Αυτά είναι όλα όσα έχεις; - π. Θεοδόσιος Μαρτζούχος

Αυτά είναι όλα όσα έχεις;

 «Όλες αυτές οι γεμάτες αγωνία σκέψεις είναι φυσικό να φέρουν για μία στιγμή στα χείλη το πικρό ερώτημα: Γιατί, για το Θεό, έπρεπε, εν ονόματι του δικαίου και της ανθρωπότητας, να μεταβληθεί όλη η γη σ΄ ένα απέραντο ανόσιο φρενοκομείο; Η ερώτηση δεν είναι καινούργια, κι όμως αντηχούσε μέσα μου με μία νέα αδυσώπητη δύναμη. Στο μυαλό μου στριφογύριζαν οι ατέλειωτες συζητήσεις που καθημερινά δημιουργούσε η ανθρώπινη ευφυΐα: οικονομικά αδιέξοδα, ανεργία, ανάγκη για αποικίες, επιβίωση του ισχυρότερου, κι ένα σωρό άλλες απάτες. Πόσο μοιραία, πόσο μάταια μου φαίνονταν τώρα όλα τούτα!

Γιατί ήταν φανερό, ολοκάθαρα φανερό! Μια είναι η αιτία, μία η βασική αφορμή: Οι άνθρωποι έχουμε λησμονήσει το Θεό. Χιλιάδες πλάσματα σήμερα είναι τυφλά και κουφά -σα νεκρά- απέναντι στο Δημιουργό τους. Για αμέτρητες ανθρώπινες ψυχές, τούτο το όνομα δεν είναι τίποτα περισσότερο από μύθος. Γι’ άλλους, μια παράδοση κληροδοτημένη, και χωρίς σημασία τώρα πια. Γι’ άλλους, εύκολη υποκρισία.

Μάλιστα, αυτή είναι καθαρά, η γυμνή αλήθεια. Ψεύτικοι θεοί, σαν το χρυσό μοσχάρι άλλοτε, στέκονται τώρα πάνω στους βωμούς των χριστιανών! Η ειδωλολατρία έχει κυριαρχήσει στη γη μας. Σε πολλούς και τ΄ όνομα του Χριστού ακόμα τους φέρνει ένα χαμόγελο κοροϊδευτικό και περιφρονητικό».

1.   J. A. Cronin

«Περιπέτειες σε δύο κόσμους»

Εκδ. Κακουλίδη, σελ. 288

Ο Άρθουρ Μίλερ (1915-2005) μεταξύ των θεατρικών του έργων έχει γράψει και το «Επεισόδιο στο Βισύ» στο οποίο μία σκηνή παρουσιάζει την συνάντηση του επικεφαλής των ναζί με κάποιον μεγαλοεπιχειρηματία της ανώτερης τάξης, στην οποία σκηνή ο επιχειρηματίας παρουσιάζει στο ναζί διοικητή τα διαπιστευτήρια-αποδεικτικά της ποιότητάς του! Τα πανεπιστημιακά πτυχία, τα δοκτορά, τις συστατικές επιστολές και πάει λέγοντας.

Ο ναζί ρωτάει: Αυτά είναι όλα όσα έχεις;

Ο άντρας εκείνος λέει: Ναι.

Ο ναζί τα παίρνει, τα σκίζει, τα πετάει στον κάλαθο των αχρήστων και του λέει:

– Καλώς! Τώρα δεν έχεις τίποτα...

Κάτι τέτοιο πάθαμε και ’μεις αυτόν τον καιρό! Ήρθε μία συνθήκη που μας «έσκισε» όλα όσα είχαμε στήριγμα ποιότητας (έτσι νομίζαμε) και περιεχόμενο!! «Καλώς! Τώρα δεν έχεις τίποτα».

