Αναστάσιος: Οικουμενικός Πατριάρχης προς Έλληνες της Ουκρανίας: Κρατήστε την ελληνική γλώσσα, το ήθος και τον πολιτισμό της Ρωμιοσύνης και την Ορθόδοξη πίστη σας

Ο Παναγιώτατος απευθύνθηκε και προς το Ουκρανικό Συμβούλιο Εκκλησιών και Θρησκευτικών Οργανώσεων

Να κρατήσουν την ελληνική γλώσσα, το ήθος και τον πολιτισμό της Ρωμιοσύνης και την Ορθόδοξη πίστη τους προέτρεψε ο Παναγιώτατος Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος τους Έλληνες της Ουκρανίας, κατά τη διάρκεια συναντήσεώς του με Προέδρους και εκπροσώπους Ελληνικών Κοινοτήτων και Συλλόγων, το πρωί της Δευτέρας, 23 Αυγούστου 2021, στην Θεολογική Ακαδημία της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Ουκρανίας.

Στη συνάντηση παρέστη ο Μακαριώτατος Μητροπολίτης Κιέβου και πάσης Ουκρανίας κ. Επιφάνιος, η Συνοδεία του Παναγιωτάτου, καθώς και ο ελληνικής καταγωγής Θεοφιλ. Επίσκοπος Ολβίας κ. Επιφάνιος, της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Ουκρανίας, ο οποίος έχει την ευθύνη της επικοινωνίας και συνεργασίας με τους Έλληνες που διαβιούν στην Ουκρανία. Ακόμη, παρέστη και ο Εντιμ. κ. Αλέξανδρος Μπουντούρης, εκ μέρους της Πρεσβείας της Ελλάδος στο Κίεβο

“Μετά πολλής χαράς αλλά και συγκινήσεως απευθυνόμεθα προς τους εν Κιέβω Έλληνας, οι οποίοι ενσαρκώνουν και συνεχίζουν μίαν μακράν και λαμπράν ιστορίαν παρουσίας, καλής μαρτυρίας, προσφοράς εις την ευρυτέραν κοινωνίαν, αλλά και πιστότητος εις την παράδοσιν της Ελληνικής γλώσσης και εις τας ζωτικάς οικουμενικάς αξίας, τας οποίας εδώρισεν εις τον πολιτισμόν το αρχαίον ελληνικόν πνεύμα και αποτελούν «κτήμα ες αεί» διά την ανθρωπότητα”, τόνισε ο Παναγιώτατος κατά τη συνάντηση του με τους Έλληνες της Ουκρανίας και συνέχισε:

“Εις την εκκλησιαστικήν γλώσσαν και την θεολογίαν ο όρος Ελληνισμός παραπέμπει εις τον λεγόμενον «εκχριστιανισμένον Ελληνισμόν», προιόν της συναντήσεως και συζεύξεως Χριστιανισμού και ελληνικού πολιτισμού, το οποίον ορθώς απεκλήθη «θαύμα» εις τον χώρον του πνεύματος. Διά της συζεύξεως ταύτης ενεπλουτίσθησαν αμφότερα τα μεγέθη και ανεδείχθη η αξία των ως θεμελίου ενός νέου οικουμενικού πολιτισμού.

Παρέλκει, ασφαλώς, η παρατήρησις ότι ο «βαπτισμένος Ελληνισμός» νοείται ως πολιτισμικόν ιδεώδες, ως πρότασις νοήματος ζωής και ελευθερίας, πέραν και έξω πάσης εννοίας εθνοφυλετισμού. Δεν είναι τυχαίον ότι, επί τη βάσει αυτού του ιδεώδους, η Ορθόδοξος ιεραποστολή εσεβάσθη την πολιτισμικήν ταυτότητα και την γλώσσαν των εκχριστιανισθέντων λαών, έχουσα πάντοτε ως μοναδικόν σκοπόν την μετάδοσιν της αληθείας της εν Χριστώ ανακαινίσεως του κόσμου και του ανθρώπου, η οποία ελειτούργει και ως πηγή εμπνεύσεως διά την ανάπτυξιν και ανύψωσιν του ιδιαιτέρου πολιτισμού των εν λόγω κοινωνιών.

