Η Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου (και η γενικευμένη αμνησία) - Γεώργιος Διον. Κουρκούτας

Η Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου (και η γενικευμένη αμνησία)

Μια μικρή αναφορά σε ένα τραγικό γεγονός 100 χρόνια μετά ….

Φέτος, συμπληρώνονται 100 χρόνια από ένα τραγικό γεγονός που κάλυψε ένα μέγα τμήμα του Ελληνισμού. Πρόκειται για την Γενοκτονία του Ελληνισμού του Πόντου, ένα διεθνές έγκλημα που συντονίστηκε από το Τουρκικό Κράτος και τον μηχανισμό των Νεοτούρκων και του Μουσταφά Κεμάλ. Στην Ελλάδα της γενικευμένης εθνικής αμνησίας, που καθοδηγείται από τις διαφθαρμένες ηγεσίες που θέλουν έναν Λάο χωρίς μνήμη (και δεν χάνουν ευκαιρία να το διακηρύττουν με έργα, βλέπε νέα σχολικά εγχειρίδια), αυτή η επέτειος πέρασε στα …σιωπηλά.

Λες και κάποιοι φοβούνται μήπως θιχθεί η Τουρκία και …διακόψει την πορεία της προς τον εκδημοκρατισμό ή τον εξευρωπαϊσμό. Το έργο αυτό (δυστυχώς) το έχουμε ξαναδεί….

Ας δούμε λίγα στοιχεία για τον Πόντο. Από την Αρχαιότητα παρατηρείται η παρουσία ελληνικών πληθυσμών σε όλες τις παράλιες περιοχές του Ευξείνου Πόντου (ή Μαύρης Θαλάσσης), αν και στην ιστορική πορεία το όνομα Πόντος περιορίστηκε γεωγραφικά στο νότιο τμήμα του, στα βόρεια δηλαδή παράλια του Πόντου, όπως τον ξέρουμε σήμερα.

Ας δούμε μερικά στοιχεία από την Ιστορία του Πόντου στο πέρασμα των αιώνων, από την τουρκική κατάκτηση έως την εξόντωση με την μορφή Γενοκτονίας.

Στοὺς δύο τελευταίους αἰῶνες ζωῆς τῆς Αὐτοκρατορίας τῆς Κωνσταντινουπόλεως στὸν χῶρο τοῦ Πόντου διαμορφώθηκε ἕνα Ἀνεξάρτητο Κράτος, ἡ Αὐτοκρατορία τῆς Τραπεζοῦντος (1204-1461). Αὐτὸ τὸ τμῆμα γῆς, ἀπομακρυσμένο ἀπὸ τὴν Κωνσταντινούπολη, ἀλλὰ μὲ στέρεες Ἑλληνικὲς καὶ Ὀρθόδοξες βάσεις, συνέχιζε  νὰ ζεῖ καὶ νὰ διατηρεῖ ἕναν ἀκμαῖο Ἑλληνισμὸ καὶ σταθερὴ προσήλωση στὴν Ὀρθοδοξία. Δὲν εἶναι τυχαῖο ποὺ καὶ σήμερα στὸ μυαλὸ ὅλων μας ὡς θρησκευτικὸ κέντρο τῶν Ποντίων θεωρεῖται ἡ Παναγία στὸ ὅρος Μελᾶ τοῦ Πόντου, ἡ Παναγία Σουμελᾶ.

Ἡ τουρκικὴ κατάκτηση.Ἐξισλαμισμοὶ καὶ κρυπτοχριστιανοί.Οἱ Τοῦρκοι τό 1461 καταφέρνουν νὰ   καταβάλουν καὶ νὰ   ὑποδουλώσουν τόν Πόντο, μία ὑποδούλωση ποὺ φθάνει ὡς τὶς ἡμέρες μας.

Ὁ νέος ἐφιάλτης ποὺ συνοδεύει τὴν τουρκικὴ ἐπέκταση εἶναι οἱ ἐξισλαμισμοί, εἴτε μὲ τὴν βία εἴτε μὲ τὴν παροχὴ προνομίων, ποὺ ἀλλοιώνουν τὸ πληθυσμιακὸ τοπίο τοῦ Πόντου καὶ τῆς Μικρᾶς Ἀσίας.