Το πελώριο μπαλόνι της αυτάρεσκης αυταπάτης της... παντοδυναμίας μας, έσκασε από ένα ιό, σκέτο RNA, κάτι σαν "προζωνταντό» ανάμεσα στον άβιο και στον έμβιο κόσμο! Αυτό εξελίχθηκε σε παγκόσμιο φόβο και τρόμο! Ίσχυσε ο αιώνιος λόγος του Θεού: «... λέγεις ὃτι πλούσιός εἰμι καί πεπλούτηκα καί οὐδενός χρείαν ἔχω καί οὐκ οἶδας ὃτι σύ εἶ ὁ ταλαίπωρος καί ὁ ἐλεεινός καί πτωχός καί τυφλός καί γυμνός...» (Αποκ. 3, 17). Αν ήμασταν συνετοί και «βλέπαμε» σωστά θα καταλαβαίναμε ότι ο Χριστός μάς εμπαίζει θεραπευτικά προσδιορίζοντας με το «...οὐδενός ...» και τους ανθρώπους και τα πράγματα. Τώρα με την συνθήκη αυτής της ασθένειας μείναμε αναγκαστικά μόνοι... ενώ μέχρι πριν ήμασταν μόνοι από επιλογή... αγκαλιά με τον εαυτό μας. Υπόδουλοι στο «αιμορραγούν εγώ μας» όπως φώναζε ο Μπέργκμαν. Αυτό που μας ενοχλεί περισσότερο είναι η αίσθηση ότι έχουμε χάσει την δυνατότητα επιλογής και απόφασης.

Τώρα πρέπει να υπομείνουμε την υποχρεωτική μοναξιά. Καθόλου ευχάριστη αφού ζούμε με αυταπάτες ότι ποτέ εμείς δεν θα χάσουμε τίποτε...! Η απώλεια ήταν αποκλεισμένη από την ζωή μας λόγω της αυταπάτης μας, για άτρωτη νεότητα, για σιδερένια υγεία, για ατέλειωτη ζωή! Όμως, όπως λέει και μία εβραϊκή παροιμία, «Όποιος χορεύει σε πολλούς γάμους, κλαίει σε πολλές κηδείες»! Σ’ όλα αυτά που... χορεύαμε, ήρθε ο καιρός να κλάψουμε. Δεν τα αποτιμήσαμε σωστά αφού εάν η ζωή είναι ένα σχολείο, η απώλειά της είναι ένα βασικό μάθημα του σχολικού προγράμματος. Όσο και αν το θέλουμε δεν μπορούμε να αποφύγουμε την απώλεια, δεν γίνεται να δημιουργήσουμε συνθήκη που μας εγγυάται την απουσία κάποιας απώλειας! Από την άλλη, η ζωή δεν έχει να κάνει μόνο με απώλειες.

Όμως... Πόσα χρόνια θα θέλαμε να ζήσουμε;

Δηλαδή μέσα σε τι πλαίσιο θέτουμε την ζωή μας και πώς θέλουμε να είναι και να... περάσει; «Η ζωή είναι μία σειρά από εμπειρίες κοινές σε όλους μας. Για κάθε μία απ’ αυτές, υπάρχει ένας λόγος και μία σημασία, ακόμη και όταν ο λόγος αυτός δεν μας είναι ορατός. Όλα όσα γίνονται συμβαίνουν για να πάρουμε το μάθημα που χρειαζόμαστε. Θα δυσκολευτούμε όμως σ’ αυτό, αν κάθε φορά σκούζουμε ανυπόμονα “Δεν μου αρέσει αυτό, θέλω να αλλάξει”. Μερικές φορές πρέπει απλά να ζούμε την εμπειρία αντί να την αρνούμαστε, να παραπονούμαστε, ή να προσπαθούμε να την αλλάξουμε». (Elizabeth Kübler-Ross).

Οι άνθρωποι έχουμε ξεμάθει πια να περιμένουμε. Δεν ξέρουμε καν την έννοια του «περιμένω»... Είναι ευχάριστο να έχεις αυτό που θέλεις όποτε το θέλεις, αλλά η δυνατότητα και η ικανότητα επιβράδυνσης και αναμονής είναι πολύ σημαντική. Σε μεγαλώνει και σε ελευθερώνει από αυταπάτες παντοδυναμίας.

Σ’ αυτόν τον κουρνιαχτό των συνθηκών που μας βρήκαν και ο οποίος κουρνιαχτός κάνει, όπως είναι φυσικό, ακόμα πιο δύσκολη την θέα του άλλου και την συνεννόηση, μας προκύψανε και διάφοροι φιλοσοφοανθρωπολόγοι opinion makers οι οποίοι με το διαφημισμένο «κύρος» τους έρχονται να προτείνουν λύσεις. Στην περίπτωση έρχεται... assorti το περιστατικό από την «Κύρου Ανάβαση» του Ξενοφώντος.

«Ο Φαλίνος, εκπρόσωπος του μεγάλου βασιλιά της Περσίας, ακούγοντας τις μεγαλοστομίες του Θεόπομπου του Αθηναίου, γέλασε και είπε:

– Φιλοσόφῳ ἔοικας, ὦ νεανίσκε, καί λέγεις οὐκ ἀχάριστα∙ ἴσθι μέντοι ἀνόητος ὤν, εἰ οἴει τήν ὑμετέραν ἀρετήν περιγενέσθαι ἄν, τῆς βασιλέως δυνάμεως...»