Θαυμάζομεν, τέκνα εν Κυρίω αγαπητά, την μακραίωνα γόνιμον παρουσίαν του Ελληνισμού ενταύθα, και την αγαστήν συνύπαρξιν μετά του γηγενούς λαού. Εις την Χερσόνησον της Κριμαίας, την Ταυρικήν των Αρχαίων Ελλήνων και την Περάτειαν των Βυζαντινών, τα πρώτα ίχνη παρουσίας του ελληνικού στοιχείου ανευρίσκονται ήδη τον 7ον π. Χ. αιώνα. Πόλεις ως η Ολβία, το Ποντικάπαιον, το Νυμφαίον, η Θεοδοσία, η Χερσόνησος, η Φαναγορία, είναι μερικαί μόνον αποδείξεις της ακτινοβολίας και της σπουδαιότητος του Ελληνισμού ενταύθα. Διά την παρουσίαν και σημασίαν του Βυζαντινού Ελληνισμού δεν έχομεν χρείαν λόγων, καθώς ο εν Κιέβω Ναός της του Θεού Σοφίας, κατ᾽ αντιτυπίαν του αρχετύπου εν Κωνσταντινουπόλει, ίσταται διαχρονικώς άφωνος αλλά και λαλίστατος μάρτυς.

Εις τους επακολουθήσαντας αιώνας, ο εν Ουκρανία Ελληνισμός θα διέλθη διά «πυρός και ύδατος» (Ψαλμ. ξε΄, 12), θα γνωρίση αλλεπαλλήλους δυνάστας, θα εκτοπισθή εκ των αρχαίων εστιών του, θα ακμάση και θα συρρικνωθή. Έλληνες θα καταστούν επιφανή και εξέχοντα μέλη των περιφήμων «Αδελφοτήτων». Έλληνες θα ανιδρύσουν, μετά την μετοίκησίν των εκ της Κριμαικής χερσονήσου, τας ακμαζούσας Κοινότητας εν Κιέβω, εν Οδησσώ και αλλαχού και, βεβαίως, μίαν ολόκληρον πόλιν, την συνώνυμον της υπεράγνου Θεοτόκου Μαρίας, την εξάκουστον Μαριούπολιν, εις τα παράλια μέρη της θαλάσσης του Αζόφ. Και δεν είναι το όνομα μόνον της Μαριουπόλεως, αυτό το οποίον φανερώνει την ευσέβειαν και προσήλωσιν των Ελλήνων της Ουκρανίας εις την Εκκλησίαν και τας τιμαλφείς παραδόσεις του Γένους, αλλά και το πλήθος των Ναών της εκείσε ομογενείας, πέριξ των οποίων θα δημιουργηθή σπουδαία πνευματική και πολιτιστική κίνησις”.

Στη συνέχεια ο Πατριάρχης επεσήμανε ότι Ελληνισμός δεν είναι μόνον παρελθόν, αλλά σημαίνει παρόν και, κυρίως, μέλλον.

“Σήμερον δεν υφίστανται οι κρατικοί περιορισμοί και αι δυσκολίαι του παρελθόντος, και αι Ελληνικαί Κοινότητες, παρά τα πραγματικά και χρόνια προβλήματα, εξακολουθούν να ζούν και να δημιουργούν, μετά πάσης προσηλώσεως εις τα πάτρια και τα παραδεδομένα. Το Κρατικόν Πανεπιστήμιον Ανθρωπιστικών Σπουδών της Μαριουπόλεως αποτελεί σημαντικώτατον ερευνητικόν κέντρον σπουδής και μελέτης της Ελληνικής γλώσσης. Πολυάριθμοι Ελληνικοί σύλλογοι λειτουργούν εις την επικράτειαν της Ουκρανίας. Και εν ενί λόγω, ο εν Ουκρανία Ελληνισμός δεν είναι μουσειακόν έκθεμα αλλά ζωντανή παρουσία, θάλλουσα πραγματικότης”.

