Μνήμη Αγίου Γρηγορίου του θεολόγου - π. Γερασιμάγγελος Στανίτσας

25 Ιανουαρίου, μνήμη Αγίου Γρηγορίου του θεολόγου

Σήμερα τιμούμε μια μεγάλη και εξαιρετική προσωπικότητα. Τον Άγιο Γρηγόριο τον Ναζιανζηνό.   Πρόκειται   για   μια   σπουδαία   εκκλησιαστική   φυσιογνωμία,   με   σπάνια πνευματικά χαρίσματα. Γεννήθηκε στην Αριανζό της Ναζιανζού της Καππαδοκίας το 329 μ.Χ. Εκπαιδεύτηκε και μορφώθηκε πρώτα από την ευσεβή μητέρα του Νόννα. Στην συνέχεια σε σχολές της πατρίδας του και τέλος ήρθε στην Αθήνα μαζί με τον ισάδελφο του Βασίλειο. Εκεί   στην  Αθήνα   σπούδασε   τα   ελληνικά   γράμματα   και   γνώρισε   καλά   την   ελληνική φιλοσοφική σκέψη.

Μετά τις σπουδές του ήλθε και έμεινε στην έρημο του Πόντου μαζί με τον Βασίλειο. Η μόνωση και η αυτοσυγκέντρωση στην έρημο τον βοήθησε   να κατανοήσει το βάθος της χριστιανικής  θεολογίας. Στη συνέχεια ήλθε κοντά στον πατέρα του. Όταν ο πατέρας του, επίσης Γρηγόριος καλούμενος, με τη βοήθεια της συζύγου του Νόννας, έγινε χριστιανός κατέλαβε   την   επισκοπική   θέση   της   Ναζιανζού.   Είναι   η   εποχή   ακόμη   των   εγγάμων επισκόπων. Πολύ αργότερα επεκράτησε η υποχρεωτική αγαμία των επισκόπων.

Το   372   ο   Βασίλειος   επίσκοπος   πλέον   Καισαρείας,   χειροτόνησε   τον   Γρηγόριο επίσκοπο μιας μικρής και άσημης  κωμοπόλεως, τα Σάσιμα, στην οποία δεν μετέβη ποτέ, γιατί όπως γράφει, “τα μεγάλα αξιώματα είναι πλήρης ζάλης και αστικών θορύβων”. Το379,   μετά   τον   θάνατο   του   αρειανίζοντος   αυτοκράτορος   Ουάλεντος,   οι   ορθόδοξοι   της Κωνσταντινουπόλεως τον κάλεσαν να τους ενισχύσει στην πρωτεύουσα. Οι Αρειανοί τότε είχαν καταλάβει όλους τους ορθόδοξου ναούς και παρέμεινε στους ορθοδόξους μόνο έναςμικρός ναός τη Αγίας Αναστασίας. Εκεί ο Γρηγόριος εξεφώνησε τους πέντε περίφημους λόγους περί της θεότητος του Υιού και Λόγου του Θεού, εξ αίτιας των οποίων ονομάστηκε και Θεολόγος.

Ανέπτυξε σπουδαία και πλουσιότατη καρποφόρα δράση, η οποία προκάλεσε τη μήνη των Αρειανών και το Πάσχα του 379, ενώ ο Γρηγόριος ιερουργούσε . Εισόρμησαν στο ναό της Αγίας Αναστασίας, κακοποίησαν τους ορθοδόξους και τραυμάτισαν τον Γρηγόριο.

Ο Θεοδόσιος ο μέγας, διάδοχος του Ουάλεντος, έθεσε τέρμα στις ραδιουργίες των Αρειανών και απέδωσε τους κατειλημμένους από τους Αρειανούς ναούς στους ορθοδόξους. Ο Θεοδόσιος εξέλεξε Αρχιεπίσκοπο Κωνσταντινουπόλεως τον Γρηγόριο και η εκλογή του επικυρώθηκε   από   την   Β’   Οικουμενική   Σύνοδο.   Δυστυχώς   όμως   ραδιουργίες   και μικροψυχίες   μερικών   επισκόπων,   εξανάγκασαν   τον   Γρηγόριο   να   παραιτηθεί   για   να ειρηνεύσει   η   Εκκλησία   και   αποσύρθηκε   στην   πατρίδα   του,   όπου   επεδόθη   σε   γόνιμη συγγραφή μέχρι την ημέρα της κοιμήσεώς του το 390, σε ηλικία εξήντα ετών.

Ο   Γρηγόριος   διακρίθηκε     ως   σπουδαίος   εκκλησιαστικός   ρήτορας,   θαυμαστός συγγραφέας και ποιητής και ανέπτυξε ένα πλούσιο κοινωνικό έργο. Στον ποιμαντορικό του λόγο περί ιερωσύνης μιλάει για το έργο του κληρικού. Διατυπώνει σκέψεις που ισχύουν και σήμερα:   “Ο   κληρικός  πρέπει   να  είναι   καθαρός   για  να   μπορεί   να  καταστήσει   και  τους άλλους καθαρούς. Προηγουμένως να είναι αυτός σοφός, για να καταστήσει άλλους σοφούς, να   αγιασθεί   ο   ίδιος   για   να   αγιάσει   άλλους.   Να   είναι   ικανός   να   χειραγωγεί   και   να συμβουλεύει με σύνεση”.

Ο Γρηγόριος είναι ο εισηγητής των επικηδείων λόγων σύμφωνα με τους κανόνες της ελληνικής ρητορικής. Εκφώνησε επικηδείους στον πατέρα του, στον αδελφό του Καισάριο, στην αδελφή του Γοργονία και στον αδελφικό του φίλο Μ. Βασίλειο.

Οι   λόγοι   του   ήταν   κηρύγματα   παραμυθίας   στους   θλιμμένους     και   πονεμένους. Επίσης με  επιστολές  επικοινωνούσε   με φιλικά πρόσωπα και έδινε συμβουλές κατά τις περιστάσεις. Διακρίθηκε ως ποιητής και τα ποιήματά του φανερώνουν  την οξύνοια της σκέψεως του και την λογοτεχνική του ικανότητα. Τα ποιήματά του είναι   γραμμένα σε αρχαΐζουσα ελληνική διάλεκτο που δείχνουν τη βαθύτατη γνώση της ελληνικής γλώσσας, αλλά   και   την   αγάπη   του   στον   ελληνικό   πολιτισμό.   Στα   έργα   του   υπάρχουν   εύστοχες παρατηρήσεις πάνω σε θέματα του ανθρώπινου βίου.

 Σήμερα   κάποιοι   ελληνολάτρες   κατηγορούν   την   Εκκλησία   ότι   ζημίωσε   τον ελληνισμό.   Η   βαθύτατη   γνώση   της   ελληνικής   σκέψεως   από   τους   μεγάλους   Ιεράρχες καταρρίπτουν τα έωλα επιχειρήματα των φανατικών ελληνολατρών. Η Εκκλησία με τους μεγάλους     Ιεράρχες   και   Οικουμενικούς  Διδασκάλους   αγκάλιασε   τον   Ελληνισμό,   εκτός βέβαια την πολυθεΐα και τον αναζωογόνησε και συμπορεύτηκαν και συμπορεύονται παρά τις   αντιδράσεις   που   εμφανίζονται   από   κάποιους   που   επιμένουν   να   βρίσκονται   εκτός πραγματικότητας.

Πρωτοπρεσβύτερος Γερασιμάγγελος Στανίτσας