«Εσύ, νεαρέ μου, μοιάζεις με φιλόσοφο και λες χαριτωμένα πράγματα! Να ξέρεις όμως, πως είσαι άμυαλος, αν έχεις την γνώμη ότι η παλληκαριά σας θα φανεί ανώτερη από την δύναμη του Βασιλιά». [Ξενοφώντος, Κύρου Ανάβασις (2.1.10-2.1.13)]

Στην περίπτωσή μας η δύναμη είναι... του βασιλιά θανάτου, που νικάει κάθε ζωντανή ύπαρξη και έχει πολυδιάστατη και πολυεδρική παρουσία στην ανθρώπινη ζωή. Να γράφεις και να λες ότι «Κατά την διάρκεια του μεγαλύτερου μέρους της ιστορίας οι άνθρωποι ήταν υποταγμένοι στον θάνατο... και τα καλύτερα ανθρώπινα μυαλά ήταν απασχολημένα με το να ψάχνουν να δώσουν νόημα στον θάνατο και να μη προσπαθούν να τον νικήσουν» είναι απιστεύτως αφελείς ισχυρισμοί. Όπως και το να ισχυρίζεσαι στα σοβαρά ότι «Η επιστήμη πιστεύει ότι κάθε τεχνικό πρόβλημα έχει μια τεχνική λύση. Δεν χρειάζεται να περιμένουμε τη Δευτέρα Παρουσία του Χριστού για να ξεπεράσουμε τον θάνατο. Μερικοί επιστήμονες σε ένα εργαστήριο μπορούν να το κάνουν» ή «Τα καλύτερα ανθρώπινα μυαλά δεν περνούν πλέον τον χρόνο τους προσπαθώντας να δώσουν νόημα τον θάνατο. Αντ’ αυτού είναι απασχολημένοι στο να επεκτείνουν την ζωή» (Y. N. Harari).

Είναι να θαυμάζει κανείς ευφυείς ανθρώπους να υποτάσσουν την κρίση τους σε προκάτ αντιλήψεις και... υποκείμενα νοσήματα και αυτή η... υποδομή να γίνεται ρυθμιστική των τοποθετήσεων!! Η κυκλοφορούσα βλακεία δεν δικαιολογεί αυταπάτες αυτοδικαιωτικές!

Η όποια ανοησία για θεϊκή τιμωρία αμαρτιών... δεν δικαιολογεί τις αμαρτίες μας. Η Κρυονική δεν γίνεται να είναι η ελπίδα μας. Ο Στωϊκισμός και η παρερμηνεία του Κήπου του Επίκουρου από τον διαστροφέα τους Αρίστιππο, δεν είναι απάντηση στο θάνατο. «Όταν είμαι εγώ δεν είναι ο θάνατος, και όταν είναι ο θάνατος δεν είμαι εγώ».

Ο Χριστός είπε στον Αδάμ, ότι αν φάει από τον καρπό θα πεθάνει. Και έφαγε ο Αδάμ..., αλλά δεν πέθανε...! Συνεπώς για «άλλον», όχι σωματικό θάνατο του μίλαγε. Χειρότερον απ’ τον σωματικό...

Ο Χριστός είπε στον Νικόδημο, ότι αν δεν γεννηθεί άνωθεν δεν θα μπει στη Βασιλεία του Θεού, και εκείνος φυσικά Του εξέφρασε την απορία: Πώς ξαναγεννιέται ένας γέρος;

Με όποια «θέαση» ο θάνατος είναι το μόνο σίγουρο. «Για όλα υπάρχει ίσως, για τον θάνατο δεν υπάρχει ίσως». Το ζητούμενο είναι, αν ο θάνατος είναι τέρμα ή διάβαση, αν είναι τάφος ή πόρτα...! Η διαδικασία του θανάτου είναι αδήριτη, το νόημα του θανάτου όμως είναι προσωπική περιουσία.

Η ζωή δεν είναι πρωταρχικά μια αναζήτηση της ηδονής, όπως πίστευε ο Φρόϋντ, ούτε μια αναζήτηση της ισχύος και της δύναμης, όπως δίδασκε ο Άντλερ. Η ζωή απαιτεί να έχει νόημα. Όπως έγραψε ο Ντοστογιέφσκι στον Ιεροεξεταστή του «Το μυστικό της ανθρώπινης ύπαρξης είναι τούτο: Ο άνθρωπος δεν θέλει μόνον να ζει, αλλά θέλει να ξέρει γιατί ζει. Αν δεν έχει μια στέρεη γνώση του σκοπού για τον οποίον ζει, ο άνθρωπος θα αρνηθεί να ζήσει και θα προτιμήσει την αυτοκαταστροφή»!

