1821
Οι
έξι Ηπειρώτες αδελφοί αποτελούν αιώνια πρότυπα προσφοράς προς την Πατρίδα της
ζωής τους και της περιουσίας τους. Ήσαν έξι αδέλφια. Κατά σειρά γεννήσεως οι
Ιωάννης (1752-1771), Αναστάσιος (1754-1819), Νικόλαος (1758-1842), Θεοδόσιος
(1760-1793), Ζώης (1764-1828) και Μιχαήλ (1766-1809). Ικανότατοι έμποροι
απέκτησαν πλούτο πολύ και όλον τον απέδωσαν για την απελευθέρωση των Ελλήνων
από τον Οθωμανικό ζυγό, για την ανάπτυξή τους στα γράμματα και για αγαθοεργίες.
Οι γονείς τους, Παναγιώτης και Μαργαρίτα, τους ενέπνευσαν την αγάπη προς την Πατρίδα και την Εκκλησία, καθώς και την μεταξύ τους εμπιστοσύνη, συνεννόηση, αλληλεγγύη, και συνεργασία. Γεννήθηκαν στα Ιωάννινα, όπου έμαθαν γράμματα από σπουδαίους δασκάλους. Είχαν πρότυπο ζωής τον επίσης μεγάλο εθνικό ευεργέτη Ζώη Καπλάνη (1736-1806), ο οποίος καταγόταν από το Γραμμένο Ιωαννίνων απώτερη καταγωγή των Ζωσιμάδων. Όπως εκείνος και οι Ζωσιμάδες έζησαν, παρά την περιουσία τους, ζωή λιτή και μετρημένη, μακριά από ματαιόδοξες επιδείξεις πλούτου και δύναμης. Είναι ενδεικτικό ότι έμεναν με ενοίκιο σε ταπεινά κελιά του μετοχίου της Μονής Ιβήρων, του ίδιου που διέμενε και ο Καπλάνης. (Στεφάνου Παπαγεωργίου «Έλληνες ευεργέτες, άξιοι της εθνικής ευγνωμοσύνης». Έκδοση Δήμου Αθηναίων και Εκδόσεων Παπαζήση, Αθήνα, 1997, σελ. 114)
Επί πλέον, μετά τον θάνατο του αδελφού τους Θεοδοσίου, το 1793, αποφάσισαν από κοινού να επιλέξουν την αγαμία και να ζήσουν ως κοσμοκαλόγεροι, αφιερώνοντας όλο τους το είναι στην Ορθοδοξία και στην Ελλάδα. Πρώτα κοίταξαν την Παιδεία. Δεκάδες βιβλίων εκδόθηκαν με την χορηγία τους. Από την αλληλογραφία των Ζωσιμάδων με τους συγγραφείς ή με δασκάλους που ήθελαν βιβλία να διδάξουν είναι σαφές το συμπέρασμα της αποφασιστικής βοήθειάς τους στην εκπαίδευση των ελληνοπαίδων. Από την αλληλογραφία αυτή πληροφορούμαστε ότι το 1798 κυκλοφορήθηκαν στη Μόσχα τα «Στοιχεία Μαθηματικά» (τρεις τόμοι) του εκ των πολυμαθεστέρων συγγραφέων του ΙΗ΄ αιώνα Αρχιεπισκόπου Σλαβινίου και Χερσώνος Νικηφόρου Θεοτόκη, «φιλοτίμω δαπάνη των φιλογενών αυταδέλφων Ζωσιμά», με σκοπό να διανεμηθούν δωρεάν στους μαθητές των Σχολών στην Ξηροκρήνη (Κουρουτζεσμέ) της Κωνσταντινούπολης και στις Κυδωνίες. (Βλ. σχ. Κωνστ. Δημαρά «Νεοελληνική Επιστολογραφία», Αθήνα, 1963 και Γιάννη Καρά «Οι φυσικές και θετικές επιστήμες στον ελληνικό 18ο αιώνα», Εκδ. Gutenberg, Αθήνα, 1977, σελ. 29).
