Πορεία κατιοῦσα... - π. Βασιλείου Μπακογιάννη

Πορεία κατιοῦσα...

Ὑπό Ἀρχιμ. Βασιλείου Μπακογιάννη

     Εἰσήλθαμε ἤδη  στή Μ. Τεσσαρακοστή. Καί οὐσία  τῆς Μ. Τεσσαρακοστῆς εἶναι ἡ (αὐστηρή) νηστεία. «Σαρακοστεύω», ἔλεγαν οἱ  πατέρες μας, ὅταν νήστευαν,  ἐνῶ ὅταν κατέλυαν,  ἔλεγαν: «Μαγαρίσθηκα...!».

       Ἡ νηστεία εἶχε τέτοια ἱερότητα στή συνείδησή  τους, ὥστε, κατά τόν Συνταγματολόγο καθηγητή  καί πρώην Ὑπουργό Γεώργιο Κατρούγκαλο, ὅταν ἐπί Ὄθωνος γίνονταν  συζητήσεις (1844),  γιά τή θέσπιση Συντάγματος, ἐτέθη καί τό θέμα ἄν θά πρέπει νά θεσπισθεῖ διάταξη γι'ὅσους καταφρονοῦν τή νηστεία! (Youtube. Ἀναθεώρηση Συντάγματος καί Ἐκκλησία. Συμβουλή σέ ἕναν ἀνοικτο διάλογο). Ἡ νηστεία ἀκόμα καί κοσμικούς κύκλους  θεωρεῖτο πρᾶγμα ἀπαράβατο.

         Ἡ νηστεία πρό τοῦ Πάσχα δέν ἦταν ἐξ ἀρχῆς σαράντα μέρες. Ἀρχικῶς, (1ον αἰ.), ἦταν δύο μέρες, Παρασκευή, Σάββατο. Ὅμως, τότε νηστεία σήμαινε ὁλοήμερη ἀσιτία καί ἀνυδρία.

   Μετά (2ο αἰ.) ἡ νηστεία ἀνέβηκε στίς ἑπτά μέρες (P.G. 1: 899).  Μετά (3ο αἰ.) ἀνέβηκε στίς σαράντα μέρες ( P.G. 56:139 & 63:132). Σαράντα μέρες κοπιαστικῆς, ἐπώδυνης  νηστείας! Μεγάλο ἅλμα! Ἄν σήμερα γινόταν κάτι τέτοιο, πῶς θά ἀντιδρούσαμε;

       Τότε τό σύνολο τῶν χριστιανῶν διακατείχετο  ἀπό ἀγωνιστικό φρόνημα· ἀπό ἐπιθυμία νά κάνει κάτι παραπάνω γιά τό Χριστό. Εἶχε, ὅπως θά ἔλεγε ὁ Ὅσιος Παϊσιος ὁ Ἁγιορείτης, φιλότιμο, ἀρχοντική ἀγάπη γιά τό Χριστό. Ἡ συνέχεια.

  Ἡ  Μ. Ἑβδομάδα ἦταν ἐντός Μ. Τεσσαρακοστῆς (ΚΘ'  Πενθέκτη & Ν΄  Λαοδικείας.).  Στή συνέχεια (8ο περίπου αἰ.)  ἀποκόπηκε ἀπό τή Μ. Τεσσαρακοστή,  καί ἔγινε ξεχωριστό «κομμάτι», αὐξάνοντας ἔτσι κατά μία ἑβδομάδα, τίς ἡμέρες  τῆς νηστείας.

     Καί ἡ Μ. Ἑβδομάδα  ἔκλεινε μέ διήμερη πεῖνα, Μ. Παρασκευή, Μ. Σάββατο, (ΠΘ' Πενθέκτης) ἐνῶ ἡ Μ. Τεσσαρακοστή ἄνοιγε μέ τριήμερη πεῖνα· μέ τό γνωστό «τριήμερο».   

       Σύν τῷ χρόνῳ (8ος περίπου αἰ.) εἰσῆλθε καί ἡ ἑπταήμερη νηστεία πρός τῆς Θ. Κοινωνίας. Εἰσῆλθαν  καί οἱ νηστεῖες τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων καί τοῦ «Δεκαπενταύγουστου». Εἰσῆλθε καί ἡ (προαιρετική) νηστεία τῆς Δευτέρας. Ἡ δέ νηστεία τῶν Χριστουγέννων ἀπό ἑπτά μέρες πού ἦταν, ἔγιναν σαράντα μέρες!

        Ἡ νηστεία στήν  παράδοση τῆς Ἐκκλησίας ἀκολουθοῦσε μιά ἀνιοῦσα πορεία· συνεχῶς «ἀναβαθμιζόταν». Στήν ἐποχή μας γίνεται  τό ἀντίθετο! Ἀκολουθεῖται μιά κατιοῦσα πορεία, χωρίς νά ξέρουμε ποῦ θά καταλήξει.  

         Ὅμως, ὅταν χαλαρώνεται ἡ νηστεία, χαλαρώνεται καί ἡ εὐλάβεια· ὅπως ἐπίσης, ὅταν χαλαρώνεται ἡ εὐλάβεια,  χαλαρώνεται καί ἡ νηστεία.  Καί ἐμεῖς ἐπιζητοῦμε μέσα ἀπό τή χαλάρωση  μιά ἄνετη, ἄνευ κόπου ὀρθόδοξη πνευματική ζωή.

Χρόνια πρίν, μιά κυρία εἶχε κάνει τάμα νά πάει ξυπόλυτη στό Μοναστήρι τοῦ Προδρόμου Στεμνίτσας (Ἀρκαδίας). Πῆγε βέβαια ξυπόλυτη, ἀλλά καβάλα σ'ἄλογο...!

Καλή Μ. Τεσσαρακοστή.