Η τοπική μας Εκκλησία (των Πατρών) τιμά τον Ιερομάρτυρα Γρηγόριο Μητροπολίτη Δέρκων (3 Ιουνίου).

Ο Άγιος Γρηγόριος Δέρκων στον Ιερό Ναό Αγίου Εφραίμ και Αγίου Μεγάλου Ευθυμίου, παρεκκλήσιο της ενορίας Αγίου Ανδρέου Εγλυκάδος Πατρών

Στο σπουδαίο βιβλίο του διαπρεπούς Αγιολόγου, Διδάκτορα Θεολογίας και Άρχοντα Ιερομνήμονα της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας, κ. Παναγιώτη Σ. Μαρτίνη με τίτλο «ΑΓΙΟΙ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΤΩΝ ΠΑΤΡΩΝ» (Προσέγγιση στην τοπική Αγιολογία)  των ημέτερων εκδόσεων «Ταώς» Πάτρα 2009, με την επιμέλεια του λόγιου π. Νικοδήμου Μπαρούση, Αρχιμανδρίτου της Ι. Μονής Χρυσοποδαριτίσσης Πατρών, υπάρχει αναφορά στον «Ιερομάρτυρα Γρηγόριο Μητροπολίτη Δέρκων» στις σελίδες 147-163. Όπου και γράφει όλα ιστορικά γεγονότα καθώς και περί του βίου του.

Σε προσκύνημά μου προ ετών, στον Ιερό Ναό Αγίου Εφραίμ και Αγίου Μεγάλου Ευθυμίου, παρεκκλήσιο της ενορίας Αγίου Ανδρέου Εγλυκάδος Πατρών, είχα διαπίστωση, ότι πρώιμα μεν, αλλά ορθότατα, στην κόγχη κάτω από την Πλατυτέρα, μεταξύ του Αγίου Λουκά Συμφερουπόλεως και Αγίου Γρηγορίου Νύσσης, είχε αγιογραφηθεί ο «Άγιος Γρηγόριος ο Δέρκων». Είναι σύνηθες οι πιστοί να τιμούν τους Αγίους προ της Αγιοκατατάξεώς τους.

«Ο μέγας Δέρκων Γρηγόριος» τιτλοφορεί άρθρο του για τον εθνομάρτυρα Γρηγόριο ο Κωνσταντίνος Παπαρηγόπουλος (Περιοδικό «Εστία» Τόμος Α΄ (1876) σελ53-59). Τον ίδιο τίτλο δανείζεται και ο ιστορικός Στεφ. Θωμόπουλος σε δικό του άρθρο. (Δελτίο της Ιστ. Και Εθνολ. Εταιρείας, Νέα Σειρά, Α΄ (1928)

Ο Κωνσταντίνος Οικονόμος ο εξ Οικονόμων με τα παρακάτω λόγια πλέκει το εγκώμιο του Γρηγορίου στις 10 Απριλίου 1822 στην Ελληνική Εκκλησία της Οδυσσού: «Δέρκων δε λέγων, πως δύναμαι να παρέλθω σιωπών τον αείμνηστουν τούτον αρχιερέα;….  Ω μεγάλε Δέρκων και της Αγίας Συνόδου φωστήρ, ω Γρηγόριε, το καύχημα της Πελοποννήσου και πάσης Ελλάδος, η λαμπάς της Εκκλησίας και της Θεολογίας, η σάλπιγκξ του θείου κηρύγματος. Ποιμήν αγαθέ, του οποίου τας αρετάς και τους αγώνες και του κινδύνους μαρτυρούσιν η Λακεδαίμων, η Βιδύνη και οι Δέρκοι, τρεις επαρχίαι, τας οποίας την μίαν μετά την άλλην εποίμανας ενδόξως και θεοφιλώς» (Στεφ. Θωμόπουλου, Ιστορία της πόλεως των Πατρών, Πάτραι 1950, σελ. 582, σημ 2)

Ο Μητροπολίτης Φαναρίου Αγαθάγγελος, στο «Συναξαριστή της Ορθοδόξου Εκκλησίας (Α΄ Έκδοση 2009), προχώρησε ακόμα περισσότερο! Στο σχετικό υπόμνημά του με ημερομηνία 3 Ιουνίου σημειώνει: «Τη αυτή ημέρα μνήμη του Αγίου Ιερομάρτυρος Γρηγορίου, μητροπολίτου Δέρκων» (Εκδ. Αποστ. Διακονίας, Ιούνιος, Α΄ έκδ. 2009, σελ. 47)

Ο Μητροπολίτης Πατρών Χρυσόστομος με εγκύκλιό του ανακοίνωσε πέρυσι ότι: "Η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος με την υπ’ αριθμ. 3046/15.7.2021 Εγκύκλιόν της, γνωστοποιεί τα περί της κατατάξεως, εν ταις Δέλτοις των Αγίων, του Εθνοϊερομάρτυρος ΓρηγορίουΔέρκων, ….., κοινοποιούσα παραλλήλως ταυτάριθμον και ταυτόχρονον Πράξιν αυτής περί του ως είρηται θέματος." 

Αγαπητοί μου,  

Το βιβλίο του κ. Παναγιώτη Σ. Μαρτίνη, συνέβαλε από το 2009, στην γνωστοποίηση περισσότερο των αγώνων και του βίου του Δέρκων Γρηγορίου, καθώς και όλων των τοπικών Αγίων. Να σημειώσω ότι βγήκε σε 12.000 (αντίτυπα) στις τέσσερες εκδόσεις του. Τα βιβλία -όπως πάντα- δεν προτιμήθηκαν από την τοπική κοινωνία ή τους Ιερούς Ναούς, άλλα τα ενδιαφέροντά τους μάλλον, αλλά διακινήθηκαν σε συλλόγους Πατρινών στην Ελλάδα και το εξωτερικό.

Επαληθεύονται τα Αγιογραφικά λόγια «Οὐκ ἔστι προφήτης ἄτιμος εἰ μὴ ἐν τῇ πατρίδι αὐτοῦ καὶ ἐν τῇ οἰκίᾳ αὐτοῦ» (Ματθ. ιγ΄ 57). Δηλαδή, πουθενὰ ἀλλοῦ δὲν περιφρονεῖται ἕνας προφήτης περισσότρο παρὰ στὴν πατρίδα του, ἀλλὰ καὶ ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους τοῦ σπιτιοῦ του.

«Οὐκ ἔστι προφήτης ἄτιμος εἰ μὴ ἐν τῇ πατρίδι αὐτοῦ καὶ ἐν τοῖς συγγενέσι καὶ ἐν τῇ οἰκίᾳ αὐτοῦ» (Μάρκος στ΄ 4). Δηλαδή, πουθενὰ δὲν ἀρνοῦνται νὰ τιμήσουν ἕνα προφήτη παρὰ μόνο στὴν πατρίδα του καὶ στὸν κύκλο τῶν συγγενῶν καὶ ἐκείνων ποὺ μένουν στὸ σπίτι του.

 «Ἀμὴν λέγω ὑμῖν ὅτι οὐδείς προφήτης δεκτὸς ἐστιν ἐν τῇ πατρίδι αὐτοῦ» (Λουκάς δ΄ 24). Κανένα, δηλαδή, προφήτη δὲν τὸν ὑποδέχονται μὲ τὴν πρέπουσα τιμὴ στὴν πατρίδα του.

«Ὁ Ἰησοῦς ἐμαρτύρησεν ὅτι προφήτης ἐν τῇ ἰδίᾳ πατρίδι τιμὴν οὐκ ἔχει» (Ιωάν. δ΄ 44). Δηλαδή, ὁ Χριστὸς ἔλεγε ὅτι κάθε προφήτης δὲν τιμᾶται στὴν πατρίδα του μὲ τὴν τιμὴ ποὺ τοῦ ἀξίζει.

Αυτή είναι η μοίρα των συγγραφέων και των εκδοτών.

Αναστάσιος Κ. Κωστόπουλος