Να τελειώνουμε πια με τον άγιο Νεκτάριο! - Θανάσης Παπαθανασίου

  Είτε δηλώνουμε πιστοί, είτε δηλώνουμε άθεοι, φανταζόμαστε άραγε τον Χριστό να βρίζει; Η εντύπωσή μου είναι πως –για διαφόρους λόγους– μάλλον δεν τον φανταζόμαστε. Ωστόσο, αν δεν αρκεστούμε στις φαντασιακές πιθανολογήσεις μας και διαβάσουμε τα ευαγγέλια, θα συναντήσουμε τον Χριστό πράγματι να βρίζει! Ποιους όμως;

Αφήνω ανοιχτό το ερώτημα και περνώ σε ένα ζήτημα που τροφοδοτείται με μεγάλη δημοσιότητα εδώ και μήνες. Περνώ στο ζήτημα του αγίου Νεκταρίου, ο οποίος γιορτάζεται στις 9 Νοεμβρίου κάθε χρόνο. Και λέω: Πόσοι απ’ όσους αναπέμπουν λιβανωτούς στο όνομά του, θα συνέχιζαν να το κάνουν, αν όλοι έπαιρναν τοις μετρητοίς τη ζωή του και τα γραπτά του; Όταν παριστάνεις ότι τον τιμάς, ενώ μέσα σου τον βρίσκεις ενοχλητικό, ανακατωσούρα και επικίνδυνο, απλούστατα ψευδολογείς! Αν λοιπόν άνεμος ζωογόνος διαλύσει τους νεφελώδεις λιβανωτούς, θα ακουστεί μια ανομολόγητη κραυγή: «Να τελειώνουμε πια με τον άγιο Νεκτάριο – τον ενοχλητικό, τον ανακατωσούρα και τον επικίνδυνο», για τρεις λόγους:

Λόγος πρώτος: Η χριστιανική πίστη αφενός και η μαγεία αφετέρου είναι δύο απολύτως διαφορετικά πράγματα. Η πρώτη θεμελιώνεται στην ελευθερία και στην καρδιακή αποζήτηση σχέσης με τον Θεό, με όλες τις διακυμάνσεις και τις διακινδυνεύσεις που έχει μία σχέση καρδιακή.

Η δεύτερη θεμελιώνεται πάνω στην ψοφοδεή «ασφάλεια» την οποία υπόσχονται τα μαντζούνια και οι αυτοματισμοί («πατάω ένα κουμπί…»). Για μίλα κατά των μαντζουνιών και κατά του τρόμου, ο οποίος ξεριζώνει τη χαρά από θρησκευόμενες ψυχές! Για μίλα κατά των κηρυγμάτων που κραδαίνουν την τρομολαγνεία σαν γκλίτσα για ζαγάρια! Θα εισπράξεις τη μομφή ότι αποκλίνεις από την ευσέβεια και την παράδοση! Κι ο άγιος Νεκτάριος τι λέει; Λέει πράγματα ενοχλητικά και ανακατωσούρικα και επικίνδυνα για τους γκλιτσάρχες! Παραθέτω απόσπασμα από βιβλίο του, αποδοσμένο σε σημερινή δημοτική:

«Η δεισιδαιμονία είναι παράλογος φόβος του Θεού. Είναι το άκρο, ενώ η ευσέβεια είναι η μέση οδός. Ο δεισιδαίμονας έχει συνείδηση τρομοκρατημένη, επειδή δεν την έχει αναπτύξει πνευματικά. Κι έτσι, φοβάται το θείο, αλλά ο φόβος του αυτός δεν έχει καμία σχέση με τον σεβασμό. Ο δεισιδαίμονας έχει δημιουργήσει στρεβλή εικόνα για τα χαρακτηριστικά του Θεού και πιστεύει για τον Θεό ανεπίτρεπτα πράγματα… Έχει νου σκοτισμένο και σκέψη συγκεχυμένη… Ο δεισιδαίμονας φοβάται εκεί που δεν υπάρχει φόβος, και ταράζεται εκεί που θα’ πρεπε να βρίσκει τη γαλήνη. Ο δεισιδαίμονας βλέπει παντού τη δύναμη των σκοτεινών δυνάμεων και τους αποδίδει μεγαλύτερη δύναμη απ’ ό,τι στο Θεό. Ο δεισιδαίμονας είναι ηθικώς ανελεύθερος και διανοητικά πάμπτωχος. Πάσχει από σύνδρομο θρησκευτικής καταδίωξης και είναι ψυχικά άρρωστος. Ο δεισιδαίμονας είναι άνθρωπος δυστυχισμένος και ζει ζωή άθλια».