Ο Αναστάσιος Ζωσιμάς το 1793 ανέλαβε την έκδοση των Απάντων του Ευγενίου Βούλγαρη, Αρχιεπισκόπου Σλαβινίου και Χερσώνος. Το 1796 η Αδελφότητα των Ζωσιμάδων κάλυψε τη δαπάνη της έκδοσης του περίφημου «Κυριακοδρομίου» του Νικηφόρου Θεοτόκη. (Στεφ. Π. Παπαγεωργίου «Έλληνες Ευεργέτες Άξιοι της Εθνικής Ευγνωμοσύνης», Δήμος Αθηναίων – Εκδ. Παπαζήση, σελ.115). Σημειώνεται ότι τα βιβλία τότε ήσαν πολύ ακριβά στην αγορά τους και επομένως απρόσιτα στα βαλάντια των περισσότερων ελληνικών οικογενειών
Οι αδελφοί Ζωσιμάδες στήριξαν οικονομικά και τον Αρχιμανδρίτη Άνθιμο Γαζή για να εκδώσει το 1799 το δίτομο βιβλίο του φυσικής ιστορίας με τίτλο «Γραμματική των φιλοσοφικών επιστημών, ή σύντομος ανάλυσις της πειραματικής νεωτέρας φιλοσοφίας». Το 1802, πάλι με την συνδρομή των Ζωσιμάδων ο Αρχιμ. Άνθιμος Γαζής εξέδωσε τον υψηλής δαπάνης χάρτη που εκπόνησε με τίτλο «Πίναξ Γεωγραφικός της Ασίας» (Δημητρίου Καραμπερόπουλου «Μελέτες για τον Ρήγα Βελεστινλή», Επιστημονική Εταιρεία Μελέτης Γερών, Βελεστίνου Ρήγα, σελ. 316-317).
Η τεράστια προσφορά των Ζωσιμάδων στα ελληνικά γράμματα φαίνεται και από την χρηματοδότηση της έκδοσης πολλών βιβλίων του Αδαμαντίου Κοραή. Ο Ακαδημαϊκός Νίκος Α. Βέης έγραψε σχετικά: <Στα 1805 με την υλική βοήθεια των Ζωσιμάδων ο Αδ. Κοραής αρχίζει την έκδοση της «Ελληνικής Βιβλιοθήκης» του, μιας σειράς αρχαίων συγγραφέων με προλόγους επιστημονικούς λαομορφωτικούς... Στους Α΄ και Β΄ τόμους της «Ελληνικής Βιβλιοθήκης» προσετέθησαν σημειώσεις και των Αυτοσχεδίων στοχασμών περί της Ελληνικής Παιδείας και Γλώσσης. Φιλοτίμω δαπάνη των Αδελφών Ζωσιμάδων...Εν Παρισίοις, εκ της τυπογραφίας Φιρμίνου Διδότου (Didot), 1802>. Επίσης με έξοδα των Ζωσιμάδων ανατυπώθηκε στην Κέρκυρα το 1827 η «Ορθόδοξος διδασκαλία, ήγουν Σύνοψις της Χριστιανικής Θεολογίας συγγραφείσα παρά του σοφωτάτου και...πανιερωτάτου Μητροπολίτου Μόσχας κυρίου Πλάτωνος και μεταφρασθείσα...εις την Ελληνορωμαϊκήν διάλεκτον υπό του Αδ. Κοραή» (Κοραή «Εκλεκτές σελίδες», Εκδ. Οίκος Γεωρ. Παπαδημητρίου, Αθήναι, 1951. Από την υπό του Νίκου Βέη, Ακαδημαϊκού, Εισαγωγή στις μελέτες για τον Κοραή, σελ. 46 κ.ε.).
Το 1842 μετά τον θάνατο και του τελευταίου των έξι αδελφών Νικολάου Ζωσιμά, καθηγητές του προ ολίγων ετών λειτουργήσαντος Πανεπιστημίου και καθηγητές του Α΄ Γυμνασίου των Αθηνών, με επικεφαλής πενταμελή Επιτροπή εκ των Γ. Αινιάνος, Γ. Μαυροκορδάτου, Γ. Γενναδίου, Ν. Σχοινά και Περ. Αργυροπούλου αποφάσισαν να τελέσουν πάνδημο μνημόσυνο για όλους τους Ζωσιμάδες. Ημέρα τελέσεως του μνημοσύνου ορίσθηκε η 5η Απριλίου 1842 και με σχετικό Βασιλικό Διάταγμα του Όθωνα ορίστηκε επί τρεις ημέρες να πενθοφορήσουν δάσκαλοι και μαθητές σε όλη την Επικράτεια. Το ΒΔ ανέφερε μεταξύ άλλων: « Επειδή εξέλιπεν ο τελευταίος της Ζωσιμαίας αδελφότητος Νικόλαος Ζωσιμάς διατάσσομεν χάριν των μεγάλων χρηματικών ουσιών τε και προσπαθειών τας οποίας κατέβαλεν η αδελφότης αύτη υπέρ του φωτισμού και της Αναγεννήσεως της Ελλάδος τριών ημερών πένθος δια τους καθηγητάς και τους μαθητάς των Γυμνασίων και λοιπών σχολείων του Κράτους. Εν Αθήναις τη 4/16 Απριλίου 1842 Όθων».
