Η ΕΝΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΚΑΙ Ο «ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΤΗΣ ΤΕΛΕΙΟΤΗΤΑΣ» - ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΚΟΤΤΑΔΑΚΗΣ

 Η  ΕΝΟΤΗΤΑ  ΤΗΣ  ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ 

ΚΑΙ  Ο  «ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ  ΤΗΣ  ΤΕΛΕΙΟΤΗΤΑΣ»

ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ  ΚΟΤΤΑΔΑΚΗΣ

       Αναφορά σήμερα και κατάθεση συναφούς προβληματισμού με αφορμή τις ακόλουθες τρεις ενδιαφέρουσες αναρτήσεις για το Ουκρανικό, 1. «Το Αυτοκέφαλο της Εκκλησίας της Ουκρανίας», π. Αντώνιος Πινακούλας. Εμβριθέστατη ιστορική, θεολογική, νομοκανονική πραγματεία, με ευδιάκριτη ρηματική παλμική καρδίας. 2. «Ρωσία και Ουκρανία», Μητροπολίτης Ναυπάκτου κ. Ιερόθεος. Αποκαλυπτική καταγραφή μακρόχρονης εθνοφυλετικής καταπίεσης της Ρωσίας στην Ουκρανία. 3. «Δικαιοδοσίες ναι, αλλά με ενότητα», π. Δανιήλ Αεράκης. Έκκληση σύνεσης, συν κατάθεση  αγωνίας και ελπίδας.

      Προτάσσεται ως ευθεία πνευματικής αναφοράς ανάρτηση Γεροντικής διδαχής. «Η πολυλογία είναι σημάδι αγνωσίας, είσοδος στην κατάκριση, οδηγός στην ανοησία, πρόξενος του ψεύδους  … Προκαλεί και δημιουργεί αδιαφορία για τις αμαρτίες, εξαφανίζει την προφύλαξη του νου από τα πάθη, ψυχραίνει την πνευματική θερμότητα και σκοτίζει την προσευχή», Όσιος Ιωάννης ο Σιναϊτης, 

*****   ***   *****

1.   «Το Αυτοκέφαλο της Εκκλησίας της Ουκρανίας», π. Αντώνιος Πινακούλας. Το διάβασα δυο φορές προσεκτικά, το χάρηκα για την ατμόσφαιρα προσωπικής ρηματικής δυναμικής, που αποπνέει τον εσώψυχο παλμό του. Συμπορεύτηκα μαζί του στην επισήμανση ότι, η αυτοκρατορία στην οποία μεθοδεύτηκαν, ίσχυσαν και λειτούργησαν, σε μεγάλο βαθμό ειρηνικά όλα τα σχετικά, δεν υπάρχει από καιρό πια.

Και ότι η Κωνσταντινούπολη είναι σήμερα μια από αρκετές σύγχρονες μεγαλουπόλεις, όχι η μια από τις πάλαι ποτέ μόνο δυο ! Ωστόσο στα όρια της Εκκλησίας αυτά δεν αναιρούν την ισχύ Κανονικών δικαιοδοσιών, που ορίστηκαν τότε, ιδιαίτερα με Αποφάσεις Συνόδων Οικουμενικών. Οι οποίες ιδιαίτερα στη σημερινή πανσπερμία εθνών και ιδεολογιών … θεολογικά πρέπει να υπέρκεινται οποιωνδήποτε κρατικών ή άλλων  νομοτελεστικών !

      Η Εκκλησία και σήμερα ζει, και εις τους αιώνας των αιώνων θα ζει  στο Όνομα του Χριστού με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος, το οποίο «πάντα της χορηγεί». Και μπορεί να ανά ρυθμίζει τα της διαδρομής της κατά τα νέα δεδομένα της εποχής. χωρίς να απεμπολεί στο πνεύμα του το αξίωμα, «Χριστός χθες και σήμερον ο αυτός και εις τους αιώνας». Το ερώτημα είναι αν, και σε ποιο βαθμό οι χριστιανοί είμαστε προετοιμασμένοι να πορευθούμε ως οφείλουμε χριστιανικά, που θα πει αγαπητικά ως θυσιαστικά στα δεδομένα  αυτά. Το τελευταίο είναι το πιο ουσιαστικό, αλλά και το πιο δυσεύρετο, αν μη πια χαμένο, αν δούμε κατά πρόσωπο, πώς κομματιάσαμε «τον άρραφο χιτώνα του Χριστού», πώς σαν τους μοιραίους στρατιώτες του Σταυρού «διαμεριστήκαμε τα ιμάτια Αυτού» ! 

