Ιδιωτικότητα & ελευθερία | το εμπόριο των προσωπικών δεδομένων | Βασίλειος Πετρουλέας | Σοφία Χατζή

Ιδιωτικότητα & ελευθερία | το εμπόριο των προσωπικών δεδομένων | Βασίλειος Πετρουλέας | Σοφία Χατζή

Είμαστε δέσμιοι των δεδομένων που αποκαλύπτουμε
Η οικονομία σήμερα, σε μεγάλο βαθμό, στηρίζεται στο εμπόριο προσωπικών δεδομένων
με τον Βασίλειο Πετρουλέα, τέως Διευθυντή Ερευνών του Δημόκριτου.
____
Κύριε Πετρουλέα, ίσως δεν το συνειδητοποιούμε αλλά μέσω του διαδικτύου, του κινητού, των κοινωνικών δικτύων, των πληροφοριών, των εικόνων, των βίντεο ... που αναρτούμε,  η ιδιωτική μας ζωή γίνεται σταδιακά δημόσια. Οι Αρχαίοι πρόγονοί μας έλεγαν τα εν οίκω μη εν Δήμω. Τι θα σήμαινε αυτό για ένα σύγχρονο άνθρωπο και τί συνέπειες θα μπορούσε να έχει η παράβαση της σοφής αυτής συμβουλής;
Συνομιλούμε με τον κο Βασίλειο Πετρουλέα, με τον οποίο έχουμε συζητήσει και άλλες φορές σχετικά με τους προβληματισμούς που δημιουργεί η εκπληκτική πρόοδος της τεχνολογίας...
... «τα εν οίκω μη εν Δήμω». Αυτό πώς μεταφράζεται στην εποχή μας; Ισχύει ακόμη ή θεωρείται ξεπερασμένο;
Το «τα εν οίκω μη εν δήμω» είναι ιδιαίτερα επίκαιρο σήμερα....; αποκτά δε μεγάλο ύψος και βάθος υπό το πρίσμα του Ευαγγελίου, όπως ελπίζω να σχολιάσουμε...εκχωρώντας προσωπικά μας δεδομένα εκχωρούμε ένα μέρος της ελευθερίας μας.
Σήμερα ποιος είναι ο δήμος στον οποίο δεν πρέπει να εκθέτουμε προσωπικά/οικογενειακά μας μυστικά;
με τα σύγχρονα μέσα επικοινωνίας και τα κοινωνικά δίκτυα ο κοινωνικός μας περίγυρος έχει αυξηθεί πάρα πολύ.
Το καινούργιο όμως είναι ότι για τα «προσωπικά μας δεδομένα» ενδιαφέρονται άνθρωποι που δεν μας ξέρουν καθόλου, ενδιαφέρονται όμως να βγάλουν χρήματα. ...
Δηλαδή υπάρχουν κάποιοι που ψάχνουν στο διαδίκτυο για τις λεπτομέρειες της προσωπικής μας ζωής;
Ολόκληρη βιομηχανία εκμαίευσης προσωπικών δεδομένων.
Έγραφε προ καιρού ένα περιοδικό: Κάθε μέρα, εκατοντάδες εταιρείες, που μπορεί να μην γνωρίζεις καν ότι υπάρχουν, συγκεντρώνουν στοιχεία για σένα, μερικά πιο προσωπικά από τα άλλα. Αυτές οι πληροφορίες στη συνέχεια ρέουν σε ... και σε πάρα πολλές εταιρείες
Υπάρχουν και τα cookies βεβαίως ...
Η οικονομία σήμερα, σε μεγάλο βαθμό, στηρίζεται στο εμπόριο προσωπικών δεδομένων.
Μια οικονομία που στηρίζεται σε προσωπικά δεδομένα. Αυτό είναι πρωτοφανές στην ιστορία της ανθρωπότητας!
Ποτέ στο παρελθόν οι άνθρωποι δεν σκέφτηκαν κάτι τέτοιο, απλούστατα διότι δεν είχαν την δυνατότητα να το υλοποιήσουν....