Ακολούθως ο Παναγιώτατος, υπογραμμίζοντας ότι ο Ελληνισμός είναι απολύτως διάφορος εθνοφυλετικών και λοιπών κριτηρίων, τόνισε ότι για τον λόγο αυτό οι Έλληνες που ζουν στην Ουκρανία αποτελούν ποίμνιο της υπό τον Μακαριώτατο Μητροπολίτη Κιέβου Επιφάνιον Αγιωτάτης Εκκλησίας της Ουκρανίας, όπως, αντίστοιχα, οι Ουκρανοί και οι Ουκρανόφωνοι της Κωνσταντινουπόλεως αποτελούν ποίμνιο της Αγίας του Χριστού Μεγάλης Εκκλησίας.

“Η εκκλησιολογία μας είναι δομημένη επί γεωγραφικών και ενοριακών κριτηρίων και ποτέ επί τη βάσει καταγωγής η γλώσσης η πολιτισμού. Πάντες οι Ορθόδοξοι, οι παροικούντες εις τα όρια μιάς Επαρχίας, μιάς Τοπικής Εκκλησίας, αποτελούν ποίμνιον αυτής και μόνον, και ουχί των χωρών καταγωγής η προελεύσεώς των. Πάσα άλλη θεώρησις ή, καλλίτερον, τυχόν παραθεώρησις ταύτης της θεμελιώδους και κεφαλαιώδους διά την Εκκλησίαν αρχής, οδηγεί εις περιττάς περιπλοκάς και, κυρίως, εις αλλοίωσιν της Ορθοδόξου εκκλησιολογίας.

Έχοντες, κατά ταύτα, πλησίον ημών τον Κανονικόν προστάτην και ποιμενάρχην πάντων των εν Κιέβω Ορθοδόξων και Προκαθήμενον της Αγιωτάτης Αδελφής Εκκλησίας Ουκρανίας Μακαριώτατον κύριον Επιφάνιον, χαιρόμεθα και δοξολογούμεν το όνομα του Κυρίου ότι διαποιμαίνει το εμπιστευθέν Αυτώ ποίμνιον άνευ διακρίσεων, αλλά μετά σοβαρότητος, αγάπης, συνέσεως και στοργής προς πάντας. Πλησίον αυτού, και υπό τας οδηγίας των καλών κληρικών και συνεργατών του, δύνασθε ελευθέρως να αναπτύσσητε τας παραδόσεις, τα ήθη και τα έθιμα της καταγωγής σας”.

Ο Οικουμενικός Πατριάρχης επεσήμανε ότι ο όπου γης ελληνισμός έχει τη μεγάλη ευθύνη να διατηρήσει τα ιδανικά του Γένους.

“Πάντοτε, τεκνία πεφιλημένα, ημείς, οι ελεηθέντες από Θεού να είμεθα κληρονόμοι και φορείς της οικουμενικότητος του ελληνικού ιδεώδους, ως ουσιώδους στοιχείου της Ορθοδόξου ημών ταυτότητος, έχομεν την μεγάλην ευθύνην να διακονώμεν παντί σθένει τας αξίας και τα αναλλοίωτα εις τον χρόνον ιδανικά του Γένους, ήτοι την προς αλλήλους αγάπην, την ειρήνην, την αλληλεγγύην, την φιλοξενίαν και την ανοικτοσύνην προς το διαφορετικόν. Καλείσθε και υμείς, εν τω πλαισίω της συγχρόνου πολυπολιτισμικότητος και εντός πολλών εκκλησιαστικών και θρησκευτικών περιβαλλόντων, να διατηρήσητε ανόθευτον την παρακαταθήκην των προγόνων μας, το ήθος και τον πολιτισμόν της Ρωμιοσύνης. Και, ως προσφυέστατα συνήθιζε να λέγη εις εκ των στενών συνεργατών ημών, ο αείμνηστος φωτογράφος και δημοσιογράφος Νικόλαος Μαγγίνας: «Ρωμηός είναι ο Έλληνας 24 καρατίων».

