Ἀρχιεπίσκοπος Ἀθηνῶν Ἱερώνυμος χουντικός;

Ἀρχιεπίσκοπος Ἀθηνῶν Ἱερώνυμος χουντικός;

Παρά τό πλευρόν τῶν πολιτικῶν κρατουμένων 5ο

 
Ἀπό τό βιβλίο τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν Ἱερωνύμου «Το δράμα ἑνός Ἀρχιεπισκόπου» (ΣΤ΄ Ἔκδοση 2003, σελ. 144-148)
 
Ἀρχιεπίσκοπος Ἀθηνῶν Ἱερώνυμος:
«῎Αν δέν σταματήσῃ τό κακόν, θά συμμερι­σθῶ τά βασανιστήρια»
Δέν γνωρίζω τί ἔκαμαν οἱ ἀποδέκται αὐτῆς τῆς ἐπι­στολῆς (τήν δημοσιεύσαμε στό προηγούμενο 4ο μέρος), ἐγώ ὅμως κατόπιν αὐτῆς καί πολλῶν ἄλλων ὑπευθύνων καί ἐξηκριβωμένων στοιχείων, τά ὁποῖα ἔφθαναν μέχρις ἐμοῦ, ἔκρινα ὅτι ἔπρεπε νά ἐπέμβω μέ ἀκόμη ἐντονώτερον τρόπον. Διά τοῦτο, ἐκτός ἀπό τά συνεχῆ σχετικά προφορικά διαβήματα πρός τόν τότε Πρωθυπουργόν, ἐθεώρησα ἀναγκαῖον νά τοῦ γράψω καί ἄλλην ἐπιστολήν, εἰς τήν ὁποίαν μεταξύ ἄλλων τοῦ ἐδήλουν, ὅτι, ἐάν δέν παύσουν τά βασανιστήρια, θά προτιμήσω ἀντί νά διαμένω εἰς τήν ᾿Αρχιεπισκο­πήν, νά ἐγκλεισθῶ εἰς τάς φυλακάς καί νά συγκα­κοπαθῶ μέ τούς πολιτικούς κρατουμένους. ῾Η ἐπι­στολή ἐκείνη, εἶχεν ὡς ἑξῆς:
 