Ο Νικόλαος Ζωσιμάς με επιστολή του προς τον Κυβερνήτη της Ελλάδος Ιωάν. Καποδίστρια από τη Μόσχα το 1829 τον ενημερώνει για την κατάθεση του ποσού των 100.000 ρουβλίων «προς βοήθειαν της ανατροφής των ορφανών τέκνων των εν ταις υπέρ πίστεως και πατρίδος μάχαις ηρωικώς πεσόντων Ελλήνων».
Πέραν της διαθέσεως του πάρα πάνω ποσού οι Ζωσιμάδες με κληροδοτήματά τους διέθεσαν μεγάλα ποσά, μεταξύ άλλων, για την εγκατάσταση και συντήρηση της Ζωσιμαίας Σχολής στα Ιωάννινα, για την ανακαίνιση δύο Εκκλησιών των Ιωαννίνων, για τους ιερείς των πέντε ενοριών των Ιωαννίνων, για την προίκιση απόρων κοριτσιών των Ιωαννίνων, για το πτωχοκομείο των Ιωαννίνων, για τη διατήρηση του σχολείου του Γραμμένου, χωριού της καταγωγής τους, και για το ορφανοτροφείο, το νοσοκομείο και το Ελληνικό Σχολείο της Πάτμου. Πρέπει να προστεθεί ότι είναι απροσδιόριστα τα ποσά που προσέφεραν οι Ζωσιμάδες για την επιτυχία του Αγώνα του 1821, με την αγορά και αποστολή χρημάτων, πολεμοφοδίων, όπλων, τροφών καθώς και τη διάθεση μεγάλων ποσών προς εξαγορά αιχμαλώτων.
Προ μηνός περίπου ομότιμος καθηγητής πανεπιστημίου, νεοφιλελευθέρων αρχών πολυπαρουσιαζόμενος στα ΜΜΕ, μιλώντας για τους Ζωσιμάδες είπε ότι δεν κοίταξαν την Εκκλησία και την οικογένεια, αλλά μόνο την Πατρίδα, λες και αυτά ξεχωρίζονται... Οι Ζωσιμάδες, όπως προαναφέρθηκε, θυσίασαν τον έγγαμο βίο για να αφιερωθούν στην υπηρεσία της Πατρίδος και της Εκκλησίας. Τα έργα τους είναι αψευδείς μάρτυρες. Είναι λυπηρό να λέγονται ιστορικές ανακρίβειες από ανθρώπους μάλιστα που πλασάρονται ως «αυθεντίες» της Ελληνικής ιστορίας...-
Αδελφοί Ζωσιμάδες Οι γίγαντες της
ευποιίας
Του Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου
Οι γονείς τους, Παναγιώτης και Μαργαρίτα, τους ενέπνευσαν την αγάπη προς την Πατρίδα και την Εκκλησία, καθώς και την μεταξύ τους εμπιστοσύνη, συνεννόηση, αλληλεγγύη, και συνεργασία. Γεννήθηκαν στα Ιωάννινα, όπου έμαθαν γράμματα από σπουδαίους δασκάλους. Είχαν πρότυπο ζωής τον επίσης μεγάλο εθνικό ευεργέτη Ζώη Καπλάνη (1736-1806), ο οποίος καταγόταν από το Γραμμένο Ιωαννίνων απώτερη καταγωγή των Ζωσιμάδων. Όπως εκείνος και οι Ζωσιμάδες έζησαν, παρά την περιουσία τους, ζωή λιτή και μετρημένη, μακριά από ματαιόδοξες επιδείξεις πλούτου και δύναμης. Είναι ενδεικτικό ότι έμεναν με ενοίκιο σε ταπεινά κελιά του μετοχίου της Μονής Ιβήρων, του ίδιου που διέμενε και ο Καπλάνης. (Στεφάνου Παπαγεωργίου «Έλληνες ευεργέτες, άξιοι της εθνικής ευγνωμοσύνης». Έκδοση Δήμου Αθηναίων και Εκδόσεων Παπαζήση, Αθήνα, 1997, σελ. 114)
Επί πλέον, μετά τον θάνατο του αδελφού τους Θεοδοσίου, το 1793, αποφάσισαν από κοινού να επιλέξουν την αγαμία και να ζήσουν ως κοσμοκαλόγεροι, αφιερώνοντας όλο τους το είναι στην Ορθοδοξία και στην Ελλάδα. Πρώτα κοίταξαν την Παιδεία. Δεκάδες βιβλίων εκδόθηκαν με την χορηγία τους. Από την αλληλογραφία των Ζωσιμάδων με τους συγγραφείς ή με δασκάλους που ήθελαν βιβλία να διδάξουν είναι σαφές το συμπέρασμα της αποφασιστικής βοήθειάς τους στην εκπαίδευση των ελληνοπαίδων. Από την αλληλογραφία αυτή πληροφορούμαστε ότι το 1798 κυκλοφορήθηκαν στη Μόσχα τα «Στοιχεία Μαθηματικά» (τρεις τόμοι) του εκ των πολυμαθεστέρων συγγραφέων του ΙΗ΄ αιώνα Αρχιεπισκόπου Σλαβινίου και Χερσώνος Νικηφόρου Θεοτόκη, «φιλοτίμω δαπάνη των φιλογενών αυταδέλφων Ζωσιμά», με σκοπό να διανεμηθούν δωρεάν στους μαθητές των Σχολών στην Ξηροκρήνη (Κουρουτζεσμέ) της Κωνσταντινούπολης και στις Κυδωνίες. (Βλ. σχ. Κωνστ. Δημαρά «Νεοελληνική Επιστολογραφία», Αθήνα, 1963 και Γιάννη Καρά «Οι φυσικές και θετικές επιστήμες στον ελληνικό 18ο αιώνα», Εκδ. Gutenberg, Αθήνα, 1977, σελ. 29).