Μπορεί βεβαίως να πει κάποιος: εντάξει, βλέπω κάποιες παραπάνω διαφημίσεις απολαμβάνω όμως αμέτρητες ευκολίες δωρεάν.
Αυτό αποτελεί συμβιβασμό, που αρχίζει να σοβαρεύει απ’ τη στιγμή που οι πληροφορίες που συλλέγονται χρησιμοποιούνται κακόβουλα ή για την αυστηρότερη επιτήρησή μας.
Και υπάρχει ασφαλώς κίνδυνος τα στοιχεία μας να χρησιμοποιηθούν από κακοποιούς ..;
Ένα έγκλημα, που ήταν παλαιότερα δύσκολο εμφανίζεται σήμερα απειλητικό. Είναι η «κλοπή ταυτότητας», δηλ. η ηλεκτρονική κλοπή όλων όσων μας ταυτοποιούν στις ηλεκτρονικές μας συναλλαγές ...
Ενώ δηλ. θα περίμενε κανείς τα σύγχρονα μέσα να παρέχουν αυξημένη ασφάλεια στους πολίτες, παρέχουν και μεγαλύτερες δυνατότητες στους κακοποιούς.
Και τώρα ιδιωτικοί και δημόσιοι φορείς, εξετάζουν τρόπους ασφαλέστερης ταυτοποίησης. Και ενώ, το ζητούμενο είναι ἡ προστασία των καταναλωτών, οι προτεινόμενοι τρόποι οδηγούν σε αυστηρότερη αστυνόμευσή τους!  ...
Στην Κίνα η επιτήρηση των πολιτών από το κράτος είναι απροσχημάτιστη. Το είδαμε αυτό και κατά την περίοδο του Κορωνοϊού.
Η Κίνα είναι η αυστηρότερα επιτηρούμενη από το κράτος χώρα του κόσμου. ... Και απ᾽ τα στοιχεία που συλλέγονται το καθεστώς βαθμολογεί τους πολίτες. ...Συγχρόνως αναπτύσσει αλγορίθμους πρόβλεψης της κοινωνικής συμπεριφοράς, προσπαθώντας να τους χειραγωγήσει.
Τις «επιτυχημένες» μεθόδους της Κίνας έχει αρχίσει να αντιγράφει και η Δύση.
Δηλαδή οι απέραντες δωρεάν ευκολίες της ψηφιακής τεχνολογίας έρχονται με ένα κόστος. Γινόμαστε σταδιακά δέσμιοι των προσωπικών δεδομένων που οι ίδιοι αποκαλύπτουμε. Και είχαμε πει σε προηγούμενη συζήτηση, πως ότι γίνεται ψηφιακό δεν διαγράφεται.
Τα δεδομένα σήμερα είναι χρυσάφι ... Με τη βοήθειά τους κτίζεται το προφίλ όλων των ανθρώπων... Και ενώ τα κίνητρα είναι προς το παρόν οικονομικά, δεν ξέρουμε πώς θα χρησιμοποιηθούν όλα αυτά τα δεδομένα στο μέλλον.
Από μια άποψη η πρόοδος της τεχνολογίας οδηγεί σε παγκόσμια διαφάνεια.
Μόνο που η διαφάνεια που έχει φέρει η ψηφιακή τεχνολογία είναι μονόπλευρη. Κάποιοι ξέρουν τα πάντα για μας και εμείς τίποτε γι’ αυτούς...
Αυτά, πώς τα αντιμετωπίζουν οι πολίτες στις προηγμένες δυτικές χώρες οι οποίες είναι και πιο εκτεθειμένες στις τεχνολογικές εξελίξεις;
Οι αγγλόφωνες χώρες χρησιμοποιούν τον όρο privacy, που στα Ελληνικά ερμηνεύεται ιδιωτικότητα...
