Η αξία των ολίγων - π. Γερασιμάγγελος Στανίτσας

  ΚΥΡΙΑΚΗ ΙΣΤ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ (των ταλάντων)
(Μτθ. 25, 14-30)

Η αξία των ολίγων

          Ακούγοντας κανείς τη σημερινή ευαγγελική περικοπή αδυνατεί να καταλάβει αμέσως σε τι συνίσταται η βαρύτητα του σφάλματος του δούλου εκείνου της περικοπής που είχε λάβει μόνο ένα τάλαντο. Το πρόσωπο του οικοδεσπότη ήταν φωτεινό και έδινε συγχαρητήρια και βραβεία καθώς άκουγε τον ευλογημένο απολογισμό των δύο δούλων του, που εργάσθηκαν φιλότιμα και διπλασίασαν όσα τους είχε εμπιστευθεί. Όμως τώρα με τον τρίτο η μορφή του γίνεται αυστηρή. Τα λόγια του είναι αμείλικτα: “πάρτε απ’ αυτόν το τάλαντο και τον άθλιο δούλο ρίξτε το έξω στο σκοτάδι”.

          Ένα τάλαντο του είχε  δώσει ο κύριος του και ένα ακέραιο τάλαντο του επέστρεψε. Διερωτάται κανείς, λοιπόν, γιατί του συμπεριφέρθηκε  ο κύριος του μ’ αυτόν τον τρόπο; Πρώτα του μίλησε αυστηρότατα “πονηρέ δούλε και οκνηρέ” του είπε. Και μετά τον καταδίκασε διαπαντός στο σκοτάδι το εξώτερο, όπου θα είναι “ο κλαυθμός και ο βρυγμός των οδόντων”.

          Και μας έρχεται η σκέψη, μήπως ο κύριος του δούλου αυτού ήταν πολύ απαιτητικός; Γιατί καταδικάστηκε να μην αντικρίσει στον αιώνα τον άπαντα ούτε μια ακτίνα φωτός, ενώ δεν έκανε τίποτε το κακό, ούτε έβλαψε και κανέναν; Το πολύ-πολύ αν έβλαψε κάποιον, αυτός ήταν ο εαυτός του.

          Η τιμωρία του δούλου αυτού είναι τόσο πολύ αυστηρή, γιατί έβλαψε όχι μόνο τον εαυτό του και τον κύριό του, αλλά και ολόκληρη την κοινωνία. Διότι όποιος στερεί την κοινωνία από τις υπηρεσίες που μπορούσε  να προσφέρει και δεν το κάνει, μπορεί να χαρακτηριστεί ως ένας εγκληματίας. Αυτό το καταλαβαίνουμε καλύτερα αν σκεπτόμαστε τι  θα γίνονταν αν καθένας από μας χρησιμοποιούσε το τάλαντό του, τις ικανότητές του, σ’ ένα και μόνο τομέα, της καλοσύνης ας πούμε, όχι βέβαια κάποιας εξαιρετικής καλοσύνης, αλλά αυτή που έχει ο καθένας μέσα του.

          Το σφάλμα του λοιπόν πιο ήταν; Δεν έκανε ό, τι μπορούσε  να κάνει. Τι έκανε; Πήγε, έσκαψε τη γη, το έθαψε το τάλαντο του κυρίου του. Δεν το χάλασε, ούτε το σπατάλησε. Απλά το αχρήστεψε, το έθαψε μέσα στο χώμα. Δηλαδή προτίμησε μια στατική ασφάλεια, γιατί φοβήθηκε να το διακινδυνεύσει. Και όταν ήρθε η ώρα να το επιστρέψει, να δώσει λογαριασμό για τη διαχείριση αυτού του ποσού, το έβγαλε και το έδωσε στον κύριό του.

          Ο κύριος του μίλησε με σκληρή γλώσσα και είναι σαν να του έλεγε: Δούλε πονηρέ ξεχνάς πόσα καλά θα μπορούσες να κάνεις και δεν τα έκανες; Λησμονείς πόσους ανθρώπους θα μπορούσες να βοηθήσεις, ν’ ανακουφίσεις, αν χρησιμοποιούσες κατάλληλα το τάλαντο σου; Εσύ όμως το άφησες αχρησιμοποίητο στο χώμα της αμέλειας, μέσα στο βάλτο  της αδιαφορίας.

          Κάποιος μπορεί να έλεγε ότι, αν είχα πολλά χρήματα θα έκανα πολλά καλά! Δεν αποκλείεται να κάναμε αρκετά πράγματα τότε. Αλλά δεν αποκλείεται, και αυτό είναι το πιθανότερο, ότι δεν θα κάναμε τίποτε η σχεδόν τίποτε. Αντί όμως να σκεπτόμαστε τι θα κάναμε αν είχαμε πολλά τάλαντα, χρήματα, και σήμερα να μην κάνουμε τίποτε, θα ήταν καλύτερα να κάναμε από τώρα, απο σήμερα κιόλας, ό, τι είναι δυνατό. Γιατί οι περισσότεροι μπορεί να μην έχουμε πολλές ευκαιρίες, δυνατότητες να κάνουμε κάτι χάρη των άλλων, όλοι όμως έχουμε πολλές ευκαιρίες, πολλές δυνατότητες να κάνουμε κάτι για τους άλλους. Μερικά πράγματα, αλλά πολύ απαραίτητα, που σε μας και στους άλλους να χαρίσουν πολλή χαρά.