Ο Αναστάσιος Ζωσιμάς το 1793 ανέλαβε την έκδοση των Απάντων του Ευγενίου Βούλγαρη, Αρχιεπισκόπου Σλαβινίου και Χερσώνος. Το 1796 η Αδελφότητα των Ζωσιμάδων κάλυψε τη δαπάνη της έκδοσης του περίφημου «Κυριακοδρομίου» του Νικηφόρου Θεοτόκη. (Στεφ. Π. Παπαγεωργίου «Έλληνες Ευεργέτες Άξιοι της Εθνικής Ευγνωμοσύνης», Δήμος Αθηναίων – Εκδ. Παπαζήση, σελ.115). Σημειώνεται ότι τα βιβλία τότε ήσαν πολύ ακριβά στην αγορά τους και επομένως απρόσιτα στα βαλάντια των περισσότερων ελληνικών οικογενειών
Οι αδελφοί Ζωσιμάδες στήριξαν οικονομικά και τον Αρχιμανδρίτη Άνθιμο Γαζή για να εκδώσει το 1799 το δίτομο βιβλίο του φυσικής ιστορίας με τίτλο «Γραμματική των φιλοσοφικών επιστημών, ή σύντομος ανάλυσις της πειραματικής νεωτέρας φιλοσοφίας». Το 1802, πάλι με την συνδρομή των Ζωσιμάδων ο Αρχιμ. Άνθιμος Γαζής εξέδωσε τον υψηλής δαπάνης χάρτη που εκπόνησε με τίτλο «Πίναξ Γεωγραφικός της Ασίας» (Δημητρίου Καραμπερόπουλου «Μελέτες για τον Ρήγα Βελεστινλή», Επιστημονική Εταιρεία Μελέτης Γερών, Βελεστίνου Ρήγα, σελ. 316-317).
Η τεράστια προσφορά των Ζωσιμάδων στα ελληνικά γράμματα φαίνεται και από την χρηματοδότηση της έκδοσης πολλών βιβλίων του Αδαμαντίου Κοραή. Ο Ακαδημαϊκός Νίκος Α. Βέης έγραψε σχετικά: <Στα 1805 με την υλική βοήθεια των Ζωσιμάδων ο Αδ. Κοραής αρχίζει την έκδοση της «Ελληνικής Βιβλιοθήκης» του, μιας σειράς αρχαίων συγγραφέων με προλόγους επιστημονικούς λαομορφωτικούς... Στους Α΄ και Β΄ τόμους της «Ελληνικής Βιβλιοθήκης» προσετέθησαν σημειώσεις και των Αυτοσχεδίων στοχασμών περί της Ελληνικής Παιδείας και Γλώσσης. Φιλοτίμω δαπάνη των Αδελφών Ζωσιμάδων...Εν Παρισίοις, εκ της τυπογραφίας Φιρμίνου Διδότου (Didot), 1802>. Επίσης με έξοδα των Ζωσιμάδων ανατυπώθηκε στην Κέρκυρα το 1827 η «Ορθόδοξος διδασκαλία, ήγουν Σύνοψις της Χριστιανικής Θεολογίας συγγραφείσα παρά του σοφωτάτου και...πανιερωτάτου Μητροπολίτου Μόσχας κυρίου Πλάτωνος και μεταφρασθείσα...εις την Ελληνορωμαϊκήν διάλεκτον υπό του Αδ. Κοραή» (Κοραή «Εκλεκτές σελίδες», Εκδ. Οίκος Γεωρ. Παπαδημητρίου, Αθήναι, 1951. Από την υπό του Νίκου Βέη, Ακαδημαϊκού, Εισαγωγή στις μελέτες για τον Κοραή, σελ. 46 κ.ε.).