Τι σημαίνει ιδιωτικότητα για τον δυτικό άνθρωπο;
Το 1763, καθώς ... οι φοροεισπράκτορες εισέβαλαν σε εργοστάσια και κατοικίες χωρίς δικαστική εντολή, ὁ William Pitt, θά καταδικάσει την παραβίαση του οικογενειακού άσυλου: «Ο φτωχότερος άνθρωπος μέσα στην καλύβα του έχει το δικαίωμα να αψηφήσει τις δυνάμεις του Στέμματος. Μπορεί η καλύβα να είναι ετοιμόρροπη, η σκεπή να σείεται και ο αέρας να την διαπερνά· ... αλλά ο βασιλιάς της Αγγλίας δεν μπορεί να εισέλθει·...». Κάτι ανάλογο είπε και ο John Wilkes: «το σπίτι του είναι το κάστρο του και δεν υπόκειται σε έρευνα, από την κακοήθη περιέργεια των αγγελιοφόρων του Βασιλιά»·
Οι φράσεις αυτές επηρέασαν το Σύνταγμα των Η.Π.Α., όπου προστατεύεται το άσυλο της κατοικίας. Όμως μετά την επίθεση στους δίδυμους πύργους οι Αμερικανοί ψήφισαν νόμους πού επιτρέπουν την παραβίαση του οικογενειακού ασύλου... Και βεβαίως σήμερα το «κάστρο» της ιδιωτικής ζωής, παραβιάζεται συστηματικά από τις τεχνολογικές εταιρείες.
Αντιδρά ο δυτικός κόσμος στην παραβίαση της ιδιωτικότητας;
Πολλοί δεν σκέπτονται ή το αντιμετωπίζουν μοιρολατρικά... Έγραφε προ καιρού ειδικός στην ασφάλεια υπολογιστών:
«Πρόκειται, πιθανόν σύντομα, να χάσετε κάτι πολύτιμο.. ...το απόρρητο της ιδιωτικής ζωής, την ιδιωτικότητά σας· ... Όταν ζούμε σε ένα κόσμο με αμέτρητους αισθητήρες και έξυπνα αντικείμενα γύρω μας, ...για πιο ιδιωτικό απόρρητο μιλάμε;
... Δεν είναι εύκολο να φανταστούμε πώς θα είναι η εποχή της «μετα-ιδιωτικότητας». Ίσως μάς αναγκάσει να αντιμετωπίσουμε τις βαθύτερες αλήθειες γύρω από την ανθρώπινη φύση. Ίσως αποδειχθεί ένας εφιάλτης, όπου κυβερνήσεις θα μας κατασκοπεύουν συνεχώς. Δεν θα χρειαστεί να περιμένουμε πολύ πάντως για να το μάθουμε.»
Η δικαιολογία που χρησιμοποιούν συνήθως οι νέοι, όταν τους συνιστούμε να είναι πιό συγκρατημένοι, όταν ανεβάζουν προσωπικά δεδομένα (π.χ. φωτογραφίες, βίντεο κλπ) είναι το «δεν έχω τίποτε να κρύψω». Σ’ αυτό τί θα απαντούσαμε;
(α) Κατ’ αρχήν το επιχείρημα είναι υποκριτικό: όλοι κρύβουμε οτιδήποτε μας υποβιβάζει στα μάτια των άλλων.
(β) Είναι αφελές: «απολογείσαι σύ ενώ θα πρέπει να απολογηθούν αυτοί πού παραβιάζουν το ιδιωτικό σου απόρρητο»...
(γ) Καλλιεργεί ένα πνεύμα υποτέλειας.
(δ) Στόχος κάποιου διεφθαρμένου δικτάτορα στο μέλλον μπορεί να είναι οι ηθικοί πολίτες, αυτοί που κάνουν φυσιολογικό γάμο, που είναι εναντίον των εκτρώσεων κ.ο.κ.
(ε) Έχουμε Θεϊκή εντολή να κρύβουμε τον βαθύτερο εαυτό μας: «...μὴ γνώτω ἡ ἀριστερά σου τί ποιεῖ ἡ δεξιά σου ...», «ὅταν προσεύχῃ, εἴσελθε εἰς τὸν ταμιεῖόν σου, κοκ
Δηλαδή η ιδιωτικότητα και η διαφύλαξή της δεν είναι απλώς κοινωνικό δικαίωμα αλλά και ηθικό καθήκον.