Τέτοιες ώρες σαν αυτές που περνάμε έχουν τον κίνδυνο, μέσα σ’ αυτή την πικρή μάχη για... αυτοσυντήρηση, να λησμονήσουμε τον ανθρώπινη αξιοπρέπειά μας και να... καταλήξουμε ζώα αγέλης!! Μόνον το εσωτερικό περιεχόμενο, αυτό που είναι ανυπόταχτο στη λογική της συνεπαγωγής, η καρδιακή ποιότητα και το σθένος, μπορούν να υψώσουν τον άνθρωπο πάνω από την εξωτερική μοίρα του. Είναι τόσο άμεσο κάτι τέτοιο, που ακόμα και αυτοί που βλέπουν λανθασμένα το θέμα, γράφουν: «Οι γιατροί δεν μπορούν να λύσουν το αίνιγμα της ύπαρξης για μας. Αλλά μπορούν να μας αγοράσουν λίγο περισσότερο χρόνο για να το σκεφτούμε. Τι θα κάνουμε εμείς με αυτόν τον επιπλέον χρόνο, εξαρτάται από εμάς» (Y. N. Harari).

Οι χριστιανοί ξέρουν από τον Χριστό ότι στις προθέσεις της καρδιάς βρίσκεται η πηγή των πιο βαθειών επιθυμιών και αποφάσεων που πραγματικά μας κινητοποιούν. Ξέρουν, πού πρέπει να εναποθέτουν την ασφάλεια της ζωής τους. Ξέρουν ότι αν είμαστε αναστατωμένοι και αλαζόνες εμπρός στους άλλους, τελικά εμείς καταλήγουμε κουρασμένοι και εξαντλημένοι! Δεν επιθυμούν οι χριστιανοί το... Βασίλειο της αλαζονείας και της ματαιοδοξίας. Δεν τους «επιτρέπει» ο Χριστός...!! Ξέρουν ότι «η πείνα και η δίψα» είναι εμπειρίες πολύ έντονες, συνδέονται με το ένστικτο της επιβίωσης, και εκτρέπονται εύκολα σε υποσυνείδητο αλλά και συνειδητό και κραυγαλέο εγωϊσμό. Αν τους παραδοθείς θα σε απατήσουν και θα σε ανεβάσουν στο «άρμα του νικητή», αντί να είσαι και να αγωνίζεσαι στον ηρωισμό της καθημερινότητας.

«Οι διωγμοί δεν είναι ιστορία του παρελθόντος. Τους υφίστανται οι χριστιανοί και σήμερα (δεν εννοώ την ψυχοπαθολογία κάποιων χριστιανών τυραννουμένων από φοβίες και μανίες καταδιώξεως) με αιματηρές συνέπειες και αύξηση των Μαρτύρων, που στολίζουν τους ναούς και τα θυσιαστήρια. Ο συνηθέστερος των... διωγμών είναι ο χλευασμός (για λάθη του παρελθόντος των χριστιανών ή σύγχρονες μονομανίες τους), η παραμόρφωση της πίστης, και η προσπάθεια να μας παρουσιάσουν ως πρόσωπα γελοία» (Πάπας Φραγκίσκος).

Οι χριστιανοί περπατώντας με υπευθυνότητα τον δρόμο του Ευαγγελίου του Χριστού προσκτώνται νόημα ζωής και απαντούν στην αρχαιοελληνική απορία που επαναλάμβανε και ο Χάϊντεγκερ: «Γιατί να υπάρχει αυτός ο κόσμος και όχι το τίποτε. Αυτή είναι η πρώτη και μόνη όλων των ερωτήσεων».

Ο μεγάλος ψυχίατρος και ψυχαναλυτής Βίκτωρ Φράνκλ, όταν μιλούσε, σε αμερικάνικα ακροατήρια (σήμερα ποιό δεν είναι αμερικάνικο...;) του άρεσε να λέει: «Συνιστώ, το άγαλμα της Ελευθερίας, που βρίσκεται στην ανατολική ακτή, να συμπληρωθεί και από ένα άγαλμα της Υπευθυνότητας στην δυτική ακτή! Διότι, για να εκπληρώσεις ένα προσωπικό νόημα, πρέπει να υπερβείς τις υποκειμενικές ηδονές, κάνοντας, με υπευθυνότητα, κάτι που δείχνει και κατευθύνεται, σε κάτι ή σε κάποιον άλλον από τον εαυτό σου... με το να δίνεσαι δηλαδή σε μια υπόθεση που υπηρετείς ή σε έναν άλλο άνθρωπο που αγαπάς».