     Η μεγάλη επιφύλαξη που μπορεί να καταθέσει κανείς στο γραπτό αυτό εντοπίζεται κυρίως στην αρνητική, αν όχι απορριπτική ή έστω ωσεί σε παραμερισμό -εντύπωσή μου- αντιμετώπιση της ιστορικής Πατριαρχικής απόφασης του 1686. Το γεγονός ότι η Εκκλησία της Ρωσίας υπείκοντας στην κρατική επιβολή -Μέγας Πέτρος- ενήργησε από την πρώτη στιγμή ως μητριά κακή στην προς καιρόν διατεθείσα σ’ αυτή «θυγατρική» του Οικουμενικού Πατριαρχείου Μητρόπολη Κιέβου τα κατ’ αυτήν.

     Ας μη λησμονείται εδώ τούτο το βασικό, ποιος ίδρυσε την Εκκλησία της Ρωσίας, ποιος, και κυρίως πώς την ανακήρυξε Πατριαρχείο. Ήγουν ότι η συνέχιση της μνημόνευσης του Οικουμενικού Πατριάρχη από τον Κιέβου, ήταν όρος απαράβατος ως συμβολικά, πλην καίρια ενδεικτικός του αδιατάρακτου δεσμού της θυγατρικής Εκκλησίας -Μητρόπολη Κιέβου- με τη μητρική- Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινούπολής. Ήγουν, ότι έδειχνε λίαν ευδιάκριτα ό, τι συνεπαγόταν αυτό, και κάθε άλλο παρά δυσδιάκριτα επίσης ό,τι θα απέφερε καταπάτησή του στις «επιδιώξεις» της Ρωσικής πλευράς ! Από το τελευταίο και των ατυχών συμβαινόντων νυν.

       Περιττό να σημειωθεί ότι η ανάλογη ρύθμιση Ελληνικών Μητροπόλεων, των λεγομένων νέων χωρών λειτουργεί χρόνια τώρα αμφοτέρωθεν αρμονικά, ειρηνικά. Ενώ δεν είναι περιττό να επαναληφθεί ότι, στο μέτρο που η Εκκλησία ζει στο Όνομα του Χριστού εν Αγίω Πνεύματι, μπορεί να επιλέγει και να ακολουθεί, νέες εκάστοτε ρυθμίσεις, χωρίς να παραβιάζει την κανονική τάξη πραγμάτων, η αλλιώς ότι τα Κανονικώς προηγηθέντα δεν αποτελούν «κασέτα» για όλες τις εποχές, αν κρατιέται το πνεύμα του αξιώματος «Χριστός χθες και σήμερον ο αυτός και εις τους αιώνας» !.

2.    «Ρωσία και Ουκρανία», Μητροπολίτης Ναυπάκτου κ. Ιερόθεος. Ήμουνα προϊδεασμένος και από άλλα αναγνώσματα για τα του δεύτερου γραπτού.  Τούτο δεν κάνει τα γραφόμενα εις αυτό για τα θλιβερά διατρέξαντα της Ρωσίας προς την Ουκρανία λιγότερο αποκαλυπτικά, λιγότερο τραγικά, λιγότερο απροκάλυπτα εθνοφυλετικά! Ήγουν. Λιγότερα ευθέως αντιχριστιανικά, ευθέως αντίθετα στις αποφάσεις της Συνόδου του 1872. 

     Δεν θα μείνω όμως πολύ εδώ. Ούτε θα χαλάσω την ανακύπτουσα συναγωγή υποκύπτοντας στον πειρασμό να αναφερθώ σε παλιά αρνητικά. Ανάγνωση νεώτερων γραπτών του Σεβασμιώτατου συν απουσία τελευταία του ονόματος αυτού από τη γνωστή ριζικά αρνητική στα της Πανορθόδοξης Συνόδου -Κρήτη 2016- Μητροπολιτική «τετρακτύν» που αποτελούν τίμια και θαρρετή αλλαγή.

3.   «Δικαιοδοσίες ναι, αλλά με ενότητα», π. Δανιήλ Αεράκης. Από το βασικό κορμό της ανάρτησης αυτής επιλέγω ως άξια πολλής προσοχής μόνο τη 2^η προς Οικουμενικό Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίο επιστολή του Αρχιεπίσκοπου Τιράνων, Δυρραχίου και πάσης Αλβανίας κ. Αναστασίου, Κατά τα άλλα μένω στην εισαγωγική πρόταση. «Η ενότητα της πίστεως στην Εκκλησία είναι και ενότητα αγάπης και ενότητα εκκλησιαστικής κοινωνίας. Όταν φθάνει μία τοπική Εκκλησία να κηρύττει ακοινώνητη άλλη Εκκλησία και να την διαγράφει από τα λειτουργικά της δίπτυχα, τότε έχουμε αρχή οδύνων εκκλησιαστικών, δηλαδή, αφορμή σχισμάτων και αναταραχών». Και, στην καταληκτική, καίρια για την εξής εις Απ. Παύλο παραπομπή. «Αν δεν είναι δυνατόν να συμφωνήσουμε για το ουκρανικό, ας κρατήσουμε την ενότητα. «Επί πάσι δε τούτοις την αγάπην, ήτις εστίν σύνδεσμος της τελειότητος»-Κολ.3,14.

