Απώλεια: π. Ηλίας Μαστρογιαννόπουλος
Του Γιώργου Ν.
Παπαθανασόπουλου
Σημαντική
απώλεια για την Εκκλησία της Ελλάδος. Το περασμένο Σάββατο απεβίωσε ο
αρχιμανδρίτης π. Ηλίας Μαστρογιαννόπουλος, Τον περασμένο Οκτώβριο είχε
συμπληρώσει τα εκατό του χρόνια, είχε διατελέσει προϊστάμενος της Αδελφότητας
«ΖΩΗ», είχε συγγράψει πλήθος βιβλίων,
και είχε την εκτίμηση κληρικών και λαϊκών στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.
Προερχόμενος από αστική οικογένεια των Αθηνών και άριστος γνώστης των γαλλικών,
σε όλη του τη ζωή δίδαξε τον συνδυασμό της Ορθόδοξης πνευματικότητας με την
προσέγγιση της ελληνικής και ξένης σύγχρονης διανόησης.
Στο
βιβλίο του «Η αγωνία του σύγχρονου ανθρώπου – υπεύθυνες μαρτυρίες πάνω στην
κρίση του πολιτισμού» (Εκδ. Αθ. Μαρτίνου) γράφει ότι ο ελβετός ψυχίατρος και
ψυχαναλυτής Καρλ Γιουνγκ επισήμανε ότι ο
συγχρονος άνθρωπος βρίσκεται συνεχώς κάτω από μια διπλή πίεση: τη μαζοποίηση,
που τον κάνει μια ανώνυμη μονάδα χαμένη μέσα στο πλήθος και την ατομικοποίηση,
που υπερτονίζει το εγώ του και του αδυνατίζει τις αυθεντικές προσωπικές σχέσεις
με τους άλλους ανθρώπους».
Από τη μια πλευρά γράφει για τους
επιστήμονες που περιγράφουν τη αγωνία τους για την κατάσταση της εποχής μας και
από την άλλη γράφει για άλλους επιστήμονες και λογοτέχνες που βρίσκουν έμπνευση
στον Θεό για να δημιουργήσουν δρώντας θετικά. Ένας από αυτούς ήταν ο γνώριμός
του σοφός αρχιτέκτονας Δημήτρης Πικιώνης, ο, μεταξύ πολλών άλλων, διαμορφώσας αριστουργηματικά
τον περί την Ακρόπολη υπαίθριο χώρο. Στο βιβλίο του «Μαρτυρίες και επιστροφές»
(Εκδ. «Δαμασκός») ο π. Ηλίας γράφει ότι
ο Πικιώνης αποκάλυψε σε μια, με τίτλο «Ευσέβεια», προσευχή του, δημοσιευμένη
στη «Χιακή Επιθεώρηση», ότι αγάπησε το περιβάλλον ως έργο του Θεού, γι΄ αυτό
και το σεβάστηκε:
«Έθεσες παντού Νόμους, ω Θεέ.
Δώσε να τους ακολουθώ, δώσε να μην τους προσβάλλω...Δώσε να μαντεύσω και να
σεβασθώ τον Νόμον, που δίνει τη Γαλήνη εις τα μακρινά βουνά, τη δύναμη εις τους
βράχους και τη χάρη εις το λεπτό άνθος, που εμψυχώνει τη χάρη του λεπτού
φυτού».
Ο πατέρας του π. Ηλία ήταν γιατρός
και η μητέρα του της οικογενείας Ματθοπούλου, που ανέδειξε, μεταξύ άλλων τον
ιδρυτή της «Ζωής» π. Ευσέβιο, τον διεθνούς φήμης μαέστρο και συνθέτη Δημήτρη
Μητρόπουλο και τον εκλεκτό δημοσιογράφο Βάσο Μαθιόπουλο. Ήταν στο Πειραματικό
σχολείο συμμαθητής με τον Ανδρέα Γ. Παπανδρέου. Το 1938, παρά την άρνηση των
γονέων του, εισήλθε στην Χριστιανική Αδελφότητα «ΖΩΗ» και έζησε την ακμή της, τους ιδεολογικούς κατά
του ολοκληρωτισμού αγώνες της, τις ιεραποστολικές της δράσεις, την πολεμική που
δέχθηκε από την ιντελιγκέντσια του τόπου και την παρακμή της. Παρά τις προτάσεις που δέχθηκε αρνήθηκε να
χειροτονηθεί Μητροπολίτης και, προς τιμήν του, αναγνώρισε ότι η κριτική που
δέχθηκε ως προς τον χαρακτήρα της η κίνηση από δόκιμους θεολόγους, όπως από τον
π. Κάλλιστο Γουέαρ, σημερινό Μητροπολίτη Διοκλείας, και τον π. Γ. Φλορόφσκι έχει βάση και θα
έπρεπε να επανεξετασθεί η θέση της μέσα στην Εκκλησία.-