Ο άνθρωπος είναι προικισμένος με το αυτεξούσιο, δηλαδή την ελευθερία να επιλέγει και να αποφασίζει. Για να μπορεί να ασκεί ανεπηρέαστος την ελευθερία του, ο Δημιουργός του έχει δώσει τη δυνατότητα να διατηρεί τον ψυχικό του κόσμο απαραβίαστο (ακόμη και από τα πονηρά πνεύματα!), εκτός άν ο ίδιος το επιτρέψει· «τίς γὰρ οἶδεν ἀνθρώπων τὰ τοῦ ἀνθρώπου εἰ μὴ τὸ πνεῦμα τοῦ ἀνθρώπου τὸ ἐν αὐτῷ;» (Α’ Κορ. β’ 11). ...
ΟΙ Φαρισαίοι αυτό ακριβώς το λάθος έκαναν... Έχεις καθήκον, να κρύβεις πολλά πράγματα.
Δηλαδή η ιδιωτικότητά μας οικοδομείται πάνω σ’αυτόν τον καθαρά προσωπικό πυρήνα.
Ναι και γύρω από αυτόν είναι η οικογένεια τα αγαπητά μας πρόσωπα και πιό έξω διάφορα απόρρητα στοιχεία μυστικά, μυστικά που μας εμπιστεύτηκαν κοκ
Είπαμε στην αρχή, ότι εκχωρώντας προσωπικά δεδομένα εκχωρούμε ένα μέρος της ελευθερίας μας.
...η παραβίαση όμως της ιδιωτικότητας ενός ατόμου θέτει σε δοκιμασία την άσκησή της. ...
Η μη συμμόρφωση με τις εντολές του Θεού έχει επομένως συνέπειες.
Οπωσδήποτε. Και επειδή είμαστε ατελείς άνθρωποι, με αδυναμίες και επειδή οι συνέπειες είναι αυτές που πολλές φορές μας συγκρατούν καλό είναι να τις σκεπτόμαστε...
Συνοψίζοντας ...
Όλα αυτά τα είπαμε για τρεις λόγους:
1. για να καταλάβουμε πώς λειτουργεί και προς τα που οδηγείται ο κόσμος σήμερα
2. Για να μην είμαστε εύκολοι να συνδέουμε στο διαδίκτυο προσωπικά αντικείμενα (π.χ. οικιακοί βοηθοί, αυτοματισμοί, προσωπικά έξυπνα ρολόγια ή αισθητήρες) κοκ
3. Δεν μπορούμε να κάνουμε πολλά για να ανακόψουμε την πορεία των πραγμάτων, ἔχουμε όμως καθήκον να προστατεύσουμε ότι πολυτιμότερο διαθέτουμε, την ιδιωτικότητά μας. Και μπορούμε να το κάνουμε. Η ιδιωτικότητά μας δέχεται μεγάλη πίεση σήμερα, αλλά όλη η ζωή του του Χριστιανού αυτό είναι: η αντίσταση στις επιθέσεις του πονηρού που προσπαθεί να παραβιάσει την ιδιωτικότητά του.
____
Ραδιοπαραμυθία 17.07.2023 - Καθημερινή εκπομπή στο ραδιόφωνο της Πειραϊκής Εκκλησίας, 91.2 FM
Επιμέλεια - παραγωγή: Σοφία Χατζή
 
δείτε περισσότερες εκπομπές στο Youtube, στο playlist:
ΡΑΔΙΟΠΑΡΑΜΥΘΙΑ Σοφία Χατζή
https://youtube.com/playlist?list=PLVOw7e45N8AfBDlBujCCViMyx36BQGksz
Spotify (podcast): https://open.spotify.com/show/5X318QLNpY9Og41FIVelGS
δημιουργία βίντεο: kkaratz@gmail.com
 
#sofiachatzi