Να θυμηθούμε εδώ την κατάληξη του κινηματογραφικού συναξαρίου του μάρτυρα Φραντς Γαιγκερστέτερ (1907-1943), που είναι ένα κείμενο του T.S.Elliot: «Το γεγονός ότι η ευημερία της ανθρωπότητος εξαρτάται εν μέρει από πράξεις, που δεν καταγράφηκαν, και το ότι η κατάσταση είναι καλύτερη απ’ όσο θα μπορούσε να είναι για μας, οφείλεται, σε μεγάλο βαθμό, σ’ αυτούς που έζησαν την ζωή τους αθόρυβα και αναπαύονται σε τάφους, που ποτέ κανείς δεν επισκέπτεται»!!

Ας ολοκληρώσουμε τις παραπάνω σκέψεις με την γοητευτική και ουσιαστική κατάληξη ενός κειμένου του Γκίλμπερτ Κ. Τσέστερτον «Omar and the Sacred Vine»:

«"Το κρασί", λέει η Γραφή, "ευφραίνει την καρδιά του ανθρώπου", αλλά μόνο του ανθρώπου που έχει καρδιά. Πνευματώδης μπορεί να είναι μόνο εκείνος που έχει πνεύμα. Ο άνθρωπος δεν μπορεί να χαρεί με τίποτε άλλο εκτός από τη φύση των πραγμάτων. Σε τελική ανάλυση, ο άνθρωπος δεν μπορεί να απολαύσει τίποτε άλλο εκτός από τη θρησκεία. Κάποτε, μέσα στην ιστορία του κόσμου, οι άνθρωποι όντως πίστευαν ότι τα αστέρια χορεύουν στο ρυθμό των ναών τους, και οι άνθρωποι εκείνοι χόρευαν όπως ποτέ δεν έχει χορέψει κανείς...

.................................................................................

Γιορτάζει (ο σημερινός κόσμος) γιατί η ζωή δεν είναι χαρούμενη - απολαμβάνει γιατί δεν είναι χαρούμενος. “Πιείτε”, λέει, “γιατί δεν ξέρετε από πού έρχεστε, ούτε για ποιό λόγο. Πιείτε, γιατί δεν ξέρετε πότε θα φύγετε, ούτε πού πηγαίνετε. Πιείτε, γιατί τα αστέρια είναι σκληρά και ο κόσμος μάταιος σαν μια σβούρα που γυρίζει. Πιείτε, γιατί δεν υπάρχει τίποτα που να αξίζει να εμπιστευτείς, τίποτα για το οποίο να αξίζει να πολεμήσεις. Πιείτε, γιατί όλα τα πράγματα ολισθαίνουν στη φθορά και σε μια φαύλη ειρήνη”. Έτσι στέκεται και μας προσφέρει το κύπελλο από το χέρι του.

Και στον υψηλό βωμό του Χριστιανισμού βρίσκεται μια άλλη μορφή, στο χέρι της οποίας είναι επίσης το κύπελλο της αμπέλου. "Πιείτε", λέει "γιατί ο κόσμος ολόκληρος είναι κόκκινος σαν ετούτο το κρασί, άλικος με την αγάπη και την οργή του Θεού. Πιείτε, γιατί οι σάλπιγγες σημαίνουν τη μάχη και τούτο δω είναι το κύπελλο της εφόδου. Πιείτε, γιατί αυτό είναι το Αίμα Μου, το της Καινής Διαθήκης, που χύνεται για χάρη σας. Πιείτε, γιατί Εγώ ξέρω από πού έρχεστε και για ποιο λόγο. Πιείτε, γιατί Εγώ ξέρω πότε θα φύγετε και πού πηγαίνετε"».

(Μετάφραση Γιάννης Ζορμπάς)

Πίνοντας λοιπόν όλοι εμείς οι χριστιανοί από αυτό το κρασί, που Εκείνος μας προσφέρει, θα "μάθουμε" απ’ Αυτόν, από πού ερχόμαστε, για ποιον λόγο, όπως και που πηγαίνουμε. ΑΜΗΝ.

π. Θεοδόσιος Μαρτζούχος

Πηγή: enoriako.info