α.  Θα μου επιτραπεί να διαβάσω το πρώτο σκέλος της εισαγωγικής πρότασης διατυπωμένο ως εξής.  «Η ενότητα της πίστεως στην Εκκλησία, αν είναι και ενότητα αγάπης, είναι και ενότητα εκκλησιαστικής κοινωνίας». Τούτο γιατί. «Ενότητα πίστεως» μεταξύ Οικουμενικού Πατριαρχείου και θυγατρικής Ρωσικής Εκκλησίας και υπάρχει και  μένει αδιατάρακτη ένθεν κακείθεν, θεωρητικά και λειτουργικά στα δικαιοδοτικά εκάστης όρια. Όμως «Ενότητα εκκλησιαστικής κοινωνίας δεν έχουμε», γιατί παρουσιάστηκε έλλειμμα, κενό, ή έστω κάποια διαταραχή στην «ενότητα της Αγάπης». Είναι δε τοις πάσι γνωστό ότι πίστη και αγάπη πηγαίνουν μαζί, δεν πηγαίνουν χώρια !

       Εδώ αν ληφθεί υπόψη η επισήμανση του Μητροπολίτη Διοκλείας κ. Κάλλιστου. «Το Οικουμενικό Πατριαρχείο δε διέκοψε την εκκλησιαστική κοινωνία με την Εκκλησία της Ρωσίας», η συνέχεια της εισαγωγικής πρότασης π. Δανιήλ Αεράκη: «Όταν φθάνει μια τοπική Εκκλησία να κηρύττει ακοινώνητη μια άλλη τοπική Εκκλησία και να την διαγράφει από τα λειτουργικά της δίπτυχα», αποκτά όνομα και διεύθυνση ! Δείχνει λίαν ευδιάκριτα από ποια μεριά μπάζει αέρα «η ενότητα της Αγάπης». Κατ’ επέκταση ποια μεριά χρεώνεται την ευθύνη για την «αρχή οδύνων εκκλησιαστικών, δηλαδή, την αφορμή σχισμάτων και αναταραχών» !

      Κι αν αμέσως μετά παρεμβάλει κανείς ως ερμηνευτικό κλειδί για τα ατυχή συμβαίνοντα στα όρια της Ορθοδοξίας νυν, αυτό που ακούστηκε  ως λεχθέν από το Μητροπολίτη Πατρών κ. Χρυσόστομο σε αδελφό Ρώσο Μητροπολίτη. «Αν είχατε έρθει στην Πανορθόδοξη Σύνοδο -Κρήτη 2016- αυτά που συμβαίνουν σήμερα θα είχαν αποφευχθεί». Προσθέτω, «ενδεχομένως», «με τη χάρη του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, την αγάπη του Θεού και Πατρός, και την κοινωνία του Αγίου Πνεύματος», θα είχαν συζητηθεί αδελφικά και ρυθμιστεί με κάποια συν-πλην στα όσα από όλους Προσυνοδικά είχαν υπογραφτεί ! Πράγμα που με τη σειρά του πάει ίσια στους απουσιάσαντες, με ερωτήματα για της απουσίας τους το σκοπό, και όσα παρεπόμενα αγαθά ή πονηρά μπορεί να βάλει ο καθένας στο νου από τα τωρινά.

β.   Καταληκτική πρόταση, προσθέτω, αγωνίας, ελπίδας, ευχής, προσευχής. «Αν δεν είναι δυνατόν να συμφωνήσουμε για το Ουκρανικό, ας κρατήσουμε την ενότητα. «Επί πάσι δε τούτοις την αγάπην, ήτις εστίν σύνδεσμος της τελειότητος»-Κολ.3,14. Αλλά ! Ποια ενότητα μπορεί, χωρίς την ενότητα της αγάπης να βρεθεί και να κρατηθεί; Είναι ξεκάθαρο και αυταπόδεικτο ότι, η αγάπη είναι για τα πάντα, από το πιο μικρό ως το πιο μεγάλο, το sine qua non-αυτό χωρίς το οποίο τίποτα !  Το γράφει ο Απ. Παύλος τόσο ευανάγνωστα. «Επί πάσι δε τούτοις την αγάπην, ήτις εστίν σύνδεσμος της τελειότητος»-«Πάνω από όλα να έχετε αγάπη που είναι ο σύνδεσμος όλων και οδηγεί στην τελειότητα» !