          Κάτι ακόμη που δεν πρέπει να λησμονούμε είναι, ότι τα τάλαντα, τα χαρίσματά μας έχουν ως αιτία τους την προθυμία μας.  Ο Ι. Χρυσόστομος  κάνει την εξής διαπίστωση. Ένας άνθρωπος μπορεί να είναι χωλός, τυφλός, ή ανάπηρος, ή  να έχει περιπέσει σε κάποιο μεγάλο ατύχημα. Αυτά δεν  εμποδίζουν η χάρη του Θεού να έλθει στον ταλαίπωρο άνθρωπο. Η χάρη του Θεού επιζητεί ψυχή που με προθυμία θα δέχεται τη δωρεά του Θεού και όλα αυτά τα εξωτερικά τα παρατρέχει. Ο άνθρωπος  πολλές φορές δεν είναι υπεύθυνος για την σωματική του ακεραιότητα, ενώ αντίθετα είναι υπεύθυνος για την προθυμία τη ψυχής του..

           Τα χαρίσματα που έδωσε ο Θεός στον άνθρωπο “ουκ έχει στεφάνους  ούτε αμοιβάς” δηλαδή δεν είναι ανταμοιβή του Θεού για τα καλά μας έργα, αλλ’ είναι έκφραση της φιλοφροσύνης του Δημιουργού μας. Σωζόμαστε με τη χάρη του Θεού αλλά και με τα οικεία κατορθώματα”, δηλαδή με τον προσωπικό μας αγώνα. Ακόμα και με ένα χάρισμα μπορούμε να σωθούμε. Η κακή προαίρεση καταδίκασε αυτόν τον δούλο που πήρε ένα τάλαντο.

          Κάποιοι μπορεί να σκέπτονται, ότι με αυτά τα μικρά πράγματα, με τα λίγα, μπορεί να καλυτερέψει η κοινωνία μας; Πράγματι, η καλυτέρευση δεν μπορεί να επιτευχθεί μόνον με αυτά. Πάντως αν συνηθίζαμε να ανακρίναμε τον εαυτό μας, θα βλέπαμε, ότι καθημερινά έχουμε τη δυνατότητα να κάναμε πολύ περισσότερα πράγματα απ’ όσα κάναμε παντού, στο δρόμο, το λεωφορείο, στην εργασία μας , στις συναναστροφές μας. Παντού μας περιμένουν αναρίθμητες ευκαιρίες. Όλοι είναι δυνατόν ν’ αγωνισθούν, νέοι, γέροντες, άνδρες και γυναίκες, πλούσιοι και φτωχοί, υγιείς και άρρωστοι, ασθενείς και ανάπηροι. Διότι η εκδήλωση αγάπης προς τον άλλο δεν είναι υπόθεση ηλικίας, υγείας και αρτιμέλειας. Φθάνει να το έχουμε στο νου και να μας απασχολεί.

          Το ένα τάλαντο είναι ό, τι στον καθένα μας είναι δυνατό. Αν κάποιος μπορεί να κάνει περισσότερα, αν έχει μεγαλύτερη δυνατότητα, τότε βέβαια το λίγο δεν αρκεί διότι δεν είναι “παν ό, τι του είναι δυνατόν”.

          Πάντως η δικαιολογία που επιστρατεύει ο δούλος για να δικαιολογηθεί είναι εξοργιστική. Ρίχνει την ευθύνη στον κύριό του, δηλαδή ούτε λίγο ούτε πολύ δεν φταίω εγώ. Ήξερα ότι είναι σκληρός άνθρωπος και φοβήθηκα, γι’ αυτό έκρυψα το τάλαντό σου. Εδώ βλέπουμε, ότι δεν υπάρχει καμία αίσθηση μετάνοιας. Αντίθετα  μια προκλητική προσπάθεια μετατόπισης  της ευθύνης στον άλλο.

          Αυτές οι δικαιολογίες! Πόσο εύκολα γίνονται παγίδες στις οποίες πλανάται ο άνθρωπος και συνεχώς με τον χρόνο οι δικαιολογίες εμπλουτίζονται. Είναι πάντοτε πειρασμός για τον απλό άνθρωπο  να κάνει το λίγο με τη σκέψη, ότι δεν μπορεί να κάνει πολλά.

          Δεν πρέπει να λησμονούμε, ότι ο καθένας μας είναι κάτοχος ενός κεφαλαίου που προσφέρεται από τον Θεό και μια μέρα θα δώσουμε λόγο δια το πως το μεταχειριστήκαμε.

          Εκείνο που έχει σημασία δεν  είναι τόσο πόσα τάλαντα έχουμε, όσο το πως τα χρησιμοποιούμε. Από κανέναν δεν θα ζητήσει περισσότερο απ’ ότι μπορούσε να κάνει. Αλλά και κάνεις δεν θα είναι δικαιολογημένος, αν κάνει λιγότερα απ’ όσα μπορεί.

          Καλή Κυριακή

          Πρωτοπρεσβύτερος Γερασιμάγγελος Στανίτσας