Την Ορθόδοξον πίστιν και την Ελληνικήν γλώσσαν μας να καλλιεργήτε, τέκνα εν Κυρίω, με όλον σας το είναι, μετά κόπων και προσπαθειών, μετά ιερού ζήλου και αδόλου αγάπης. Η Ελληνική, εκτός από αξονική γλώσσα του πολιτισμού, είναι και «μητρική γλώσσα της Χριστιανοσύνης». Δι᾽ αυτής επετεύχθη το «θαύμα» της Πατερικής θεολογίας, η οποία, ως έχει λεχθή, αποτελεί σταθμόν όχι μόνον εις την ιστορίαν της Εκκλησίας, αλλά και εις την πορείαν του παγκοσμίου πολιτισμού. Να μη λησμονήτε ποτέ τα λόγια του μεγάλου ποιητού Οδυσσέα Ελύτη ότι η γλώσσα μας δεν είναι μόνον μέσον επικοινωνίας, αλλά «φορέας ηθικών αξιών».

Το λοιπόν, φίλτατα τέκνα, πορεύεσθε εν ειρήνη! Να είσθε άπαντες βέβαιοι, ότι, εν τη Βασιλίδι των Πόλεων, προσευχόμεθα υπέρ υμών και υπέρ πάσης ψυχής Χριστιανών Ορθοδόξων, υπέρ της ειρήνης του σύμπαντος κόσμου και ευσταθείας των αγίων του Θεού Εκκλησιών. Μεταφέρατε εις τους οίκους και εις τους οικείους σας την ευλογίαν και την στοργήν της Μητρός Εκκλησίας Κωνσταντινουπόλεως και ο Θεός της αγάπης είη υμίν εν τω βίω βοηθός!”

Ακολούθως μίλησαν Πρόεδροι και εκπρόσωποι Ελληνικών Κοινοτήτων και Συλλόγων, οι οποίοι εξέφρασαν την χαρά και την συγκίνηση τους για την επίσκεψη του Οικουμενικού Πατριάρχου στην Ουκρανία και την επικοινωνία τους μαζί του.

Το απόγευμα ο Οικουμενικός Πατριάρχης συναντήθηκε με τον Σεβ. Καρδινάλιο κ. Πιέτρο Παρολίν, Πρωθυπουργό του Βατικανού, που επισκέπτεται το Κίεβο για τους εορτασμούς της 30ετίας και συζήτησε μαζί του θέματα αμοιβαίου ενδιαφέροντος σε εγκάρδια ατμόσφαιρα.

Αργότερα, ζζο Οικουμενικός Πατριάρχης απηύθυνε ομιλία προς το Ουκρανικό Συμβούλιο Εκκλησιών και Θρησκευτικών Οργανώσεων, στην οποία, μεταξύ άλλων, τόνισε:

“Για την Ορθόδοξη Εκκλησία, ο διαθρησκειακός διάλογος έχει τις ρίζες του, από την αρχή του, στην έκθεση της ίδιας της Ορθοδοξίας σε θρησκευτικά πλουραλιστικά περιβάλλοντα. Η διαθρησκειακή εμπειρία στις σύγχρονες πολυπολιτισμικές κοινωνίες μας συνδέεται ισχυρά με τη συνύπαρξη της Εκκλησίας με θρησκευτικούς παράγοντες και κοινότητες διαφορετικών ευαισθησιών και παραδόσεων. Ωστόσο, βιώνουμε εξίσου μερικές πολύ έντονες αντιδράσεις κατά του διαθρησκειακού, διαλόγου. Η άνοδος του θρησκευτικού φονταμενταλισμού και του εξτρεμισμού, του μίσους και του εθνοφυλετισμού, είναι ένα φαινόμενο που διαπερνά όλες τις θρησκευτικές παραδόσεις, προκαλώντας απομόνωση, στενότητα αντίληψης και απόρριψη της ετερότητας, στάσεις που αναιρούν την αυθεντική αποστολή της θρησκείας. Ο εξτρεμισμός και το μίσος επιδιώκουν να ιδιωτικοποιήσουν την αλήθεια προωθώντας ένα ήθος αμοιβαίας αποκλειστικότητας. Αντίθετα, πρέπει να προσπαθήσουμε – με πίστη στις αντίστοιχες παραδόσεις πίστης μας – να ενθαρρύνουμε τον αμοιβαίο σεβασμό και τη συνεργασία σε πνεύμα ειρήνης και αλληλεγγύης. Ένα πρόσφατο έγγραφο με τίτλο “Υπέρ της του κόσμου ζωής-Το κοινωνικό ήθος της Ορθόδοξης Εκκλησίας”, που εγκρίθηκε για δημοσίευση από την Αγία και Ιερά Σύνοδο του Οικουμενικού Πατριαρχείου, μας υπενθυμίζει ότι «οι διαθρησκειακές συναντήσεις και ο διάλογος είναι και θα εξακολουθήσουν να είναι το σημαντικό μέσο διά του οποίου ασκείται ο σεβασμός των θρησκευτικών διαφορών και διακηρύσσεται στην πράξη η αλήθεια. Ο διαθρησκειακός διάλογος δεν αφορά μόνον στην ανεύρεση κάποιας κοινής βάσης ή στον εντοπισμό κοινών πεδίων. Στην ουσία συνιστά και μία συνάντηση με τον άλλον σε προσωπικό και ανθρώπινο επίπεδο. Απαιτεί μάλιστα τον σεβασμό του ανθρώπινου προσώπου, το οποίο δημιουργήθηκε κατ’ εικόνα Θεού, και προβάλλει την αγάπη του Θεού προς όλη την ανθρωπότητα και όλη την κτίση.» (παρ. 60). Ομοίως, καλούμαστε εδώ με την ειρήνη της αληθινής συναναστροφής να ενεργήσουμε βάσει αυτών των ισχυρισμών και να έρθουμε πιο κοντά για να ζήσουμε αρμονικά ο ένας με τον άλλον”. [Ολόκληρη η ομιλία του Παναγιωτάτου δημοσιεύεται στην ιστοσελίδα του Οικουμενικού Πατριαρχείου www.ec-patr.org]

Προηγουμένως, τον Παναγιώτατο προσφώνησε με θερμούς λόγους ο Πρόεδρος του Συμβουλίου, Αρχιεπίσκοπος Σβιατοσλάβ, επί κεφαλής της Εκκλησίας των Ελληνο-Καθολικών της Ουκρανίας, ενώ την παρουσία του χαιρέτησαν ο Μακαριώτατος Μητροπολίτης Κιέβου και πάσης Ουκρανίας Επιφάνιος και τα υπόλοιπα μέλη του Συμβουλίου.

Αμέσως μετά, όλοι μαζί φύτευσαν συμβολικά τρία δένδρα στο πάρκο του Αργαγγέλου Μιχαήλ, μπροστά από τον Μητροπολιτικό Οίκο.

Στη συνέχεια, ο Οικουμενικός Πατριάρχης, κατόπιν παρακλήσεως του Μητροπολίτου Κιέβου και πάσης Ουκρανίας, χειροθέτησε σε Άρχοντα Ρεφερενδάριο της Αγίας του Χριστού Μεγάλης Εκκλησίας, τον Εντιμολ. κ. Ανδρέα Matsola, επιχειρηματία, τον οποίο στην ομιλία του ο Παναγιώτατος επαίνεσε για την συνολική στήριξη και βοήθεια που προσφέρει προς την Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας.

H ημέρα έκλεισε με εόρτιο δείπνο που παρέθεσε ο νέος Άρχων στον Μητροπολιτικό Οίκο, κατά το οποίο έγιναν κατάλληλες προπόσεις.