Η 12η Ιουνίου και τα Ηλειακά γράμματα - Γεώργιος Διον. Κουρκούτας

Κωνσταντίνος- Αγαθόφρων Νικολόπουλος (1786-1841)

12 Ιουνίου - Μία ημέρα αφιερωμένη στα Ηλειακά Γράμματα

Μία περιοχή με έντονη παρουσία στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, αλλά και της Εθνεγερσίας, υπήρξε η Ανδρίτσαινα. Παλαιότερα θεωρούνταν μέρος της Αρκαδίας (γεγονός που από μόνο του έθελγε τους ξένους περιηγητές), αν και αποτελεί ιστορική πολιτεία του Νομού Ηλείας, με την παρουσία σπουδαίων προσωπικοτήτων που κόσμησαν την Επιστήμη, τις Ένοπλες Δυνάμεις, τα Γράμματα και την Πολιτική. Ένας από αυτούς ήταν ο Κωνσταντίνος ή Αγαθόφρων Νικολόπουλος, ο Φιλικός και Μουσικός, ο εμπνευστής και ιδρυτής της Ιστορικής Βιβλιοθήκης της πόλεως, που φέρει πλέον το όνομά του.

Ο Νικολόπουλος απεβίωσε στις 12 Ιουνίου 1841 στο Νοσοκομείο «Hotel Dieu», στο Παρίσι, από τέτανο, που προήλθε από κόψιμο του χεριού, ενώ τακτοποιούσε τα βιβλία του. Ο θάνατός του προήλθε, κατά τραγική ειρωνεία, από τα βιβλία που τόσο αγάπησε και υπηρέτησε! Γεννήθηκε στην Σμύρνη το 1786 και η καταγωγή του γονέων του ήταν από την Ανδρίτσαινα της Ολυμπίας. Πατέρας του Γεωργάκης Νικολόπουλος, που μετά τα Ορλωφικά (1770) διέφυγε στην Σμύρνη, και μητέρα του ήταν η μαία Παναγιώτα Ματζουράνη.

Βιβλιόφιλος και εμπνευστής της ιστορικής Βιβλιοθήκης

Σήμερα έχουν γίνει αρκετές έρευνες για την ζωή και το έργο του. Ακόμη και διατριβές στα Πανεπιστήμια, ενώ ο Γερμανός Ιωσήφ Φινκ κατέγραψε την ζωή και τα οράματά του. Έχουν εκδοθεί σχετικά βιβλία, ενώ στην «Ολυμπιακή Εστία» (που συντόνισε ο Ολύμπιος πνευματικός δημιουργός κ. Ευάγγελος Γιαννικόπουλος) καταγράφηκαν εργασίες γι’ αυτόν. Ο Νικολόπουλος ήταν μανιώδης αγοραστής και συλλέκτης βιβλίων. Λέγεται ότι είχε στην ιδιοκτησία του περισσότερους από 40.000 τόμους βιβλίων, μία από τις μεγαλύτερες ιδιωτικές συλλογές της Ευρώπης, τα οποία φιλοδοξούσε να προσφέρει στην ελευθερωμένη Ελλάδα, γεγονός που τον έφερε σε σημείο να παραμελεί τον εαυτό του. Το αρχείο του διατηρείται στο «Institut de France». Το 1838 με επιστολή του στο Δήμο Ανδρίτσαινας, γνωστοποίησε την απόφαση του να δωρίσει τα βιβλία του στην ιδιαίτερη πατρίδα των γονέων του. Ο Δήμος αποδέχθηκε την δωρεά και με τους Χαράλαμπο Χριστόπουλο, τότε Γραμματέα του Υπουργείου Εσωτερικών, και Κωνσταντίνο Φαρμάκη-Ζαρειφόπουλο, τότε δημοτικό Σύμβουλο και μετέπειτα Δήμαρχο Ανδρίτσαινας, που πήγαν στο Παρίσι, φρόντισε για την παραλαβή και την μεταφορά.

Τα βιβλία μεταφέρθηκαν το 1840 με πλοίο από το Παρίσι στο Ναύπλιο, μέσα σε 47 κιβώτια. Στην συνέχεια μεταφέρθηκαν με ζώα στην Ανδρίτσαινα και φυλάχτηκαν στο ναό της Αγίας Βαρβάρας, κοντά στο Σχολείο, ενώ το 1932 μεταφέρθηκαν και τοποθετήθηκαν οριστικά σε μία πτέρυγα του κτιρίου του Γυμνασίου. Σήμερα αποτελούν τον πυρήνα της «Νικολοπούλειου» Βιβλιοθήκης στην Ανδρίτσαινα και καλύπτουν τους κλάδους της Ιστορίας, Γεωγραφίας, Νομικής, Ιατρικής. Μεταξύ τους περιλαμβάνονται εκδόσεις Ελλήνων κλασικών συγγραφέων. Στην Βιβλιοθήκη υπηρέτησαν άνθρωποι με προσφορά στην πνευματική δημιουργία, όπως οι αείμνηστοι Αγησίλαος Τσέλαλης και Δημήτριος Πρίγγουρης.

12 Ιουνίου- Μία ημέρα για τα Ηλειακά Γράμματα

Την ημέρα θανάτου αυτού του σπουδαίου Ηλείου λάτρη των Γραμμάτων και των Βιβλίων, την 12^η Ιουνίου, ας την αφιερώσουμε στα Ηλειακά Γράμματα. Στην μνήμη του Κωνσταντίνου- Αγαθόφρονος Νικολόπουλου, ας φροντίσουμε να προβληθεί η πνευματική κληρονομιά και δημιουργία του τόπου μας.

Αρχές, πολίτες και φορείς να αναδείξουμε την δημιουργία πνευματικών έργων των Ηλείων από την Αρχαιότητα έως σήμερα, μέσα από τα γραπτά λογοτεχνών, επιστημόνων, ερευνητών και ανήσυχων γενικώς πνευμάτων. Ας είναι η μεγάλη μορφή των Ελληνικών Γραμμάτων αφορμή για να αγαπήσουμε πιο πολύ τα έργα και τα βιβλία των συμπατριωτών μας. Μία τέτοια κίνηση μόνο θετικά θα προσφέρει….

Γεώργιος Διον. Κουρκούτας, 

φιλόλογος-συγγραφέας