     Όλα αυτά λέγονται και διδάσκονται από όλους μας εύκολα, ενίοτε και εντυπωσιακά, συχνά όμως μπρος στο πρώτο μικρό εμπόδιο πιάνονται μέσα μας «πουκάμισα αδειανά» ! Βάλτε τώρα με το νου τι πιάνονται μπρος σε εμπόδιο τρανό, ως είναι ή εξελίσσεται το ουκρανικό ! Βράχος αμετακίνητος με θεμέλια που ακουμπούν στην πάλαι ποτέ απαίτηση των δυο Ζεβεδαίων για πρωτοκαθεδρία, ελάχιστες μέρες πριν καρφωθεί ο Χριστός στο Σταυρό !

      Στο μεταξύ και διαβάζουμε, γνωρίζουμε, ομολογούμε, λέμε, ποια είναι της εξόδου από την κρίση η μοναδική οδός. «Επί πάσι δε τούτοις την αγάπην, ήτις εστίν σύνδεσμος της τελειότητος»- «Πάνω από όλα να έχετε αγάπη που είναι ο σύνδεσμος όλων και οδηγεί στην τελειότητα» ! Η ενότητα της Εκκλησίας-Ορθοδοξίας και η Αγάπη πάνε μαζί, δεν γίνεται αλλιώς ! Ο φυλακισμένος Απόστολος παραγγέλλει, «αληθεύοντες εν αγάπη», «με αλήθεια-πίστη συν αγάπη φτάνουμε στο Χριστό»-Εφ.4,15. Και αλλού λέει «την αγάπη μείζονα της πίστης και της ελπίδας»-1Κορ.13,13. Με όλα αυτά τη θεωρεί «σύνδεσμο της τελειότητας». Και βέβαια τα έδειξε λόγω τε και έργω, όπως πριν από αυτόν λόγω τε και έργω σταυρικώ ο Χριστός !

    Ο οποίος και μας ξεκαθάρισε ορθά κοφτά. «Λέγω γαρ υμίν ότι, εάν μη περισσεύση η δικαιοσύνη υμών πλείον των γραμματέων και φαρισαίων, ου μη εισέλθητε εις την βασιλείαν των ουρανών» -«Γι αυτό να έχετε υπόψη σας ότι, αν η ευσέβειά σας δεν ξεπεράσει την ευσέβεια των γραμματέων και φαρισαίων, δε θα μπείτε στη βασιλεία του Θεού»- Ματθ.5,20. Και, επανέρχεται ο Παύλος, «η αγάπη τω πλησίον κακόν ουκ εργάζεται, πλήρωμα ουν νόμου η αγάπη»-«Η αγάπη σε καμιά περίπτωση δεν κάνει στον άλλο κακό, η αγάπη λοιπόν είναι η τέλεια εκπλήρωση των εντολών του Θεού»-Ρωμ.13,10.

*****   ***   *****

      Αρκετά ως εδώ, υπέρ αρκετά. Ίσως ο Θεός επέτρεψε να έρθουν έτσι τα πράγματα σήμερα, ώστε να δοκιμαστούν πολλοί και πολλά ! Βέβαια, διαβάζοντας κανείς παλιές αντίστοιχες περιπτώσεις -Μιλιτιανό Σχίσμα- μουδιάζει βλέποντας ότι η επίλυση αργεί πολύ. Επειδή όμως καθώς γράφονται αυτές οι τελευταίες λέξεις, μόλις έχει αναρτηθεί νέα επιστολική «Έκκληση-Δέηση» του Αρχιεπίσκοπου Αλβανίας Αναστασίου, «για την υπέρβαση της εκκλησιαστικής πολώσεως» πριν τη Μεγάλη γιορτή της Χριστού Γέννησης, ει δυνατόν, κλείνω ευχόμενος κι ελπίζοντας αγαθά εκ Θεού επ’ αυτού. Και προτείνω σε όλους, ιδιαίτερα σε όσους αθλούνται σε υψηλή ανάβαση πνευματική, να προσθέσουν και τις δικές τους κατά τεκμήριο πιο δεκτικές προσευχές. Και «η ειρήνη του Θεού η πάντα νουν υπερέχουσα πληρώσαι τας καρδίας ημών» ελπίδος έκβασης αγαθής προς δόξαν του Αγίου Ονόματος Αυτού στην Ορθοδοξία σύμπασα, όπως πριν !

Με «την αγάπην την πρώτην, ην ουκ αφήκα …»

Αθανάσιος Κοτταδάκης