TO ZHTHMA TΩΝ "12"» * Ιστορική και νομοκανονική προσέγγιση του προβλήματος των εκπτώτων Μητροπολιτών από την Επταετία (1967-1974) έως και τη Μεταπολίτευση (1990-1996)

Δρ. ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ Μ. ΑΝΔΡΕΟΠΟΥΛΟΥ 

To ζήτημα των «12»

* Ιστορική και νομοκανονική προσέγγιση του προβλήματος των εκπτώτων Μητροπολιτών από την Επταετία (1967-1974) έως και τη Μεταπολίτευση (1990-1996), εκδ. Αιακός, Πειραιάς, 2022, σσ. 196.

* Διάθεση του e-Book μέσω της "Χριστιανικής". 

Δωρεάν στους συνδρομητές της εφημερίδας.

Στην παρούσα μελέτη του Δρος Εκκλησιαστικής Ιστορίας του ΑΠΘ Σχολικού Συμβούλου Θεολόγων Στερεάς Ελλάδος Χαραλάμπους Μ. Ανδρεοπούλου αναπτύσσεται το ιστορικό πλαίσιο μέσα στο οποίο δημιουργήθηκε το εκκλησιαστικό πρόβλημα, το οποίο ταλάνισε την ελλαδική διοικούσα Εκκλησία εσωτερικά, αλλά και δημιούργησε τριβές στις σχέσεις της με την Πολιτεία, σχεδόν επί μια 30ετία. Συγκεκριμένα πρόκειται για την περίοδο από το 1967 (με τo διορισμό από τη δικτατορία – και σε αντικατάσταση της κανονικής 56μελούς Ιεραρχίας – της λεγομένης 8μελούς «Αριστίνδην» Συνόδου εκ της οποίας εξελέγησαν ο νέος Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος Κοτσώνης και 29 νέοι Μητροπολίτες) μέχρι το 1996 (οπότε το ανώτατο διοικητικό δικαστήριο της χώρας απέρριψε τις προσφυγές των λεγομένων «ιερωνυμικών»  Mητροπολιτών, εκείνων που διεκδικούσαν την επάνοδό τους στις έδρες απ’ τις οποίες εξέπεσαν το 1974, μετά τη πτώση του Aρχιεπισκόπου Ιερωνύμου Κοτσώνη και την ανάρρηση στην Αρχιεπισκοπή του από Ιωαννίνων Μητροπολίτου Σεραφείμ Τίκα).

Εξετάζονται και αναλύονται οι πολιτικές και εκκλησιαστικές συνθήκες που το προκάλεσαν. Παράλληλα με την ιστορική παράθεση των γεγονότων  εξετάζονται υπό το πρίσμα των ιερών κανόνων και των νόμων οι πράξεις της κεντρικής (Ιεράς Συνόδου της Ιεραρχίας)  εκκλησιαστικής διοίκησης της επίμαχης περιόδου, χωριζομένης με αντίστοιχα κεφάλαια σε τρία διαστήματα:

α) από το 1967 – έτος κατά το οποίο δημιουργήθηκε το πρόβλημα με την ανάρρηση σε επισκοπικούς θρόνους υποψηφίων, όχι από κανονική Ιεραρχία, αλλά από τη λεγόμενη «Aριστίνδην» Ιερά Σύνοδο – μέχρι και το 1974, οπότε οι ούτω πως εκλεγέντες αρχιερείς (οι δέκα τον αριθμό «ιερωνυμικοί», απολέσαντες μαζί με τους δύο, επίσης, κηρυχθέντες εκπτώτους προϊερωνυμικούς Μητροπολίτες, την λεγόμενη ομάδα των «12») κηρύχθηκαν έκπτωτοι,  

β) από το 1974 μέχρι το 1989, οπότε το πρόβλημα είχει μπεί στο αρχείο και, ουσιαστικά, τελούσε σε «λήθαργο», παρά τις παρασκηνιακές κινήσεις για επανεξέτασή του, η οποία επιδιώχθηκε  μέσω επαφών των εκπτώτων – σχολαζόντων αρχιερέων με πολιτικούς και εκκλησιαστικούς παράγοντες, επί σκοπώ την επάνοδό τους στην ενεργό  δράση και

γ) από το 1989 μέχρι το 1996, διάστημα, κατά τη διάρκεια του οποίου παραχωρήθηκε το δικαίωμα προσφυγής των εκπτώτων στο Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) και εκδόθηκε απόφαση που τους δικαίωνε (1990), ωστόσο, το 1996 εκδόθηκε (μέσω νομικών ελιγμών εκ μέρους της πολιτείας, συνεργούσης της τότε διοικήσεως της Εκκλησίας) νέα, καταδικαστική απόφαση από το ίδιο το δικαστήριο (ΣτΕ), που σήμανε ουσιαστικά την λήξη του ζητήματος από νομικής, τουλάχιστον, πλευράς, και την οριστικοποίηση της αρχικώς επιβληθείσας ποινής της έκπτωσης από το θρόνο των «12» (δύο «προ – ιερωνυμικών» και δέκα υπό της λεγομένης «Aριστίνδην» Συνόδου εκλεγέντων – επί Αρχιεπισκοπείας Ιερωνύμου)  Μητροπολιτών.

Στη μελέτη έχουν περιληφθεί (μετά σχολιασμού και κριτικών παρατηρήσεων) και οι κύριες αποφάσεις των εκκλησιαστικών πειθαρχικών οργάνων της Εκκλησίας της Ελλάδος καθώς και του  ανωτάτου διοικητικού δικαστηρίου της χώρας (ΣτΕ), οι οποίες εκδόθηκαν μ’ αφορμή το «πρόβλημα των δώδεκα» (1967 και εντεύθεν) και αποτελούν τη σύγχρονη νομολογία σε θέματα εκλογής, αναγνώρισης και κατάστασης αρχιερέων της Εκκλησίας της Ελλάδος. Aποτελεί, ουσιαστικά, πρόεκταση του σχετικού Κεφαλαίου 3 του βιβλίου Χαρ. Ανδρεόπουλου "H Eκκλησία κατά τη δικτατορία 1967-1974", Θεσσαλονίκη, 2017, εκδ. Επίκεντρο (σσ. 424), καθώς στη νέα αυτή έκδοση (e-Book) καταγράφεται και η πλέον πρόσφατη περίοδος 1990-1996 του Ζητήματος που ταλαιπώρησε εκ νέου την διοικούσα Εκκλησία και δοκίμασε τις σχέσεις της με την Πολιτεία.  

 

To βιβλίο (σσ.196) έχει κυκλοφορήσει (Απρίλιος 2022) από τις Εκδόσεις «ΑΙΑΚΟΣ», οδ. Σουρή Γ. 20 – 18547 Πειραιάς. ISBN: 978-618-5666-48-4.  Με την άδεια του συγγραφέα προσφέρεται σε ψηφιακή μορφή (e-Book), μέσω της εφημερίδας «Χριστιανική» («Χ»), δωρεάν στους συνδρομητές της εφημερίδας ενώ στους φίλους αναγνώστες της διατίθεται στη συμβολική τιμή των 5 ευρώ ως έσοδο-ενίσχυση για τη «Χ». Η προσφορά-διάθεση γίνεται σε μορφή CD-ROM. Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να επικοινωνούν με τα Γραφεία της «Χ», στο τηλ.: 210-3806863 ή στο e-mail: efim.xristianiki@gmail.com

 

xristianiki.gr