν ὕψιστη τιμή καί θέση. Τήν ἔκαμε μητέρα, μητέρα στοργική, νά μπορεῖ νά ἀγαπᾶ καί νά λατρεύει τά παιδιά της καί νά ἀγαπᾶται ἀπό τά παιδιά της. Τῆς ἔδωκε τό δικαίωμα νά τά ζεῖ, νά τά τρέφει καί ἀνατρέφει, νά τά ἀναπλάθει καί νά τά ἐμψυχώνει. Νά εἶναι ἡ σεβαστή μητέρα, ἡ μάνα μικρῶν καί μεγάλων, γιά νά βρίσκουν σ᾽ αὐτήν τρυφερή ἀγάπη καί στορ­γή, στήριγμα καί συμβουλή καί θωπεία τά τρυφε­ρά βλαστάρια της. Ἔτσι ἡ γυναίκα μέ τήν τεκνο­ποιία καί τήν ἐν φόβῳ Θεοῦ ἀνατροφή τῶν παιδιῶν της γίνεται ἡ μητέρα τῶν Βασιλείων καί Γρηγορίων καί Χρυσοστόμων καί Αὐγουστίνων.

          Γίνεται ἡ πιστή καί τρυφερή σύζυγος, ἡ ὅλη ἀφοσίωση, καρτερική καί ὑπομο­νετική. Ἄνθρω­πος θυσίας. Γίνεται ἡ Νόνα πού κερδίζει τόν πρώην Ὑψιστάριο σύζυγό της Γρηγό­ριο καί τόν προσφέ­ρει ἐπίσκοπο στήν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ καί πατέρα τριῶν ἁγίων. Γίνεται ἡ ὑψιπέτης ἀδελφή πού μέ τήν προσευχή της  ἐνισχύει τά ἀδέλφια της καί τά προστατεύει ἀπό τόν καυστι­κό λίβα τῆς ἁμαρτίας καί σάν ἄλλη Μακρίνα χαρίζει στήν Ἐκκλησία καί στήν ἀνθρωπότητα ἕνα Μέγα Βασίλειο. Καί δέν εἶναι λίγες μέσα στήν ἱστορία τῆς Ἐκκλησίας οἱ ἐκλε­κτές αὐτές ψυχές.

          Μέ τήν ἁγνότητά της ἡ γυναίκα μέσα στήν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ γίνεται ἡ παρθένος, ἡ ὁσία καί ἁγία. Ἡ ὁλοκληρωτικά ἀφοσιομένη στόν Σω­τήρα Χριστό. Πρόσωπο σεβαστό στόν ἄνδρα, ἱερό καί ἀπαραβίαστο. Καί τοῦτο πρωτίστως στό πρόσωπο  τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου, ἡ ὁποία μέ τήν ἔλευση τοῦ Παναγίου Πνεύματος, ἀναδεί­χθηκε ἡ Ἀειπάρθενος Κόρη, τό «ρόδον τό ἀμά­ραντον» καί τό «κρῖνον τό εὔοσμον», τό τέλειο ὑπόδειγμα ἁγνῆς καί καθαρῆς ζωῆς. Καί κοντά της οἱ στρατιές τῶν τιμιοτάτων παρθένων πού εἶδε καί ἐθαύμασε μέχρι σήμερα, ἀλλά καί μέχρι τέλους θά βλέπει καί θά  θαυμάζει  ὁ οὐρανός καί ἡ γῆ. Μέσα στίς στρατιές αὐτές ἐξέχουσα θέση κατέχει καί ἡ πάνσοφος νύμφη τοῦ Χριστοῦ Αἰκα­τερίνη. Αὐτή μέ τή σοφία της κατέπληξε, μέ τήν ἁγνότητά της ἐθάμβωσε καί μέ τόν ἡρωϊκό θάνα­τό της ὑπέρ τοῦ Χριστοῦ καταπτόησε δαίμονες καί τυράννους.

          Μέσα στήν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ ἡ γυναί­κα μέ τόν ἡρωϊσμό της γίνεται ὑπηρέτης τῶν ἀ­δελφῶν τοῦ Χριστοῦ, ἡ πλούσια στά καλά ἔργα τῆς φιλανθρωπίας, ὅπως ἡ Ταβιθά. Γίνεται ἡ Μυ­ροφόρος καί ἀπόστολος.    

          *****

«Οὐκ ἔνι ἄρσεν καί θῆλυ· πάντες γάρ ὑμεῖς εἷς ἐστε ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ»

          Ἄν ἡ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ ἤθελε νά στεί­λει μιά ἀνοικτή ἐπιστολή στίς ὀρθόδοξες χρι­στι­ανές γυναῖκες θά ἔλεγε μαζί μέ τόν χριστιανό στοχαστή: «... σεῖς οἱ εὐσεβεῖς γυ­ναῖκες, πού ἀ­πο­μείνατε σ᾽ αὐτή τή γενεά τή μοι­χαλίδα καί ἁμαρ­τωλή, .... νά γίνετε ὁλοκληρωτικά μαθήτριες τοῦ Χριστοῦ. Δέν μπορεῖτε νά δουλεύετε σέ δυό κυρίους. Στό στερέωμα τῆς ἁγιότητας λάμπουν τόσα ὀνόματα ἀδελφῶν σας, ἄξιων μαθητριῶν τοῦ Κυρίου μας...

          Μιμηθεῖτε στή ζωή σας τήν Παναγία. Ἀντι­γράψετέ την σάν Μητέρα οἱ μητέρες, σάν παρθέ­νο οἱ παρθένες.

          Γίνετε, ὤ θυγατέρες μου, γίνετε ἅγιες, ἁγνές, τρυφερές, ἀφοσιομένες στό Χριστό. Ἀνυ­ψῶστε τό λαό μου ἀπό ἐκεῖ πού ἔπεσε καί σάν ἄλλες Μυροφόρες ἀναγγείλετε στούς συζύγους, τά ἀδέλφια σας, τούς γονεῖς σας, τά παιδιά σας τήν Ἀνάσταση μέ τό λόγια σας καί τήν ὑπο­δει­γματική ζωή σας».

          Καί μεῖς οἱ ἄνδρες, ἄς ἀναλογισθοῦμε τίς εὐθύνες μας γιά τήν κατάσταση στή ὁποία ἔχει περιέλθει σήμερα ἡ γυναίκα καί ἄς σκύψουμε τό κεφάλι καί ταπεινά νά ζητή­σουμε συγχώρηση ἀπό τόν Θεό καί τούς ἀνθρώ­πους, γιά τή σω­τη­ρία τῆς οἰκο­γένειας, τή προσωπική μας σω­τηρία, τήν ἀνόρθωση τῆς κοινωνίας καί αὐτῆς τῆς πολυ­βασα­νισμένης πατρίδας μας.

Ἡ Παναγία μας καί ἡ Ἁγία Αἰκατερίνη ἄς γίνονται ὁδηγοί καί ἀντιλήπτορες στή ζωή ὅλων μας.

Ἀρχιμανδρίτης Γρηγόριος Μουσουρούλης