«Ἀγαπητέ μου Κύριε Πρόεδρε,
Σᾶς κουράζω καί σᾶς λυπῶ μέ τάς παρομοίας ἐπι­στολάς μου, ἀλλ᾿ ἐπειδή καί σᾶς ἀγαπῶ καί σᾶς ἐκτιμῶ βαθύτατα καί ἐπειδή ὑπεράνω ὅλων τοποθετῶ τό συμφέρον τῆς ᾿Εκκλησίας καί τῆς πατρίδος μας, ἀποφασίζω παρά ταῦτα νά σᾶς γράψω καί πάλιν. Καί εἶναι ἀκριβῶς αὐτό τό συμφέρον, τό ὁποῖον μοῦ ἐπι­βάλλει νά ἐπανέλθω ἐπί τοῦ θέματος “βία καί ῾Επανά­στασις τῆς 21.4.67”, μέ τό ὁποῖον σᾶς ἀπησχόλησα, ἰδίᾳ εἰς τήν ἐπιστολήν μου τῆς 6ης Αὐγούστου τοῦ 1969.
Τότε σᾶς ἔγραφα, ἐξ ἀφορμῆς ὡρισμένων περι­πτώσεων, ἔχων ὅμως ἁπλῶς ὑπονοίας, ὅτι δέν ἐπρόκειτο μόνον περί αὐτῶν. Τώρα ὅμως δέν ἀναφέρομαι εἰς μεμονωμένας περιπτώσεις, διότι παρά τάς οἱασ­δήποτε βεβαιώσεις τῶν ἁρμοδίων ἔχω πλέον, δυστυ­χῶς, πεισθῆ, ὅτι δέν πρόκειται περί αὐτοῦ. ᾿Εκ τῶν πολλῶν καί πολλαχόθεν προερχομένων πληροφο­ριῶν, ἔχω ἤδη σχηματίσει τήν πεποίθησιν, ὅτι πρόκειται περί συστήματος καί τακτικῆς, τά ὁποῖα ἐν­θυμίζουν κομμουνιστικά ἤ χιτλερικά στρατόπεδα συγκεντρώσεως. Διότι δέν συμβαίνουν μόνον εἰς τό ἄλφα ἤ τό βῆτα κρατητήριον ἤ φυλακήν, ὁπότε θά ἦτο δυ­νατόν νά ὑποθέσῃ κανείς, ὅτι πρόκειται περί ὑπερβα­σίας ἑνός ἤ δύο συγκεκριμένων προσώπων, ἐκ τῶν ἐντεταλμένων τήν διεξαγωγήν ἀνακρίσεων μεταξύ τῶν κρατουμένων ἤ τήν φρούρησιν αὐτῶν. ᾿Επανα­λαμβάνονται αἱ ἀπανθρωπίαι, δυστυχῶς πανομοιότυ­ποι, σχεδόν παντοῦ ὅπου ὑπάρχουν πολιτικοί κρατού­μενοι. ᾿Αλλά καί ἐν περιπτώσει, κατά τήν ὁποίαν δέν πρόκειται περί προδιαγεγραμμένου συστήματος καί προσχεδιασμένης τακτικῆς, παραμένει τό γεγονός, ὅτι οἱ βασανισμοί καί αἱ πρός τούς πολιτικούς κρατουμένους ἐφαρμοζόμεναι σκληρότητες εἶναι τόσον διαδε­δομέναι, ὥστε ἀπολύτως δεδικαιολογημένως σχημα­τίζει κανείς τήν ἐντύπωσιν, ὅτι πρόκειται περί ἄνωθεν διδομένης ἐντολῆς, ἤ ἔστω ἐπιδεικνυομένης ἀνοχῆς.
Δι᾿ ὅσων γράφω δέν πρέπει νά νομισθῇ, ὅτι παρα­γνωρίζω τό γεγονός, ὅτι ἡ ᾿Επανάστασις πρέπει νά ἀμυνθῇ κατά τῶν οἱωνδήποτε ἀντιπάλων της, διά νά δυνηθῇ νά μείνῃ εἰς τήν ᾿Αρχήν. Αὐτό ἀποτελεῖ καί θά ἀποτελῇ ἴσως ἐπί μακρόν ἐθνικήν ἀνάγκην. ᾿Αλλ᾿ ἀκριβῶς διά νά μείνῃ ἡ ᾿Επανάστασις εἰς τήν ᾿Αρχήν ἐπί μακρόν, θά πρέπῃ νά μή δημιουργῇ συνεχῶς καί περισσοτέρους ἐχθρούς. Πῶς ὅμως νά μή πολλαπλα­σιάζωνται οἱ ἐχθροί της, ὅταν ὁ ἕνας ἤ ἡ μία πληρο­φορῆται ὅτι τό παιδί του, ὁ ἀδελφός του, ἡ σύζυγός του, ὁ συγγενής του, ὁ φίλος του, ὁ γνωστός του ἤ ὁ συνάδελφός του ἤ καί ὁ τάδε ἄγνωστός του βασα­νίζεται κατά τήν ἀνάκρισιν ἀπανθρώπως, ἐξευτε­λίζεται συνεχῶς, στερεῖται ἐπί μῆνας καί αὐτοῦ τοῦ φωτός τῆς ἡμέρας, ἀπομονοῦται κατά τρόπον ἀπει­λοῦντα νά διασαλεύσῃ ὄχι μόνον τήν σωματικήν του ὑγείαν, ἀλλά καί τήν πνευματικήν του ἰσορροπίαν;
᾿Εξ ἀφορμῆς τοῦ θανάτου τοῦ ἀειμνήστου Μητρο­πολίτου Τρίκκης, ἀνεδημοσιεύθησαν ἀποσπάσματα ἀ­πό τό ῾Ημερολογιόν του, εἰς τό ὁποῖον ἀφηγεῖται τά μαρτύριά του εἰς τά χιτλερικά στρατόπεδα συγκεν­τρώσεως. ᾿Ησθάνθην πάλιν ἐντροπήν καί ἀγανάκτη­σιν, ὄχι ὅμως κυρίως δι᾿ ὅσα τότε συνέβαιναν, ἀλλά διότι διεπίστωνα, ὅτι παρόμοια ἐφαρμόζονται καί ὑπό τῶν ἰδικῶν μας ᾿Αρχῶν εἰς βάρος τῶν ἀντιπάλων τῆς ᾿Επαναστάσεως.
 
᾿Αγαπητέ μου κ. Πρόεδρε,
῾Η ᾿Επανάστασις κάποτε θά παραδώσῃ τήν ᾿Αρχήν εἰς τήν διάδοχον κατάστασιν. Εἶναι ὅμως ἀπαραίτητον νά συμβαίνουν κατά τοιοῦτον τρόπον τά πράγματα, ὥστε τότε, ὅταν θά ἀποκαλύπτωνται τά νῦν συμβαί­νοντα, νά ἐντρεπώμεθα ὡς ῞Ελληνες καί ὡς πατριῶ­ται; ᾿Επ᾿ οὐδενί λόγῳ ἐπιτρέπεται νά ἀμαυρωθοῦν μέ αὐτάς τάς μελανάς σελίδας τά μεγάλα ἐπιτεύγματα τῆς ᾿Επαναστάσεως. ᾿Εν οὐδεμιᾷ περιπτώσει εἶναι ἐπιτε­τραμμένον τά μεγάλα ἐπιτεύγματα τῆς ᾿Επαναστάσεως νά ταφοῦν ὑπό τάς οἰμωγάς καί τάς ἀράς  τῶν κατα­δυναστευθέντων συμπατριωτῶν μας. Δέν θά πρέπει νά ἐπαναληφθῇ ὅ,τι καί ἐν Γερμανίᾳ, ὅπου ἐντρέπονται σήμερον οἱ Γερμανοί νά εἴπουν ὅτι ὑπῆρξαν ἐκ τῶν ὀπαδῶν τοῦ Χίτλερ, καίτοι καί αὐτός πολλά καί με­γάλα εἶχε προσφέρει ὑπέρ τῆς πατρίδος του. ῾Η ᾿Ε­πανάστασις, ἀπαλλασσομένη συντόμως ἀπό τάς τοι­αύτας κηλίδας της, θά πρέπει νά μείνῃ ὡς φωτεινόν μετέωρον, τό ὁποῖον ὡδήγησε τήν ῾Ελλάδα εἰς τήν δόξαν καί τό ὁποῖον τῆς ἐξησφάλισε τόν παγκόσμιον σεβασμόν καί τήν ἐκτίμησιν. Εἰδικῶς δέ τό ὄνομά σας, τό ὁποῖον ἔχει πλέον συνδεθῆ ἀρρήκτως μέ τήν ᾿Επα­νάστασιν, πρέπει νά μείνῃ ἀκηλίδωτον καί ἀπό βαρ­βαρότητας  καί θηριωδίας. ῞Απαξ δέ καί κατωρθώσατε, ὥστε ἡ ᾿Επανάστασις νά ἐπικρατήσῃ ἀναιμάκτως, δέν πρέπει νά ἐπιτρέψητε νά φορτωθῇ αὕτη μέ πράξεις βίας καί ὠμότητας, αἱ ὁποῖαι ἀπᾴδουν εἰς πεπολιτισμένους ἀνθρώπους καί μάλιστα ῞Ελληνας.
᾿Επαναλαμβάνω, ὅτι λυποῦμαι, διότι ἀσφαλῶς σᾶς ἐλύπησα. ᾿Αλλά λυποῦμαι πολύ περισσότερον διά τά συμβαίνοντα. ῎Εχω τήν συναίσθησιν, ὅ,τι ὡς Προκα­θήμενος τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς ῾Ελλάδος, δέν θά εἶχα ἐπιτελέσει τό καθῆκον μου οὔτε πρός ὑμᾶς, οὔτε πρός τήν Πατρίδα καί τήν ᾿Εκκλησίαν, ἄν δέν ἐπιστήσω καί πάλιν τήν προσοχήν σας ἐπί τῶν τοιαύτης φύσεως γεγονότων, τά ὁποῖα λαμβάνουν χώραν ἐν ὀνόματί σας καί ἐν ὀνόματι γενικῶς τῆς ᾿Επαναστάσεως. Λυ­ποῦμαι δέ διότι αὐτήν τήν φοράν πρέπει νά σᾶς κα­ταστήσω ἀπολύτως σαφές, ὅτι, ἄν ἡ κατάστασις τῶν πολιτικῶν κρατουμένων δέν ἀλλάξῃ ἄρδην, θά τό θεωρήσω ὡς στοιχειώδη ὑποχρέωσιν μου, νά συμ­μερισθῶ καί ἐγώ προσωπικῶς τάς κακουχίας των καί τά μαρτύριά των. ῾Η θέσις μου θά παύσῃ νά εἶναι εἰς τήν ὁδόν ῾Αγίας Φιλοθέης καί θά μεταφερθῇ πλησίον των. Εὔχομαι καί ἐλπίζω, ὅτι, χάρις εἰς τήν προσωπικήν σας παρέμβασιν, δέν θά παραστῇ ἀνάγκη νά πραγματοποιηθῇ ἡ ὡς ἄνω ἀπόφασίς μου, ἐπίσης δέ ὅτι τό τοιούτου εἴδους διάβημά μου θά εἶναι τό τελευταῖον, διότι ἐξάπαντος καί διά παντός τρόπου θά σταματήσῃ τό κακόν. Οἱαδήποτε περαιτέρω καθυστέρησις ἀποτελεῖ ἔγκλημα ὄχι μόνον πρός τήν ᾿Επανάστασιν, ἀλλά καί πρός τήν ῾Ελλάδα.
 

Διάπυρος πρός Κύριον εὐχέτης

+ ῾Ο ᾿Αθηνῶν ῾Ιερώνυμος»

Πηγή: Μ Α&Μ Ν