Το 1842 μετά τον θάνατο και του τελευταίου των έξι αδελφών Νικολάου Ζωσιμά, καθηγητές του προ ολίγων ετών λειτουργήσαντος Πανεπιστημίου και καθηγητές του Α΄ Γυμνασίου των Αθηνών, με επικεφαλής πενταμελή Επιτροπή εκ των Γ. Αινιάνος, Γ. Μαυροκορδάτου, Γ. Γενναδίου, Ν. Σχοινά και Περ. Αργυροπούλου αποφάσισαν να τελέσουν πάνδημο μνημόσυνο για όλους τους Ζωσιμάδες. Ημέρα τελέσεως του μνημοσύνου ορίσθηκε η 5η Απριλίου 1842 και με σχετικό Βασιλικό Διάταγμα του Όθωνα ορίστηκε επί τρεις ημέρες να πενθοφορήσουν δάσκαλοι και μαθητές σε όλη την Επικράτεια. Το ΒΔ ανέφερε μεταξύ άλλων: « Επειδή εξέλιπεν ο τελευταίος της Ζωσιμαίας αδελφότητος Νικόλαος Ζωσιμάς διατάσσομεν χάριν των μεγάλων χρηματικών ουσιών τε και προσπαθειών τας οποίας κατέβαλεν η αδελφότης αύτη υπέρ του φωτισμού και της Αναγεννήσεως της Ελλάδος τριών ημερών πένθος δια τους καθηγητάς και τους μαθητάς των Γυμνασίων και λοιπών σχολείων του Κράτους. Εν Αθήναις τη 4/16 Απριλίου 1842 Όθων».
Ο Νικόλαος Ζωσιμάς με επιστολή του προς τον Κυβερνήτη της Ελλάδος Ιωάν. Καποδίστρια από τη Μόσχα το 1829 τον ενημερώνει για την κατάθεση του ποσού των 100.000 ρουβλίων «προς βοήθειαν της ανατροφής των ορφανών τέκνων των εν ταις υπέρ πίστεως και πατρίδος μάχαις ηρωικώς πεσόντων Ελλήνων».
Πέραν της διαθέσεως του πάρα πάνω ποσού οι Ζωσιμάδες με κληροδοτήματά τους διέθεσαν μεγάλα ποσά, μεταξύ άλλων, για την εγκατάσταση και συντήρηση της Ζωσιμαίας Σχολής στα Ιωάννινα, για την ανακαίνιση δύο Εκκλησιών των Ιωαννίνων, για τους ιερείς των πέντε ενοριών των Ιωαννίνων, για την προίκιση απόρων κοριτσιών των Ιωαννίνων, για το πτωχοκομείο των Ιωαννίνων, για τη διατήρηση του σχολείου του Γραμμένου, χωριού της καταγωγής τους, και για το ορφανοτροφείο, το νοσοκομείο και το Ελληνικό Σχολείο της Πάτμου. Πρέπει να προστεθεί ότι είναι απροσδιόριστα τα ποσά που προσέφεραν οι Ζωσιμάδες για την επιτυχία του Αγώνα του 1821, με την αγορά και αποστολή χρημάτων, πολεμοφοδίων, όπλων, τροφών καθώς και τη διάθεση μεγάλων ποσών προς εξαγορά αιχμαλώτων.
Προ μηνός περίπου ομότιμος καθηγητής πανεπιστημίου, νεοφιλελευθέρων αρχών πολυπαρουσιαζόμενος στα ΜΜΕ, μιλώντας για τους Ζωσιμάδες είπε ότι δεν κοίταξαν την Εκκλησία και την οικογένεια, αλλά μόνο την Πατρίδα, λες και αυτά ξεχωρίζονται... Οι Ζωσιμάδες, όπως προαναφέρθηκε, θυσίασαν τον έγγαμο βίο για να αφιερωθούν στην υπηρεσία της Πατρίδος και της Εκκλησίας. Τα έργα τους είναι αψευδείς μάρτυρες. Είναι λυπηρό να λέγονται ιστορικές ανακρίβειες από ανθρώπους μάλιστα που πλασάρονται ως «αυθεντίες» της Ελληνικής ιστορίας...-
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου