«Ένας χωρισμός χαροποιός» - π. Θεοδόσιος Μαρτζούχος

«Ένας χωρισμός χαροποιός»

π. Θεοδόσιος Μαρτζούχος

Ανάληψη 2022

Τι είναι αυτή η μυστηριώδης γιορτή της Αναλήψεως; Μια γιορτή "προκλητική" για την λογική του κόσμου και τους «νόμους της φύσης», αφού η λέξη "ανάληψη" "αντιστέκεται" στη διαρκή κάθοδο και πτώση, καθώς είναι μια λέξη που ακυρώνει τους νόμους της βαρύτητας και της πτώσης· μια λέξη που ακυρώνει τα συναισθήματα της λύπης που φέρνει ο αποχωρισμός από ένα αγαπημένο πρόσωπο. Γιατί, δεν πρέπει να το ξεχνάμε, πως η Ανάληψη είναι μια γιορτή στην οποία γιορτάζουμε ένα χωρισμό. Και παρόλα αυτά η διάθεση όλων μας είναι χαρούμενη και αισιόδοξη· μια ατέλειωτη άνοδος προς τον Αναστημένο Χριστό.

Η Ανάληψη του Κυρίου γιορτάζεται σαράντα μέρες μετά το Πάσχα, την Πέμπτη της έκτης εβδομάδας μετά τη γιορτή της Ανάστασης του Χριστού. Την Τετάρτη, την παραμονή, η Εκκλησία τελεί την αποκαλούμενη «Απόδοση της εορτής του Πάσχα», σαν να χαιρετά δηλ. το Πάσχα. Η ακολουθία είναι ακριβώς η ίδια, απ’ αρχής μέχρι τέλους, όπως αυτή της νύχτας του Πάσχα, με την απαγγελία ακριβώς των ίδιων στίχων: «Αναστήτω ο Θεός και διασκορπισθήτωσαν οι εχθροί Αυτού...», «Αύτη η ημέρα ήν εποίησεν ο Κύριος, αγαλλιασώμεθα και ευφρανθώμεν εν αυτή». Όταν ψάλλει αυτούς τους στίχους ο ιερέας, κρατά λαμπάδα και θυμιατίζει ολόκληρη την εκκλησία, ενώ σε απάντηση ψάλλεται το «Χριστός ανέστη». Αποχωριζόμαστε το Πάσχα· το "αποδίδουμε" στο επόμενο έτος.

Ίσως να έπρεπε να αισθανόμαστε λυπημένοι. Αντί όμως για λύπη, μας δίνεται νέα χαρά: Η χαρά να γιορτάσουμε την Ανάληψη.

Ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός μετά την λαμπροφόρο Ανάστασή Του από τους νεκρούς, δεν εγκατέλειψε αμέσως τον κόσμο, αλλά συνέχισε για σαράντα ημέρες να εμφανίζεται στους μαθητές Του (Πράξ.1,3). Αυτές οι εμφανίσεις Του μετά την Ανάστασή Του στους μαθητές είχαν πολύ μεγάλη σημασία. Σηματοδοτούσαν μια περίοδο προετοιμασίας για την υποδοχή νέων αποκαλύψεων του σχεδίου του Θεού για την σωτηρία του ανθρώπου κατά τον τρόπο που ο Μωυσής παρέμεινε επί σαράντα μέρες στο όρος Σινά και ο Χριστός στην έρημο πειραζόμενος υπό του διαβόλου. Ο Χριστός αυτές τις σαράντα μέρες, με τις συνεχείς εμφανίσεις Του στους μαθητές, τους αφ’ ενός τους φανερώνει την αλήθεια της Αναστάσεώς του, αφ’ ετέρου τους προετοιμάζει για την εφ’ εξής σωματική απουσία Του. Πρέπει οι μαθητές να κάνουν την μετάβαση από την συνεχή σωματική αίσθηση και παρουσία του Χριστού στην, κατά τα ανθρώπινα, απουσία και αίσθηση εγκατάλειψής τους από Αυτόν, αφού πλέον θα παύσουν να Τον απολαμβάνουν δια της οράσεως, της ακοής και της αφής. Θα παύσουν να έχουν αισθητά ντοκουμέντα της παρουσίας του Χριστού.

Σύμφωνα με την ευαγγελική διήγηση αυτού του γεγονότος, ο Κύριος αφού έδωσε τις τελευταίες οδηγίες στους μαθητές, «τους πήρε και βγήκαν έξω από την πόλη, σχεδόν έφθασαν στην Βηθανία. Εκεί, σήκωσε και τα δύο χέρια του και τους ευλόγησε. Και ενώ τους ευλογούσε, διαχωρίσθηκε απ’ αυτούς και αναλήφθηκε στον ουρανό. Και αυτοί τον προσκύνησαν και επέστρεψαν στα Ιεροσόλυμα γεμάτοι χαρά μεγάλη», (Λουκ. 24, 50-52). «Γεμάτοι χαρά μεγάλη...». Ποια είναι η πηγή αυτής της μεγάλης χαράς που αντέχει μέχρι σήμερα και δεν έχει χάσει την λάμψη της τόσους αιώνες τώρα, αλλά εξακολουθεί να μας λούζει με το φως της την ημέρα της Αναλήψεως;

Κατά τα φαινόμενα (κατά τα ανθρώπινα) φαινόταν πως ο Χριστός έφυγε και άφησε μόνους τούς μαθητές Του· φαινόταν πως ήταν μια μέρα χωρισμού. Μπροστά τους πλέον βρίσκεται ο πολύ μακρύς δρόμος του κηρύγματος, των διωγμών, του πόνου και του πειρασμού που γεμίζουν μέχρι υπερχείλισης την ιστορία του Χριστιανισμού και της Εκκλησίας. Φαίνεται πως παρήλθε η χαρά, η χαρά της επίγειας και καθημερινής συντροφιάς με τον Χριστό· πως έφθασε στο τέλος η προστασία που παρείχε η δύναμη και η θεότητά Του.

Φυσικά η Εκκλησία δεν γιορτάζει την αναχώρηση του Χριστού. Ο Χριστός είπε: «Εγώ θα είμαι μαζί σας, μέχρι την συντέλεια των αιώνων» (Ματθ. 28, 20), και ολόκληρη η χαρά της Χριστιανικής πίστης βρίσκεται στη συνειδητοποίηση της παρουσίας Του, όπως ακριβώς την υποσχέθηκε: «όπου, δύο ή τρεις, είναι συναγμένοι στο όνομά μου, βρίσκομαι και εγώ εκεί ανάμεσά τους» (Ματθ. 18, 20). Δεν γιορτάζουμε την αναχώρηση του Χριστού, αλλά την ανάληψή Του στους ουρανούς. Και η Ανάληψη αυτή σηματοδοτεί μια νέα αρχή. Την έναρξη της εντολής οι μαθητές Του «να βγουν σ’ ολόκληρο τον κόσμο και να διακηρύξουν τα καλά νέα». Να μεταδώσουν τις μαρτυρίες τους για το πόσο τους άλλαξε και ενέπνευσε τη ζωή τους στο καλύτερο η σχέση τους με τον Χριστό. Στο βιβλίο των Πράξεων των Αποστόλων ο συγγραφεύς τους, Ευαγγελιστής Λουκάς, περιγράφει αυτό ακριβώς, την ζωή του Ιησού και τις αποστολές και ενέργειες της πρώιμης Εκκλησίας.

Σε ένα κόσμο όπου η αμαρτία χώρισε βίαια τη γη από τον ουρανό και μας έκανε γήινους και σαρκικούς, προσήλωσε το βλέμμα μας σταθερά στο έδαφος και έκανε τη ζωή μας να περιστρέφεται αποκλειστικά γύρω από την ύλη. Στις μέρες μας όλο και περισσότεροι άνθρωποι, με υπεροψία και περηφάνια, αναγγέλλουν πως είναι μόνο ύλη· πως ολόκληρος ο κόσμος είναι μόνο ύλη, και πως τίποτε δεν υπάρχει πέρα από την ύλη. Και για κάποιο λόγο για όλα αυτά είναι χαρούμενοι, και μιλούν με οίκτο και συγκατάβαση γι’ αυτούς που ακόμη πιστεύουν σε κάποιου είδους "ουρανό" σαν να πρόκειται για πρόσωπα γελοία ή για κάποιους άξεστους θρησκόληπτους αγροίκους. Επιμένουν να απευθύνονται στους υπόλοιπους λέγοντας: «Ω! Μα ελάτε! Σοβαρά τώρα, "ουρανοί";! Ο ουρανός είναι απλώς ο ουρανός, και είναι τόσο υλικός όσο και καθετί άλλο! Δεν υπάρχει τίποτε άλλο, δεν υπήρξε και ούτε θα υπάρξει ποτέ. Πεθαίνουμε και εξαφανιζόμαστε. Στο μεταξύ ας κτίσουμε έναν επίγειο παράδεισο και ας ξεχάσουμε τις φαντασίες των παπάδων». Αυτό, δυστυχώς, εν συντομία καταλήγει να είναι η ουσία του πολιτισμού μας, της επιστήμης μας, της ιδεολογίας μας. «Αλλά τι μας προτείνετε», μας ρωτούν. «Ποιος είναι αυτός ο ουρανός για τον οποίο μιλάτε, στον οποίο ο Χριστός ανελήφθη; Τέλος πάντων, τίποτε δεν υπάρχει στον ουρανό για το οποίο μιλάτε».

Ίσως σας είναι γνωστή μια ιστορία που λέει πως, όταν ο Γκαγκάριν γύρισε από το διάστημα, δεν έπαυε να δηλώνει περιφρονητικά.

- Θεός δεν υπάρχει. Πουθενά δεν τον συνάντησα...

Σε μία δεξίωση που είχε γίνει προς τιμήν του, παρουσία του Πατριάρχη Αλέξιου, επαναλάμβανε, προβοκατόρικα ίσως, πως στον ουρανό που βρέθηκε, πουθενά δεν συνάντησε τον Θεό. Τον πλησίασε τότε ο σεβάσμιος Ιεράρχης και τον ρώτησε:

- Είναι αλήθεια, ότι δεν είδες τον Θεό στον ουρανό;

- Ναι, είναι αλήθεια, του είπε ο Γκαγκάριν. Τόσες μέρες στο διάστημα πουθενά δεν τον συνάντησα...

- Τον γνωρίζεις; ρώτησε με χιούμορ ο Πατριάρχης.

- Τι θέλετε να πείτε; απάντησε ξαφνιασμένος ο κοσμοναύτης.

- Θέλω να πω, συνέχισε ο Αλέξιος, πώς είναι δυνατόν να λες για κάποιον ότι δεν τον συνάντησες, αν ποτέ σου δεν τον έχεις γνωρίσει. Αν δεν ξέρεις πώς μοιάζει πώς θα ξέρεις αν τον είδες ή όχι; Πώς φαντάσθηκες ότι θα έβλεπες έτσι τον Θεό;

- Δεν ξέρω, είπε με αμηχανία ο Γκαγκάριν. Πραγματικά δεν ξέρω με ποιον τρόπο θα έπρεπε να τον αναγνωρίσω.

- Έλα τότε να σε μάθω, και όταν ξαναπάς θα τον δεις. Να είσαι βέβαιος ότι  θα τον δεις, του είπε με νόημα ο Ρώσος Πατριάρχης.

Η αλήθεια βέβαια, αδελφοί μου, είναι πως ο Θεός δεν είναι ορατός ούτε με τηλεσκόπια, ούτε με διαστημόπλοια... Τον βλέπουμε από τις "ενέργειές" Του και προσεγγίζεται διά της πίστεως. Ο ουρανός των χριστιανών δεν βρίσκεται κάπου στο απώτερο διάστημα πέρα από τους πλανήτες ή σε κάποιον άγνωστο γαλαξία. Μας τον δείχνει ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, όταν μιλώντας γι’ αυτόν, μας λέει: «Τι ανάγκη έχω από τον ουρανό, όταν εγώ ο ίδιος θα γίνω ουρανός;»! Κι αυτή είναι η μεγάλη αλήθεια που πρέπει να καταλάβουμε και να προσανατολίσουμε την ζωή μας με βάση αυτή. Εμείς, αδελφοί μου, πρέπει να γίνουμε ουρανοί για τον πλησίον μας (τον σύζυγό μας, τα παιδιά μας, τα εγγόνια μας, τους γείτονές μας, τον συνάδελφο στην δουλειά μας) και τότε θα διαπιστώσουμε πως ο ουρανός διαπερνά τη ζωή μας εδώ και τώρα. Η ίδια η γη γίνεται μια αντανάκλαση, ένα είδωλο, της ουράνιας ομορφιάς. Ποιος κατήλθε από τον ουρανό στη γη για να μας επιστρέψει τον ουρανό; Ο Θεός Ιησούς. Ποιος ανέβηκε από τη γη στον ουρανό; Ο άνθρωπος Ιησούς.

Ο Μέγας Αθανάσιος λέει πως «ο Θεός έγινε άνθρωπος για να γίνει ο άνθρωπος θεός». Η ενσώματος Ανάληψη του Χριστού δίνει και αξιολογικό μέτρο του πώς βλέπει ο Χριστός το σώμα. Όχι ως φλούδα της ψυχής, ούτε ως περίβλημα, έστω εντυπωσιακό, αλλά ως το ήμισυ του ανθρώπου με το οποίο ο άνθρωπος μιλάει, βλέπει, χαμογελάει, γενικώς... επικοινωνεί με τον Θεό και τους ανθρώπους. Ο Θεός κατέβηκε λοιπόν στη γη για να μπορέσουμε εμείς να ανεβούμε στον ουρανό! Αυτό ακριβώς γιορτάζουμε την ημέρα της Αναλήψεως! Αυτή είναι η πηγή της λαμπρότητας και της άρρητης χαράς. Αν ο Χριστός βρίσκεται στον ουρανό, κι αν Τον πιστεύουμε και Τον αγαπάμε, τότε είμαστε κι εμείς μαζί Του, στο δείπνο Του, στη Βασιλεία Του.

Ο Χριστός να το δώσει για όλους. Αμήν.

Με αγάπη και ευχές
Ο εφημέριος σας

π. Θεοδόσιος