Λόγος δεύτερος. Φοβερή η παραπάνω φράση του! Άκου, «σύνδρομο θρησκευτικής καταδίωξης»! Μα και πόσο επίκαιρη! Τι θεωρούν πολλοί δείγμα θρησκευτικής  αγωνιστικότητας; Αναθεμάτισε όσους αποκλίνουν από αυτό που έχεις στο κρανίο σου και που το αποκαλείς «αλήθεια»! Πολλοί θα σε χειροκροτήσουν, κι αν πάρουν χαμπάρι τι έλεγε ο ίδιος ο άγιος Νεκτάριος, θα τον νιώσουν ως ενοχλητικό, ανακατωσούρα, επικίνδυνο! Παραθέτω ξανά λόγια του:

«Με τι μοιάζει ο φανατικός;… Μοιάζει με άνθρωπο ο οποίος σπρώχνει σε κατήφορο έναν τεράστιο ογκόλιθο, ο οποίος ογκόλιθος φτάνει στο τέρμα καταστρέφοντας τα πάντα στο πέρασμά του. Ο φανατικός διατυπώνει τις απόψεις του πάντοτε με εξαλλότητα, με βία και θρασύτητα. Κι επειδή δεν μπορεί, βεβαίως (όπως θα ‘θελε) να κατεβάσει από τον ουρανό φωτιά που θα κάψει όλους μαζί τους αντιπάλους του, ανάβει ο ίδιος, με τη μεγαλύτερη ευχαρίστηση, τη φωτιά του διωγμού εναντίον τους. Κι αν τύχει να εμποδιστεί, είτε από την θεία πρόνοια είτε από κάτι άλλο, τότε πρόθυμα ξεσηκώνει έχθρα και κηρύσσει τον πόλεμο κατά της ειρήνης και της ευτυχίας όσων δεν ανέχονται να φορούν τις αλυσίδες του».

Συγκλονιστικά λόγια: «Όσων δεν ανέχονται να φορούν τις αλυσίδες τους»! Ναι, κυρίες και κύριοι! Η αληθινή αλήθεια, η δίχως εισαγωγικά, βρίσκεται σ’ αυτό: Στο να μην ανέχεσαι τα μαντζούνια και τη γκλίτσα του όποιου θεομπαίχτη και χριστέμπορα!

Λόγος τρίτος: Ως ευσέβεια συχνά κηρύσσεται το να μην αλλάξει τίποτα στο θρησκευτικό κατεστημένο. Ό,τι υπάρχει αυτή τη στιγμή, βαφτίζεται καθαγιασμένο και άρα αμετάβλητο. Ε, τότε, φυσικά και είναι ενοχλητικός, ανακατωσούρας και επικίνδυνος ο Νεκτάριος Κεφαλάς, ο οποίος προσπάθησε πριν από έναν αιώνα να αναβιώσει τον θεσμό των διακονισσών στην Εκκλησία (να αναβαθμίσει δηλαδή θεσμικά την παρουσία των γυναικών) – και φυσικά κλήθηκε από τις εκκλησιαστικές αρχές σε απολογία γι’ αυτό! Βεβαίως και είναι ενοχλητικός, ανακατωσούρας και επικίνδυνος, όταν ο ίδιος πέθανε σε θάλαμο νοσοκομείου για άπορους κι όταν έχει καυτηριάσει την πλεονεξία και την αχόρταγη συγκέντρωση πλούτου (τζιζ! μην επεκταθούμε τώρα σε συζήτηση για την φύση του καπιταλισμού! Αυτά –θα πουν– είναι πολιτικολογίες, ενώ –θα πω εγώ– είναι ατόφια θεολογία όσων παίρνουν την πίστη στα σοβαρά και δεν ανέχονται να φορούν αλυσίδες). Λέγεται πως όταν ο άγιος εισάχθηκε στο Αρεταίειο με καρκίνο του προστάτη, ο υπάλληλος της ρεσεψιόν ρώτησε την καλόγρια που τον συνόδευε: «Ποιος είναι ο παππούλης, γερόντισσα;». Αυτή του απάντησε πως ήταν επίσκοπος από την Αλεξάνδρεια κλπ. Και ο υπάλληλος της ζήτησε… να σταματήσει το δούλεμα: «Δεσπότης χωρίς μήτρα και πατερίτσα, γίνεται;».

Επιστρέφω στο ερώτημα αν έβριζε ο Χριστός. Ναι, έβρισε, αλλά όχι αυτούς τους οποίους συνήθως βρίζουν σήμερα οι γκλιτσάρχες. Έβρισε τους γκλιτσάρχες, εκείνους δηλαδή που αναπέμπουν λιβανωτούς στο όνομα του αγίου Νεκταρίου, αλλά στην πραγματικότητα θα τον ξαναδίωκαν αν ζούσαν στην εποχή του, ως ενοχλητικό, ανακατωσούρα και επικίνδυνο. Κάποτε είπε ο Χριστός: Αλίμονό σας γραμματείς και Φαρισαίοι υποκριτές, γιατί τώρα οικοδομείτε ωραία μνημεία προς τιμή των προφητών και των δικαίων, αλλά στην πραγματικότητα είσαστε ίδιοι με τους προκατόχους σας, οι οποίοι σκότωναν τους προφήτες και τους δικαίους! Και καταλήγει: «Φίδια, γεννήματα οχιάς, πώς θα ξεφύγετε από την τελική κρίση και την κόλαση;» (Ματθ. 23:29-32).

«Γεννήματα οχιάς»! Για φαντάσου! Μήπως είναι σαν να ’λεγε σήμερα, son of a bitch; Θου Κύριε!

Θανάσης Ν. Παπαθανασίου, 

Αν. Καθηγητής της Ανώτατης Εκκλησιαστικής Ακαδηµίας Αθήνας, Διευθυντής του περιοδικού «Σύναξη»

27/11/2021

Πηγή: Δήμος και Πολιτεία