Ώστε ο π. Ηλίας, «το 1938, παρά την άρνηση των γονέων του εισήλθε στην Χριστιανική Αδελφότητα «ΖΩΗ»; Αλήθεια; Για φαντάσου ! «Θου Κύριε φυλακήν τω στόματι μου» για τη λίαν επιεικώς ανακρίβεια, «ίνα μη τι χείρον είπω» ! Αλλά ! Ο μεγαλογιατρός πατέρας του πέθανε από το Δάγγειο πυρετό πάνω στο ιατρικό χρέος του το 1928, που ο υιός του Ηλίας ήταν εννιά (9) χρονών ! Λίγες μέρες πριν το τέλος του είχε πει στη συμβία του, τα δυο τους παιδιά να τα συνεχίσει στο δρόμο της. Η μητέρα του πάλι, όπως γράφει ο ίδιος ο π. Ηλίας «έχοντας καλά χωνευμένο το Χριστιανισμό της», έτι δε γοητευμένη από το έργο του μεγάλου θείου της π. Ευσεβίου, και του επίσης μεγάλου συνεχιστή του π. Σεραφείμ εδώ και χρόνια είχε κάνει το σπίτι της πνευματικό κέντρο. Και ως προς την αγωγή του υιού της επί του προκειμένου ήταν εκπληκτικά διακριτική. «Όταν το καλοκαίρι του 1937 τελείωσα το σχολείο, γράφει ο π. Ηλίας, αμφιταλαντευόμουν, τι θ’ ακολουθήσω, την Ιατρική ή την Θεολογία. Την επιστήμη του πατέρα μου ή την βαθύτερη φωνή, που είχε αρχίσει ν’ ακούγεται μέσα μου. Τελικά επικράτησε το δεύτερο. Η μητέρα μου με ρώτησε εκείνο τον καιρό. “Λοιπόν, τι σκέφτεσαι”; “Λέω για Θεολογία…”. “Κι εγώ προσευχόμουν γι’ αυτό”. «Έτσι απλά μου εκμυστηρεύτηκε τον ιερό της πόθο. Δεν μου είχε πει τίποτα πριν, για να με επηρεάσει, ούτε φυσικά με πίεσε καθόλου. Με τη βαθιά πίστη της και την προσευχή της πρόσμενε σιωπηλά μήπως της έλθει κάποιο τέτοιο δώρο»! Το πιο σπουδαίο, την επόμενη χρονιά, 1η Νοεμβρίου 1938 ο π. Σεραφείμ ίδρυε τη γυναικεία Αδελφότητα «Ευσέβεια», και ανέθετε την ευθύνη της στη Μαρία Μαστρογιαννοπούλου …» Επαναλαμβάνω, λοιπόν, «θου Κύριε φυλακήν τω στόματί μου ίνα μη τι χείρον είπω». Δες «Αναστάσιος» 15.5.2019, «Μαρία Μαστρογιαννοπούλου,, «Βηματισμοί Ανθούσας και Ολυμπιάδας», και στο βιβλίο «Γυναίκες άλλης Αγάπης»-εκδόσεις «Τήνος» ή σε νεώτερη έκδοση από την Ι.Μ. «Κοιμήσεως Θεοτόκου», Καλαμίου Αργολίδος,2014., «Γυναίκες Σταυρικής Αγάπης»- Και για τον κ. Κωστόπουλο προσθέτω ότι, όταν πριν λίγους μήνες του είπα στο τηλέφωνα για την ωραιότατα επιμελημένη αυτή ανάρτηση, ο απόηχος του "ευχαριστώ" του με συνόδευε στον τελευταίο ασπασμό Κυριακή βράδυ. Επιφυλάσσομαι εν καιρώ για περισσότερα. Αθανάσιος Κοτταδάκης
ΑπάντησηΔιαγραφήΕπιβεβλημένη η παρέμβασή σας. Μια παρέμβαση από πρώτο χέρι. Είχα διαβάσει το άρθρο σας για την Μαρία Μαστρογιαννοπούλου και το θυμόμουνα. Τα άρθρα σας σε μορφές καθοδηγητικές, αγίους και χριστιανικού κινήματος είναι θησαυρός.
ΑπάντησηΔιαγραφή"Προς τιμήν του, αναγνώρισε ότι η κριτική που δέχθηκε ως προς τον χαρακτήρα της η κίνηση (ΖΩΗ) από δόκιμους θεολόγους, όπως από τον π. Κάλλιστο Γουέαρ, σημερινό Μητροπολίτη Διοκλείας, και τον π. Γ. Φλωρόφσκι έχει βάση και θα έπρεπε να επανεξετασθεί η θέση της μέσα στην Εκκλησία».
ΑπάντησηΔιαγραφή1. Ασκήθηκε ποτέ κριτική κατά της ΖΩΗΣ από τους ανωτέρω αλλοδαπούς δόκι-μους θεολόγους και κληρικούς;
2. Πότε, πού και δια ποίου τρόπου ο αείμνηστος αναγνώρισε ότι η κριτική αυτή έχει βάση;
Γιάννης Ιωαννίδης
Ο κ. Γ. Παπαθανασόπουλος τίμησε την μνήμη του π. Ηλία Μαστρογιαννόπουλου. Τώρα αν έκανε και ένα ιστορικό λάθος για τους γονείς του π. Ηλία, αυτό είναι μέσα στα ανθρώπινα. Ανθρώπινο το σφάλλειν.
ΑπάντησηΔιαγραφήΑναγνώστης