Συχνὰ ὁ πληθυσμὸς τοῦ Πόντου, γιὰ νὰ ξεφύγει ἀπὸ τὶς τουρκικὲς βαρβαρότητες, φεύγει γιὰ ἄλλα μέρη, ὅπως στὶς πόλεις τῶν ρωσικῶν παραλίων καὶ τὴν ἴδια τὴν Κωνσταντινούπολη. Ἡ ἀλλαγὴ τοῦ πληθυσμιακοῦ τοπίου μετὰ τὴν κατάκτηση ἀπὸ τοὺς Ὀθωμανοὺς ὀφειλόταν σὲ δύο βασικοὺς παράγοντες. Ὁ ἀλλοτινὸς χριστιανικὸς τόπος σιγὰ-σιγὰ ὑπέστη διωγμοὺς καὶ ἐξισλαμισμούς, ποὺ μείωσαν τὴν παρουσία τοῦ χριστιανικοῦ στοιχείου.

Μία  ἀπάντηση στοὺς ἐξισλαμισμοὺς ἦταν τὸ φαινόμενο τῶν Κρυπτοχριστιανῶν, ποὺ κατὰ τοὺς ἐρευνητές, συνεχίζεται καὶ σήμερα στὸν χῶρο τοῦ Πόντου.  Ἐπιφανειακὰ κάποιοι ἔγιναν Μουσουλμάνοι, ἀλλὰ ἐσωτερικὰ παρέμειναν Χριστιανοὶ καὶ συμμετέχουν στὴν λατρεία τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας.  Ἀντιλαμβάνεστε τὰ ἐσωτερικὰ διλήμματά τους, ἀλλὰ καὶ τὸν κίνδυνο ποὺ περνοῦν σὲ περίπτωση ποὺ ἀποκαλυφθοῦν ἀπὸ τοὺς φανατικοὺς Μουσουλμάνους. Τὸ φαινόμενο τῶν Νεομαρτύρων εἶναι ἀποκαλυπτικὸ γιὰ τὴν μοίρα ὅσων ὑπῆρξαν Κρυπτοχριστιανοὶ καὶ ἀποκαλύφθηκε ἡ δεύτερή τους ταυτότητα. .

Οἱ διωγμοί, οἱ Νεοτοῦρκοι καὶ ὁ Κεμάλ. Ἡ τραγωδία τοῦ 1919. Ἡ ζωὴ τοὺς 2 τελευταίους αἰῶνες ἀλλάζει δραματικά.  Μετὰ ἀπὸ τὶς ραγδαῖες ἀλλαγὲς στὴν Ὀθωμανικὴ Αὐτοκρατορία τὸν 19ο καὶ 20ο αἰώνα, ἀλλάζουν πολλὰ καὶ στὸν Πόντο.  Τὸ 1908 κυριαρχοῦν τὴν Τουρκία οἱ Νεότουρκοι, ποὺ πίσω ἀπὸ τὰ ἐπιφανειακὰ καὶ ὕπουλα αἰτήματα γιὰ «ἐκσυγχρονισμὸ» ἢ ἐκδυτικισμό, κρυβόταν μία Πολιτικὴ ἐξολόθρευσης ὁποιασδήποτε πληθυσμιακῆς ὁμάδος δὲν θὰ μετατραπόταν  μὲ τὴν βία Τουρκική. Στὴν κατεύθυνση αὐτὴ κινούμενοι ὀργανώνουν τὴν Γενοκτονία χριστιανικῶν πληθυσμῶν, ὅπως τῶν Ἀρμενίων καὶ τῶν Ἑλλήνων τῆς Μικρᾶς Ἀσίας.

Ὁ Πόντος σὲ 2 φάσεις, κατὰ τὸν Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο καὶ μετὰ ἀπὸ αὐτόν, ἀντιμετωπίζει τὴν τουρκικὴ λαίλαπα. Στὶς 19 Μαΐου 1919 (ἡμέρα ποὺ γιὰ ἐμᾶς εἶναι ἡμέρα μνήμης τῆς Γενοκτονίας τοῦ Πόντου, καθιερωθεῖσα ἀπὸ τὴν Βουλὴ τῶν Ἑλλήνων, τὸ 1994) ἐπιβιβάζεται στὴν Σαμψοῦντα ὁ Μουσταφὰ Κεμὰλ καὶ ὀργανώνει μὲ συστηματικὸ τρόπο τὴν σφαγὴ τῶν Ἑλλήνων. Μία διαδικασία ποὺ θὰ διαρκέσει ἕως τὸ 1922, καὶ τὴν ὁλοκληρωτικὸ διωγμὸ τῶν Ἑλλήνων πρὸς Ἑλλάδα καὶ Ρωσία. Στὸ ἐγκληματικό τους αὐτὸ ἔργο, ποὺ θὰ στοιχίσει συνολικὰ ἄνω τῶν 350.000 νεκροὺς Ἕλληνες στὸν Πόντο, θὰ ἔχουν οἱ  Τοῦρκοι συμμάχους φανεροὺς στὴν ἀρχὴ τοὺς Γερμανοὺς καὶ μετὰ τοὺς Μπολσεβίκους τοῦ Λένιν, ποὺ μόλις εἶχαν ἐπικρατήσει στὴν Ρωσία, καὶ κρυφοὺς φίλους τους Δυτικοὺς (ὅπως οἱ Ἄγγλοι, οἱ Ἰταλοὶ καὶ οἱ Γάλλοι) ποὺ θὰ σιωπήσουν ἢ θὰ βοηθήσουν τὴν Νίκη τοῦ Κεμὰλ κατὰ τῶν Ἑλλήνων.

Ἡ μεταφορὰ τῶν βωμῶν σὲ Ἑλλάδα καὶ γειτονικὰ κράτη, οἱ νέες περιπέτειες. Ἡ τραγωδία συνετελέσθη. Μαζὶ μὲ τὴν ἐξόντωση τοῦ Ἑλληνισμοῦ χάθηκε καὶ ἡ ἐπὶ 2000 ἔτη παρουσία τῆς Ὀρθοδοξίας στὰ μέρη ἐκεῖνα τοῦ Πόντου.  Πολλοὶ ἱστορικοὶ Ναοὶ τῆς Ἐκκλησίας ἔγιναν τζαμιὰ μουσουλμανικά. Ὅσοι Ἕλληνες τοῦ Πόντου κατέφυγαν στὴν τότε Σοβιετικὴ Ἕνωση θὰ ἀντιμετωπίσουν νέους διωγμοὺς ἀπὸ τὸ Σταλινικὸ καθεστώς.

Τὰ τελευταία χρόνια γίνεται μία πανελλήνια καὶ παγκόσμια προσπάθεια νὰ γίνει γνωστὴ ἡ γενοκτονία καὶ νὰ καταδικαστεῖ ὡς πράξη προσβολῆς πρὸς τὴν Ἀνθρωπότητα, κάτι ποὺ προσπαθεῖ μὰ κάθε τόπο νὰ ἀποτρέψει ἡ Τουρκία. Κορυφαῖο προσκύνημα στὸν Πόντο ὑπῆρξε ἡ Παναγία στὸ ὅρος Μελᾶ. Ἡ Παναγία Σουμελᾶ. Μετὰ τὴν καταστροφή, αὐτὸ τὸ ἱερὸ προσκύνημα τοῦ ἁπανταχοῦ Ποντιακοῦ Ἑλληνισμοῦ μεταφέρθηκε στὸ ὅρος Βέρμιο τῆς κυρίως Ἑλλάδος. Κλέινουμε μέ ἕνα μήνυμα αἰσιοδοξίας….

Ν’ αϊλί εμάς να βάϊ εμάς, οι Τούρκ’ την Πόλ’ επαίραν…

επαίραν το βασιλοσκάμν’ ελλάγεν η αφφεντία.

Μοιρολογούν τα εκκλησιάς, κλαίγνε τα μαναστήρεα

κι Άϊ Γιάννες ο Χρυσόστομον, κλαίει δερνοκοπάται.

Μην κλαις μην κλαις Άϊ Γιάννε μου, και μη δερνοκοπάσαι

η Ρωμανία πέρασεν, η Ρωμανία επάρθεν

η Ρωμανία αν πέρασεν, ανθεί και φέρει κι άλλο”…

Γεώργιος Διον. Κουρκούτας 

καθηγητής φιλόλογος